1-5-6-2- روشهای اندازه گیری غیر مستقیم فرسایش خاک… 12

1-5-7- مدلهای برآورد فرسایش و رسوب… 12

1-5-8- انواع مدلهای برآورد فرسایش و رسوب… 12

1-5-9- سامانه اطلاعات جغرافیایی (GIS). 12

1-5-10- سنجش از دور (RS) 13

1-5-11- شاخص گیاهی تفاضل نرمال شده NDVI. 14

1-5-12- مشخصات ماهواره LANDSAT.. 14

1-5-13- مرتعکاری.. 15

1-5-14- بذركاری.. 15

1-5-15- کپه­کاری.. 16

1-5-16- میانکاری.. 16

1-5-17- کشت نواری.. 17

1-5-18- تراس­بندی.. 17

1-5-19- کشت روی خطوط تراز. 18

بررسی منابع ………………………19

2-1- مقدمه. 20

2-2- پیشینه تحقیق در داخل کشور. 20

2-3- پیشینه تحقیق در خارج از کشور. 23

2-4- جمع بندی پیشینه تحقیق.. 26

مواد و روش­ها………………………………28

3-1- مشخصات منطقه مورد مطالعه. 29

3-1-1- زمین شناسی.. 30

3-1-2- ارتفاع. 30

3-1-3- شیب… 31

3-1-4- جهت شیب… 32

3-1-5- اقلیم.. 33

3-1-6- پوشش گیاهی.. 34

3-2- منابع داده­ها 35

3-2-1 جمع آوری دادههای مورد نیاز. 35

3-3- روش تحقیق.. 36

3-3-1  تهیه لایه­های اطلاعاتی از دادههای زمینی با استفاده از Arc GIS. 36

3-3-2- برداشت میدانی.. 37

3-3-3- ارزیابی فرسایش خاک با مدل RUSLE.. 37

-3-3-1 ساختار معادله اصلاح شده جهانی تلفات خاک (RUSLE). 38

3-3-3-2 فاکتور فرسایندگی باران ®. 39

3-3-3-3- فاکتور فرسایشپذیری خاک (K). 39

3-3-3-4- فاکتورهای توپوگرافی L و S. 40

3-3-3-5- فاکتور مدیریت پوشش گیاهی ©. 41

3-3-3-6- فاکتور عملیات حفاظتی (P). 42

3-3-3-7- بررسی و تهیه نقشه هدر رفت خاک با استفاده از مدل RUSLE.. 42

3-3-4- مکانیابی مناطق مناسب برای عملیات اصلاح و احیاء. 43

3-3-5- مکانیابی مناطق مناسب برای عملیات حفاظت آب و خاک… 49

3-3-6- اثر عملیات اصلاح و احیاء پیشنهادی بر میزان فرسایش…. .50

نتایج………………………….52

یک مطلب دیگر :

4-1- برآورد میزان فرسایش خاک… 53

4-1-1- فاکتور فرسایندگی باران R.. 53

4-1-2- فاکتور فرسایش پذیری خاک K.. 54

4-1-3- فاکتورهای توپوگرافی L و S. 55

4-1-4- فاکتور مدیریت پوشش اراضی C.. 56

4-1-5- فاکتور عملیات حفاظتی خاک P. 56

4-1-6- تهیه نقشه فرسایش با استفاده از معادله اصلاح شده فرسایش خاک… 57

4-1-7- نقشه خطر فرسایش منطقه. 58

4-2-1- مدل پیشنهادی مناطق مناسب بذرکاری.. 61

4-2-2- مدل پیشنهادی مناطق مناسب برای میانکاری.. 62

4-2-3- مدل پیشنهادی مناطق مناسب برای عملیات کپه کاری.. 62

4-3- فاکتور عملیات حفاظتی (P). 64

4-3-1 نتایج حاصل از پیش بینی مقادیر فاکتور C.. 66

4-4- پیش­بینی میزان هدررفت خاک… 66

بحث و نتیجه­گیری………………………….69

5-1- معادله اصلاح شده جهانی تلفات خاک RUSLE.. 70

5-2- اثر اصلاح و احیاء مراتع بر میزان فرسایش…. 72

5-3- جمع­ بندی.. 74

5-4- پیشنهادها 76

1-1-    مقدمه

مراتع اكوسیستم­­های طبیعی هستند كه دارای پوششی از گیاهان مرتعی بومی و مناسب چرای دام می­باشند. این اراضی بالغ بر 43 درصد خشكی­های زمین و حدود 54 درصد از سطح كشور را در بر گرفته­اند (مصداقی، 1377). در زمان­های گذشته مراتع ایران با مشكلات كمتری روبرو بود، چراکه از یك طرف تعداد دام­ها كمتر و سطح مراتع به نسبت بیشتر بود و از سوی دیگر با مالكیت فردی و گروهی حاكم بر آنها، سعی در حفظ مراتع شده بود، لذا طی هزاران سال گذشته تخریب در مراتع، محدود به قطع درختان، درختچه­ها و بوته­ها بوده است (مقدم، 1384).

براساس نقشه­های تهیه شده از تصاویر ماهواره­ای در سال 1385 که توسط دفتر مهندسی سازمان جنگل­ها، مراتع و آبخیزداری کشور تهیه شد، مساحت مراتع کشور حدود 85 میلیون هکتار برآورد گردید. که این مقدار قسمت اعظم مساحت کشور را تشکیل مى دهد و نحوه صحیح بهره بردارى، نگهدارى و احیاى این بخش کاملا ضرورى است زیرا در راستاى توسعه پایدار کشور بایستى به پتانسیل­هاى موجود در این عرصه توجه کافى به عمل آید. به عبارت دیگر مدیریت اصولى مراتع کشور به لحاظ اینکه قسمت اعظم مساحت کشور را تشکیل مى دهند مساله اى کاملاً ضرورى است (لطف اناری، 1388). مطالعات مدیریت مرتع در اواخر قرن نوزدهم در آمریکا انجام شد (اسمیت[1]، 1990). اولین مطالعه تحقیقاتی نیز در سال 1890 در تگزاس انجام شدکه نتایج آن درسال 1902 منتشر شد (بنت لی[2] ، 1902). از سال1950  اصول مرتعداری از کشور آمریکا به سایر کشورها انتقال یافت (هولچک[3]و همکاران، 1989). تحقیقات مربوط به مرتع در ایران نیز از سال 1340 و با همکاری دفتر عمران سازمان ملل شروع شد (قره داغی، 1377).در ایران، مراتع بیشترین گستردگی را در میان اكوسیستمهای طبیعی دیگر دارند (مقدم، 1384). واقعیت این است كه بیشتر مناطق مرتعی كشور به علت مدیریت و بهره­برداری نادرست در گذشته و حال با تغییر در وضعیت و گرایش پوشش گیاهی و تخریب خاك مواجه بوده كه كاهش تولید علوفه و تولیدات دامی را در پی دارد (آذرنیوند و زارع چاهوکی، 1387). جلوگیری از تخریب بیشتر این اكوسیستم­های با ارزش و تلاش جهت احیاء مراتع تخریب یافته بخش مهمی از فعالیت­های مدیران مرتع می­باشد. این كار با انجام عملیات احیاء پوشش گیاهی به صورت تلفیقی از روش­های بیولوژیكی و مكانیكی انجام می­شود (جنگجو، 1388). اولین قدم در راه اصلاح و مدیریت مناسب بر مراتع را می­توان اصلاح و بهره­برداری صحیح از مراتع در قالب طرح­های منابع طبیعی و مرتعداری دانست (دهقان، 1373). قسمت­های وسیعی از مراتع ایران نیازمند مناسبترین و سریعترین روش تهیه و تلفیق اطلاعات جهت برنامه­ریزی و طراحی برنامه­های فعلی و آتی می­باشد و ارزیابی قابلیت و مدیریت مراتع کشور نیاز به روشی توانا، پویا و کم هزینه دارد (غروی، 1365)

در پروژه­های اصلاح و احیاء هدف بهبود تركیب و مقدار پوشش گیاهی مرغوب در منطقه جهت حفظ آب، خاك و كاهش فرسایش خاك و در نهایت افزایش تولید علوفه و بهبود وضعیت اقتصادی و اجتماعی بهره­برداران است (دهقان، 1389). احیا در مفهوم خاص به مجموعه فعالیت­هایی گفته میشود كه اكوسیستم را به شرایط پیشین یا شرایط قبل از تخریب برمی­گرداند. در این رابطه احیای بیولوژیكی یكی از روش­های احیایی است كه در حال حاضر در مراتع و حوزه­های آبخیز به منظور حفاظت آب و خاك انجام میشود و روش­های متداول آن شامل كپه­كاری، بذرپاشی، بذركاری یا نهالكاری به همراه انجام قرق و مدیریت چرا می­باشد (مقدم، 1384).