برهم کنش پساب تصفیه شدهی شهری و كودهای شیمیایی |
2-3-1- تصفیه مصنوعی فاضلاب 14
2-3-2- تصفیه طبیعی 14
2-4- تاثیر فاضلاب بر خصوصیات فیزیکی و شیمیایی خاک 15
2-4-1- شوری 16
2-4-2- نسبت جذب سدیم(SAR) 17
2-4-3- اسیدیته(PH) 17
2-4-4- غلظت عناصر سنگین در خاک 17
2-5- بررسی تاثیر آبیاری با فاضلاب روی عملکرد و غلظت عناصر معدنی 18
2-5-1- عملکرد و شاخص های رشد 18
2-5-2- تاثیر فاضلاب بر تجمع عناصر شیمیایی در اندام های مختلف گیاه 21
2-6- اثر کودهای شیمیایی بر خصوصیات کمی گیاهان 25
2-7- تاثیر آبیاری با فاضلاب بر آلودگی آب های زیر زمینی 26
2-7-1- نیترات 27
2-7-2- میکروارگانیسم های بیماری زا 27
2-7-3- عناصر سنگین 27
2-7-4- ترکیبات آلی سمی 28
2-8- مسایل بهداشتی استفاده مجدد از فاضلاب 28
2-8-1- حذف عوامل بیماری زا در روش های تصفیه فاضلاب 28
2-8-2- انواع سیستم های آبیاری در رابطه با استفاده از فاضلاب 28
فصل سوم: مواد و روش ها
3-1- موقعیت و مشخصات آب و هوایی محل اجرای آزمایش 30
3-2- ویژگی های خاک محل آزمایش 30
3-3- نحوه تامین آب و پساب فاضلاب 31
3-4- موارد زراعی 31
3-4-1- انتخاب رقم 31
3-4-2- آماده سازی زمین و نحوه کشت 32
3-4-3- عملیات زراعی 32
3-5- اجرای طرح 32
3-5-1- تیمارهای مورد مطالعه 32
3-5-2- تاریخ و نحوه نمونه گیری 33
3-5-3- روش های اندازه گیری مشخصات گیاهی 33
3-6- تجزیه و تحلیل آماری 34
فصل چهارم: نتایج وبحث و پیشنهادات
4-1- تعداد سنبله در متر مربع 35
4-2- عملکرد بیولوژیک 38
4-3- طول بلال 40
4-4- قطر بلال 42
4-5- تعداد ردیف در بلال 43
4-6- تعداد دانه در ردیف 45
4-7- وزن صد دانه 46
4-8- نتیجه گیری 48
4-9- پیشنهادات 49
چکیده:
به منظور بررسی اثر پساب تصفیه شدهی شهری و كودهای شیمیایی بر عملکرد كمی ذرت دانهای، آزمایشی به صورت اسپلیت پلات در قالب طرح بلوکهای کامل تصادفی با سه تکرار در تابستان سال1389 در شهرستان گچساران اجرا گردید. کرت اصلی شامل دو سطح W1= آبیاری با آب معمولی و W2= آبیاری گیاهان در کل دوره رشد با پساب تصفیه شده فاضلاب و کرت فرعی شامل 3 سطح کودی: F1= شاهد (عدم استفاده ازکودهای شیمیایی)، F2= اعمال نصف کودهای شیمیایی N، Pو K توصیه شده و F3= اعمال کامل کودهای شیمیایی N، Pو K توصیه شده بودند. نتایج نشان داد که برهمکنش آبیاری و كود شیمیایی بر صفات عملکرد دانه، طول بلال و تعداد دانه در ردیف بلال معنیدار گردید. بیشترین عملکرد دانه مربوط به آبیاری با پساب تصفیه شده و تیمار کودی نصف کودهای شیمیایی N، P و K توصیه شده و کمترین آن مربوط به آبیاری معمولی و بدون مصرف کود، بود. همچنین اثر تیمار آبیاری و کودی بر عملکرد دانه، عملکرد بیولوژیك، طول بلال، قطر بلال، تعداد ردیف در بلال، تعداد دانه در ردیف و وزن صد دانه در سطح احتمال یک درصد معنیدار بود. استفاده از پساب تصفیه شده شهری در مقایسه با آبیاری معمول سبب افزایش معنیدار کلیه این صفات گردید. به طوریكه مقدار عملكرد دانه برای تیمارهای W1، W2، F1، F2 ، F3، W2F2، W2F1و W2F3 به ترتیب 6303، 8363، 5760، 7975، 8265، 9290، 7400 و 8400 كیلوگرم در هكتار بدست آمد. در تیمار کودی F3 (اعمال کامل کودهای شیمیاییN، P وK توصیه شده) بالاترین و در تیمار کودی F1 (شاهد یا عدم استفاده از کودهای شیمیایی) کمترین این مقادیر بدست آمد.
واژههای كلیدی: پساب تصفیه شده، كودهای شیمیایی، عملکرد، ذرت
1-1- مقدمه
وقتی تأمین آب شیرین تجدید شونده، پاسخگوی نیازی فعالیتهای كشاورزی، صنعتی و مصارف شهری نباشد، ناگزیر توجه بشر بسوی پیدا كردن گزینههای دیگر جلب خواهد شد كه از آن جمله میتوان به پسابهای تصفیه شده، فاضلاب شهری، آب دریا نمك زدایی شده و دیگر آبهای غیرمتعارف اشاره کرد (Goosen and Shayya, 1990). در این بین فاضلاب شهری مایع یا آبی بسیار باارزش است که به سبب دارا بودن مواد معدنی و آلی میتواند نقش مهمی در باروری زمینهای کشاورزی نیز داشته باشد (حسینیان، 1381). استفاده از آب فاضلاب شهری هرچند مفید است اما از لحاظ بهداشتی با مخاطراتی نیز همراه است که بهرهبرداری از آن را تا حدی پیچیده و مشكل میسازد. در جدول 1-1 شماری از آلودگیهایی که ممکن است بوسیله آب فاضلاب تصفیه نشده انتقال یابد آورده شده است.
بر اساس آمار، در ایران سالانه بالغ بر 5 میلیارد متر مكعب آب ( حدود 5% از آبی كه استحصال میشود) به مصارف شرب و بهداشت میرسد و نزدیك به یك میلیارد متر مكعب (حدود 1%) آب نیز در بخش صنعت مصرف میشود (ملکوتی، 1378). از اینرو حجم عمدهای از آب مصرفی در این دو بخش بصورت فاضلاب شهری و پسابهای صنعتی از مدار استفاده خارج میشوند. بر اساس گزارش مسیبی بین 50 تا 75% آب شهری بصورت پساب به محیط برمیگردد. رهایی از این حجم عظیم از فاضلابها باید به گونهای باشد كه اثرات سوء زیست محیطی بر منابع آب، خاك و بهداشت عمومی نداشته باشد. تصفیه كامل این گونه فاضلابها بسیار پرهزینه است با این وجود امروزه به لحاظ مشكل كمبود آب و بحران حاصل از آن و نیز با توجه به هزینههای بالای استحصال و انتقال آب، استفاده مجدد از پساب فاضلاب در بسیاری از كشورهای دنیا و از جمله ایران جایگاه ویژهای (بخصوص در بخش کشاورزی) پیدا كرده است (EPA.1995.). هر چند پساب فاضلاب در مقایسه با حجم آب آبیاری مورد نیاز برای کشاورزی در کشور، مقدار ناچیزی را شامل میشود اما بهرهبرداری از همین مقدار باعث میشود كه آبهای با كیفیت بالا را بتوان در مصارف با اهمیتتری به كار برد (عابدی، 1380).
یک مطلب دیگر :
جدول 1-1- انواع بیماریهایی که بوسیله فاضلاب تصفیه نشده انتقال مییابد (حسینیان، 1381) | ||
نوع بیماری | تحول انتقال | عامل |
اسهال آمیبی | انسان به انسان از طریق غذای آلوده، حشرات، تماس انسانها با یکدیگر، آب آلوده | پروتوزئرها |
اسهال معمولی | انسان به انسان از طریق آب آلوده، غذای آلوده، حشرات | SHIGELEA |
وبا | انسان به انسان از طریق آب آلوده | VIBROCHLOR |
دراکونکولوز | انسان به انسان از طریق آب آلوده | DRACUN CULOE |
کرم کدو | حیوانات به انسان از طریق آب و غذای آلوده و مواد و اشیائی که بوسیله مبتلا لمس شده است | ECHINO COCCOSE |
عفونتهای کبدی | انسان به انسان از طریق آب آلوده، تماس بین انسانها | VIRUSES |
زردی | حیوانات به انسان از طریق آب و غذای آلوده و تماس بین انسانها و حیوانات | LEPTUSPERIA |
شبه حصبه | انسان به انسان از طریق تماس بین انسانها، آب و غذای آلوده | SALMONOLLA |
شیستوزوموناس | حیوانات به انسان از طریق حشراتیکه در آبهای آلوده زندگی میکنند، غذای آلوده | TREMATODE |
تولارمی | حیوانات به انسان از طریق آبهای آلوده، حیوانات اهلی، حشرات | TULAROMTS |
حصبه | انسان به انسان از طریق آب و غذای آلوده تماس بین انسانها | SALMONOLLA |
بهرهبرداری صحیح از فاضلابهای شهری، مشكل آلودگی آبهای سطحی را نیز كاهش میدهد، این عمل نه تنها باعث حفظ منابع آب میگردد، بلكه به علت وجود مواد و عناصر غذایی موجود در آن برای رشد گیاهان بسیار سودمند است(بهروز، 1385). موجود بودن این پساب در نزدیكی مراكز شهری، امكان افزایش محصولات كشاورزی در اطراف این مناطق را فراهم میكند. همچنین وجود نیتروژن و فسفر در فاضلاب، میتواند به حذف یا كاهش مصرف كودهای شیمیایی مورد نیاز محصولات كشاورزی منجر گردد (عابدی، 1380). استفاده از فاضلاب در آبیاری مزارع كشاورزی از سابقه طولانی در كشورهای مختلف دنیا برخوردار است. در نواحی مدیترانهای، فاضلاب به عنوان یكی از منابع مهم آب آبیاری كشاورزی به شمار میرود (صفری و همكاران، 1381). شكل صحیح و بهداشتی استفاده از فاضلاب در كشاورزی كه بر اساس استفاده از فاضلاب تصفیه شده استوار است، صرفاً در قرن اخیر مطرح شده است. بخش كشاورزی با توجه به مصرف بالای آب دارای بزرگترین پتانسیل استفاده مجدد از آب است. استفاده از فاضلاب تصفیه شده برای كشاورزی، اگر چه در اروپا، آمریكای شمالی و استرالیا از اوایل قرن اخیر مورد توجه قرار گرفته است، اما باید خاطر نشان نمود كه استفاده از فاضلاب برای آبیاری، بخصوص غلات، در كشورهایی همانند هند، چین و بعدها در خاورمیانه از دیرباز معمول بوده است. حتی در مناطقی كه آب به فراوانی وجود دارد، تصفیه و استفاده مجدد از پساب برای جلوگیری از آلودگیهای زیست محیطی در حال افزایش است (صفری و همكاران، 1381). امروزه پساب در بسیاری از كشورها بخش مهمی از منابع آب تجدید شونده را شامل میشود و بطور عمومی استفاده از فاضلاب در كشاورزی مورد پذیرش قرار گرفته و فواید زراعی و اقتصادی فراوان آن، این موضوع را تصدیق میكند (عابدی، 1380).
امروزه تحقیقات در زمینه استفاده از انواعی از آبهای نامتعارف از جمله فاضلابها در آبیاری اراضی كشاورزی و مشاهده جنبههای مختلف تاثیر آن بر تولید کمی و کیفی گیاهان زراعی و باغی از جایگاه ویژهای در بسیاری از کشورهای دنیا مطرح است.
تحقیقات صورت گرفته نشان میدهد هر چند فاضلاب تصفیه شده خانگی حاوی مقادیر قابل توجهی از مواد مغذی است كه میتواند برای رشد گیاهان سودمند باشد و مصرف كودهای شیمیایی را در اراضی کشاورزی كاهش دهد (Marten and et al, 1980). اما گاها برخی از این عناصر غذایی در حد بیش از میزان مورد نیاز گیاهان میباشند، که ممكن است موجب بروز سمیت در اندام گیاهان و نیز رشد بیش از اندازه سبزینگی و یا كاهش كیفیت آنها گردد (عابدی،1380).
با توجه به كمبود آب در مناطق خشك و نیمه خشكی همانند ایران، استفاده از پساب فاضلابها در امر تولید محصولات زراعی میتواند به عنوان منبع آب مطمئنی برای آبیاری مورد توجه قرار گیرد. در نتیجه نه تنها بخشی از كمبود آب كشاورزی جبران خواهد شد، بلكه از اثرات سوء تخلیه بی رویه فاضلابها و خسارتهای آن به منابع كشاورزی و آلودگی محیط زیست نیز جلوگیری به عمل می آید (عرفانی و همكاران، 1380). پیشبینی شده در سال 14700 بیش از 10 میلیارد متر مكعب آب در سال در بخش شرب شهری، روستایی و صنعت، مصرف میشود، بنابراین با فرض ضریب بازیافت 60 تا 70 درصد، حدود 6 تا 7 میلیارد متر مكعب آب در سال قابل بازیافت بوده و میتواند به طور مستقیم ظرفیت تأمین آب كشور برای مصارف كشاورزی و صنعت را افزایش دهد (عابدی کوپایی و همكاران، 1382). مهمترین دلایل كاربرد مجدد پسابها را میتوان در 7 مورد به شرح زیر خلاصه كرد (جعفرزاده حقیقی، 1375).
1- كاهش فشار بر منابع آب
فرم در حال بارگذاری ...
[پنجشنبه 1399-08-08] [ 06:04:00 ب.ظ ]
|