2-3-1- ویژگی‌های اکوفیزیولوژیک ذرت شیرین  10

2-4) زمان برداشت، حمل و نقل و نگهداری ذرت شیرین  11

2-5) اثر کود شیمیایی بر خصوصیات کمی و کیفی گیاهان  12

2-6) اهمیت مطالعه نیتروژن  14

2-7) مخاطرات زیست محیطی نیتروژن  15

2-8) كودهای نیتروژنی  16

2-9) تأثیر کودهای نیتروژنی بر عملکرد ذرت   17

2-9-1- تأثیر نیتروژن بر وزن هزار دانه  17

2-9-2- تأثیر نیتروژن بر تعداد بلال در متر مربع  18

2-9-3- تأثیر نیتروژن بر تعداد دانه در بلال  19

2-9-4- تأثیر نیتروژن بر عملكرد دانه و بلال  20

2-9-5- تأثیر نیتروژن بر عملکرد علوفه و بیولوژیک   22

2-9-6- تأثیر نیتروژن بر شاخص برداشت، ارتفاع و قطر ساقه و طول و قطر بلال  23

2-9-7- تأثیر نیتروژن بر میزان پروتئین دانه  24

2-10) هیبریدهای ذرت شیرین، عملکرد و اجزای عملکرد آن­ها 25

فصل سوم: مواد و روش­ها

3-1) موقعیت جغرافیایی محل اجرای طرح  31

3-2) ویژگی­های خاک محل آزمایش    31

3-3) عملیات کاشت تا برداشت   32

3-3-1- هیبرید مورد کاشت   32

3-3-2- آماده­سازی زمین و نحوه­ی کشت   32

3-4) نحوه­ی اجرای آزمایش و صفات مورد اندازه­گیری  33

3-4-1- اعمال تیمارهای آزمایش    33

3-4-2- تاریخ و نحوه­ی نمونه­گیری  33

3-4-3- صفات اندازه­گیری شده در ذرت شیرین  34

3-4-4- اندازه‌گیری پروتئین دانه و علوفه‌ی گیاه 35

3-5) نرم­افزارهای مورد استفاده برای تجزیه و تحلیل آماری  36

3-6) نقشه‌ی طرح آزمایشی  37

فصل چهارم: نتایج و بحث

4-1) عملکرد و اجزای عملکرد ذرت شیرین  39

4-1-1- عملکرد بلال تر و دانه­ی كنسروی  39

4-1-2- تعداد بلال در متر مربع  42

 

4-1-3- تعداد دانه در بلال (تعداد ردیف در بلال× تعداد دانه در ردیف) 43

4-1-4- وزن هزار دانه  44

4-1-5- عملکرد علوفه­ی تر و خشک   45

4-1-6- عملکرد بیولوژیک   50

4-1-7- طول دوره رشد  51

4-1-8- طول بلال  51

4-1-9- قطر بلال  52

4-1-10- ارتفاع بوته  53

4-1-11- قطر ساقه  55

4-1-12- شاخص برداشت بلال­تر 56

4-1-13- میزان پروتئین دانه  57

4-3) خلاصه­ی نتایج و نتیجه­گیری  60

4-4) پیشنهادات   61

4-5) منابع مورد استفاده 62

چکیده:

 

به منظور بررسی اثر سطوح مختلف نیتروژن و رقم­های هیبرید زودرس و میان­رس بر عملکرد، اجزای عملکرد و درصد پروتئین ذرت شیرین، آزمایشی در سال 1390 در منطقه دمچنار یاسوج اجرا گردید. آزمایش به صورت کرت­های خرد شده، در قالب طرح بلوک­های کامل تصادفی در سه تکرار انجام شد. عامل­ اصلی آزمایش شامل چهار سطح کود نیتروژن (صفر، 50، 100 و 150 کیلوگرم نیتروژن خالص در هکتار از منبع اوره) و عامل فرعی شامل دو رقم هیبرید (رقم زود رس 540 و میان رس 666) بودند.

یک مطلب دیگر :

 

منابع مقاله با موضوع کارشناسی ارشد، اهداف سازمانی

 نتایج نشان داد که برهمکنش نیتروژن و رقم­های هیبرید بر عملکرد بلال­تر اثر معنی­دار دارد. تیمار نیتروژن 150 کیلوگرم در هکتار و رقم هیبرید میان رس بر عملکرد بلال تر معادل 1892 گرم در متر مربع تفاوت معنی­داری را با سایر تیمارها نشان می­داد. تیمار 100 کیلوگرم نیتروژن خالص در هکتار بیشترین اثر مستقیم را بر عملکرد دانه کنسروی معادل 27/521 گرم در متر مربع داشته است و هیبرید میان­رس با عملکرد دانه کنسروی معادل 57/498 گرم در متر مربع عملکرد بیشتری را نسبت به رقم زودرس از خود نشان داد. اثر نیتروژن بر وزن هزار دانه معنی­دار گردید. بیشترین وزن هزار دانه معادل 99/141 گرم در سطح 150 کیلوگرم نیتروژن در هکتار به دست آمد. نتایج نشان داد كه اثر  نیتروژن و هیبرید هر کدام به تنهایی بر عملكرد علوفه­ی تر و عملكرد بیولوژیک معنی­دار گردید. بیشترین عملكرد علوفه­ی تر در سطح 150 كیلوگرم نیتروژن معادل 8/2436 گرم در متر مربع و کمترین عملكرد علوفه­ی تر معادل 4/14700 گرم در متر مربع در تیمار صفر کودی به دست آمد. هیبرید میان­رس نیز بیشترین عملکرد علوفه­ی تر را معادل 2225 گرم در متر مربع از خود نشان داد. بیشترین عملكرد بیولوژیک در سطح 150 كیلوگرم نیتروژن معادل 1/4087 گرم در متر مربع به دست آمد. هیبرید میان­رس بیشترین عملکرد بیولوژیک معادل 3616 گرم بر متر مربع را نشان داد. نیتروژن و هیبرید هر کدام بر میزان پروتئین دانه اثر معنی­دار داشتند. بیشترین میزان پروتئین دانه در تیمار 150 کیلوگرم نیتروژن معادل 18/12 درصد به دست آمد و هیبرید میان­رس بیشترین میزان پروتئین دانه معادل 32/10 درصد را نشان داد. در کل به نظر می­رسد که استفاده از هیبرید میان­رس و به کاربردن 150 کیلوگرم نیتروژن خالص در هکتار منجر به حصول حداکثر عملکرد می­شود.

كلمات كلیدی: عملکرد، ذرت شیرین، ذرت زودرس و میان­رس، نیتروژن

• مقدمه

در میان ارقام گوناگون ذرت، ذرت شیرین ­به­ صورت مستقیم و غیر مستقیم نقش مهمی در تغذیه انسان، تعلیف دام، تغذیه طیور و صنعت دارد. در سال­های اخیر، تلاش­های بسیاری برای افزایش سطح زیر کشت صورت گرفته است و تحقیقات در زمینه­های مختلف و مرتبط با زراعت آن ادامه دارد. این محصول از یک سو زودرس­تر از ذرت معمولی است و از سوی دیگر قبل از رسیدن فیزیولوژیکی دانه برداشت می­شود، که می­تواند به عنوان یک گیاه جایگزین برای کشت دوم مورد توجه قرار گیرد. ذرت شیرین منبع سرشاری از قند، فیبر، مواد معدنی و انواع ویتامین­ها است که می­تواند نقش مهمی را در تغذیه انسان به ویژه در تغذیه­ی کودکان ایفا کند. به طور کلی از ذرت شیرین به صورت کنسروی­، بلالی، آب­پز، آردی و نیز به صورت تازه در سوپ و سالاد استفاده می­شود. برداشت ذرت شیرین زمانی صورت می­گیرد که علوفه­ی آن کاملاً سبز است، از طرف دیگر در همین زمان کمبود علوفه در بعضی مناطق وجود دارد، پس ذرت شیرین در این مناطق علاوه بر تغذیه­ی انسان، می­تواند برای علوفه­ی دام نیز مورد استفاده قرار گیرد. ذرت شیرین به عنوان یک گیاه زراعی هنوز در ایران معمول نبوده است و بیشتر از آن به عنوان یک محصول تجملی نام می­برند. به همین دلیل پژوهش­های انجام شده بر روی این گیاه بسیار کم و پراکنده می­باشد.

تولید جهانی ذرت در سال 2009 حدود 791 میلیون تن در سال بود كه تقریبا 39 درصد آن در ایالات متحده‌ی آمریکا کشت گردید. این كشور نه تنها بزرگ­ترین تولید كننده‌ی ذرت است، بلكه از نظر صادرات مقام اول را دارا می‌باشد. سایر کشورهای تولید کننده‌ی عمده­ی ذرت؛ چین، برزیل، مكزیك، هند، آفریقای جنوبی، آرژانتین، اوكراین و كانادا هستند. سطح زیر کشت ذرت در سال 1383، در ایران برابر 286 هزار هکتار و میزان تولید کل برابر 1 میلیون و 940 هزار تن ذرت دانه­ای و هم­چنین سطح زیر کشت ذرت در سال 1382، 267 هزار هکتار و در سال 1381، 218 هزار هکتار و میزان تولید آن در سال 1381 برابر یک میلیون و 450 هزار تن بوده است. استان­های فارس ، خوزستان و کرمانشاه از نظر سطح زیر کشت و تولید در مقام­های اول تا سوم قرار دارند.

با مصرف بیش از حد كود شیمیایی نیتروژنه، احتمال آلودگی آب­های سطحی و تحت‌الارضی توسط نیترات وجود دارد. مقدار نیتروژن اضافه بر مصرف گیاه، ابتدا در افق بالای خاك تجمع می­یابد و سپس طی آبیاری و بارندگی‌های زمستانه به تدریج تحت شستشو قرار می­گیرد و در نهایت موجب آلودگی منابع آب­های زیرزمینی خواهد شد. از دیدگاه اقتصادی با افزودن کود شیمیایی تا رسیدن به حداکثر عملکرد، به ندرت به صرفه خواهد بود؛ زیرا کاربرد کود معمولا دارای هزینه است و با نزدیک شدن به حداکثر رشد، عکس­العمل گیاه به کود نیز کم می‌شود. هنگامی‌ می‌توان مقدار زیادی کود مصرف کرد که ارزش اضافی، اقتصادی گیاه و عملکرد بالا باشد و یا کود ارزان قیمت در دسترس باشد. روش مناسب مصرف کود باعث افزایش جذب، کاهش تلفات و کاهش خطرات آلودگی زیست محیطی می‌شود. بنابراین با توجه به این نکات دریافت می‌شود که انتخاب میزان و نوع مناسب کود نیتروژن و روش مناسب مصرف، می‌تواند باعث کاهش هزینه­ی اضافی و افزایش کیفیت دانه و علوفه گیاه گردد.

استفاده از ارقام زودرس و میان­رس در محصولات کشاورزی، همواره یکی از مهمترین عوامل در تاریخ کاشت محصول خواهد بود. با توجه به محدود بودن زمان در تولید محصول بهاره، استفاده از ارقام زودرس قابل توصیه می­باشد؛ بنابراین استفاده از ارقام زودرس­ در محصول ذرت شیرین نیز با توجه به شرایط آب و هوایی یاسوج و فاصله زمانی محدود تا کشت گیاه جدید، ضروری به نظر می­رسد و با رسیدن به حداکثر عملکرد محصول نسبت به سایر ارقام ذرت شیرین، قابل بررسی است.

كاشت دو یا چند محصول در سال، موجب استفاده مؤثر از منابع طبیعی موجود در بخش كشاورزی و افزایش بازدهی اقتصادی آن­ها می‌شود و در بسیاری از مناطق كشور مورد توجه قرار گرفته است و انتخاب ژنوتیپ‌های مناسب ذرت شیرین از لحاظ صفات زراعی و اقتصادی جهت كاشت به عنوان محصول دوم بسیار حائز اهمیت است. در این زمینه، انتخاب گیاه مناسب و با دوره رشد كوتاه به عنوان محصول دوم پس از برداشت گندم و جو اهمیت دارد. از دیدگاه اقتصادی، ذرت شیرین یکی از گیاهانی است که می­توان به طور موفقیت‌آمیزی از آن به عنوان کشت دوم، بعد از برداشت غلات دانه ریز مانند گندم و جو استفاده نمود. شهرستان یاسوج از جمله مناطقی است که دارای پتانسیل کشت این گیاه می‌باشد. در این منطقه کشاورزان به دلیل آگاهی کم و همچنین بر حسب سنت و عادت مبادرت به کاشت یک محصول در سال می‌کنند و معمولا پس از برداشت گندم و جو مزرعه را برای مدتی به صورت نکاشت باقی می‌گذارند که این عمل باعث کاهش بازدهی اقتصادی در بخش کشاورزی می‌شود. با توجه به اینکه در ارتباط با ارقام زودرس و میان­رس و تاریخ مناسب کاشت ذرت شیرین در این منطقه گزارشی تا به حال منتشر نشده است، لذا این تحقیق جهت مطالعه تأثیر کود نیتروژن و زودرسی و میان­رسی بر رشد و عملکرد ذرت شیرین بهاره به عنوان كشت دوم در منطقه یاسوج اجرا می‌گردد.

1-1- فرضیه­های تحقیق:

 1- با افزایش مصرف نیتروژن در هکتار، با وجود این که طول دوره رشد رویشی را افزایش       می­دهد ولی این ارقام زودرس و میان­رس ذرت شیرین، می­تواند در آب و هوای یاسوج و به عنوان کشت دوم و قبل از کشت پاییزه قابل برداشت باشد.

2- با افزایش مصرف نیتروژن در واحد سطح می­توان انتظار افزایش عملکرد ذرت شیرین (دانه و بیولوژیک) به­صورت معنی­داری را داشت.

3- رقم میان­رس به دلیل طول دوره رشد بیشتر و استفاده بیشتر از منابع محیطی نسبت به رقم زودرس عملکرد بیشتری خواهد داشت.

4- هر دو رقم زودرس و میان­رس به دلیل داشتن دوره رشد کوتاه باعث ایجاد تداخل با کاشت محصول بعدی نمی­شود.

1-3-4- جنین ……………………………………………………………………………………………………………………. 7

1-4- رشد و نمو غلات……………………………………………………………………………………………………….. 7

1-4-1- جوانه زدن……………………………………………………………………………………………………………… 7

1-4-2- پنجه زنی……………………………………………………………………………………………………………….. 9

1-4-3- تشکیل ساقه (ساقه رفتن )……………………………………………………………………………….. 14

1-4-4- مرحله سنبله رفتن (خوشه رفتن)……………………………………………………………………. 15

1-4-5- مرحله گل دادن و باروری…………………………………………………………………………………… 16

1-4-6- مرحله تشکیل و رسیدن دانه…………………………………………………………………………….. 17

1-4-7-  ورس (خوابیدگی غلات)…………………………………………………………………………………… 18

1-5- اهمیت اقتصادی گندم……………………………………………………………………………………………. 18

1-6- نواحی کشت گندم در دنیا……………………………………………………………………………………… 19

1-7- تقسیم بندی گندم بر مبنای خصوصیات ژنتیكی……………………………………………19  

1-7-1- گندمهای تک دانه یا Einkorn (دیپلوئید)……………………………………………………. 20

1-7-2- گندمهای جفت دانه (تتراپلوئید)……………………………………………………………………….. 20

1-7-3- گندمهای معمولی یا نان (دهگزاپلوئید)…………………………………………………………….. 20

1-8- ترکیب شیمیایی و ارزش غذایی دانه گندم:……………………………………………………………20

1-8-1- کربوهیدرات………………………………………………………………………………………………………… 20

1-8-2- مواد پروتئینی……………………………………………………………………………………………………… 21

1-8-3- مواد چربی…………………………………………………………………………………………………………… 21

1-8-4- مواد سلولزی……………………………………………………………………………………………………….. 21

1-8-5- مواد معدنی…………………………………………………………………………………………………………. 21

1-8-6- ویتامین ها…………………………………………………………………………………………………………… 22

1-9- دانه گندم…………………………………………………………………………………………………………………. 22

1-9-1- خفتگی بذر (خواب بذر)…………………………………………………………………………………….. 22

1-10- تراکم بوته ها………………………………………………………………………………………………………… 22

1-10-1 تراکم و ساقه های حامل سنبله گندم…………………………………………………………….. 24

1-11- گروه های گندم و واکنش به عوامل محیطی……………………………………………………. 25

1-11-1- گندم و واکنش به نور و حرارت ………………………………………………………………… ….25

1-11-2رطوبت………………………………………………………………………………………………………………… 25

1-11-3- خاک………………………………………………………………………………………………………………….. 26

1-11-4- تناوب زراعی…………………………………………………………………………………………………….. 26

1-11-5- کود……………………………………………………………………………………………………………………. 27

فصل دوم: مروری بر تحقیقات انجام شده

2-1- مروری بر تحقیقات انجام شده……………………………………………………………………………….. 29

فصل سوم: مواد و روشها

3-1- مواد و روشها……………………………………………………………………………………………………………. 35

3-1-1- انواع مشخصات محل آزمایش……………………………………………………………………………. 36

3-1-2روش های اندازه گیری………………………………………………………………………………………….. 37

3-2- خصوصیات خاک…………………………………………………………………………………………………….. 40

3-3- مشخصات ارقام………………………………………………………………………………………………………… 41

3-4- عملیات داشت…………………………………………………………………………………………………………. 41

3-4-1- مبارزه با آفات و بیماریها……………………………………………………………………………………. 41

3-5. عملیات برداشت……………………………………………………………………………………………………….. 42

3-6- اندازه گیری …………………………………………………………………………………………………………….. 44

3-6-1. وزن کاه با سنبله…… 45

. 3-6-2. وزن کاه…… 45

3-6-3. ارتفاع گیاه…………………………………………………………………………………………………………….. 45

3-6-4. بوته های خشك شده………………………………………………………………………………………….. 45

3-7. اندازه گیری شاخص برداشت…… 45

3-8. اندازه گیری صفات…… 46

فصل چهارم: نتایج و بحث

4-1 نتایج و بحث…………………………………………………………………………………………… 48

4 –2 – اثر سطوح مختلف تراکم بذر بر صفات مورد بررسی قبل از تنش………………….. 49

4–3- اثر متقابل سطوح مختلف تراکم بذر و نوع رقم بر صفات مورد بررسی…………….. 50

4–4 – اثر ارقام مختلف بر صفات مورد بررسی بعد از تنش…………………………………………. 52

4–5- اثر ارقام مختلف بر میانگین صفات مورد بررسی بعد از تنش……………………………. 53

4–6- اثر متقابل سطوح مختلف تراکم بذر و نوع رقم بر صفات مورد بررسی……………… 58

نتیجه گیری …………………………………………………………………………………………… 70

پیشنهادات……………………………………………………………………. 72

منابع………………………………………………………………………………. 73

چکیده

 

برای بررسی تأثیر تراکم های مختلف کشت گندم در شرایط دیم بر روی تغییرات مورفولوژیک، عملکرد و اجزای عملکرد و شناخت تراکم مطلوب بر روی دو رقم گندم کوهدشت و دهدشت آزمایشی به صورت فاکتوریل و در قالب طرح پایه بلوکهای کامل تصادفی با 12 تیمار و در 4 تکرار در شهرستان گچساران ، در مرکز آموزش کشاورزی امامزاده جعفر در سال زراعی 91-90 به مرحله اجرا درآمد. فاکتورهای آزمایشی عبارت بودند از فاکتور A، ارقام گندم دیم (دهدشت و کوهدشت) و فاکتور B ، تراکم در 6 سطح (50 و 100 و 200 و 300 و 400 و 500 ) در متر مربع. نتایج تجزیه واریانس بر روی صفات مورد بررسی نشان داد که دو رقم دهدشت و کوهدشت از نظر طول سنبله، در سطح احتمال یک درصد و در صفت عرض پهنک برگ در سطح احتمال پنج درصد با هم اختلاف معنی دار آماری دارند. همچنین اثر سطوح مختلف تراکم بذر بر طول سنبله، عرض پهنک برگ، طول ساقه و طول پهنک برگ معنی دار نبود. اثر متقابل سطوح مختلف تراکم بذر و نوع رقم مورد استفاده بر طول پهنک برگ در سطح احتمال آماری یک درصد معنی دار بود. همچنین نتایج جدول تجزیه واریانس نیز نشان داد که دو رقم گندم دهدشت و کوهدشت از نظر ضریب پنجه، تعداد بوته خشک شده در متر مربع و وزن هزار دانه در سطح احتمال یک درصد و در صفات ضریب پنجه غیر مثمر، تعداد دانه در سنبله، وزن کاه و ارتفاع بوته در سطح احتمال پنج درصد با هم اختلاف معنی دار آماری دارند. همچنین ارقام مورد استفاده از نظر ضریب سنبله بارور، عملکرد دانه در مترمربع، عملکرد تک بوته، وزن سنبله با کاه، وزن دانه در متر مربع و تعداد دانه در متر مربع و عملکرد دانه در هکتار، با هم تفاوتی نداشتند.

همچنین اثر سطوح مختلف تراکم بذر بر ضریب پنجه مثمر، ضریب پنجه غیر مثمر و  وزن کاه در سطح احتمال پنج درصد و تعداد بوته خشک شده در متر مربع در سطح احتمال یک درصد معنی دار بوده و بر سایر صفات تاثیر معنی داری نداشت.

اثر متقابل سطوح مختلف تراکم بذر و نوع رقم مورد استفاده بر ارتفاع بوته و تعداد بوته خشک شده در متر مربع  تاثیر معنی داری داشت. درهر دو رقم بیشترین عملکرد مربوط به تراکم 500 بوته در متر مربع بود. با افزایش تراکم دانه در هر دو رقم تعدا پنجه مثمر، وزن هزار دانه کاهش یافت.

کلمات کلیدی: گندم، تراکم، شرایط دیم، عملکرد، اجزای عملکرد و صفات مورفولوژیک

 مقدمه:

 غلات نقش ویژه و مهمی در الگوی مصرف هر کشوری را در دنیا دارد و به همین دلیل از دیر باز حکومتهای حاکم بر دنیا برخوردی فعال در جهت ازدیاد غلات بویژه گندم مورد نیاز کشور خود کرده اند. از سقراط نقل می کنند که گفته است، نظامی می تواند بر آتن حکومت کند که قادر باشد نان آنرا براحتی تأمین کند. جمعیت دنیا در  7000 ـ 147000سال قبل از میلاد   10-5 میلیون نفر و در  ابتدای قرن بیستم حدود 5/1 میلیارد نفر در سال 1960 بالغ بر 3 میلیارد نفر بوده است و در سال 1965 رشد جمعیت دنیا 2% بوده است که بعداً در سالهای  (1977-1970)  به 9/1% و در سالهای (90-1988) به 6/1 درصد کاهش یافته است. چنانچه رشد جمعیت بدین ترتیب ادامه یابد، جمعیت دنیا در سال 2025.  احیاناً به 2/8 میلیارد نفر خواهد رسید. بیش از ⅔ جمعیت دنیا در ممالک در حال توسعه زندگی می کنند و بیش از 20% جمعیت ممالک توسعه نیافته در قحطی به سر می برند و متجاوز از 50% فقر غذایی دارند که خود عامل مهم بیماری و ناتوانایی جسمی است. افزایش جمعیت دنیا یکی از مسائل مهم قرن آینده خواهد بود. یکی از مهمترین تولیدات غذایی برای انسان غلات می باشند تقریبا 55% از پروتئین ها و 15% از چربی ها،70% از گلو سید ها و به طور کلی 55-50% کالری مصرف شده توسط انسان در دنیا به وسیله غلات تامین می گردد.   (نورمحمدی و همكاران، 1389).

گندم به عنوان مهمترین محصول استراتژیك همواره نقش اساسی درامنیت اقتصادی كشور هارا  ایفا نموده است. هزاران سال است كه گیاه گندم و خواص بی همتای آن شناخته شده است. گذشت زمان و تنوع زیستی گیاه باعث گردیده تا مبدأ اصلی اجداد گندم امروزی مورد تردید قرار گیرد.

طبقه بندی گیاه گندم نانوایی به صورت زیر است :

قلمرو             : گیاهان          = Plantae

بخش             : گل داران       = spermatophyta

زیر بخش         : نهان دانگان     = angiosperm

رده               : تك لپه ای ها  = monocotyledon

راسته             : گرامینالس      = Graminales

خانواده یا قبیله  : تری تی سه آ  = Triticeae

جنس            : گندمیان        = Triticum

گونه              : گندم نان       = Aestivum

متخصصان گندم را به 16 گونه تقسیم و بر حسب اینکه سلولهای به وجود آورند ه آن دارای 7 و 14 یا 21 جفت کروموزوم باشند و آنرا به سه گروه تقسیم می کنند بنابراین جنس گندم 16 گونه دارد. مهمترین گونه های  زراعی که قابلیت فرآوری را دارندشامل T.dorumو T.vulgare یا T.aestiveumو T.cumpactumمی‌باشند.(کریمی،1371) .

 1-1 تاریخچه:

اسناد و پژوهشهای باستانشناسی نشان داده اند که از قدیم الایام استفاده از غلات بویژه گندم برشته، به عنوان غذا برای انسان، همواره معمول بوده است. قدمت گندم

 را به 15 – 10 هزار سال قبل از میلاد مسیح در خاورمیانه و بخصوص فلات ایران نسبت می دهند .  (نورمحمدی و همكاران، 1389).

1-2 سطح زیر کشت و تولیدات :

غلات گروهی از گیاهان زراعی متعلق به قبیله پوآسه ( گرامینه ) هستند و از هزاران سال پیش تاکنون در تغذیه انسان و دام دارای اهمیت زیادی می باشند. در این گروه از گیاهان زراعی،گندم، ذرت، چاودار، یولاف، ذرت  خوشه ای، ارزن و برنج قرار دارند و در ممالک مختلف دنیا بنا به ویژگیهای آب و هوایی، مسائل اقتصادی ، خاک و ….. دارای اهمیتهای متفاوتی هستند و بعضی از آنها در ممالکی که آشنایی زیادی با آنها ندارند اصلاً کشت و کار نمی شوند و یا در سطح بسیار کمی کاشته می شوند، همانند یولاف و چاودار در ایران . غلات به دلیل اهمیت بسیار زیادی که در تغذیه انسان و دام دارند بیشترین سطح زیر کشت را در میان تمامی گیاهان زراعی دارا  می باشند.

جدول شماره (1-1) بیانگر سطح زیر کشت، میانگین عملکرد و کل تولید جهانی می باشد. سطح زیر کشت گندم،جو، ذرت و برنج افزایش داشته و ذرت خوشه ای، ارزن ثابت مانده ولی چاودا و یولاف کاهش یافته است

جدول شماره 1-1سطح زیر کشت غلات، میانگین محصول در هکتار و تولید جهانی غلات

( 1993 FAO )

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

یک مطلب دیگر :

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

فهرست مطالب  عنوان	صفحه
چکیده……………………………………………………..   فصل اول:  مقدمه وکلیات………………………..	1   2
1-1- مقدمه…………………………………………………………………	3
1-2- فرضیه های تحقیق…………………………………..	5
1-3- اهداف تحقیق…………………………………..	5
1-4- کلیات گیاه شناسی ذرت………………………………..	5
1-4-1- ذرت و تاریخچه ی پیدایش ذرت……………	5
1-4-2- اهمیت محصول ذرت و موارد مصرف آن…….	6
1-4-3- مورفولوژی ذرت بیسین…………………………………..	7
1-4-3-1- ساختار ریشه……………………………….	7
1-4-3-2- ساختار ساقه…………………………………..	8
1-4-3-3- گل آذین………………………………….	9
1-4-3-4- دانه………………………………………….	10
1-4-4- طبقه بندی ذرت………………………………..	11
1-4-4-1- انواع ذرت بر اساس اساس شکل ظاهری، کیفیت دانه و موارد مصرف…	11
1-4-4-2- انواع ذرت بسته به مقدارنشاسته ذخیره ای…..	15
1-4-5- اکولوژی( شرایط لازم برای رشد) گیاه ذرت………….	16
1-4-5-1- پراکندگی ذرت……………	16
1-4-5-2- تاثیردرجه حرارت بر مراحل رشد ذرت…………	17

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

فهرست مطالب  عنوان	صفحه
1-4-6- هیبریدهای ذرت……………………………………	24
1-4-7- برداشت محصول……………………………………..	24
1-4-8- ترکیبات ذرت…………………………………………………..	25
1-4-9- موارد استفاده از ذرت……………………………………………….	25
1-4-10- طب سنتی ودرمان بیماری ها با ذرت…………………..	26
1-4-11- کلاله های ابریشم مانند یا کاکل ذرت…………….	27
1-4-11-1- خواص درمانی كاكل ذرت…………………	27
1-4-11-2- بخش مورد استفاده ذرت (کاکل)……………………..	28
1-4-11-3- مواد تشکیل دهنده ذرت (کاکل)……………………	28
1-4-11-4- محافظت ایمنی………………………….	29
1-4-11-5-  فراورده ها ومقدار خوراک………….	29
1-4-12- سطح زیر کشت و تولید ذرت……………………..	29
1-4-12-1- وضعیت تولید ذرت در جهان……………….	29
1-4-12-2- وضعیت تولید ذرت در ایران…………………….	30
1-5- کلیات علف های هرز مزارع…………………..	31
1-5-1- تعریف علف های هرز………………………	31
1-5-2- صفات مشخص علف هرز……………………….	32
1-5-3- طبقه بندی علف های هرز……………………..  1-5-3-1-طبقه بندی برحسب طول دوره زندگی……………	33  33
1-5-3-2- طبقه بندی بر حسب نوع زندگی…………	35
1-5-3-3- طبقه بندی بر حسب ساختمان ظاهری………………	35

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

فهرست مطالب  عنوان	صفحه
1-5-3-4- طبقه بندی بر حسب مورفولوژی علف هرز..	36
1-5-3-5- طبقه بر حسب محل زندگی…………..	37
1-5-3-6- طبقه بندی بر حسب زیستگاه………………………	38
1-6- خسارت علف های هرز……………………………………………	38
1-6-1- رقابت در جذب آب ومواد غذایی با گیاهان زراعی و باغی……………………..	38
1-6-2- هدر رفتن آب………………………………….	38
1-6-3- رقابت در جذب نور………………………………..	38
1-6-4- آللوپاتی………………………………………	39
1-6-5- میزبانی آفات و بیماریهای گیاهی………………….	39
1-6-6- تخریب آسفالت خیابانها……………………….	39
1-7- سودمندی علف های هرز…………………………….	39
1-7-1- علف های هرز و فرسایش خاک………………..	39
1-7-2- علف های هرز و ارزش داروئی…………..	40
1-7-3- علف های هرز و ارزش غذایی دام………………………	40
1-7-4- علف های هرز و زیبایی طبیعت….	40
1-7-5- علف های هرز و چرخه اکسیژن…………………………..	40
1-8- مدیریت گیاهان هرز………………………………………	41
1-8-1- کنترل گیاه هرز به روش مکانیکی……………………….	41
1-8-2- کنترل گیاه هرز به روش بیولوژیکی…………….	41
1-8-2- 1- استفاده از رقابت گیاه زراعی و گیاه هرز…………..	42
1-8-3- استفاده از انگل ها، شکارگرها و عوامل بیماری زا……………	43

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

فهرست مطالب  عنوان	صفحه
1-9-  مدیریت بهینه مصرف سم درمبارزه با علف های هرز…………….	44
1-10- تعریف واژه ها………………………………………………	45
1-11- محدودیت ها……………………………………………	45
فصل دوم:  مروری بر تحقیقات انجام شده…….	46
2-1- بررسی منابع داخلی………………………………	47
2-2- بررسی منابع خارجی…………………………………………..	55
فصل سوم:  مواد وروش ها……………………….	61
3-1- محل آزمایش…………………………………………………….	61
3-2-آب وهوای منطقه………………………………………….	61
3-3- خصوصیات فیزیکی و شیمیایی خاک………………..	62
3-4- مشخصات طرح……………………………………	63
3-5- موارد زراعی………………………………….	66
3-6- تاریخ و نحوه نمونه گیری…………………………………….	67
3-7- صفات مورد اندازه گیری………………………………………..	68
3-8- روش های اندازه گیری مشخصات گیاهی………….	68
3-9- علف های هرز مزارع ذرت………………………………………	69
3-10 – روشهای كنترل علف های هرز………………………………..	70
3-11- محاسبه های آماری………………………..	71

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

فهرست مطالب  عنوان	صفحه
فصل چهارم:   نتایج و بحث و پیشنهادات…….	72
4-1- اثر جمعیت طبیعی علف های هرز بر شاخص های عملکرد ذرت در تراکم ها….	79
4-1-1-  اثر جمعیت طبیعی علف های هرز  بر وزن تر بلال در تراکم های مختلف…	79
4-1-2-  اثر جمعیت طبیعی علف های هرز  بر وزن تر برگ در تراکم های مختلف..	80
4-1-3-  اثر جمعیت طبیعی علف های هرز  بر وزن تر ساقه در تراکم های مختلف..	81
4-1-4-  اثر جمعیت طبیعی علف های هرز  بر وزن تر ریشه در تراکم های مختلف.	82
4-1-5-  اثر جمعیت طبیعی علف های هرز  بر وزن تر کل در تراکم های مختلف….	83
4-1-6-  اثر جمعیت طبیعی علف های هرز  بر وزن خشک بلال در تراکم های………	84
4-1-7-  اثر جمعیت طبیعی علف های هرز  بر وزن خشک برگ در تراکم های……..	85
4-1-8-  اثرجمعیت طبیعی علف های هرز بر وزن خشک ساقه در تراکم های……….	86
4-1-9-  اثرجمعیت طبیعی علف های هرز بر تعداد ردیف در بلال در تراکم های…..	87
4-1-10-  اثر جمعیت طبیعی علف های هرز  بر تعداد دانه در بلال در تراکم……….	88
4-1-11-  اثر جمعیت طبیعی علف های هرز برتعداد دانه در ردیف بلال درتراکم….	89
4-1-12-  اثر جمعیت طبیعی علف های هرز  بر عملکرد دانه در تراکم های مختلف	90
4-1-13-  اثر جمعیت طبیعی علف های هرز بر وزن هزاردانه درتراکم های مختلف..	91
4-1-14-  اثر جمعیت طبیعی علف های هرز برعملکرد تر علوفه درتراکم های………..	92
4-2-  اثر تراکم های مختلف بوته ها بر شاخص های عملکردی در گیاه ذرت……………	93
4-2-1- اثر تراکم های مختلف جمعیت علف های هرز بر وزن تر بلال…………………..	93
4-2-2- اثر تراکم های مختلف جمعیت علف های هرز بر وزن تر برگ………………….	94

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

فهرست مطالب  عنوان	صفحه
4-2-3- اثر تراکم های مختلف جمعیت علف های هرز بر وزن تر ساقه……………………	95
4-2-4- اثر تراکم های مختلف جمعیت علف های هرز بر وزن تر ریشه…………………..	96
4-2-5- اثر تراکم های مختلف جمعیت علف های هرز بر وزن تر کل……………………..	97
4-2-6- اثر تراکم های مختلف جمعیت علف های هرز بر وزن خشک بلال……………..	98
4-2-7- اثر تراکم های مختلف جمعیت علف های هرز بر وزن خشک برگ…………….	99
4-2-8- اثر تراکم های مختلف جمعیت علف های هرز بر وزن خشک ساقه…………….	100
4-2-9- اثر تراکم های مختلف جمعیت علف های هرز بر تعداد ردیف در بلال……….	101
4-2-10- اثر تراکم های مختلف جمعیت علف های هرز بر تعداد دانه در بلال………..	102
4-2-11- اثر تراکم های مختلف جمعیت علف های هرز بر تعداد دانه…………………..	103
4-2-12- اثر تراکم های مختلف جمعیت علف های هرز بر عملکرد دانه…………………	104
4-2-13- اثر تراکم های مختلف جمعیت علف های هرز بر وزن هزاردانه……………….	105
4-2-14- اثر تراکم های مختلف جمعیت علف های هرز بر عملکرد تر علوفه………….	106
4-3-  اثر متقابل تداخل و تراکم های مختلف جمعیت علف های هرز بر شاخص ها….	107
4-3-1- اثرمتقابل تراکم های مختلف و جمعیت علف های هرز بر وزن تر بلال………….	107
4-3-2- اثرمتقابل تراکم های مختلف و جمعیت علف های هرز بر وزن تر برگ……..	108
4-3-3- اثرمتقابل تراکم های مختلف و جمعیت علف های هرز بر وزن تر ساقه………	109
4-3-4- اثرمتقابل تراکم های مختلف و جمعیت علف های هرز بر وزن تر ریشه……..	110
4-3-5- اثرمتقابل تراکم های مختلف و جمعیت علف های هرز بر وزن تر کل………..	111
4-3-6- اثرمتقابل تراکم های مختلف و جمعیت علف های هرز بر وزن خشک  بلال…	112
4-3-7- اثرمتقابل تراکم های مختلف و جمعیت علف های هرز بر وزن خشک  برگ…	113
4-3-8- اثرمتقابل تراکم های مختلف و جمعیت علف های هرز بر وزن خشک ساقه.	114
4-3-9- اثرمتقابل تراکم های مختلف و جمعیت علف های هرز بر تعداد………………….	115

 

 

 

 

 

 

 

 

فهرست مطالب  عنوان	صفحه
4-3-10- اثرمتقابل تراکم های مختلف و جمعیت علف های هرز بر تعداد دانه در ردیف  بلال……………………………………………..	116
4-3-11- اثرمتقابل تراکم های مختلف و جمعیت علف های هرز برتعداد دانه در بلال	117
4-3-12- اثرمتقابل تراکم های مختلف و جمعیت علف های هرز بر عملکرد دانه	118
4-3-13- اثرمتقابل تراکم های مختلف و جمعیت علف های هرز بر عملکرد تر علوفه	119
4-4- نتیجه گیری…………………………………	120
4-5- پیشنهادات………………………………………	121
منابع و ماخذ………………………………….	122

چکیده

این پژوهش به منظور بررسی اثر جمعیت طبیعی علف های هرز بر شاخص های عملکرد و رشد گیاه ذرت شیرین (بیسین) در تراکم های گیاهی مختلف آزمایشی به صورت

یک مطلب دیگر :

 

منبع پایان نامه با موضوع جبران خسارات، ایجاد اشتغال، خدمات درمانی، انقلاب اسلامی

 فاکتوریل در قالب طرح بلوک کامل تصادفی با سه تکرار در سال زراعی 1391-1390 در مزرعه دانشگاه آزاد اسلامی واحد یاسوج انجام شد. عاملهای آزمایشی شامل 2 فاکتور، تراکم بوته ذرت در سه سطح (65  D₁= و 75D₂= و 85 D₃= هزار بوته در هکتار) و تداخل علف های هرز در چهار سطح (عدم تداخل به عنوان کشت خالص C₀= ، تداخل تا مرحله 9 برگی  C₁= و تداخل تا مرحله 13 برگی=  C₂و تداخل تا پایان مرحله C₃=) بود. در خصوص اثر تراکم های مختلف کاشت نتایج نشان می داد که تراکم (75 هزار بوته در هکتار ) ذرت می تواند از طریق افزایش پتانسیل رقابتی خود رشد علف های هرز را کاهش دهد و در خصوص تداخل علف های هرز تیمارهای عاری از علف های هرز بیشترین عملکرد را دارا بودند. نتایج نشان داد که تیمار تراکم بوته برصفات مورد بررسی شامل وزن تر کل، وزن هزار دانه، وزن تر ریشه، عملکرد تر علوفه، وزن خشک ساقه، تعداد ردیف در بلال، تعداد دانه در ردیف بلال، عملکرد دانه، وزن تر بلال، وزن تر برگ، وزن خشک برگ، اثر معنی داری داشته ولی بر تعداد دانه در بلال، وزن خشک بلال و وزن تر ساقه اثر معنی داری نداشته است. نتایج نشان داد که تیمار تداخل علف های هرز بر صفات مورد بررسی شامل وزن تر کل، وزن هزار دانه، وزن تر ریشه، عملکرد تر علوفه، وزن خشک ساقه، تعداد ردیف در بلال، تعداد دانه در ردیف بلال، عملکرد دانه، وزن تر بلال، وزن تر برگ، وزن خشک برگ، تعداد دانه در بلال، وزن خشک بلال و وزن تر ساقه اثیر معنی داری داشته است و اثر متقابل تیمارهای تراکم بوته و تداخل علف های هرز بر صفات مورد بررسی شامل وزن تر کل، وزن تر ریشه، عملکرد تر علوفه، وزن خشک ساقه،تعداد ردیف در بلال، عملکرد دانه، وزن تر بلال،وزن خشک بلال، وزن تر برگ، وزن خشک برگ  اثر معنی داری داشته ولی بر وزن هزار دانه و وزن تر ساقه اثر معنی داری نداشته است.

کلمات کلیدی: عملکرد، ذرت شیرین، تراکم گیاهی، علف های هرز، جمعیت طبیعی

1-1- مقدمه :

بشراز زمان قدیم به کشاورزی توجه داشته است وهمیشه در جهت بهبود وتوسعه آن کوشیده وبرای افزایش تولیدات ورونق کشاورزی از تمام عوامل و امکانات موجود درهر دوره بهره گرفته است.بسیاری از مردم کشاورزی را مادر تمدن وصنعت و شاخص درجه رشد وترقی هرکشوری می دانند ومعتقدند که بدون کشاورزی پویا استقلال سیاسی واقتصادی کامل هر کشور دور از انتظاراست به خصوص در عصری که ما زندگی می کنیم از تولیدات کشاورزی به عنوان صلاحی مؤثر در جهت تحکیم اکمیت وسلطه سیاسی استفاده می شوند.روند افزایش جمعیت جهان از یک سو وتولیدات کشاورزی ونحوه توزیع آنها از سوی دیگر نشان میدهد که تامین مواد غذایی مورد نیاز بشر با مشکلات فراوان همراه است وتعداد قابل توجهی از مردم از کمبود مواد غذایی و سوء تغذیه رنج می برند. افزایش تولیدات کشاورزی به دو طریق امکانپذیر است : یکی ازدیاد سطح زیر کشت و دیگری افزایش عملکرد در واحد سطح، افزایش سطح زیر کشت در بسیاری از مناطق با محدودیتهایی از قبیل نبودن اراضی مساعد و کمبود منابع آب وسایر وعوامل تولیدی روبروست ؛ولی برای حصول نتیجه مطلوب در زمینه افزایش تولید در واحد سطح باید اصول و قواعد کشاورزی به موقع ودر حد معقول به کار گرفته شود واز عوامل تولید حداکثر استفاده به عمل آید. یکی از اصول بسیار مهم کشاورزی که تاثیر قابل توجهی در افزاش تولید در واحد سطح دارد آن است که محصول را در مراحل مختلف تولید از گزند عوامل زیان اور حفظ کنند.همواره بخشی از تولیدات کشاورزی بر اثر حمله ی این نوع عوامل از لحاظ کمّی‌ و کیفی آسیب می بینند و در بعضی موارد کل محصول از بین می رود.به غیر از سیل،تگرگ،بادو سرمای بی موقع،عوامل دیگری مانند: بیماریهای گیاهی،آفات و علفها هرز به محصولات کشاورزی خسارت وارد می کنند.

علف های هرز بعنوان یکی از مهم ترین عوامل کاهش دهنده محصولات کشاورزی به شمار می روند، بطوریکه که مشکلات این گیاهان، میلیون ها کشاورز و هزاران محقق را به خود مشغول داشته است. به عقیده برخی از محققان، خسارت علف های هرز به محصولات زراعی می تواند بین 10تا 100 درصد متغیر باشد و بطوری که اگر این گیاهان بدرستی کنترل یا مدیریت نشوند، زیان آنها به تولیدات کشاورزی می تواند بیش از آفات وبیماری ها باشد. از250000 گونه گیاهی شناخته شده حدود 250 گونه (1/0 درصد)آن علف هرزمی باشند که 76 گونه از آنها جزء مضر ترین علف های هرز دنیا به شمار می روند. این 76 گونه به 30خانواده گیاهی تعلق دارند که حدود نیمی از آنها با آنکه درکشور ما سابقه طولانی دارد اما تا دهه اخیر بعنوان فعالیتی جنبی به حساب می آمد. شناخت بیشتر نقش علف های هرز در کاهش تولید باعث آن گردیده که در سالهای اخیر توجه به شناخت وکنترل این گیاهان بیشتر شود. به طوری که امروزه تلاش تعدادی ازکشاورزان ما درجهت کنترل علف های هرز، مبتنی بر روشهای علمی است که درکشور های پیشرفته رایج می باشد. از طرف دیگر مشکلات زیست محیطی ناشی ازکاربرد بی رویه علفکش ها سبب شده که در رابطه با کنترل علف های هرز قبل از هر چیز توجه ویژه ای به شناخت بیولوژی واکولوژی این گیاهان معطوف شود. برای دست یابی به یک نظر جامع درمورد مسئله علف های هرز، شناخت دقیق فلور علف های هرز ضروری است، در حقیقت ماهیت فلور علف های هرز تا حد زیادی زمان و روش کنترل را تعیین می کند. بنا براین شناسایی و برآورد جمعیت علف های هرز هر منطقه به عنوان  یک نیاز اولیه برای اتخاذ روشی موثر در اجرای برنامه های کنترل مطرح است. شناسایی فلورعلف های هرز یک منطقه علاوه بر نقشی که در مدیریت این گیاهان دارد، می تواند در زمینه استفاده های غذایی و دارویی و مرتعی ازگیاهان از جمله گیاه ذرت بیسین نیز حائز اهمیت باشد.

-2- فرضیه های تحقیق

• علف های هرز موجب کاهش راندمان تولید محصول ذرت می شوند.
• تغییر در تراکم کاشت ذرت موجب کنترل علف های هرز غالب می شود.
• جمعیت های مختلف علف هرز تاثیرمتفاوتی بر عملکرد ذرت بیسین دارد.

1-3- اهداف تحقیق

1- تعیین میزان كنترل علف های هرز در اثر فشار رقابتی در تراكم های مختلف كاشت ذرت.

2- تعیین تراكم مطلوب ذرت در شرایط حضور علف های هرز برای منطقه مورد مطالعه و مناطق مشابه.

3- تعیین بحرانی ترین دوره حضور علف های هرز.

1-4- کلیات ذرت

1-4-1- تاریخچه ی پیدایش ذرت:

بررسی های باستان شناسی و فسیل شناسی گیاهی نشان می دهد که ذرت پیوسته به صورت یک گیاه زراعی عمده تقریباً از 5000 سال پیش در مکزیک و گواتمالا کشت می شده است و بومی این نواحی است. کریستف کلمب، یک سال پس از ورود به قاره آمریکا، در سال 1493م  بذر ذرت را با خود به اسپانیا برد. این گیاه به دلیل بالا بودن عملکردش از آنجا به پرتقال و سپس به دیگر کشورهای اروپایی برده شد. از آنجا هم این گیاه به قاره آفریقا و تعدادی از کشورهای آسیایی از جمله هند و ژاپن راه یافت(نورمحمدی، 1385).

1-1-6- جنبه‌ی نوآوری تحقیق… 15

1-1-7- روش تحقیق… 15

1-1-8- محدودیت‌ها و مشكلات… 15

1-2- تعاریف… 16

فصل دوم: برده‌داری در فقه امامیه

2- برده‌داری در فقه امامیه 18

2-1- بردگى در جاهلیت… 19

2-1-1- اسباب وعوامل بردگى در جاهلیت… 19

2-1-1-1- اسارت در جنگ.. 19

2-1-1-2- تجارت.. 21

2-1-1-3- فقر.. 22

2-1-1-4- بدهكارى.. 22

2-1-1-5- سرقت (آدم ربایى).. 23

2-1-1-6- تاریخ بردگی اسیران.. 23

2-1-2- رفتار با بردگان درجاهلیت… 26

2-1-2-1- جایگاه اجتماعى بردگان.. 26

2-1-2-2- نقش بردگان در اقتصاد.. 28

2-1-2-3- استفاده نظامى از بردگان.. 30

2-1-2-4- سوءاستفاده جنسى از بردگان.. 31

2-1-2-5- تنبیه و شكنجه بردگان.. 32

2-1-2-6- آزاد كردن بردگان در عصر جاهلى.. 33

2-1-2-7- «ولاء» و گونه هاى آن در عصر جاهلى.. 34

2-2- بردگى از نظر اسلام… 36

2-2-1- موانع لغو دفعى بردگى… 36

2-2-2- اقدامات رسول خدا(ص) در حذف نظام برده‌دارى… 38

2-2-2-1- مبارزه‌ی بنیادین با برده‌دارى.. 38

2-2-2-2- محدود كردن اسباب و عوامل بردگى.. 39

2-2-2-3- گشودن درهاى آزادى به روى بردگان (عتق).. 41

2-2-2-4- شیوه‌ی اسلامى بهترین راه كار در امر بردگى.. 45

2-2-2-5- مقابله به مثل و مجازات كفار حربى.. 52

2-3- جمع بندی… 53

فصل سوم: بردگی در حقوق بین الملل

3- بردگی در حقوق بین الملل 56

2-1- پیشینه بردگی… 56

2-1-1- اکتشافات دریایی و آغاز بردگی… 56

2-1-2- اصل آزادی دریانوردی و داخل شدن دیگر کشورهای اروپایی در امر تجارت برده  60

2-1-3- برده و تجارت مثلث… 61

2-1-4- داغ کردن برده… 62

2-1-5- بارگیری… 63

2-1-6- بسته‌بندی محموله… 63

2-1-7- پایان سفر دریایی و ورود بردگان به آمریکا و چگونگی رفتار با آنان  64

2-1-8- فروش در آمریکا… 65

2-1-9- بردگی پلانتاسی (کشتزارهای روستایی)… 67

2-2- پاره‌ای از نظرات حقوق‌دانان غربی راجع به بردگی… 67

2-3-  علل و موجبات الغای و امحای  بردگی… 68

2-3-1- اقدامات و استناد به حقوق طبیعی  جهت لغو بردگی… 71

2-3-2- جنبش ضد بردگی در صحنه بین‌المللی… 73

2-4- قیام‌ها و شورش‌های بردگان آفریقایی بین قرن‌های شانزدهم و نوزدهم  75

2-5- بردگی در متون حقوق بین الملل… 80

2-5-1- اعلامیه‌‌ی  جهانی حقوق بشر… 80

2-5-2- کنوانسیون بین المللی حقوق مدنی و سیاسی سازمان ملل متحد  81

 

2-5-3- جنایات علیه بشریت درمنشور نورنبرگ… 83

2-5-4- اساسنامه‌ی دیوان بین‏المللی کیفری… 86

2-5-5- بردگی در تعهدات بین المللی… 89

2-6- جمع‌بندی… 90

بحث و نتیجه گیری 92

نتیجه‌گیری… 92

پیشنهادات… 96

فهرست منابع 101

چكیده

اسلام در محیطى ظهور یافت كه در آن برده‌دارى با سابقه‌اى طولانى رایج بود. نظام برده‌دارى از اركان اجتماعى قبایل عرب به حساب مى‌آمد و بردگى از عوامل مهم تقسیم طبقاتى بود. عواملى، نظیر اسارت در جنگ‌ها و غارت‌ها، فقر و ندارى، بدهكارى، آدم ربایى و تجارت از اسباب عمده‌ی بردگى در جاهلیت بود و اساساً هر فرد به هر طریقى كه بر فرد دیگر تسلط و غلبه مى‌یافت او را به بردگى مى‌كشاند. بردگان پست ترین و پایین ترین طبقه‌ی اجتماعى عرب را تشكیل مى‌دادند. آن‌ها در ردیف حیوانات به شمار مى‌رفتند و از همه‌ی حقوق انسانى و مزایاى اجتماعى محروم بودند. اسلام بردگى اسیران جنگى و افرادى را كه در بازارها خرید و فروش مى‌شدند، به افراد كافر منحصر كرد و درباره‌ی اسیران جنگى كافر در مواردى كه رهبر و حاكم اسلامى صلاح بداند، برده گیرى آن‌ها را مجاز دانست. تجارت برده شامل تمام اقدامات مربوط به اسیر كردن انسان، تملك یا فروش او با قصد كشاندن او به بردگی است؛ و شامل تمام اقدامات مربوط به تملك یك برده با هدف فروش یا مبادله اوست؛ هم‌چنین شامل تمامی اقدامات اعمال اختیارات مالكانه‌ی فروش یا مبادله بر برده‌داری است كه با هدف فروش یا مبادله به دست آمده و به طور كلی شامل هر گونه اقدام به تجارت یا انتقال بردگان است. پس از جنگ جهانی دوم اسناد مهم حمایت از حقوق بشر ممنوعیت بردگی و برده‌داری را به عنوان تعهدی برای دولت‌ها مشخص كردند: اعلامیه‌ی جهانی حقوق بشر (ماده 4) میثاق بین‌الملی حقوق مدنی و سیاسی ( ماده 8) كنوانسیون اروپایی حقوق بشر ( ماده 4) كنوانسیون آمریكایی حقوق بشر ( ماده 6) منشور آفریقایی حقوق بشر و ملت‌ها ( ماده 5) و اخیراً اساسنامه دیوان كیفری بین الملل ( ماده 7 بند c ).

واژه های كلیدی: فقه امامیه، بردگی، حقوق بین‌الملل.

 مقدمه

انسان مملوک و سنّت مالکیت انسانی بر انسانی دیگر. رسم برده‌داری که مطابق آن یک انسان موضوع مالکیت انسان دیگر قرار می‌گرفته، با سابقه‌ای دیرین در تمدن بشری، در فرهنگ و تمدن اسلامی نیز مطرح بوده است.

لفظ رایج برای «برده» در زبان عربی، «عَبد» است، (شایعترین صیغه‌ی جمع آن در این معنی «عَبید» است؛ با این‌همه، در قرآن کریم، نور: 32، «عِباد» آمده است. )، و به تعبیر دقیق‌تر،  برای «برده‌ی مرد» بوده است، و به «برده‌ی زن»، «اَمَة» (جمع آن: اِماء) می‌گفته‌اند. هر دو لفظ از واژگان سامی باستان‌اند و در زبان عبریِ تورات نیز در همین معنی به کار رفته‌اند. در زبان ادبی عربی، اسم جنس «رقیق»، بر «برده»، در مفرد و مذکّر و مرجوع کنید به نث و در اسم جمع، اطلاق می‌شود. این لفظ، در قرآن کریم نیامده است، اما به جای آن لفظ «رَقَبَه» (به معنای «گردن، قفا») به کار رفته است (از جمله در سورة مائده: 89) و قرآن عبارت کنایی «ما مَلَکَت اَیمانُکُم» (مثلاً در سوره‌ی نساء: 36) را به کار می‌برد؛ «عَبداً مَملوکاً» (نحل: 75) به معنای برده، ناظر به همین عبارت کنایی است. بی‌گمان، صورت اسمی یافتن «مملوک» به معنای «برده» (بعداً به معنای «برده‌ی

یک مطلب دیگر :

 

آشنایی با نقاشی سیاه قلم

 خانه زاد») از همین تعبیر ناشی شده است.

پیش از اسلام، بردگی در عربستان، مانند دیگر سرزمین‌های جهان باستان و پیش از عصر میانه، رایج بوده است. اما با معلومات پراکنده‌ای که درباره‌ی این دوره در دست است، نمی توان با اطمینان به بیش‌تر مسایل این نهاد اجتماعی پاسخ داد.

در آستانه‌ی هجرت، اکثریت بردگان عربستان غربی، یعنی کالایی بازرگانی که در مکّه فراوان بود و سوداگرانی چون عبدالله جُدعان از فروش آن ثروت می‌اندوختند، زنگیان حبشی بودند که عده‌ای از آنان بعداً هسته‌ی پاسداران مکّه به نام «احابیش» را تشکیل دادند. بلال، نخستین اذان‌گوی اسلام، از همین بردگان بود. بی‌گمان کاروانیان عرب، بردگان سفیدپوستِ عرب نژاد را، که شمارشان بسی کم‌تر بود، باخود می‌آوردند یا بادیه نشینان عرب این‌گونه بردگان را به اسیری می‌گرفتند. برای نفی وجود بردگان عرب نژاد هیچ دلیلی در دست نیست، هر چند بازخرید اسیران در میان قبایل بادیه نشین کاملاً رواج داشته است. شاهد مثال موثّق آن، زید بن حارثه‌ی کَلبی است که بعدها پسرخوانده‌ی حضرت محمد (ص) شد. اما درباره‌ی برده گرفتن افراد در ازای دَین یا فروش کودکان به دست اولیای آنان شاهدی در دست نیست؛ روایات متأخّر و نادری که این قبیل حوادث در آن‌ها نقل شده. در رسم و عادت عامّه‌ی عرب پیش از اسلام، احتمالاً میان دو طایفه از بردگان تمایزی وجود داشته که دارای ریشه‌ای سامی و بسیار کهنسال است و چه بسا هیچ‌گاه در قانونی مدوّن انعکاس نیافته باشد، و قرآن به‌دفعات، آزاد کردن برده را کاری پُر ارج (بِرّ) می‌خواند (بقره: 177؛ بلد: 13)، مصرف زکات را در این راه روا می‌شمارد (توبه: 60) یا کفّاره‌ی برخی از گناهان مانند قتل غیرعمد (نساء: 92) و سوگند دروغ را آزاد کردن بردگان قرار می‌دهد (مائده: 89). به مکاتبه (آزاد کردن برده با قرارداد) باید به آسانی رضا داد (نور: 33). با برده‌ای که آزاده نشده باشد باید با احسان رفتار کرد (نساء: 36). علاوه بر این‌ها، شرف انسانی برده در احکامی که با مناسبات اجتماعی از نوع روابط جنسی پیوند دارند جلوه‌گر است. پیش از این به حرمت واداشتن زنان برده به خودفروشی (نور: 33) اشاره کردیم؛ زن یا شوهر دادن بردگانِ «صالح» تکلیف اخلاقی صاحبان آنان است (نور: 32)؛ حتی ازدواج مرد یا زن مسلمان آزاد با برده‌ی مسلمان، اگر لازم باشد، جایز است (بقره: 221؛ نساء: 25)؛ برده‌ی زن که با مرد آزاد، البته با اجازه‌ی صاحبش، ازدواج کند حق «صداق مناسب» دارد.

آزادسازی برده در بسیاری از حالات ستوده شده است و به عنوان کفّاره‌ی برخی از گناهان، به برده‌دار پیشنهاد گردیده و به هنگام وقوع خسوف و کسوف به عنوان صدقه سفارش شده است.

اجر اخروی مضاعف به کسی وعده داده شده است که کنیز خود را سواد آموزد، وی را آزاد سازد و او را به زنی بگیرد. در حدیثی مشهور چنین آمده است: «آن‌که برده‌ی «مسلمان» خود را آزاد سازد، خداوند او را، عضو در اِزای عضو، از دوزخ می‌رهاند.» در مقابل، برده مکلّف است که صادقانه خدمت کند. وی «نگهبان دارایی خواجه‌ی خویش» است و باید در عقبی حساب آن را پس بدهد.

بیان مسأله

یکی از شبهاتی که دشمنان اسلام در ذهن جوانان پدید آورده‌اند موضوع برده‌داری است.

می‌گویند اگر اسلام یک دین جهانی است و برای تمام اعصار شایستگی دارد چرا بردگی را مباح شمرده است؟

گر چه پیامبر(ص) و امامان(ع) برده‌داری را ظاهرا پذیرفته‌اند و به طور صریح تحریم نفرموده‌اند، ولی اسلام به طور تدریجی طرح خاصی برای آزادی بردگان ارایه داده‌است. آن‌چه غالبا مورد توجه مردم قرار نمی‌گیرد این است که، اگر نظام غلطی در بافت جامعه‌ای وارد گردد، ریشه کن کردن آن نیاز به زمان بندی دارد، و هر حرکت حساب نشده‌ای نتیجه‌ی معکوس خواهد داشت، درست مانند انسانی که به یک بیماری خطرناک مبتلا شده و بیماریش کاملا رشد نموده است، و یا مانند شخص معتادی که ده‌ها سال به اعتیاد خو گرفته، در این گونه موارد، برای نجات آنان، باید از برنامه‌های زمان بندی شده استفاده کرد.

حال اگر اسلام طی یک فرمان عمومی‌دستور می‌داد همه‌ی بردگان آن زمان را آزاد کنند، چه بسا بیش‌تر آنان تلف و نابود می‌شدند در حالی‌که بخش مهمی از جامعه آن روز را بردگان تشکیل می‌دادند، آن‌ها نه کسب و کار مستقلی داشتند و نه خانه و کاشانه‌ای و نه وسیله‌ای برای ادامه‌ی زندگی. اگر در یک زمان همه آزاد می‌شدند یک جمعیت عظیم بیکار در جامعه ظاهر می‌گشت که هم زندگی خودش به خطر می‌افتاد و هم ممکن بود نظم جامعه مختل گردد و نیز به هنگام احتیاج و محرومیت، به همه جا حمله‌ور می‌شدند و کشت و کشتار راه می‌افتاد. (تفسیر نمونه، ج 21، ص  416 ).

طرح اسلام برای آزادی بردگان:

این طرح در چند ماده به طور خلاصه عرضه می‌گردد:

اصل اول: بستن سرچشمه های بردگی.

زیرا در طول تاریخ از راه های متعددی مردم را به بردگی می‌کشاندند:

1- اسرای جنگی

2- بدهکارانی که قدرت پرداخت ندارند

3- زور و غلبه مجوز برده‌گیری بوده است

4- کشورهای قدرتمند افراد خود را به همراه سلاح به کشورهای عقب مانده می‌فروختند.

اسلام جلو تمام این راه‌ها را جز اسیران جنگی که آن هم جنبه‌ی الزامی ندارد گرفته است، و اسیران را هم بی قید و شرط و یا با پرداخت فدیه و با سواد کردن چند نفر آزاد می‌کرده است.

اصل دوم: گشودن دریچه های آزادی.

یکی از مصارف زکات را آزادی بردگان قرار داده‌است.

مکاتبه‌ی بین مولا و برده (قرار داد کتبی) جهت آزادی راه دیگر آزادی می‌باشد.

اسلام آزادی بردگان را یک عبادت الهی شمرده است، و پیشوایان اسلام مانند حضرت علی(ع) که هزار برده را با دست‌رنج خود آزاد کرده است، در این راه پیش قدم بوده‌اند.

پیشوایان اسلام برده خود را با کم‌ترین بهانه ای آزاد می‌کرده‌اند تا سرمشقی برای دیگران باشند تا آن‌جا که حضرت امام باقر(ع) به جهت تشویق از انجام کار نیکی، برده‌اش را آزاد کرده و فرموده است: “انت حر” تو آزادی.

در برخی روایات آمده است که برده پس از هفت سال خود به خود آزاد است.

اگر مالک برده‌ای، بخشی از او را آزاد کرده بقیه‌ی او هم آزاد است.

1-5-4- خاک مناسب برای کاشت برنج.. 12

1-5-5- روش کاشت برنج.. 13

1-5-6- عملیات آماده سازی بذر جهت کاشت… 14

1-5-7- خزانه. 14

1-5-8- کاشت نشاء در زمین اصلی.. 15

1-5-9- واریته های برنج.. 16

1-6- عملیات داشت برنج.. 17

1-6-1- دوره رشد برنج.. 17

1-6-2- دوره آبیاری.. 17

1-6-3- مبارزه با علف های هرز 17

1-6-4- مبارزه با آفات و بیماری ها 19

1-7- برداشت… 20

1-7-1- خشک کردن محصول.. 20

1-8- عناصر غذایی ضروری گیاه 21

1-9-تکنیک های تشخیص احتیاج به عناصر غذایی.. 22

1-10-رابطه بین جذب عنصر غذایی و عملکردهای گیاهان زراعی.. 24

1-11-عوامل موثر بر دسترسی به عناصر غذایی.. 24

1-12-عناصر پرمصرف.. 25

1-12-1 نیتروژن.. 25

1-12-2- فسفر. 27

1-12-3- پتاسیم. 28

1-12-4- کلسیم. 29

1-12-5- منیزیم. 30

1-12-6- گوگرد. 31

 

1-13- عناصر کم مصرف.. 31

1-13-1- نقش آهن در سلامتی انسان.. 33

1-13-2- آهن در خاک… 34

1-13-3- نقش آهن در گیاه 35

1-13-4- نقش روی در سلامتی انسان.. 36

1-13-5- روی در خاک… 37

1-13-6- نقش روی در گیاه 37

فصل دوم: بررسی منابع

2- بررسی منابع.. 41

فصل سوم: مواد و روش ها

3- مواد و روش ها. 51

3-1- تعیین بافت خاک… 52

3-2- تهیه عصاره اشباع. 53

3-3- اندازه گیری کربن آلی.. 54

3-4- اندازه گیری ازت کل به روش کجلدال.. 55

3-5- اندازه گیری فسفر قابل جذب.. 55

3-6- اندازه گیری عناصر کم مصرف آهن و روی.. 56

فصل چهارم:  نتایج و بحث

4-1- تجزیه خاک… 63

4-1-1- مقدار نیتروژن و کربن آلی.. 64

4-1-2- مقدار فسفر قابل جذب.. 67

4-1-3- مقدار پتاسیم قابل جذب.. 67

4-1-4- مقدار آهن قابل جذب.. 68

4-1-5-مقدار روی قابل جذب.. 69

4-2- تأثیر تیمارها در عملکرد و برخی شاخص های رشد. 70

4-2-1- تأثیر تیمارهای بر عملکرد بیولوژیک… 70

4-2-2- تأثیر تیمارها بر وزن خشک دانه. 79

4-2-3- تأثیر تیمارها در وزن خشک کاه و کلش…. 82

یک مطلب دیگر :

4-2-4- تأثیر تیمارها بر وزن هزار دانه. 88

4-2-5- تأثیر تیمارها بر شاخص برداشت… 93

نتیجه گیری.. 95

4-4- پیشنهادات.. 96

منابع. 97

چکیده

 

به منظور بررسی اثر عوامل فیزیکی و شیمیایی خاک بر عملکرد و برخی شاخص های رشد برنج (oryza sativa.L)  رقم چمپا، آزمایشی در سال 1391 در خاک‌ های شالیزاری استان کهگیلویه و بویراحمد در قالب طرح کاملا تصادفی با سه تکرار اجرا شد. این آزمایش شامل هشت تیمار بود که خاک هر مزرعه به عنوان یک تیمار مدنظر قرار گرفت. تیمارها بر عملکرد بیولوژیک، وزن کاه و کلش و وزن هزار دانه در سطح احتمال 5% تأثیر معنی داری داشتند. تیمارها بر وزن خشک دانه تأثیر معنی داری در سطح احتمال 5% نداشتند. بالاترین عملکرد بیولوژیک در تیمار دوم (مزرعه شماره 2) به مقدار 89/1 کیلوگرم در متر مربع به دست آمد. تیمارهای اول، دوم، سوم، ششم و هفتم از نظر عملکرد بیولوژیک اختلاف معنی داری با یکدیگر نداشتند. تجزیه رگرسیونی نشان داد که PH و آهن قابل جذب به ترتیب تأثیر 46 و 24 درصدی بر تغییرات عملکرد بیولوژیک داشتند. همبستگی PH با عملکرد مثبت ولی همبستگی آهن قابل جذب به صورت منفی بود. تغییرات وزن کاه و کلش بالاترین همبستگی را با PH، آهن و روی قابل جذب داشت. تغییرات وزن هزار دانه بیشترین همبستگی را با عوامل آهن و فسفر قابل جذب نیتروزن کل و کربن آلی داشت.

کلمات کلیدی: برنج ، عملکرد، PH، فسفر، آهن و روی قابل جذب خاک، کربن آلی.

 مقدمه

 برنج از غلاتی است که از زمان های قدیم به عنوان یکی از مهمترین مواد غذایی بشر مورد توجه بوده است و این گیاه پس از گندم ذرت از مهم ترین منابع تأمین انرژی محسوب می‌شود وغذای اصلی حدود نیمی از جمعیت جهان را تأمین می کند. این محصول در بیش از صد کشور دنیا کشت می‌گرددو در مقیاس جهانی 21 درصد انرژی و 15 درصد پروتئین مورد نیاز بشر از برنج تأمین می‌شود.(دیپار و همکاران، 2011). تقریباً 90 درصد برنج جهان در آسیا تولید و مصرف می‌شود به نحوی که 35 تا 59 درصد کالری مورد نیاز ساکنین کشورهای آسیایی از برنج تأمین می‌شود.

با روند افزایش جمعیت جهان به ویژه در کشورهای آسیایی ضرورت افزایش مواد غذایی به منظور تأمین نیازهای غذایی این جمعیت اجتناب ناپذیر است. براساس آمار فائو، سرانه مصرف برنج در کشورهای مختلف بین2/4 تا 102 کیلو گرم متغیر است و در کشورهای آسیایی چون بخش عمده انرژی و پروتئین مصرفی مردم از برنج به دست می آید و همچنان به عنوان غذای اصلی و غیر قابل جایگزین در سبد غذایی خانوار قرار گرفته است، ایجاد هر گونه کاهش و یا کمبود در تولید و عرضه آن ، امنیت غذایی بخش عمده ای از جمعیت را مورد تهدید جدی قرار می دهد. لذا با توجه به اینکه کشور ایران یکی از بزرگ ترین وارد گنندگان برنج در جهان به شمار می‌رود و تعادلی بین تولید و مصرف این محصول در کشور وجود ندارد، تلاش در جهت استفاده علمی و منطقی تر از اراضی مستعد برنج کاری ضروری می باشد و این در حالی است که در حال حاضر زمین و آب بیشتری برای توسعه سطح زیر کاشت برنج در کشور نیست و باید به دنیال افزایش تولید از طریق بالا بردن راندمان تولید در واحد سطح باشیم.

به منظور دستیابی به تولید غذا در یک سطح مطلوب، استفاده از کودهای شیمیایی و بهبود حاصلخیزی خاک از راهبردهای ضروری به شمار می‌روند. تخمین زده شده که 60 درصد زمین های زیر کشت دچار کمبود عناصر غذایی و مشکل سمیت عناصر هستند و در حدود 50 درصد جمعیت دنیا اکنون از کمبود عناصر ریز مغذی رنج می برند (کاکمک،2001). علاوه بر این تخمین زده شده که برای رفع نیاز غذایی آینده کل مصرف کودها از 133 میلیون تن در سال 1993 به حدود 200 میلیون تن در سال 2030 افزایش یابد(سازمان خوار بار کشاورز،2000). این خط مشی سبب شده که تحقیق روی تغذیه گیاهی در بالاترین اولویت در علوم کشاورزی قرار گیرد تا نیاز غذایی با کیفیت را در هزاره اخیر برطرف سازد.

نگرانی عمومی در رابطه کیفیت محیط وبهره وری طولانی مدت از اکوسیستم های کشاورزی نیاز به توسعه و استفاده ازراهبردهای مدیریتی برای حفظ حاصلخیزی خاک در یک سطح مناسب و بدون زوال منابع خاک و آب را مورد تأکید قرار داده است. (فاجریا و همکاران، 1997).

یکی از راه های افزایش راندمان تولید در واحد سطح، مدیریت حاصلخیزی خاک و تقویت آن از طریق مصرف متعادل و متناسب کودهای شیمیایی و آلی در کشور ما به دلیل آهکی بودن اراضی، میزان کم مواد آلی خاک، حلالیت کم عناصر غذایی در PH بالا، وجود یون های کربنات و بی کربنات درآب های آبیاری ومصرف زیاد فسفر در طی بیست سال گذشته کمبود عناصر به ویژه آهن،روی، منگنز و بر در اغلب مزارع و باغ ها عمومیت دارد.

به دلیل وجود همین کمبودها، عملکرد محصولات کشاورزی کم بوده ولطمات زیادی از لحاظ اقتصادی متوجه کشاورزان و بهره برداران بخش نموده است و از طرف دیگر مصرف کنندگان این محصولات نیز به لحاظ کیفیت پایین آن ها، دچار سوء تغذیه هستند و براساس اظهارات ملکوتی و طهرانی (1384)کم خونی ایرانی از نوعی کم خونی است که در اثر کمبود آهن همراه با کمبود روی ایجاد می‌شود و در کشور گسترش زیادی دارد. حال یکی از راه های افزایش محصولات کشاورزی و نیز افزایش کیفیت آنها، استفاده از عناصر ریز مغذی به ویژه آهن و روی می باشد. بعد از نیتروژن ، فسفر و پتاسیم کمبود روی عامل اصلی کاهش تولید و عملکرد برنج می باشد. (فاجریا و همکاران، 2002).