عنوان. صفحه

چکیده. 1

فصل اول: کلیات پژوهش

1-1 مقدمه. 3

1-2 بیان مسأله. 5

1-3 اهمیت و ضرورت پژوهش. 8

1- 4 هدف­های تحقیق. 11

1-4-1 هدف اصلی. 11

1-4-2 هدف­های فرعی. 11

1-5 فرضیات پژوهش. 12

1-6 معرفی متغیرها. 13

1-7 تعاریف متغیرها. 13

1-7-1 تعاریف مفهومی. 13

1-7-2 تعاریف عملیاتی. 14

فصل دوم: پیشینه­ی پژوهش

2-1 پیشینه نظری. 16

2-1-1 اتیسم. 16

2-1-1-1 نشانه های عمومی بیماری اُتیسم. 17

2-1-1-2 علل بروز اُتیسم. 20

2-1-1-3 تشخیص اُتیسم. 21

2-1-2 سلامت روان. 22

2-1-2-1 تعریف سلامت روان. 23

2-1-2-2 بهداشت روان:. 29

2-1-2-3 تعریف بهداشت روان در فرهنگ­های مختلف. 31

2-1-2-4 اصول بهداشت روانی. 33

2-1-2-5 معیارهای بهداشت روانی در مكتب اسلام. 35

2-1-2-6 تعریف بهداشت روانی و سه سطح پیشگیری. 37

2-1-2-7 خصوصیات افراد دارای سلامت روانی. 39

2-1-2-8 نقش خانواده در تامین سلامت روان. 43

2-1-2-9 نظریات مرتبط با  سلامت روانی. 43

2-1-2-9-1 نظریه­ی زیگموند فروید. 44

2-1-2-9-2 نظریه­ی آدلر:. 44

2-1-2-9-3 نظریه­ی سالیون . 45

2-1-2-9-4 نظریه­ی کارل راجرز . 46

2-1-2-9-5 نظریه­ی آلبرت الیس. 47

2-1-2-10 نظریات نوین مبتنی بر شناخت درمانی. 49

2-1-2-10-1 نظریه­ی ویلیام گلاسر. 49

2-1-2-10-2 نظریه­ی اسکنیر . 50

2-1-3 سازگاری زناشویی. 51

2-1-3-1 تعریف سازگاری زناشویی. 51

2-1-3-2 کارکرد مطلوب خانواده. 52

2-1-3-3 معنی و مفهوم خانواده متعادل. 53

2-1-3-4 خانواده مدرن. 55

2-1-3-5 زیر منظومه زن و شوهری. 56

2-1-3-6 تفاوت های زنان و مردان. 58

2-1-3-7 علل مشکلات و تعارضات در میان زوجین. 63

2-1-3-8 نقش عشق در ازدواج و تداوم زندگی. 64

 

2-1-3-9 نقش فشارهای فرهنگی در رضایت زن و شوهر. 65

2-1-3-10 اختلافات مالی. 66

2-1-3-11 روابط والدین و کودک. 69

2-1-3-12 عوامل شخصی. 69

2-1-3-13 حسادت. 71

2-6 پیشینه تحقیقات انجام شده. 72

2-6-1 پیشینه پژوهش های انجام شده در خارج کشور. 72

2-6-2 پیشینه پژوهش های انجام شده در داخل کشور. 75

فصل سوم: روش پژوهش

3-1 روش تحقیق. 80

3-2 جامعه آماری:. 80

3-3 نمونه و روش نمونه­گیری. 81

3-4 ابزار پژوهش. 81

3-4-1 پرسشنامه سلامت عمومی. 81

3-4-2 پرسشنامه سازگاری زناشویی. 85

3-6 روش اجرای تحقیق و جمع آوری داده­ها. 86

3-7 روش تجزیه و تحلیل داده­ها. 87

فصل چهارم: یافته­های پژوهش

4-1یافته­های توصیفی. 89

4-2یافته­های استنباطی. 94

فرضیه­ی 1. 95

فرضیه­ی 1-1. 95

فرضیه­ی 1-2. 96

فرضیه­ی 1-3. 97

فرضیه­ی 1-4. 97

فرضیه­ی 2. 98

فرضیه­ی 2-1. 99

فرضیه­ی 2-2 . 99

فرضیه­ی 2-3 . 100

فرضیه­ی 2-4. 101

فصل پنجم: بحث و نتیجه­گیری

5-1 بررسی فرضیه­های پژوهشی. 103

5-1-1 بررسی فرضیه­ی اول. 103

5-1-2 بررسی فرضیه­ی دوم. 107

5-2 محدودیت­های پژوهش. 110

5-3 پیشنهادها. 111

5-3-1 پیشنهادهای کاربردی. 111

5-3-2 پیشنهادهای پژوهشی. 111

منابع

یک مطلب دیگر :

الف: منابع فارسی. 114

ب: منابع لاتین. 118

پیوست ها 123

چکیده لاتین.. 130

 

 

فهرست جدول­ها

جدول 4-1: اطلاعات مربوط به تعداد شرکت کنندگان در پژوهش به تفکیک گروه. 89

جدول 4-2: اطلاعات مربوط به مدرک تحصیلی شرکت کنندگان در پژوهش   90

جدول 4-3: اطلاعات مربوط به شغل شرکت کنندگان در پژوهش. 92

جدول 4-4: میانگین و انحراف معیار شرکت کنندگان در پژوهش را در متغیر سلامت روان. 93

جدول 4-5: میانگین و انحراف معیار شرکت کنندگان در پژوهش را در متغیر سازگاری زناشویی. 94

جدول 4-6: نتایج آزمون تحلیل واریانس یک­راهه برای مقایسه سلامت روان مادران کودکان اتیسم و عادی. 95

جدول 4-7: نتایج آزمون تحلیل واریانس یک­راهه برای مقایسه نشانه­های جسمانی مادران کودکان اتیسم و عادی. 96

جدول 4-8: نتایج آزمون تحلیل واریانس یک­راهه برای مقایسه علائم اضطراب مادران کودکان اتیسم و عادی. 96

جدول 4-9: نتایج آزمون تحلیل واریانس یک­راهه برای مقایسه اختلال در کنش اجتماعی مادران کودکان اتیسم و عادی. 97

جدول 4-10: نتایج آزمون تحلیل واریانس یک­راهه برای مقایسه علائم افسردگی مادران کودکان اتیسم و عادی. 98

جدول 4-11: نتایج آزمون تحلیل واریانس یک­راهه برای مقایسه سازگاری زناشویی مادران کودکان اتیسم و عادی. 98

جدول 4-12: نتایج آزمون تحلیل واریانس یک­راهه برای مقایسه رضایت زناشویی مادران کودکان اتیسم و عادی. 99

جدول 4-13: نتایج آزمون تحلیل واریانس یک­راهه برای مقایسه همبستگی زناشویی مادران کودکان اتیسم و عادی. 100

جدول 4-14: نتایج آزمون تحلیل واریانس یک­راهه برای مقایسه توافق زناشویی مادران کودکان اتیسم و عادی. 100

جدول 4-15: نتایج آزمون تحلیل واریانس یک­راهه برای مقایسه ابراز محبت مادران کودکان اتیسم و عادی. 101

فهرست نمودارها

نمودار 4-1: اطلاعات مربوط به درصد شرکت کنندگان در پژوهش به تفکیک گروه. 90

نمودار 4-2: اطلاعات مربوط به مدرک تحصیلی شرکت­کنندگان در پژوهش بر حسب درصد. 91

نمودار 4-3: اطلاعات مربوط به شغل شرکت­کنندگان در پژوهش بر حسب درصد. 92

 

چکیده:

هدف این پژوهش مقایسه سلامت روان و سازگاری زناشویی مادران کودکان اتیسم و مادران کودکان عادی 5 تا 12 سال شهر بندرعباس بوده است. این پژوهش در زمره­ی پژوهش های همبستگی و از نوع علی- مقایسه­ای بود. در این پژوهش جامعه آماری شامل کلیه مادران کودکان مبتلا به اختلال اتیسم و مادران کودکان عادی 5 تا 12 سال سطح شهر بندرعباس که در سال تحصیلی 92-91 در دو مقطع پیش دبستان و ابتدایی مشغول به تحصیل بوده­اند، بود. گزینش نمونه­ی مادران دارای فرزند اتیسم بر اساس نمونه گیری در دسترس به تعداد 30 نفر صورت گرفت. 70 نفر از مادران کودکان عادی نیز به روش تصادفی به عنوان گروه گواه انتخاب شدند. برای اندازه گیری متغیرها، از رسشنامه سازگاری زناشویی اسپانیر و پرسشنامه سلامت عمومی (GHQ) استفاده شد. تحلیل داده­های به دست آمده با آزمون تحلیل واریانس یک­راهه انجام گرفت. یافته های پژوهش نشان داد سلامت روان مادران کودکان اتیسم به صورت معناداری کمتر از سلامت روان مادران کودکان عادی می­باشد. در خرده­مقیاس­های نشانه­های جسمانی، علائم اضطراب، اختلال در کنش اجتماعی و علائم افسردگی نیز مادران کودکان اتیسم نسبت به مادران کودکان عادی به صورت معناداری پایین­تر بودند. همچنین یافته­های پژوهش نشان داد سازگاری زناشویی مادران کودکان اتیسم نسبت به مادران کودکان عادی به شکل معناداری کمتر است. رضایت زناشویی، همبستگی زناشویی و توافق زناشویی مادران کودکان اتیسم نیز به صورت معنادار نسبت به مادران کودکان عادی کمتر بود. اما در خرده­مقیاس ابراز محبت تفاوت مشاهده شده بین مادران کودکان اتیسم و مادران کودکان عادی معنادار نبود. بنابراین مادران کودکان اتیسم نسبت به مادران کودکان عادی از سلامت روان و سازگاری زناشویی کمتری برخوردارند.

واژه­های کلیدی: سازگاری زناشویی، سلامت روان، مادران کودکان اتیسم.

 

فصل اول

موضوع تحقیق

 

 

1-1 مقدمه

اختلالات فراگیر رشد^[1] شامل گروهی از اختلالات روانی هستند که در آن­ها تخریب در مهارت­های تعامل اجتماعی، رشد زبان و گستره­ی رفتاری وجود دارد. اختلال اتیسم^[2] یکی از مشهورترین اختلالات فراگیر رشدی دوران کودکی است. مشخصه­های اصلی اتیسم عبارت از رشد نابهنجار یا اختلال قابل توجه در ارتباط، تعامل اجتماعی و محدودیت­ چشمگیر فعالیت­ها و علایق است. جلوه­های این اختلال با توجه به سطح رشد و سن تقویمی فرد متفاوت است (سادوک^[3] و سادوک، 2003).

کودکان اتیستیک دارای مشکلات رفتاری بی­شماری از جمله رفتارهای کلیشه­ای، سرکوبش، خودتحریکی، پرخاشگری و طوطی­صفتی نیز می­باشند. چنین رفتارهایی، مشکلاتی را در پرورش کودکان درخودمانده به وجود می­آورد و استرس فراوانی بر والدین این کودکان به خصوص مادران آن­ها وارد می­کند. این احتلال تأثیرات شدیدی بر بر زندگی خانوادگی می­گذارد که سطوح بالای اضطراب، استرس، انزوا و بلاتکلیفی در والدین و به خصوص مادران کودکان مبتلا با اتیسم از جمله­ی این موارد است (وبستر^[4] و همکاران، 2004).

تحقیقات اخیر در مورد والدین کودکان اتیستیک نشان می­دهد که والدین و به خصوص مادران، در معرض خطر بالای بروز مشکلات در سلامت روانی هستند (راید- برانت^[5]، 1990). به نظر می­رسد یکی دیگر از متغیرهای دیگری که ممکن است تحت تأثیر وضعیت کودکان اتیسم قرار گیرد سازگاری زناشویی باشد.

سلامت روان عبارت است از رفتار موزون و هماهنگ با جامعه، شناخت و پذیرش واقیعتهای اجتماعی و قدرت سازگاری با آنها، ارضا کننده نیازهای خویشتن به طور متعادل و شکوفایی استعداد فطری خویش می باشد. فردی از سلامت روان برخودار است که قادر باشد تا عقده های درونی خود را حل و فصل کند و با تغییرات و مقتضیات محیط طبیعی و اجتماعی خویش سازگار باشد و تلاش کند تا تندرستی و نشاط برای خود و دیگران فراهم سازد زیرا سلامت روان حالتی مساعد برای رشد و نمو از جهت بدنی، عاطفی و شعوری، بدون ایجاد مزاحمت برای دیگران است (اختیاری­امیری، 1383).

امروزه سازگاری زناشویی یکی از اصطلاحاتی است که وسیعاً در مطالعات خانواده و زناشویی مورد استفاده قرار می‌گیرد. این اصطلاح با بسیاری از اصطلاحات دیگر همچون «رضایت زناشویی»، «شادکامی زناشویی»، «موفقیت زناشویی» و «ثبات زناشویی» مرتبط است. در حالیکه اصطلاحات قبلی هر کدام تنها یک بعد از ازدواج را نشان می‌دهند, سازگاری زناشویی یک اصطلاح چند بعدی است که سطوح چندگانه ازدواج را روشن می‌کند و فرایندی است که در طول زندگی زوجین به وجود می‌آید، زیرا که لازمه آن انطباق سلیقه‌ها، شناخت صفات شخص، ایجاد قواعد رفتاری و شکل‌گیری الگو‌های مراوده‌ای است، بنابراین سازگاری زناشویی یک فرایند تکاملی در بین زن و شوهر است. در طول سالها از این مفهوم بدون یک تعریف مشترک و روشن بین محققان استفاده شده‌است. سازگاری زناشویی شیوه‌ای است که افراد متأهل، به‌طور‌فردی یا با یکدیگر، جهت متأهل ماندن سازگار می‌شدند، به‌طوری که سازگاری زناشویی یکی از مهمترین فاکتورها در تعیین ثبات و تداوم زندگی زناشویی است (گال ، 2001؛ گلدنبرگ ،1382).

بنابراین پزوهش حاضر با هدف مقایسه­ی سلامت روان و سازگاری زناشویی مادران کودکان اتیسم و کودکان عادی شهر بندرعباس انجام شده است.