دانشگاه صنعتی اصفهان

 

   دانشکده کشاورزی

 

افزایش راندمان جداسازی پروتئین آرد گندم از نشاسته با روش فیزیکی و با کمک آنزیم ها

 

پایان‌نامه کارشناسی ارشد مهندسی کشاورزی- علوم و صنایع غذایی

 

استاد راهنما

 

دکتر محمد شاهدی

برای رعایت حریم خصوصی نام نگارنده پایان نامه درج نمی شود

(در فایل دانلودی نام نویسنده موجود است)

تکه هایی از متن پایان نامه به عنوان نمونه :

(ممکن است هنگام انتقال از فایل اصلی به داخل سایت بعضی متون به هم بریزد یا بعضی نمادها و اشکال درج نشود ولی در فایل دانلودی همه چیز مرتب و کامل است)

فهرست مطالب

عنوان                                 صفحه

فصل اول: مقدمه و بررسی منابع.. 2

1-1- مقدمه. 2

1-1-1- گندم  2

1-1-2-ترکیبات  گندم  3

1-2-گلوتن.. 5

1-2-1- ساختمان گلوتن   6

1-2-2- انواع پیوندهای شیمیایی مؤثر در تشکیل گلوتن و خمیر  7

1-2-3-انواع گلوتن   9

1-3-جداسازی گلوتن مرطوب.. 9

1-3-1-روش مارتین   10

1-3-2-روش خمیرابه  10

1-3-3- فار – مارکو  10

1-3-4-روش پیلزبری   11

1-3-5-فرآیند هیدروسیلکون   11

1-3-6-روش قلیایی   11

1-4- فاکتورهای مؤثر در جداسازی نشاسته و گلوتن.. 12

1-4-1-آرد  12

1-4-2-آب    13

1-4-3-زمان و سرعت هم زدن   14

1-4-4-فاکتورهای پیش رونده واکنش     14

1-5- خشک کردن گلوتن مرطوب.. 18

1-5-1- خشک کردن از طریق اسپری نمودن   18

1-5-2-خشک کردن تصعیدی   18

1-5-3- خشک کردن سریع  18

1-6-کاربرد و مصارف گلوتن.. 19

1-6-1- صنایع آرد و نانوایی   19

1-6-2-صنایع گوشت    19

1-6-3-پیتزا و فرآوردههای مشابه پنیر  19

1-6-4- فرآورده اکسترود شده غلات صبحانه ای و تنقلات    19

1-6-5- پوشش دهنده  19

1-2-6- فیلم و پوشش     19

1-7- شستشو و جدا شدن شیرابه نشاسته از گلوتن.. 20

فصل دوم: مواد و روش‌ها 22

2-1- دستگاهها و مواد مورد استفاده. 22

2-1-1- دستگاههای مورد استفاده  22

2-1-2-مواد مصرفی   22

2-2- آنالیز شیمیایی.. 23

2-2-1- اندازه گیری رطوبت آرد  23

2-2-2- اندازه گیری میزان پروتئین   23

2-4- اندازه گیری گلوتن مرطوب حاصل از تیمارهای مختلف… 25

2-5- اندازه گیری خصوصیات رئولوژیکی گلوتن.. 25

2-6-شاخص گلوتن.. 26

2-7- اندازه گیری مقدار گروههای سولفیدریل.. 26

2-8 – الکتروفورز پروتئین.. 27

فصل سوم: نتایج و بحث… 32

3-1- نتایج آنالیز شیمیایی نمونه آرد. 32

3-1-1- میزان رطوبت و پروتئین.. 32

3-1-2-توزیع اندازه ذرات آرد  32

3-2 تأثیر پارامترهای فرآیند بر بازدهی گلوتن.. 33

3-3-تأثیر تیمارهای آنزیمی و شیمیایی بر بازدهی گلوتن.. 34

3-3-1-آنزیم گلوکز اکسیداز  34

3-3-2- آنزیم ترانس گلوتامیناز  36

3-3-3- آنزیم زایلاناز  37

3-3-4- اسیدآسکوربیک      38

3-3-5- ترکیب آنزیم و اسیدآسکوربیک      39

3-4-تاثیر تیمارهای آنزیمی و شیمیایی بر خصوصیات رئولوژیکی خمیر. 40

3-4-1-آنزیم گلوکزاکسیداز  40

3-4-2- آنزیم ترانس گلوتامیناز  41

3-4-3- آنزیم زایلاناز  42

3-4-4- اسید اسکوربیک      43

3-4-5- ترکیب آنزیم و اسیدآسکوربیک      44

3-5- تأثیر تیمارهای آنزیمی بر شاخص گلوتن.. 45

3-5-1-آنزیم گلوکز اکسیداز  45

3-5-2- ترانس گلوتامیناز  45

3-5-3- آنزیم زایلاناز  46

3-5-4- اسید آسکوربیک      50

3-5-5- ترکیب آنزیم و اسید آسکوربیک      50

3-6-تاًثیر تیمارهای آنزیمی و شیمیایی بر درصد جذب آب گلوتن مرطوب جدا شده. 51

3-6-1-آنزیم گلوکز اکسیداز  51

3-6-2-آنزیم ترانس گلوتامیناز  51

3-6-3-آنزیم زایلاناز  52

3-6-4-اسید آسکوربیک      53

3-6-5- ترکیب آنزیم و اسید آسکوربیک      53

3-7-تاًثیر تیمارهای آنزیمی و شیمیایی بر گروههای سولفیدریل.. 54

3-7-1-آنزیم گلوکز اکسیداز  54

3-7-2-آنزیم ترانس گلوتامیناز  55

3-7-3-آنزیم زایلاناز  56

3-7-4-اسید آسکوربیک      57

3-7-5-ترکیب آنزیم و اسید آسکوربیک      57

3-8- بررسی الگوهای الکتروفورزی.. 58

3-8-1-گلوکز اکسیداز  59

3-8-2-ترانس گلوتامیناز  60

3-8-3-زایلاناز  60

3-8-4- اسید آسکوربیک      60

3-8-5-اثر ترکیب آنزیم   61

فصل چهارم: نتیجه‌گیری و پیشنهادات… 64

4-1- نتیجه گیری.. 64

4-2- پیشنهادات.. 66

منابع. 66

چکیده

جداسازی گلوتن و نشاسته از آرد گندم از فرایند های مهم در صنعت غذاست. گلوتن حاصل از این فرایند در صنایع گوشت، نانوایی و فرآورده­های لبنی کاربرد دارد. آرد گندم حدود 12 درصد پروتئین دارد که به دو بخش غیر گلوتنی محلول در آب شامل آلبومین و گلوبولین و گلوتنی نامحلول در آب تقسیم می شود. پروتئین­های گلوتنی پروتئین ذخیره ای اصلی در گندم می­باشد که با اختلاط آب و آرد و ایجاد پیوند­های کووالانسی و غیر کووالانسی تشکیل شبکه ویسکوالاستیک گلوتن را می­دهند. امروزه از محلول رقیق نمک جهت جداسازی نشاسته و گلوتن استفاده می شود که اثرات سوئی بر ایجاد خوردگی در تجهیزات و آلودگی فاضلاب کارخانجات دارد و استفاده از جایگزین مناسب نمک جهت جداسازی مطلوب، مهم به نظر می­رسد. در این مطالعه پس از تعیین خصوصیات فیزیکی مناسب جهت جداسازی و تعیین تیمار بهینه، آنزیم­های گلوکزاکسیداز، ترانس گلوتامیناز و زایلاناز به همراه اسید آسکوربیک جهت جداسازی گلوتن و نشاسته از آرد گندم و افزایش راندمان آن مورد استفاده قرار گرفتند. پس از اندازه گیری وزنی گلوتن مرطوب،  خصوصیات رئولوژیکی گلوتن جدا شده و شاخص گلوتن بررسی شد. در ادامه گلوتن مرطوب خشک شده و درصد پروتئین ، گروه­های سولفیدریل و درصد جذب آب آن اندازه‌گیری شده و مورد ارزیابی قرار گرفت. در نهایت پروفیل الکتروفورز گلوتن­های جدا شده در تیمارهای مختلف بررسی شد. نتایج نشان داد استفاده از محلول اسید آسکوربیک به عنوان محلول اکسید کننده سبب تشکیل پیوندهای دی سولفید و کاهش گروه­های تیول شده و با تجمع بهتر گلوتن سبب افزایش شاخص گلوتن و وزن مرطوب آن گردید. اسید آسکوربیک با تشکیل ساختاری قوی سبب افزایش مقاومت به کشش و کاهش کشش پذیری گلوتن شد. در غلظت­های متفاوت آنزیم ترانس گلوتامیناز و گلوکزاکسیداز نتایج متفاوتی در خصوصیات گلوتن مشاهده شد. آنزیم زایلاناز نیز از طریق تجزیه آرابینوگزایلان سبب افزایش جداسازی گلوتن از نشاسته، کشش پذیری، مقادیر گروه­های تیول، شاخص گلوتن و کاهش جذب آب گلوتن مرطوب شد.

کلمات کلیدی: گلوتن، گلوکزاکسیداز، ترانس گلوتامیناز ، زایلاناز ، خصوصیات رئولوژیکی، پروفیل الکتروفورز

فصل اول

مقدمه و بررسی منابع

1-1- مقدمه

غلات در میان تمامی انواع مواد غذایی بشر بعنوان قوت غالب[1]  مطرح می­باشند. در کشورهای صنعتی بالغ بر 50 درصد کربوهیدرات، 3/1 درصد پروتئین و 50 تا 60 درصد ویتامین­های گروه B از طریق مصرف نان تأمین می­شوند. هر چند در کشورهای در حال توسعه این نسبت ها بیشتر می باشد و در بعضی موارد 85-75 درصد کالری و پروتئین مردم در این کشورها را نان تأمین می نماید]1و2[.

غلات میوه­های علفی زراعی از خانواده تک لپه ای گرامینه[2] هستند. غلات عمده شامل گندم، جو، یولاف، چاودار، برنج، ذرت، سورگوم و ارزن می باشند. بطورکلی به رنگ های قهوه­ای، طلایی کهربایی و سفید مشاهده می­گردند]4[.

1-1-1- گندم

نام علمی گندم، تریتیکوم است که بزرگترین محصول غله­ای جهان می­باشد و جزء اصلی وعده غذایی بسیاری از مردم در مناطق مختلف جهان به شمار می­رود ]4[. میزان تولید آن در جهان در سال 2001، 600 میلیون تن رسیده است]10[. بطورکلی 67 درصد گندم تولیدی جهان جهت تغذیه انسان، 20 درصد آن جهت تغذیه دام و طیور، 7 درصد آن بعنوان بذر و تنها 6 درصد آن برای تولید محصولات صنعتی استفاده می­شود]27[.

1-1-2-ترکیبات  گندم

1-1-2-1-کربوهیدرات

بیشترین ترکیب در گندم را نشاسته شامل می­شود که اکثراً در قسمت آندوسپرم قرار دارد. نشاسته گندم شامل پلیمرهای گلوکز، آمیلوز و آمیلوپکتین می­باشد. آمیلوز پلیمر خطی است و از واحدهای گلوکز که توسط پیوند (4-1) α به هم متصل شده­اند، تشکیل شده است. در مقابل آمیلوپکتین منشعب تر است و علاوه بر پیوند (4-1) α در ناحیه شاخه پیوند (6-1) α نیز داراست. آمیلوز و آمیلوپکتین به ترتیب 28 تا 25 درصد و 75 تا 72 درصد نشاسته گندم را شامل می­شوند]2و3[.

گرانول­های نشاسته گندم به دو دسته بزرگ با میانگین قطر 20 میکرومتر و کوچک با میانگین قطر 5 میکرومتر تقسیم می­شوند. علاوه بر نشاسته، گندم شامل پلی ساکاریدهای دیگری نیز هست که بعنوان پلی ساکاریدهای غیرنشاسته ای [3] شناخته می شوند و در دیواره سلول­های آندوسپرم و پوسته قرار دارند که شامل ترکیباتی از قبیل آرابینوگزایلان[4] و سلولز می­باشند. آرابینوگزایلان حدود 5/1 تا 5/2 درصد آرد را تشکیل می­دهد که درصد جذب آب بالایی دارند. آرابینوگزایلان به دو دسته قابل استخراج با آب (5/0 درصد آرد) و غیرقابل استخراج با آب (5/1 درصد آرد) تقسیم می­شوند که با افزایش درصد استخراج آرد از گندم مقدار آرابینوگزایلان وپنتوزان[5] بیشتری وارد آرد می­شود]4[.

1-1-2-2- پروتئین

از نظر ساختمانی پروتئین­ها، پلیمرهای طبیعی هستند که در تمام موجودات زنده یافت می­شوند و از اسیدهای آمینه که با پیوندهای پپتیدی به یکدیگر متصل شده اند، بوجود می­آیند. تمامی اسیدهای آمینه دارای گروه­های اسیدی و آمینی هستند که تفاوتشان در گروه جانبی می­باشد. ساختمان تمامی پروتئین­ها از جهتی به یکدیگر شبیه است. نخستین عامل تفاوت بین پروتئین­ها نحوه قرار گرفتن اسیدهای آمینه یا ساختمان اول آنها می­باشد. برای مشخص شدن تفاوت­های بیشتر باید به ساختمان های دوم و سوم پروتئین مراجعه نمود. اسکلت یک پروتئین تا حدودی قابل انعطاف است و می­تواند به صورت پیچ خورده در آید. گروه­های سولفیدریل در اسید آمینه سیستئین[6] از جمله گروه­های فعال می­باشند و می­توانند با دیگر گروه­های سولفیدی موجود بر روی اسید آمینه سیستئین واکنش داده و تشکیل باند دی سولفیدی دهند. در ارتباط با ساختمان چهارم پروتئین­ها انواع پیوندها را می­توان مشاهده کرد که برخی ضعیف و برخی قوی می­باشند. از جمله این پیوندها، پیوند یونی و پیوند هیدروژنی را می­توان نام برد. از دیگر انواع پیوند، پیوند هیدروفوبیک را باید نام برد که با این پیوند دوزنجیره جانبی هیدروفوب بواسطه نیروی واندروالس به یکدیگر متصل می­شوند]2،9و13[.

پروتئین غلات به چهار دسته تقسیم می شوند:

آلبومین[7]: که در آب محلول هستند و تحت تأثیر حرارت منعقد می­شوند. سفیده تخم مرغ یک نمونه بارز آن است.

گلوبولین[8]: در آب خالص نامحلول اما در محلول رقیق نمکی محلول می­باشد. در صورتی که غلظت نمک در محلول بسیار زیاد باشد، گلوبولین در محلول نمکی نامحلول خواهد بود.

پرولامین[9]: در الکل اتیلیک 70 درصد محلول می­باشد.

گلوتنین[10]: این دسته در اسید و باز دقیق محلول­اند.

اکثر پروتئین­هایی که از نظر فیزیولوژیک فعال محسوب می­شوند از دسته آلبومین­ها و گلوبولین­ها به شمار می­آیند. در غلات این دو دسته از نظر تغذیه ای توازن مناسب­تری از نظر اسیدهای آمینه دارا‌هستند. آن­ها حاوی میزان بالایی لیزین[11]، تریپتوفان[12] و متیونین[13] می­باشند که در غلات نسبتاً کم مقدار هستند. پرولامین [14] و گلوتلین پروتئین­های ذخیره­ای غلات هستند که در هنگام جوانه زنی مورد استفاده قرار می­گیرند.

در صورتی که مقدار پروتئین گندم کم باشد، آلبومین و گلوبولین درصد قابل توجهی از کل پروتئین را تشکیل می­دهند و اگر مقدار پروتئین گندم درصد بالایی باشد، این دو جزء درصد کمی از کل پروتئین را به خود اختصاص خواهند داد. در واقع گندم کم پروتئین در مقایسه با انواع با پروتئین بالا، دارای گلیادین و گلوتنین کمتری هستند. مقدار پروتئین گندم متغیر است و تحت تأثیر عواملی هم چون عوامل ژنتیکی، عوامل محیطی از قبیل ازت موجود در خاک، خشکسالی یا سرمازدگی قرار می­گیرد.

در میان انواع آرد حاصل از غلات تنها آرد گندم است که توانایی تشکیل خمیر چسبنده و قوی که گاز را در خود نگه می دارد و تولید محصولات سبک و متخلخل می نماید را داراست. خاصیت نانوائی آرد گندم بدلیل پروتئین آن و بصورت دقیق‌تر گلوتن[15] آن می باشد. این پروتئین­ها از دسته پروتئین­های ذخیره­ای بوده و بدلیل عدم حلالیت در آب براحتی می توان آن را از سایر اجزا جدا نمود. گلوتن از دو گروه عمده گلیادین[16] و گلوتنین (که به ترتیب از نوع پرولامین و گلوتلین هستند) تشکیل شده است. این دو گروه را می توان براحتی با حل نمودن گلوتن در اسید رقیق و افزودن الکل اتیلیک به منظور تهیه محلول 70 درصد الکل و درنهایت خنثی سازی اسید با باز از یکدیگر جدا نمود. بعد از گذشت مدت زمان مناسب در دمای 4 درجه سانتیگراد گلوتنین رسوب نموده و گلیادین در محلول باقی می­ماند. گلیادین دارای وزن ملکولی بالائی بوده و عامل قوام و چسبندگی خمیر است که به هنگام مرطوب شدن شدیداً سفت و چسبناک می شود. این در حالی است که گلوتنین از دسته پروتئین­های هتروژن است، از نظر خصوصیات فیزیکی چسبنده نبوده ولی دارای خاصیت ارتجاعی می­باشد و به خمیر خاصیت مقاومت در مقابل کشش  و انبساط را می­دهد. گلوتن حاوی 35 درصد گلوتامیک اسید به فرم آمیدی یعنی گلوتامین و 14 درصد پرولین می باشد] 4،2و39[.

1-1-2-3- لیپید

لیپیدآرد گندم به دو دسته­ی لیپید آزاد و لیپید باند شده تقسیم می شود که هر دو دسته شامل ترکیبات قطبی و غیرقطبی می باشند. ترکیبات قطبی شامل گلیکولیپید و فسفولیپید هستند و تری گلیسریدها ترکیبات اصلی لیپیدهای غیرقطبی را شامل می شود]11و34[.

1-2-گلوتن

گلوتن دسته بزرگی از پروتئین­های ذخیره­ای گندم را تشکیل می دهد که از لحاظ تولید و مصرف در جهان پس از پروتئین سویا، دومین پروتئین گیاهی مهم به شمار می­رود. جهت کیفیت مناسب نان باید بین ویسکوزیته و الاستیسیته گلوتن تعادل مناسب برقرار باشد. گلوتنی که به میزان مناسب الاستیک نیست، موجب کم شدن حجم قرص نان می­شود. از طرفی وقتی الاستیسیته زیاد باشد از انبساط سلول های گازی خمیر جلوگیری کرده و حجم قرص پایین خواهد بود. خواص الاستیسیته خمیر به پلیمرهای گلوتنین نسبت داده شده است در صورتی که گلیادین عامل ویسکوز کردن خمیر می باشد]31و 51[.

بدلیل خصوصیات منحصر به فرد گلوتن در آرد گندم، از خمیر آرد گندم در تهیه محصولات غذایی به خصوص محصولات نانوایی استفاده فراوان می­شود. گلوتن گندم خاصیت تشکیل یک توده ویسکوالاستیک را دارد که تعادلی بین قابلیت کشش پذیری[17] و ارتجاع پذیری[18]  می­باشد.

در حین مخلوط کردن آب و آرد، گلوتن تشکیل یک شبکه ویسکوالاستیک و چسبنده را می­دهد که توانایی نگه داری گاز تولید شده در حین تخمیر را داراست و ساختار حجیم نان بعد از پخت را باعث می­شود. بنابراین کیفیت محصول تولید شده تحت تأثیر مقدار و کیفیت پروتئین آرد می­باشد به طوری که خمیر با خصوصیت الاستیک بالا برای تهیه نان و خمیر با خصوصیات ارتجاع پذیری بالا برای تهیه کیک و شیرینی بکار می­رود ]45 و51[.

1-2-1- ساختمان گلوتن

محققین معتقدند که گلوتن از اجزای زیادی تشکیل شده است. بین گلوتن و جذب آب آرد رابطه مستقیمی برقرار است به صورتی که هر چه میزان گلوتن بالاتر باشد جذب آب آرد نیز بالاتر خواهد بود. گلوتن 2 تا 3 برابر وزن خود آب جذب می کند و نقش مهمی در جذب آب آرد ایفا می کند]10[.

محققین معتقدند که گلوتن از اجزای زیادی تشکیل شده است بصورتی که طیف وزن ملکولی آن بین 000/30 تا 10 میلیون دالتون می باشد. گلوتن حاوی گلوتامین و

یک مطلب دیگر :

 

دانلود پایان نامه رشته روانشناسی با موضوع: از خود بیگانگی

 پرولین فراوان است و در ساختار خود 2% سیستئین دارد که نقش مهمی در تشکیل شبکه و خصوصیات عملکردی ایفا می­کند] 44و58[.

1-2-1-1-گلیادین

گلیادین پروتئین تک زنجیر، دارای بار مثبت، pH حدود 5/6، محلول در الکل 60% و حاوی مقدار زیادی اسید گلوتامیک، پرولین و آسپارژین می­باشد]3و58[. گلیادین در واقع حلال گلوتنین است و گلوتنین در گلیادین پراکنده می­باشد. گلیادین براساس تحرک اجزاء در ژل الکتروفورز[19] و در pH اسیدی به 4 دسته α ، β، δ و ω تقسیم می شود که α بیشترین تحرک و ω کمترین تحرک را بین اجزاء داراست. هم چنین توسط RP-HPLC گلیادین به بیش از صد جزء تقسیم بندی می شود. اجزای گلیادین براساس وزن ملکولی و آمینواسید به 4 دسته α/β ، δ ، ω₁₀₂ وω₅  تقسیم بندی می شوند که تفاوت این گروه ها در نوع آمینواسید می باشد. ωگلیادین دارای مقدار  بالای گلوتامین، پرولین و فنیل آلانین است و فاقد سیستئین می­باشد. زیر واحد‌های β/α و δ گلیادین از نظر وزنی ملکولی تقریباً یکسان هستند و مقدار گلوتامین و پرولین آن­ها خیلی کمتر از ωگلیادین می‌باشد. در قسمت انتهایی کربوکسیل ساختار β/α گلیادین شش آمینواسید سیستئین وجود دارد که می­توانند سه پیوند دی سولفید تشکیل دهند و در قسمت انتهایی کربوکسیل δ گلیادین هشت اسید‌آمینه سیستئین وجود دارد که توانایی تشکیل چهار پیوند دی سولفید را دارند. هم چنین با توجه به کم بودن آمینواسید تیروزین[20] در ساختارگلیادین، این پروتئین به تنهایی تأثیری در قوام خمیر ندارد و در صورت تنش، کش می آید. در برخی از زیرواحدهای گلیادین تعداد آمینواسیدهای گوگردی فرد است. علت این امر جهش نقطه ای می­باشد. این آمینو اسیدها با یکدیگر و یا با آمینواسید سیستئین گلوتنین اتصال می یابند]18و 58[.

1-2-1-2-گلوتنین

این جزء از گلوتن دارای وزن ملکولی 000/500 تا 10 میلیون دالتون و مقادیر بالای اسید آمینه آرژنین، پرولین و اسید گلوتامیک است. نوع غالب در این جز گلوتنین با وزن ملکولی پایین[21] می باشد که از نظر وزنی و ترکیب آمینواسید به زیرواحدهای β/α و δ گلیادین شبیه است. این جزء شامل دو قسمت مختلف است. قسمت انتهایی آمین که غنی از اسید آمینه­های گلوتامین و پرولین است و قسمت انتهایی کربوکسیل که دارای هشت اسید آمینه سیستئین می باشد و توانایی ایجاد پیوند دی­سولفید با اسید آمینه های گوگردی β/α و δ گلیادین را داراست و در تشکیل پیوند ترکیب حاصل گلیادین با وزن ملکولی بالا [22] نام گذاری می­شود. زیر واحد گلوتنین با وزن ملکولی بالا به دو دسته کلی نوع X و نوع Y  تقسیم بندی می­شود. این دسته حاوی اسید آمینه­های گوگردی فراوان که عمده ی آن در قسمت های انتهایی کربوکسیل و آمید قرار دارد. در صورت احیا شدن پیوندهای دی­سولفید گلوتنین، این جزء هم چون گلیادین در الکل محلول می­شود]12و30[. ساختار پروتئین به گونه ای است که درصدی از اسید آمینه های هیدروفیل در سطح گلوتن می­باشد و سبب هیدراته شدن گلوتن می­شود و قسمت عمده در عمق شبکه قرار دارند و با  توجه به حضور تعداد زیاد اسید آ مینه­های هیدروفوب در سطح گلوتن ساختار گلوتن نامحلول بوده و تمایل به تجمع یافتن در محیط آبی دارند. جهت تشکیل ساختار گلوتن ذرات گلوتن به دو شکل تجمع می­یابند، ابتدا ذرات تحت تأثیر نیروی کلوئیدی به طرف یکدیگر حرکت می کنند. در این وضعیت فاصله­ی بین ذرات 10 تا 100 نانومتر است. زمانی که فاصله­ی ذرات کمتر از 10 نانومتر شد واکنشی از نوع هیدروفیل و کووالانس بین ذرات رخ می­دهد. در واقع نیروی کلوئیدی سبب می­شود که ذرات به هم نزدیک شده و این امکان فراهم شود که اتصالات و پیوندهای دیگر برقرار شود. باید توجه شود که این دو مرحله بصورت هم­زمان رخ می­دهد و تفکیکی بین مراحل وجود ندارد]4و34[.

1-2-2- انواع پیوندهای شیمیایی مؤثر در تشکیل گلوتن و خمیر

1-2-2-1-پیوند کووالانس[23]:

جهت شکستن این پیوند انرژی زیادی مورد نیاز است. پیوند موجود در سیستئین از نوع پیوند دی­سولفیدی است که موجب اتصال بخشی از زنجیره­های پلی پپتیدی همسان و غیرهمسان شده و در نتیجه قوام خمیر افزایش می­یابد]29[. پیوند دی­سولفید تحت تاثیر حضور آمینو اسیدهایی از قبیل سیستئین و میتونین می­باشد. اما نوع دیگری از پیوند کووالانس وجود داردکه پیوند بین دو اسید آمینه تیروزین از دو رشته پلی پپتید و یا دو اسید آمینه تیروزین از یک رشته پلی پپتید تشکیل می­شود. هم چنین اتصال کووالانس بین اسید آمینه تیروزین و گروه فرولیک اسید پنتوزان­ها  دسته­ای دیگر از اتصالات کووالانسی است]49[. انجام واکنش­های هیدروفوب اولین قدم جهت تشکیل پیوند دی­سولفید می­باشد به این ترتیب که بخش­های هیدروفوب گلوتنین و گلیادین واکنش داده سبب نزدیک شدن اجزاء به هم می­شود و امکان تشکیل پیوند دی­سولفید مهیا می­شود. انرژی لازم برای تجزیه این دسته پیوندها بسیار بالاست که جهت این عمل و تضعیف خمیرهای بسیار قوی می توان از ترکیبات احیا کننده یا هم زدن شدید خمیر همراه با حرارت دهی استفاده کرد]4و31[.

1-2-2-2-پیوند یونی[24] : با افزودن مقدار مناسب نمک سدیم کلرید (محلول 02/0) قوام خمیر افزایش و کشش آن کاهش می­یابد]50[. در اطراف هر ذره یک لایه الکترونی وجود دارد که از نزدیک شدن ذرات به هم ممانعت می­کند و نقش نمک قرارگیری بین ذرات هم نام و کاهش نیروی دافعه ی الکترواستاتیک با کوچک کردن لایه الکترونی می­باشد که نتیجه آن افزایش در تجمع گلوتن است. هم­چنین با کاهش اندازه ذرات آرد نیروی دافعه الکترو استاتیک بیشتر می­شود و تجمع گلوتن کاهش می­یابد.

نمک بر گلوتن آرد حاوی پروتئین کم مؤثرتر می­باشد و سبب تشکیل پیوندهای غیرکووالانسی در شبکه و ساختار ورقه­یβ [25] می­شود. البته استفاده از نمک سبب خوردگی در تجهیزات استیل کارخانجات خواهد شد]14و50[.

1-2-2-3-پیوند هیدروژنی : پیوند هیدروژنی بین اتم هیدروژن یک ملکول با اتم ازت یا اکسیژن ملکول دیگر ایجاد می­گردد و نقش مهمی را در خواص گلوتن به عهده دارد، در واقع پیوندی هیدروژنی بدلیل نزدیک شدن هیدروژن گروه های کربوکسیل، آمید و هیدروکسیل بوجود می­آیند. افزودن آب سنگین به خمیر سبب افزایش پیوند هیدروژنی در شبکه گلوتن شده و قوام خمیر را افزایش می­دهد. از طرف دیگر  هم زدن بیش از حد خمیر و یا افزودن اوره به آن در جهت تضعیف شبکه عمل کرده و سبب شکسته شدن پیوند هیدروژنی و کاهش قوام خمیر می­شود. لیزین اسید آمینه محدود کننده در گندم است که حضورش در ساختار گلوتن تأثیر منفی بر ایجاد پیوند هیدروژنی و در نتیجه تشکیل شبکه خواهد شد]3و 59[.

1-2-2-4- پیوند هیدروفوب[26]: این پیوند سبب جذب شاخه­های غیرقطبی در آمینواسیدهایی مثل لوسین و فنیل آلانین به یکدیگر شده و می­تواند در فرم پذیری، پلاستیسیته و نیز مقاومت به کشش خمیر نقش مهمی ایفا کند. در واقع این پیوند یک پدیده ترمودینامیکی است و ناشی از جذب پروتون نمی باشد. هم چنین افزایش دما (تا حدی که موجب شکستن پیوندهای دیگر نشود) سبب افزایش قوام خمیر شده که علت آن تقویت پیوندهای هیدروفوب است]2و 10[.

1-2-3-انواع گلوتن

بسته به عوامل هم چون نوع گندم، نحوه آسیاب آن و درجه استخراج آرد از گندم، گلوتن می­تواند به رنگ­های زرد، زرد متمایل به قهوه­ای، خاکستری تیره و تیره وجود داشته باشد که از روی رنگ آن نمی­توان به خواص آن پی برد.

فهرست مطالب

عنوان                                                                                                                                 صفحه

 

فصل اول: مقدمه

1-1 مقدمه………………………………………………………………………………………………………………………… 2

1-2 تعاریف……………………………………………………………………………………………………………………… 3

1-2-1 سرریزها………………………………………………………………………………………………………………… 3

1-2-2 دریچه­ها……………………………………………………………………………………………………………….. 3

1-2-3 سازه ترکیبی سریز – دریچه………………………………………………………………………………………. 4

1-2-4 آبشستگی……………………………………………………………………………………………………………….. 6

1-3 ضرورت انجام تحقیق………………………………………………………………………………………………….. 9

1-4 اهداف تحقیق……………………………………………………………………………………………………………… 9

1- 5 ساختار کلی پایان­نامه…………………………………………………………………………………………………. 10

 

فصل دوم: بررسی منابع

2-1 مقدمه………………………………………………………………………………………………………………………. 12

2-2 مطالعات آزمایشگاهی جریان………………………………………………………………………………………… 12

2-2 مطالعات عددی با نرم­افزار Flow3D…………………………………………………………………………… 16

 

فصل سوم: مواد و روش­ها

3-1 مقدمه………………………………………………………………………………………………………………………. 22

3-2 نحوه انجام آزمایشات…………………………………………………………………………………………………. 22

3-2-1 مخزن………………………………………………………………………………………………………………….. 23

3-2-2 پمپ……………………………………………………………………………………………………………………. 23

3-2-3 کانال آزمایشگاهی………………………………………………………………………………………………….. 23

3-2-4 مخزن آرام کننده جریان…………………………………………………………………………………………… 24

 

 

فهرست مطالب

عنوان                                                                                                                                 صفحه

 

3-2-5 مدل سازه ترکیبی سرریز – دریچه…………………………………………………………………………….. 24

3-3 آنالیز ابعادی………………………………………………………………………………………………………………. 25

3-4 شبیه­سازی عددی……………………………………………………………………………………………………….. 27

3-4-1 معرفی نرم­افزار Flow3D……………………………………………………………………………………… 28

3-4-2 معادلات حاکم………………………………………………………………………………………………………. 32

3-4-3 مدل­های آشفتگی…………………………………………………………………………………………………… 33

3-4-3-1 مدل­های صفر معادله­ای………………………………………………………………………………………. 35

3 -4-3-2 مدل­های یک معادله­ای………………………………………………………………………………………. 35

3-4-3-3 مدل­های دو معادله­ای…………………………………………………………………………………………. 36

3-4-3-4 مدل­های دارای معادله تنش…………………………………………………………………………………. 36

3-4-4 شبیه­سازی عددی مدل…………………………………………………………………………………………….. 37

3-4-4-1 ترسیم هندسه مدل……………………………………………………………………………………………… 38

3-4-4-2 شبکه بندی حل معادلات جریان…………………………………………………………………………… 38

3-4-4-3 شرایط مرزی کانال…………………………………………………………………………………………….. 40

3-4-4-4 خصوصیات فیزیکی مدل…………………………………………………………………………………….. 41

3-4-4- 5 شرایط اولیه جریان……………………………………………………………………………………………. 43

3-4-4-6 زمان اجرای مدل……………………………………………………………………………………………….. 43

 

فصل چهارم: نتایج و بحث

4-1 مقدمه………………………………………………………………………………………………………………………. 46

4-2 شبیه­سازی هیدرولیک جریان در حالت کف صلب……………………………………………………………. 46

4-2-1 واسنجی نرم­افزار……………………………………………………………………………………………………. 46

4-2-1-1 ارزیابی نرم­افزارپ………………………………………………………………………………………………… 48

4-2-1-2 بررسی تأثیر انقباض جانبی سازه ترکیبی سرریز – دریچه بر هیدرولیک جریان………………. 54

 

فهرست مطالب

عنوان                                                                                                                                 صفحه

 

4-3 شبیه­سازی آبشستگی پایین­دست جریان…………………………………………………………………………… 59

4-3-1 واسنجی نرم­افزار……………………………………………………………………………………………………. 59

4-3-1-1 ارزیابی نتایج نرم­افزار…………………………………………………………………………………………. 61

 

فصل پنجم: پیشنهادها

5-1 مقدمه………………………………………………………………………………………………………………………. 70

5-2 نتیجه­گیری………………………………………………………………………………………………………………… 70

5-3 پیشنهادها………………………………………………………………………………………………………………….. 71

منابع………………………………………………………………………………………………………………………………… 74

 

 

 

 

فهرست جدول‌ها

عنوان                                                                                                                                 صفحه

 

جدول 3- 1 محدوده آزمایشات انجام شده برای مدل­سازی هیدرولیک جریان……………………………… 25

جدول 3- 2 معرفی نرم­افزار Flow3D……………………………………………………………………………….. 28

ادامه جدول 3-2……………………………………………………………………………………………………………….. 29

جدول 3- 3 محدوده داده­های به کار رفته جهت شبیه­سازی آبشستگی………………………………………… 38

جدول 3- 4 شرایط مرزی اعمال شده در نرم­افزار…………………………………………………………………… 40

جدول 3- 5 شرایط مرزی اعمال شده در نرم­افزار…………………………………………………………………… 41

جدول 3- 6 مدل­سازی­های انجام شده برای تعیین بهترین مقدار پارامترهای مربوط به رسوب…………. 42

جدول 4- 1 نتایج آمارهای خطا مربوط به فرمول (4-1)………………………………………………………… 51

جدول 4- 2 نتایج حاصل از مدل­سازی سازه ترکیبی همراه با انقباض جانبی برای نسبت دبی­ها……….. 55

جدول 4- 3 تأثیر پارامتر عدد شیلدز بحرانی بر حداکثر عمق آبشستگی………………………………………… 60

جدول 4- 4 تأثیر پارامتر ضریب دراگ بر حداکثر عمق آبشستگی……………………………………………….. 60

جدول 4- 5 تأثیر زاویه ایستایی بر حداکثر عمق آبشستگی…………………………………………………………. 61

جدول 4-6 تأثیر پارامتر حداکثر ضریب تراکم مواد بستر بر حداکثر عمق آبشستگی…………………………. 61

جدول 4- 7 بهترین مقادیر برای پارامترهای مؤثر در شبیه­سازی حفره آبشستگی……………………………. 61

جدول 4- 8 نتایج آمارهای خطا مربوط به فرمول (4-4)………………………………………………………… 65

 

 

فهرست شكل‌ها

عنوان                                                                                                                                صفحه

 

شکل 1- 1 شماتیکی از جریان ترکیبی عبوری همزمان از روی سرریز و زیر دریچه. 5

شکل 1- 2 آبشستگی موضعی پایین­دست برخی از سازه­های هیدرولیکی. 8

شکل 2- 1 جریان عبوری از سازه ترکیبی سرریز –  دریچه مستطیل شکل با فشردگی جانبی. 12

شکل 2- 2 جریان عبوری از سازه ترکیبی سرریز-  دریچه بدون فشردگی جانبی. 12

شکل 2- 3 نمایی از مدل­های آزمایشگاهی جریان مستغرق و نیمه مستغرق (سامانی و مظاهری، 1386) 14

شکل 2- 4 مدل شبیه­سازی شده جریان و حفره آبشستگی جریان ترکیبی (اویماز، 1987) 14

یک مطلب دیگر :

شکل 2- 5 فرآیند پر و خالی شدن حفره آبشستگی درحین برخی از آزمایشات (دهقانی و بشیری، 2010)           15

شکل 3- 1 نمایی از مدل آزمایشگاهی کانال با مقیاس کوچک.. 23

شکل 3- 2 مشخصات اجزای فلوم آزمایشگاهی با مقیاس کوچک.. 24

شکل 3- 3 مدل فیزیکی سازه ترکیبی مورد استفاده در آزمایشات هیدرولیک جریان. 25

شکل 3- 4 شماتیکی از جریان ترکیبی عبوری از سرریز و زیر دریچه در بستر صلب.. 26

شکل 3- 5 مدل­سازی پرش هیدرولیکی. 30

شکل 3- 6 مدل­سازی جریان در قوس رودخانه. 30

شکل 3- 7 مدل­سازی جریان عبوری از زیر دریچه. 30

شکل 3- 8 مدل­سازی جریان عبوری از روی سرریز با انقباض جانبی و بدون انقباض… 31

شکل 3- 9 مدل­سازی آبشستگی پایین­دست سازه 31

شکل 3- 10 مش­بندی یکنواخت در کانال با مقیاس کوچک.. 39

شکل 3- 11 مش­بندی غیر یکنواخت در راستای طولی کانال با مقیاس بزرگ.. 40

شکل 3- 12 شرایط مرزی مورد استفاده در مدل­سازی حالت بستر صلب.. 40

شکل 3- 13 شرایط مرزی مورد استفاده در مدل­سازی حالت بستر رسوب.. 41

شکل 3- 14 نمودار تغییرات زمانی حجم سیال در مدل­سازی هیدرولیک جریان. 43

شکل 3- 15 نمودار تغییرات زمانی حجم سیال در مدل­سازی حفره آبشستگی. 43

شکل 4- 1 مقایسه نتایج پروفیل سطح آب برای شبکه­بندی­های مختلف میدان جریان با داده آزمایشگاهی. 46

شکل 4- 2 مقایسه پروفیل سطح آب در دو مدل تلاطمی k-ε RNG و k-ε و داده­های آزمایشگاهی. 47

شکل 4- 3 مقایسه پروفیل سطح آب در مدل تلاطمی k-ε RNG با داده­های آزمایشگاهی. 49

فهرست شكل‌ها

عنوان                                                                                                                                صفحه

 

شکل 4-4 ارزیابی دقت مدل RNG k-ε برای عمق جریان در بالادست و روی سازه ترکیبی سرریز- دریچه  49

شکل 4- 5 نمایش چگونگی رابطه پارامترهای بی­بعد مؤثر بر جریان عبوری از سازه ترکیبی با نسبت دبی عبوری از روی سازه به دبی عبوری از زیر دریچه (Q_s / Q_g) 51

شکل 4- 6 نمودار تغییرات نسبت دبی­های نرم­افزار و مشاهداتی. 52

شکل 4- 7 مقایسه رابطه نسبت دبی­ها درسازه ترکیبی سرریز- دریچه با روابط تجربی برای تخمین دبی در سرریز و ریچه  52

شکل 4- 8 توزیع مؤلفه طولی سرعت جریان عبوری از سازه ترکیبی در طول کانال با استفاده از مدل RNG k-ε. 53

شکل 4- 9 توزیع فشار جریان عبوری از سازه ترکیبی در طول کانال با استفاده از مدل RNG k-ε. 53

شکل 4- 10 الگوی جریان اطراف سازه ترکیبی سرریز –  دریچه. 54

شکل 4- 11 توزیع تنش برشی کف در اطراف سازه ترکیبی سرریز –  دریچه. 54

شکل 4- 12 شماتیکی از جریان عبوری از سازه ترکیبی دارای انقباض جانبی. 54

شکل 4-13 توزیع تنش برشی کف در اطراف سازه ترکیبی با انقباض جانبی. 55

شکل 4-14 مقایسه عمق جریان درعرض کانال دربلافاصله قبل از سازه برای میزان انقباض­های جانبی مختلف سازه رکیبی  56

شکل 4-15 مقایسه عمق جریان در طول کانال برای میزان انقباض­های جانبی مختلف سازه ترکیبی. 56

شکل 4-16 توزیع مؤلفه طولی سرعت در زیر سازه در دو حالت با انقباض و بدون انقباض… 57

شکل 4-17 توزیع مؤلفه طولی سرعت روی سازه در دو حالت با انقباض و بدون انقباض… 57

شکل 4-18 توزیع مؤلفه عرضی سرعت در زیر سازه در دو حالت با انقباض و بدون انقباض… 58

شکل 4-19 توزیع مؤلفه عرضی سرعت روی سازه در دو حالت با انقباض و بدون انقباض… 58

شکل 4- 20 مقایسه دقت شبیه­سازی حفره آبشستگی با استفاده از مدل­های مختلف آشفتگی. 59

شکل 4- 21 ارزیابی دقت نرم­افزار برای عمق جریان در بالادست و روی سازه ترکیبی. 62

شکل 4- 22 ارزیابی دقت نرم­افزار برای حداکثر عمق آبشستگی. 62

شکل 4- 23 شماتیکی از جریان ترکیبی عبوری از روی سرریز و زیر دریچه در بستر متحرک.. 63

 

فهرست شكل‌ها

عنوان                                                                                                                                صفحه

 

شکل 4- 24 نمایش چگونگی رابطه پارامترهای بی­بعد مؤثر بر جریان عبوری از سازه ترکیبی با نسبت دبی عبوری از روی سازه به دبی عبوری از زیر دریچه (Q_s/Q_g) برای بستر رسوب.. 64

شکل 4- 25 نمودار تغییرات نسبت دبی­های نرم­افزار و مشاهداتی. 65

شکل 4-26 توزیع مؤلفه طولی سرعت جریان در اطراف سازه ترکیبی. 66

1-4-2 ابعاد امید در نظریه اسنایدر……………………………….. 20

1-1-4-2 اهداف………………………………… 20

2-1-4-2 تفکر گذرگاه )مسیر های رسیدن به هدف……………………. 21

3-1-4-2 تفکر عامل………………………………… 21

2-4-2 نقش موانع در پرورش امید……………………………….. 22

3-4-2 ناامیدی در نظریه امید اسنایدر……………………………….. 23

5-2 رشد امید……………………………….. 24

6-2 تفاوت امید و خوش بینی………………………………… 25

7-2 خوش بینی، امید و سلامتی………………………………… 26

8-2 راهکارهای تقویت امید……………………………….. 27

9-2 اهمیت افکار و اندیشه انسان………………………………… 28

1-9-2 انوع افکار و اندیشه انسان………………………………… 28

2-9-2 افکار مثبت انسان………………………………… 28

3-9-2 افکار منفی انسان………………………………… 29

10-2 نگاهی بر پیشینه خلق و تعریف آن………………………………… 29

11-2 تفاوت خلق و هیجان……………………………….32

12-2 روش های القای خلق………………………………… 34

1-12-2 تقسیم بندی ثایر از روش های القای خلق………………………………… 34

2-12-2 تقسیم بندی وسرمن(1966) از روش های القای خلق………………… 35

13-2 تکنیک های تصویر سازی ذهنی………………………………… 37

14-2 مبانی عملی موضوع پژوهش………………………………….. 38

1-14-2 پژوهش های انجام شده در خارج از کشور……………………………. 38

2-14-2 پژوهش های انجام شده در داخل کشور……………………………… 41

فصل سوم: روش پژوهش

1-3 مقدمه……………………………….. 45

2-3 روش پژوهش………………………………….. 45

3-3 جامعه آماری، گروه نمونه و روش نمونه ­گیری…………………………. 46

4-3 ابزار گردآوری داده ­ها………………………………. 47

5-3 روش اجرا و چگونگی گردآوری داده ­ها………………………………. 47

1-5-3 روش تصویر سازی ذهنی مثبت (روش آموزشی گروه اول پژوهشی)…….48

2-5-3 روش خواندن جملات مثبت (روش آموزشی گروه اول پژوهشی)…………49

6-3 روش آماری………………………………… 50

فصل چهارم: تجزیه و تحلیل داده ­ها

1-4 مقدمه……………………………….. 53

2-4 توصیف داده ­ها ……………………………….55

1-2-4 توزیع جمعیت نمونه بر اساس جنسیت…………………………………. 55

2-2-4 توزیع جمعیت نمونه بر اساس سن………………………………… 56

3-2-4توزیع جمعیت نمونه بر اساس دانشکده سال تحصیلی…………….. 57

4-2-4 توزیع جمعیت نمونه بر اساس دانشکده محل تحصیل…………….. 58

5-2-4 آمارهای توصیفی نمرات امید در  گروه­های آزمایش و کنترل……….. 59

3-4 شناسایی داده­های پرت و بررسی نرمال بودن توزیع نمرات متغیرها…….61

4-4 آمار استنباطی و بررسی فرضیه­ های تحقیق………………………. 63

1-4-4  فرضیه 1. القاء خلق مثبت باعث افزایش امید در دانشجویان می‌شود……. 63

1-1-4-4 بررسی تأثیر القاء خلق مثبت (به شیوه تصویر سازی ذهنی) بر افزایش امید در دانشجویان……… 64

2-1-4-4 بررسی تأثیر القاء خلق مثبت به شیوه خواندن جملات مثبت بر افزایش امید در دانشجویان………69

2-4-4  فرضیه 2. تأثیرپذیری امید دختران نسبت به پسران ازروش های القای خلق مثبت بیشتر است…….. 72

1-2-4-4 بررسی تفاوت میزان تأثیر القاء خلق مثبت به شیوه تصویر سازی ذهنی بر افزایش میزان امید دانشجویان دختر و پسر…..73

2-2-4-4 بررسی تفاوت میزان تأثیر القاء خلق مثبت به شیوه خواندن جملات مثبت بر افزایش میزان امید دانشجویان دختر و پسر….77

فصل پنجم: بحث و نتیجه گیری

1-5 مقدمه……………………………….. 85

2-5 بحث و نتیجه گیری………………………………… 86

3-5 محدودیت­های پژوهش………………………………….. 90

4-5 پیشنهادها………………………………. 90

1-4-5 پیشنهادهای پژوهشی………………………………… 90

2-4-5 پیشنهادهای کاربردی………………………………… 91

منابع فارسی………………………………… 93

منابع انگلیسی………………………………… 96

چکیده:

هدف این پژوهش بررسی اثر القای خلق مثبت بر افزایش امید در بین دانشجویان دانشگاه بوعلی سینا همدان بود. جامعه آماری این پژوهش را کلیه دانشجویان دانشگاه بوعلی سینا همدان در سال 93- 1392 تشکیل می دادند که تعداد آن­ها 5580 نفر بود. در این پژوهش حداقل دانشجویان برای هر یک از گروه­های آزمایش و گروه کنترل در هر دو گروه A , B 15 نفر انتخاب، برای انتخاب گروه نمونه؛ پرسشنامه امید اسنایدر و همکاران بین 480 نفر از دانشجویان توزیع شد و پس از جمع­آوری و تجزیه و تحلیل، افرادی که نمره امید آن­ها پایین بود جدا شده و از بین آن­ها 60 نفر به صورت تصادفی انتخاب و سپس به روش تصادفی ساده در چهار گروه مورد مطالعه جایگزین شدند .سپس به آزمودنی­های گروه آزمایشی A مهارت تصویرسازی ذهنی در 6 جلسه و به آزمودنی­های گروه B مهارت جملات مثبت طی 6 جلسه آموزش داده شده و پس از آن از هر 4 گروه پس آزمون(پرسشنامه امید اسنایدر و همکاران) گرفته شد،سپس داده­ها با استفاده از شاخص­های آمار توصیفی و نیز تحلیل کواریانس به وسیله نرم­افزار  SPSS تجزیه و تحلیل شد. نتایج بدست­آمده نشان داد که روش القاء خلق مثبت به شیوه تصویرسازی ذهنی و روش القاء خلق مثبت به شیوه خواندن جملات مثبت به طور معنی­داری باعث افزایش میزان امید در دانشجویان می­شود. همچنین نتایج نشان داد که با وجود اینکه میزان تأثیر القاء خلق مثبت به روش تصویرسازی ذهنی بر افزایش امید، در دانشجویان دختر و پسر تفاوت معنی­داری ندارد اما میزان تأثیر القاء خلق مثبت به روش خواندن جملات مثبت، بر افزایش امید، در دانشجویان دختر به طور معنی­داری بیشتر از دانشجویان پسر است.

فصل اول: کلیات پژوهش

1-1- مقدمه

بشر به طور طبیعی در طول زندگی در این جهان با نگرانی‌ها و اضطراب‌های[1] بسیاری رو در رو بوده و همواره جهت پیروزی بر آن‌ها و از میان بردن عوامل پیدایش آن‌ها کوشیده است. یکی از اهداف پیدایش مجموعه‌ی بزرگ اختراعات و اکتشافات بشر نیز، دست یابی به آرامش و آسایش در زندگی و مبارزه با یأس و ناامیدی[2] بوده است. در یکی دو دهه اخیر در بین روان شناسان و دانشمندان علوم انسانی، مثبت اندیشی[3] و داشتن نگرشی امیدوارانه نسبت به زندگی، به عنوان یکی از مؤثرترین روش‌های درمان بیماری‌های روانی[4] بویژه ناامیدی و افسردگی[5](بهاری، 1388)، بسیار مورد توجه قرار گرفته است.

برایرویت[6](2004) معتقد است به هر نسبتی كه هیجان[7] های منفی مانند غم[8]،خشم[9]، نا امیدی و بد بینی[10] در زندگی كم رنگ تر باشد، قابلیت های شخصی و اجتماعی در كنار آمدن با مشكلات و كنترل فشار های روانی افزایش می یابد. امروزه محققان در یافته اند كه نقش امید[11]  بالاتراز نیروی تسلی بخش در اوج احساس غم زدگی و ناكامی[12] است (اسنایدر و لوپز[13]،2005). امید نقش مقتدرانه و شگفت آوری در زندگی ایفا می كند و در عرصه های گوناگون از موفقیت تحصیلی و شغلی گرفته تا ارتباطات خانوادگی و اجتماعی مزایای فراوانی به همراه دارد(اسنایدر،2000). رشد امید در انسان به میزان زیادی معلول آموزش ها و یادگیری های او در جامعه، خانواده و یا طبقه ای است كه وی در آن زندگی می كند.

2-1- بیان مسئله

یکی از عوامل مهم در موفقیت انسان، امید به زندگی است. تا انسان امید به آینده ای مطلوب نداشته باشد، نمی تواند پشتکار لازم را در راه رسیدن به هدف بکار بندد. امید، به انسان اعتماد به نفس می دهد و آدمی در سایه ی آن می تواند از تمامی ظرفیت های خود بهره ببرد همچنان که نا امیدی اعتماد به نفس را از انسان می گیرد و استعدا های او را به مرور زمان از بین می برد. در جوانی، امید می تواند نقش کلیدی در اعمال و رفتار آدمی ایفا کند؛ استعداد ها را شکوفا سازد، اعتماد به نفس را زیاد نماید و آینده را روشنی بخشد. در دنیای امروز سلامت روانی افراد و به ویژه دانشجویان كه سهم به سزایی در پیشبرد اهداف یك نظام و یك كشور دارند از مهمترین دغدغه هاست. حوزه‌ی روان شناسی در طول تاریخ بر عوامل تشخیص، درمان و حذف بیماری‌های روانی متمركز بوده است.

محققین و متخصصین بالینی در سالهای اخیر به جای مطالعه‌ی ضعف‌های بشر به طور فزاینده‌ای بر تعیین نیروهای روان شناختی تأكید دارند كه رشد و توسعه‌ی سلامت را در پی دارند. شاخه‌ی جدید علم روان شناسی و دیدگاههای نوین اش در صدد بررسی ظرفیت‌ها و قدرت‌های روان شناختی به جای آسیب شناسی روانی می‌باشند. اعتقاد اساسی روان شناسی مثبت[1] این است كه ویژگی‌های مثبت قابل اندازه گیری می‌توانند به عنوان سپری افراد را در برابر حوادث نا مطلوب و عوامل خطر زا[2] محافظت نمایند(مستن وکاوس وورث[3]، 1998؛ راتر[4]، 1999) و لذا بررسی كیفیت‌های مثبت افرادی كه چنین معیارهایی را دارا هستند می‌تواند به طور مستقیم در رسیدن به این امر محققین را یاری می‌رساند(سولدو^[5] و هونبر^[6]، 2004) که امید یكی از سازه‌های شناختی – انگیزشی[7] است كه در این زمینه مورد تاکید قرار گرفته است(اسنایدر،شین[8] و لوپز، 2007). مکینز(2001) شادی[9] را اساسی ترین هیجان مثبت و امید را مهمترین زیر مجموعه شادی می‌داند(به نقل از خلجی،1386). اسنایدر، چیونز و سیمپسون^[10] (1997) نظریه‌ی انگیزشی‌ای ارائه دادند كه بر متغیر انگیزشی – شناختی امید متمركز است. اسنایدر(2000) امید را، متغیر فردی ای كه در جریان ارزیابی ظرفیت‌های وابسته به هدف پایدار می‌ماند، تعریف می کند؛ هر چند كه تحت تأثیر عواملی مانند مشاوره^[11] و آموزش در سطوح مختلف تغییر می‌پذیرد(به نقل از برکمن و لیبرمن^[12]، 2009). در این نظریه امید از دیگر متغیرهای انگیزشی – شناختی مانند خوش بینی^[13] و خود كفایتی^[14]، متمایز می‌شود(اسنایدر، 2000).

تئوری اسنایدر سه مؤلفه‌ی اصلی را در بر می‌گیرد: اهداف^[15]، گذرگاه^[16] و كارگزار^[17]. اهداف كوتاه، میان و بلند مدت سنگ بنای این نظریه است(اسنایدر، 2000). گذرگاه‌ها، توانایی موجود افراد را در راه‌های عملی معطوف به هدف نشان می‌دهند(اسنایدر، راند و سیگمون^[18]، 2002)، که از طریق گفتار درونی^[19]، مشخص می‌شود. افرادی كه سطح امید بالایی دارند اغلب دارای گذرگاه‌های چندگانه هستند. وجود گونه های مختلف گذرگاه، زمانی اهمیت پیدا می‌كند كه افراد با موانعی در راه نیل به اهدافشان مواجه شوند(اسنایدر، كروسون، 1998؛ به نقل از اندرسون و گالین اسکای^[20]، 2006). كارگزار، یك مؤلفه‌ ی انگیزشی است كه توان شروع، تداوم و تلاش لازم برای پیگیری گذرگاه خاصی را تضمین می‌كند. كارگزار نیز با گفتارهای درونی  نمایان می‌شود. در نظریه‌ امید، دنبال كردن اهداف، هیجان مثبت را فرا می‌خواند و شكست در رسیدن به اهداف، منجر به هیجان منفی می شود(ادواردز و استواک^[21]، 2007). در تئوری اسنایدر و مطالعات پیشین، این انتظار وجود دارد كه سطوح بالای امید 

یک مطلب دیگر :

 

پایان نامه پسماند بیمارستانی؛مدیریت پسماند بیمارستانی

 موجب افزایش رضایت از زندگی و نیز كاهش آسیب‌های روانی می شود(الیوت، ویتی، هریک و هافمن^[22]، 1991).

به طور کلی پژوهش‌ها نشان می‌دهد که امید از مولفه‌های سلامت روان[23] است. نلون، مارو و فردریک سون^[24](1993) نشان دادند که خلق مثبت[25] دارای مزایایی است که امید را افزایش می‌دهد و منجر به سلامتی و بهزیستی می‌شود. افراد تقریبا روزی هزار دقیقه بیدارند ولی در مقدار کمی از این زمان، هیجان‌هایی چون خشم، ترس[26] یا شادی را تجربه می کنند. در مقابل، آنچه را که آنها معمولا احساس می‌کنند، خلق است که احساس هیجانی پایدار  ناشی از پیامد رویدادها می باشد. تظاهر خارجی و تجلی بیرونی با علایم فیزیولوژیک این احساس هیجانی را عاطفه^[27] می‌نامند(جرج^[28]،1996).

اولین روشی که برای القای خُلق مثبت[29] به طور گسترده مورد استفاده قرار گرفته، توسط ولتن[30] ابداع شد. در روش وی از آزمودنی ها خواسته می شود جملاتی را به طور آرام بخوانند و سپس با صدای بلند فهرستی از جملاتی نظیر ” من واقعاً احساس خوبی دارم” را بارها تکرار کنند(ولتن، 1968). بعد از روش ولتن، ثایر[31](1989) القای خلق را به 4 طبقه اصلی تقسیم نمود:1- روش های تلقین به خود^[32] و هیپنوتیزم: این روش القا، مشابه تلقین های هیپنوتیک است. به طور کلی در این روش ها افکار و شناخت های فرد، هیجان های اورا تحت تاثیر قرار می دهند.2- القای خلق توسط موسیقی و فیلم: در این گونه  روش ها از موسیقی و قطعه های تصویری با موضوع های هیجانی استفاده می شود. لازم به ذکر است که ثایر در تقسیم بندی خود استفاده از چهره ها  و تصویر سازی ذهنی را  به منظور القای خلق نیاورده است اما امروزه می توان این روش ها را در طبقه فیلم و موسیقی قرار داد(دوستکام و همکاران،1389).3- روش های القای خلق در محیط طبیعی: ویژگی عمده این روش ها این است که آزمودنی از هدف آزمون آگاه نیست و در شرایط طبیعی و روزمره مورد مطالعه قرار می گیرد.4- القای خلق توسط دارو، تمرین و استرس: در این روش ها از استرس زاها مانند سر و صدا، شوک برقی، امتحان و حملات کلامی برای ایجاد استرس، ترس و دیگر حالت های خلقی منفی استفاده می شود. اگر چه تغییر خلق توسط داروها نیز ایجاد می شود، اما امروزه دیگر به دلیل لزوم رعایت اصول اخلاقی در پژوهش ها به کار نمی روند(ثایر،1989).

خلق می‌تواند بالا یا پایین باشد. کسانی که خلق بسیار بالا دارند، ممکن است حالت انبساط خاطر، پرش افکار، کاهش خواب، اعتماد به نفس کاذب و افکار بزرگ منشانه نشان دهند. در مقابل کسانی که خلق بسیار پایینی دارند، ممکن است نشانه‌های کاهش انرژی و علاقه، احساس گناه، اختلال در تمرکز، بی اشتهایی، افکار مرگ و خودکشی را نشان دهند. بنابراین سطح بهینه ای از خلق مد نظر است(ایروانی،2004).

امید می‌تواند به طور مستقیم بر عملکردهای جاری فرد اثر گذاشته و او را دچار تحول رفتاری نماید. اگر امید یك سازه ی روان شناختی باشد، خلق مثبت می‌تواند باعث افزایش آن شود. با توجه به این مطلب، شناخت عوامل تأثیر گذار بر سازه‌ی امید، می‌تواند در هدایت رفتارها، آموزش صحیح و اثرگذار برای تمامی نهادهای مرتبط با دانشجویان، آموزش و پرورش و آموزش عالی، مؤثر باشد. لذا پژوهش حاضر به دنبال پاسخگویی به این پرسش است که، چگونه می‌توان از طریق القای خلق مثبت امید را افزایش داد؟

3-1- ضرورت پژوهش

اهمیت امید در ارتباط‌های بین فردی و نقش مؤثر و سازگارانه آن در تعامل‌ها و مهارت های اجتماعی و رویارویی با مسائل زندگی و نیز فراوانی رفتارهای یاس و نومیدی در بین افراد جامعه (اوینگ باوز^[1]،1999) و ارتباط آن با ترس، اضطراب و بی كفایتی اجتماعی(اوینگ باوز و اسنایدر، 2000) از جمله عوامل مهم روی آوری به پژوهش در زمینه‌ی امید می‌باشد و تأثیر مستقیم آن در عزت نفس، اعتماد به نفس، خودپنداره مثبت (میکائیل^[2]،2000) و در كل سلامت و بهداشت روانی(اسنایدر، 2005)، ضرورت پرداختن به آن را توضیح می‌دهد. همچنین آموزش شیوه های‌ افزایش امید در دانشجویان از مشكلات روانی- اجتماعی پیشگیری کرده كه این امر خود موجب كاهش آسیب‌های اجتماعی و در كل منجر به افزایش بهداشت روانی جامعه می‌گردد. بنابر یافته ها و شواهد عینی، دانشجویان همدان از نظر ویژگی های عدم سلامت روان مانند افسردگی در وضعیت نامطلوبی قرار دارند(یعقوبی و محققی،1390). دانشجویان درگیر مسائلی چون تغییرالگوی آموزش، رشته تحصیلی، تغییرات بلوغ و تحولات شناختی هستند که اگر در این بین، امیدشان را نیز از دست دهند، دچار خسران خواهند شد که می توان  با شناخت روش‌های افزایش امید به یاری آنان شتافت.

[1] Onwuegbuzie

[2] Michael

[1] Positive psychology

[2] risk factors

[3] Masten & Coastworth

[4] Rutter

[5] Suldo

[6] Hubner

[7] Cognitive-motivational

[8] Shane

[9] joy

[10]. Cheavens &  Sympson

[11] counseling

[12]. Berkman & Lieberman

[13] optimism

[14] Self-sufficiency

[15]. goals

[16]. pathways

[17]. agency

[18] Rand & Sigmon

[19] inner speech

فصل دوم      مطالعات نظری

مقدمه…………………………………………………………………………………………………… 6

2-1- روش‌های تولید نانو مواد………………………………………………………………….. 6

2-1-1- روش بالا به پایین……………………………………………………………………….. 6

2-1-2- روش پایین به بالا……………………………………………………………………….. 7

2-2- روش‌های تولید نانو طلا و نقره………………………………………………………….. 7

2-2-1- سنتز فاز بخار…………………………………………………………………………….. 7

2-2-2- الكتروشیمیایی……………………………………………………………………………. 7

2-2-3- سنتز فوتولیز ……………………………………………………………………………… 8

2-2-4- كاهش شیمیایی…………………………………………………………………………… 8

2-3- خواص نانوذرات……………………………………………………………………………. 9

2-4- كاربرد نانوذرات…………………………………………………………………………….. 10

2-4-1- نانو ذرات غیرفلزی……………………………………………………………………… 10

2-4-2-  نانوذرات فلزی………………………………………………………………………….. 10

2-4-2-1- نانو طلا و كاربردهای آن…………………………………………………………… 10

2-4-2-2- نانو نقره و كاربردهای آن…………………………………………………………… 11

2-5- فرمول بندی کلاسیکی……………………………………………………………………… 11

2-6- تابع دی‌الكتریك گاز الكترون‌های آزاد…………………………………………………. 17

2-7- انتشار گاز الكترون آزاد و پلاسمون حجمی…………………………………………… 22

2-8- فلزات و گذارهای میان باندی……………………………………………………………. 24

2-9- پلاریتون‌های پلاسمون سطحی در فصل مشترك فلز و عایق……………………… 25

2-10- معادله‌ی موج……………………………………………………………………………….. 26

2-11- پلاریتون‌های پلاسمون سطحی در یك سطح مشترك منفرد:…………………….. 29

2-12- پراكندگی به وسیله دوقطبی‌های القا شده‌ی پراكنده‌گرهای كوچك……………… 33

2-13- پراكندگی از طریق یك كره‌ی دی‌الكتریك كوچك………………………………… 34

2-14- پراكندگی از طریق كره‌ی كاملاً رسانای كوچك…………………………………….. 36

2-15- تئوری پراكندگی مای…………………………………………………………………….. 38

2-16- پیشینه تحقیق……………………………………………………………………………….. 38

فصل سوم      روش تحقیق

3-1- روش تحقیق…………………………………………………………………………………. 43

3-2- ابزار جمع آوری اطلاعات………………………………………………………………… 48

فصل چهارم      تجزیه و تحلیل یافته های تحقیق

4-1 تغییرات سطح مقطع پراکندگی بر حسب طول موج در شعاع های مختلف……… 51

4-2 تغییرات بیشینه مقطع پراکندگی در اندازه های مختلف ذره نقره……………………. 60

4-3 تغییرات بیشینه سطح مقطع پراکندگی بر حسب دما در شعاع­های مختلف………. 62

فصل پنجم      نتیجه گیری و پیشنهادات

5-1- نتیجه گیری ………………………………………………………………………………….. 66

5-2- پیشنهادات……………………………………………………………………………………. 67

منابع……………………………………………………………………………………………………. 68

1 بیان مسئله و هدف‌های تحقیق

نانو تكنولوژی، دست‌یابی به فناوری كاربرد ذراتی با ابعاد نانومتر است كه به نانوذرات موسومند. دلیل انتخاب این مقیاس برای كار بر روی مواد، خواص خارق‌العاده‌ای است كه در ذراتی با این اندازه ظاهر می‌شوند و امروزه به شدت مورد توجه دانشمندان قرار گرفته اند. نگاه به فرآیندهای شیمیایی و بیولوژیكی از دید نانومتری، یعنی در ابعاد اتمی اطلاعاتی به دست می‌دهد كه راحت‌تر می‌توان مسیر تشکیل آن را مشخص و خواسته‌ها و نظرات شخصی را در آن اعمال نمود]1[. آن چه كه امروز تحت عنوان نانوتكنولوژی مطرح است آشنا شدن و كنترل كردن بسیاری از پدیده‌ها در ابعاد اتمی و آنگسترومی است. پیشرفت‌ های اخیر در ساخت تیوپ كربن، موتورهای

یک مطلب دیگر :

 

روانشناسی در مورد : سبک های شناختی

 بیومولكولی، حسگرهای با ابعاد باكتری، فیلترهای میكرونی و دیگر موارد، موجبات تغییر و تحول در علوم مختلف از جمله كامپیوتر، فیزیك، الكترونیك، هوا فضا، شیمی و محیط زیست و دیگر علوم را فراهم کرده است]2[. از این میان، نانوذرات فلزی طلا و نقره به دلیل خواص منحصر به فردشان مورد توجه هستند. یكی از جالب‌ترین جنبه‌های نانوذرات فلزی این است كه خواص نوری آن‌ها به شدت به اندازه و شكل ذره وابسته است. نور منعكس شده از طلای توده‌ای زردرنگ است، اما فیلم‌های نازك طلا، نور آبی از خود عبور می‌دهند. با كاهش اندازه این فیلم تا حدود 3nm، این رنگ تدریجاً به ارغوانی، قرمز و سرانجام نارنجی تبدیل می‌شود. این اثرات، نتیجه‌ی تغییراتی موسوم به تشدید پلاسمون سطحی – فركانسی كه در آن الكترون‌های نوار رسانش در پاسخ به میدان الكتریكی متناوب یك پرتو الكترومغناطیس برخوردی نوسان می‌كنند- است. با این حال تنها فلزات دارای الكترون‌های آزاد (الزاماً طلا، نقره، مس و فلزات قلیایی) در طیف مرئی دارای تشدید پلاسمون هستند و به همین علت چنین تغییر رنگ‌ شدیدی را از خود نشان می‌دهند]3[ و]4[.

1-2- اهمیت موضوع تحقیق و انگیزش انتخاب آن

امواج پلاسمون سطحی كه در فصل‌های بعدی مورد بحث قرار خواهند گرفت، یكی از مباحث نو و جدید در حیطه نانواپتیك هستند. از سال 1990 تعداد سالانه مقالات در مورد پلاسمون‌های سطحی هر 5 سال، دو برابر شده است]5[، این رشد سریع با پیشرفت و تجاری كردن کدهای محاسباتی نیرومند، تكنیك‌های ساخت نانو و تكنیك‌های تحلیل فیزیكی، امكان بیش‌تری به مهندسین و محققین با ارائه ابزار لازم برای طراحی ساخت و تحلیل خواص اپتیكی نانو ساختارهای فلزی، فراهم می‌كند]5[.

این گرایش جدید استفاده‌های قابل توجهی در بحث حس‌گرها، آنتن‌ها، گیرنده‌ها و ادوات نوری در مقیاس نانو دارد]6[. بررسی اثرات تغییر دما بر سطح مقطع پراکندگی ذرات نانو، می تواند در جهت توسعه مفاهیم نظری، جهت کاربردهای آتی موثر باشد. تا جایی که به اطلاعات ما بر می گردد این بررسی برای اولین بار انجام می شود. موضوع پراكندگی نور از ذرات نانو فلزی تحت اثرات دمایی، گسترش موضوع و فرمول‌بندی نظری و تلاش در جهت شناخت این پدیده از انگیزه‌های انتخاب این موضوع می‌باشد.

1-3  سؤالات و فرضیه‌های تحقیق

a1–3 سؤالات تحقیق:

• چرا از ذرات فلزی در مقیاس نانو در این تحقیق استفاده می‌شود؟
• چرا نانو ذرات نقره در این روش كاربرد بیش‌تری دارند؟
• تغییرات دما چه تأثیری می‌تواند در سطح مقطع پراكندگی این ذرات ایجاد كند؟
• آیا تغییرات مشاهده شده، قابل توجه هستند؟
• آیا اندازه نانو ذرات فلزی در میزان پراكندگی تأثیر دارد؟
• پدیده پلاسمون و پلاسمون سطحی چیست و تحت چه شرایطی رخ می‌دهد؟

b1–3  فرضیه‌های تحقیق:

فرضیه‌های این پژوهش شامل موارد زیر است:

• قطر ذرات به اندازه ای است که مدل های کلاسیکی می توانند پدیده پراکندگی نور را بخوبی توصیف کنند.
• معادلات موج ماکسول بدرستی می توانند جهت بررسی سطح مقطع پراکندگی نانو ذرات فلزی مورد استفاده قرار گیرند.
• روش عناصر محدود روشی مناسب جهت بررسی این پدیده بصورت عددی است.

1–4-  تعاریف عملیاتی متغیرها و واژه‌های كلیدی

نانوذرات فلزی: طبق تعریف عمومی نانوذرات، ذراتی با ابعاد 1 تا 100 نانومتر هستند.

پلاسمون: در فیزیك، به نوسانات پلاسمایی تشكیل شده در سطح فلز، پلاسمون گویند. یا، عملكرد الكترون‌های آزاد بر روی سطح فلزات، پدیده‌ای است كه پلاسمون نامیده می‌شود]6[.

امواج پلاسمون سطحی: فصل مشترك میان ماده‌ای با ثابت دی‌الكتریك مثبت و ماده‌ای با ثابت دی‌الكتریك منفی مثل فلزات می‌تواند باعث انتشار امواج الكترومغناطیسی ویژه‌ای شود كه امواج پلاسمون سطحی خوانده می‌شوند و در محدوده‌ی نزدیك سطح باقی می‌مانند]6[.

1-5- مدل تحقیق

 بر اساس حل معادله موج ماکسول در یک منطقه که شامل ذره فلزی در زمینه خلاء است، می‌باشد.

1-6- روش تحقیق

روش تحقیق به صورت نظری و با استفاده از روش‌ عددی، عناصر محدود و با استفاده از نرم افزار Comsol Multi Physics صورت گرفته است.

1-7- قلمرو تحقیق

تحقیق با توجه به آخرین یافته‌ها در ادبیات مربوطه، از طریق مطالعات كتابخانه‌ای، بررسی پایان‌نامه‌های مرتبط و مقالات ژورنال های تخصصی در این زمینه ها و جستجو در اینترنت صورت می گیرد.

 

 

 

فهرست مطالب

 

عنوان                                                                                              صفحه

 

فصل 1: مقدمه …………………………………………………………………………………………….. 2

 

یک مطلب دیگر :

 

فصل 2: تعاریف و قضایای پیش‌نیاز …………………………………………………………………. 4

 

فصل 3: مدول‌های نیم‌ساده و مدول‌های دوم ……………………………………………………. 19

 

فصل 4: مدول‌های دوم و حلقه گولدی …………………………………………………………….. 23

 

فصل 5: تصویر همریختی‌ها …………………………………………………………………………… 33

 

فصل 6: زیرمدول‌های دوم……………………………………………………………………………… 39

 

فصل 7: نتایج بیشتر …………………………………………………………………………………….. 43

 

منابع و مآخذ………………………………………………………………………………………………… 51