2-1-1-1-1- ماضی مطلق با بای تأکید در مرزبان­نامه……………………………………………….. 13

2-1-1-1-2- ماضی مطلق به صورت پیشوندی در مرزبان­نامه…………………………………… 14

2-1-1-1-3- آوردن «می» یا «همی» قبل از ماضی مطلق در مرزبان نامه ……………. 14

2-1-1-2- ماضی استمراری……………………………………………………………………………………………… 15

2-1-1-2-1- ماضی استمراری به شیوه­ی معمول امروزی (می+ بن ماضی+ شناسه)          15

2-1-1-2-2- ماضی استمراری بدون پیش جزء با پسوند «ی»………………………………… 15

2-1-1-2-3- ماضی استمراری با پیشوند «ب» و پسوند «ی» در مرزبان­نامه ………… 16

2-1-1-2-4- ماضی استمراری با همراه شدن می/ همی در اول و ی در آخر در مرزبان­نامه 16

2-1-1-3- ماضی نقلی در مرزبان­نامه ……………………………………………………………………………… 16

2-1-1-3-1- ماضی نقلی با حذف فعل معین در مرزبان­نامه……………………………………… 17

2-1-1-3-2- ماضی نقلی با کمک «استن» در مرزبان­نامه…………………………………………. 17

2-1-1-3-3- استعمال ماضی نقلی با فعل معین «باشیدن» در مرزبان­نامه……………… 17

2-1-1-3-4- استعمال ماضی نقلی با افعالی معادل آن در مرزبان­نامه………………………. 18

2-1-1-4- ماضی التزامی………………………………………………………………………………………………….. 18

2-1-1-4-1- ماضی التزامی به همان شیوه­ی امروزی در مرزبان­نامه………………………… 18

2-1-1-4-2- ماضی التزامی مختصر در مرزبان­نامه…………………………………………………….. 18

2-1-1-5- ماضی بعید………………………………………………………………………………………………………. 19

2-1-1-5-1- ماضی بعید به شیوه­ی امروز در مرزبان­نامه…………………………………………… 19

2-1-1-5-2- استعمال ماضی بعید با افعالی معادل آن در مرزبان­نامه………………………. 19

2-1-1-6- ماضی بعید استمراری ……………………………………………………………………………………. 19

2-1-1-7- ماضی ابعد ………………………………………………………………………………………………………. 19

2-1-2- انواع فعل مضارع و شیوه­های مختلف آن در مرزبان­نامه………………………………………. 20

2-1-2-1- مضارع اخباری در مرزبان­نامه…………………………………………………………………………. 20

2-1-2-1-1- مضارع اخباری بدون پیش جزء در مرزبان­نامه……………………………………… 20

2-1-2-1-2- مضارع اخباری با تکواژ «ب» در مرزبان­نامه………………………………………….. 21

2-1-2-2- مضارع التزامی در مرزبان­نامه………………………………………………………………………….. 21

2-1-2-2-1- مضارع التزامی بدون پیش جزء فعلی در مرزبان­نامه……………………………. 21

2-1-2-2-2- مضارع التزامی با پیش جزء فعلی «می» در مرزبان­نامه………………………. 21

2-1-3- مستقبل …………………………………………………………………………………………………………………… 22

2-1-4- افعال دعایی در مرزبان­نامه……………………………………………………………………………………… 22

2-1-4-1- افعال دعایی به شیوه­ی بن مضارع+ ا+ شناسه در مرزبان­نامه……………………… 23

2-1-4-2- افعال دعایی با افزودن الفی بعد از فعل دعا………………………………………………….. 23

2-1-4-3- فعل دعایی با پسوند « ا» در مرزبان­نامه……………………………………………………….. 24

2-1-5- شیوه­ی ساخت فعل امر در مرزبان­نامه…………………………………………………………………… 24

2-1-5-1- فعل امر بدون پیش جزء مثبت ساز در مرزبان­نامه………………………………………. 24

2-1-5-2- فعل امر با پیش جزء «می» در مرزبان­نامه……………………………………………………. 24

2-1-5-3- ساختن افعال نهی با استعانت از تکواژ «مَ» در مرزبان­نامه………………………….. 25

2-1-6- فعل آغازی در مرزبان­نامه………………………………………………………………………………………… 25

2-1-7- مصدر به جای افعال دیگر در مرزبان­نامه……………………………………………………………….. 26

2-1-7-1- به کار بردن مصدر به جای مضارع التزامی در مرزبان­نامه……………………………. 26

2-1-7-2- به کار بردن مصدر به جای امر در مرزبان­نامه……………………………………………….. 26

2-2- زمان­های تقویمی (نجومی) و دستوری در مرزبان­نامه …………………………………………………. 27

2-2-1- کاربرد ماضی مطلق به جای مضارع التزامی در مرزبان­نامه………………………………….. 27

2-2-2- کاربرد ماضی مطلق به جای مضارع اخباری در مرزبان­نامه………………………………….. 28

2-2-3- کاربرد ماضی استمراری به جای مضارع التزامی در مرزبان­نامه…………………………… 29

2-2-4- کاربرد ماضی استمراری به جای ماضی مطلق در مرزبان­نامه………………………………. 29

2-2-5- کاربرد مضارع به جای ماضی در مرزبان­نامه…………………………………………………………… 29

2-2-6- کاربرد فعل خبری به جای التزامی در مرزبان­نامه…………………………………………………. 30

2-2-7- کاربرد فعل مضارع التزامی به جای مضارع اخباری در مرزبان­نامه………………………. 30

2-3- فعل­های ناگذر یک شخصه (مرکب ضمیری) و فعل­های غیر شخصی در مرزبان­نامه… 30

2-3-1- فعل­های ناگذر یک شخصه در مرزبان­نامه……………………………………………………………… 31

2-3-2- فعل­های غیر شخصی در مرزبان­نامه………………………………………………………………………. 32

2-4- وجه افعال در مرزبان­نامه…………………………………………………………………………………………………. 33

2-4-1- وجه اخباری در مرزبان­نامه……………………………………………………………………………………… 33

2-4-2- وجه التزامی……………………………………………………………………………………………………………… 34

2-4-3- وجه امری در مرزبان­نامه…………………………………………………………………………………………. 35

2-4-4- وجه تأکیدی در مرزبان­نامه…………………………………………………………………………………….. 35

2-4-5- وجه مصدری در مرزبان­نامه…………………………………………………………………………………….. 36

2-4-6- وجه وصفی در مرزبان­نامه……………………………………………………………………………………….. 36

2-4-7- وجه شرطی در مرزبان­نامه………………………………………………………………………………………. 37

 

فصل سوم: کارکردهای مختلف فعل در مرزبان­نامه (تقدیم، حذف و تکرار افعال، تام و ناقص، معین و شبه معین، مطابقت فعل و فاعل، افعال مثبت و منفی)

3-1- تقدیم فعل بر سایر اجزای جمله در مرزبان­نامه…………………………………………………………….. 40

3-1-1- تقدیم فعل قبل از همه اجزای جمله در مرزبان­نامه …………………………………………… 41

3-1-2- تقدیم فعل بر متمم در مرزبان­نامه…………………………………………………………………………. 41

3-1-3- تقدیم فعل بر نهاد در مرزبان­نامه……………………………………………………………………………. 42

3-1-4- تقدیم فعل بر مسند در مرزبان­نامه………………………………………………………………………… 42

3-1-5- تقدیم فعل بر بدل در مرزبان­نامه……………………………………………………………………………. 43

3-1-6- قرار گرفتن فعل در میان موصوف و صفت در مرزبان­نامه…………………………………….. 43

3-1-6-1- قرار گرفتن فعل در میان نهاد و صفتش در مرزبان­نامه………………………………… 43

3-1-6-2- قرار گرفتن فعل در میان مفعول و صفتش در مرزبان­نامه……………………………. 44

3-1-6-3- قرار گرفتن فعل در میان مسند و صفتش در مرزبان­نامه…………………………….. 44

 

3-1-7- تقدیم فعل بر قید در مرزبان­نامه……………………………………………………………………………. 44

3-1-8- تقدیم فعل بر نهاد و مفعول در مرزبان­نامه…………………………………………………………….. 45

3-1-9- تقدیم فعل بر منادا در مرزبان­نامه………………………………………………………………………….. 45

3-1-10- تقدیم فعل بر مفعول در مرزبان­نامه…………………………………………………………………….. 45

3-2- حذف و تکرار افعال و وابسته­های آن در مرزبان­نامه…………………………………………………….. 45

3-2-1- شیوه­ی کاربرد حذف به قرینه­ی معنوی در مرزبان­نامه………………………………………… 46

3-2-1-1- حذف رابطه بعد از صفت تفضیلی به قرینه­ی معنوی در مرزبان­نامه………….. 46

3-2-1-2- حذف افعال به قرینه­ی معنوی در مرزبان­نامه………………………………………………. 48

3-2-1-3- حذف فعل­های معین به قرینه­ی معنوی در مرزبان­نامه………………………………. 48

3-2-2- حذف فعل به قرینه لفظی در مرزبان­نامه………………………………………………………………. 48

3-2-2-1- حذف رابطه به قرینه­ی لفظی در مرزبان­نامه………………………………………………… 49

3-2-2-2- حذف افعال دعایی به قرینه­ی لفظی در مرزبان­نامه……………………………………… 49

3-2-2-3- حذف همکرد در مرزبان­نامه به قرینه لفظی در مرزبان­نامه………………………….. 50

3-2-2-4- حذف جمله به قرینه­ی لفظی در مرزبان­نامه………………………………………………… 51

3-2-2-5- حذف فعل معین به قرینه لفظی در مرزبان­نامه……………………………………………. 52

3-2-2-6- حذف فعل معین به قرینه آخرین فعل در مرزبان­نامه…………………………………. 53

3-2-2-7- حذف فعل معین با دو قرینه در مرزبان­نامه………………………………………………….. 53

3-2-2-8- حذف فعل معین به قرینه­ی غیر معین در مرزبان­نامه………………………………… 54

3-2-3- تکرار افعال در مرزبان­نامه……………………………………………………………………………………….. 54

3-3- افعال تام و ناقص، افعال معین و شبه معین در مرزبان­نامه…………………………………………. 55

3-3-1- افعال ناقص در مرزبان­نامه……………………………………………………………………………………….. 55

3-3-1-1- فعل­های ناقص یا فعل­های ربطی لازم در مرزبان­نامه ………………………………….. 55

3-3-1-2- فعل ناقص متعدی در مرزبان­نامه…………………………………………………………………… 56

3-3-2- فعل معین………………………………………………………………………………………………………………… 58

3-3-2-1- فعل­های معین مجهول ساز در مرزبان­نامه…………………………………………………….. 58

3-3-2-2- افعال معین زمان ساز در مرزبان­نامه……………………………………………………………… 59

3-3-2-3- افعال معین نمودساز در مرزبان­نامه……………………………………………………………….. 59

3-3-2-4- فعل معین مرکب در مرزبان­نامه…………………………………………………………………….. 59

یک مطلب دیگر :

3-3-3- کاربرد افعال­ شبه معین در مرزبان­نامه…………………………………………………………………… 60

3-4- شیوه­ی مطابقت فعل و فاعل در مرزبان­نامه…………………………………………………………………… 60

3-4-1- مطابقت فعل و فاعل از نظر شمار در مرزبان­نامه…………………………………………………… 61

3-4-1-1- فاعل جاندار……………………………………………………………………………………………………… 61

3-4-1-1-1- مطابقت داشتن فعل و فاعل در مرزبان­نامه…………………………………………… 61

3-4-1-1-2- مطابقت نداشتن فعل و فاعل برای احترام در مرزبان­نامه …………………… 62

3-4-1-1-3- آوردن فعل جمع با فاعل مفرد در مرزبان­نامه………………………………………. 62

3-4-1-1-4- آوردن فعل جمع و مفرد با فاعل جمع در مرزبان­نامه…………………………. 62

3-4-2- فاعل غیر جاندار………………………………………………………………………………………………………. 63

3-4-2-1- مطابق داشتن فعل با فاعل در مرزبان­نامه……………………………………………………… 63

3-4-2-2- مطابقت نداشتن فعل با فاعل در مرزبان­نامه…………………………………………………. 63

3-4-3- آوردن فعل جمع برای اسم­های معطوف در مرزبان­نامه……………………………………….. 63

3-4-3-1- کسان………………………………………………………………………………………………………………… 64

3-4-3-2- غیر کسان از جانداران…………………………………………………………………………………….. 64

3-4-3-2-1- مطابقت داشتن فعل و فاعل در مرزبان­نامه …………………………………………. 64

3-4-3-2-2- مطابقت نداشتن فعل و فاعل در مرزبان­نامه…………………………………………. 64

3-4-3-3- غیر جانداران ………………………………………………………………………………………………….. 65

3-4-3-3-1- مطابقت داشتن فعل و فاعل در مرزبان­نامه…………………………………………… 65

3-4-3-3-2- مطابقت نداشتن فعل و فاعل در مرزبان­نامه…………………………………………. 65

3-4-4- واقع شدن عدد و معدود به عنوان نهاد در مرزبان­نامه………………………………………….. 65

3-4-4-1- کاربرد عدد جای معدود در مرزبان­نامه………………………………………………………….. 66

3-4-4-2- کاربردعدد و معدود در مرزبان­نامه………………………………………………………………….. 66

3-4-5- عطف کردن افعال در مرزبان­نامه……………………………………………………………………………. 66

3-4-5-1- مطابقت داشتن فعل و فاعل در مرزبان­نامه…………………………………………………… 67

3-4-5-2- عطف شدن افعال بدون علامت عطف در مرزبان­نامه…………………………………… 67

3-4-5-3- عطف شدن دو فعل با زمان­های متفاوت در مرزبان­نامه……………………………….. 67

3-4-6- فاعل مقدر در مرزبان­نامه…………………………………………………………………………………………. 67

3-4-7- شیوه­ی آوردن فعل برای اسم جمع در مرزبان­نامه………………………………………………. 69

3-4-7-1- مردم…………………………………………………………………………………………………………………. 69

3-4-7-1-1- مردم با فعل مفرد……………………………………………………………………………………. 69

3-4-7-1-2- مردم با فعل جمع…………………………………………………………………………………… 69

3-4-7-2- لشکر…………………………………………………………………………………………………………………. 70

3-4-7-2-1- لشکر با فعل مفرد……………………………………………………………………………………. 70

3-4-7-2-2- لشکر با فعل جمع…………………………………………………………………………………… 70

3-4-7-3- گروه با فعل جمع……………………………………………………………………………………………. 70

3-4-7-4- امت با جمع…………………………………………………………………………………………………….. 70

3-4-8- عدم مطابقت فعل و فاعل از نظر شخص در مرزبان­نامه (التفات) ……………………….. 71

3-5- شیوه­ی نفی افعال در مرزبان­نامه…………………………………………………………………………………….. 71

3-5-1- جدا شدن علامت نفی از فعل در مرزبان­نامه………………………………………………………… 72

3-5-2- افزودن علامت نفی بر قسمت آخر فعل در مرزبان­نامه………………………………………… 72

3-5-3- آمدن علامت نفی بر سر قرینه در هنگام مقارنه در مرزبان­نامه…………………………… 73

3-5-4- «نه» به صورت کلمه­ای مستقل…………………………………………………………………………….. 73

3-5-5- نفی افعال با تکواژ «مَ» در مرزبان­نامه……………………………………………………………………. 74

3-5-6- نفی افعال با تکواژ «نا» در مرزبان­نامه…………………………………………………………………….. 75

 

فصل چهارم: نظام معنایی و مشتقات فعل در مرزبان­نامه (افعال در معانی دیگر،
فعل­های کم کاربرد و متروک، ترکیب و کاربردهای خاص قدیمی افعال، اسم مصدر و حاصل مصدر)

4-1- کارکرد افعال با معانی دیگر در مرزبان­نامه……………………………………………………………………… 77

4-1-1- معانی دیگر آمدن در مرزبان­نامه…………………………………………………………………………….. 77

4-1-2- معانی دیگر افتادن در مرزبان­نامه……………………………………………………………………………. 79