مقایسه میزان افسردگی و اضطراب در بین معلمان زن زن مدارس استثنایی و عادی ... |
 |
1-1 مقدمه. 2
1-2 بیان مسأله. 3
1-3 اهمیت و ضرورت پژوهش… 4
1-4 فرضیه های پژوهش… 5
1-4-1 فرضیه های اصلی: 5
1-4-2 فرضیه های فرعی پژوهش: 5
1-5 اهداف پژوهش… 6
1-5-1 اهداف اصلی: 6
1-5-2 اهداف فرعی: 6
1-6 سؤال های پژوهش… 6
1-6-1 سؤال های اصلی: 6
1-6-2 سؤال های فرعی: 6
1-7 تعاریف متغیرهای پژوهش… 7
1-7-1 تعاریف نظری.. 7
1-7-2 تعاریف عملیاتی متغیرهای پژوهش… 8
فصل دوم : ادبیات و پیشینه پژوهش
2-1 مقدمه. 10
2-2 مبانی نظری و ادبیات پژوهش… 12
2-2-1 تاریخچه اضطراب… 12
2-2-2 تاریخچه افسردگی.. 14
2-2-3 تعاریف و نظریه های اضطراب… 16
2-2-4 تعاریف و نظریه های افسردگی.. 22
2-2-4-1 افسردگی از دیدگاه روان پویایی: 25
2-2-4-2 افسردگی از دیدگاه رفتارگرایان: 25
2-2-4-3 افسردگی از دیدگاه شناختی: 25
2-2-4-4 افسردگی از دیدگاه اجتماعی: 26
2-2-5 انواع اضطراب… 27
2-2-5-1 اضطراب موقعیتی: 27
2-2-5-2 اضطراب خصیصه ای: 28
2-2-6 انواع افسردگی.. 28
2-2-6-1 افسردگی در نوجوانی.. 28
2-2-6-2 افسردگی پنهان. 28
2-2-6-3 افسردگی اتکائی.. 29
2-2-6-4 افسردگی رجعتی.. 29
2-2-6-5 افسردگی پس از زایمان. 29
2-2-6-6 افسردگی نوروتیک… 29
2-2-6-7 افسردگی عضوی.. 30
2-2-6-8 افسردگی علاقی.. 30
2-2-6-9 افسردگی ناشی از موفقیت… 30
2-2-6-10 افسردگی ناشی از مصرف دارو. 30
2-2-6-11 افسردگی در نتیجه پیری.. 30
2-2-6-12 افسرگی فصلی.. 31
2-2-6-13 افسردگی در دانشجویان. 31
2-2-6-14 افسردگی در زنان. 31
2-2-7 درمان افسردگی براساس نظریه یادگیری.. 33
2-2-8 انواع درمانهای افسردگی.. 34
2-2-8-1 شناخت درمانی: 34
2-2-8-2 رفتار درمانی: 35
2-2-8-3 درمان بین فردی.. 35
2-2-8-4 روان درمانی تحلیل گرا 35
2-2-8-5 روان درمانی حمایتی.. 35
2-2-8-6 گروه درمانی.. 35
2-2-8-7 روان درمانی خانواده 36
2-2-9 تعریف کودکان استثنایی.. 36
2-2-9-1 تعریف آموزش و پرورش استثنایی.. 37
2-2-10 علل افسردگی معلمان زن : 38
2-2-10-1 معلمی سخت ترین شغل دنیا (مقدمه ای بر استرس معلمان زن) 38
2-2-10-2 نظم دانش آموزان فضا را مناسب تر می کند. 39
2-2-10-3 هنر معلم فقط در آموزش نیست… 40
2-2-10-4 معلمان زن با استرس های گوناگونی مواجه هستند. 40
2-2-10-5 کنترل کلاس… 41
2-2-10-6 برقراری ارتباط با دانش آموزان. 42
2-2-11 استرس معلمان زن. 45
2-2-11-1 نشانه ها و علائم استرس در معلمان زن. 45
2-2-11-2 منابع استرس معلمان زن. 45
2-2-11-3 ویژگی های شخصیتی و استرس… 46
2-2-11-3 -1 مدیریت زمان. 46
2-2-11-3-2 خودپی جویی.. 47
2-2-11-3-3 خودآرام بخشی.. 47
2-2-11-3-4 مثبت اندیشی.. 47
2-2-11-3-5 گشودگی.. 48
2-2-11-3-6 افزایش توانایی ها و مهارت ها 48
2-2-11-4 آثار تخریبی استرس شدید در تدریس… 49
2-2-12 منابع شایع استرس… 50
2-2-13 رابطه رضایت شغلی با استرس… 51
2-2-13-1 مهار استرس با استفاده از رژیم غذایی.. 51
2-2-13-2 تأثیر خنده بر کاهش استرس… 52
2-2-13-3 برخورد عملی با استرس… 53
2-2-14 عصبانیت و راه های پیشگیری از آن. 54
2-2-14-1 عصبانیت و راه حل آن. 55
2-2-15 اضطراب عامل مرگ بیماران قلبی است… 57
2-2-16 شخصیت تیپ آ 58
شخصیت نوروتیک… 59
مدرسه سالم. 61
2-2-17 افزایش روحیه کارکنان. 65
2-3 پیشینه های پژوهش… 65
2-3-1 پیشینه داخلی.. 65
2-3-2 پیشینه خارجی.. 67
2-4 جمع بندی و چهارچوب نظری تحقیق.. 68
فصل سوم : مراحل اجرای پژوهش
3-1 مقدمه. 70
3-2 روش پژوهش… 70
3-3 جامعه آماری.. 70
3-4 نمونه مورد پژوهش… 70
3-5-1 روش نمونه گیری.. 70
3-6 ابزار اندازه گیری.. 71
3-6-1 معرفی آزمون اضطراب کتل.. 71
1- تحول هشیاری نسبت به خود O3. 72
2- نیروی من C.. 73
3- گرایش پارانویایی L.. 73
4- گرایش به گنهكاری O… 73
5- تنش ارگی O4. 73
3-6-2 معرفی آزمون افسردگی بک… 74
3-6-2-1 نمره گذاری آزمون افسردگی : 75
3-6-2-2 تخمین میزان افسردگی افراد: 76
3-6-2-3 معیارها و میزان های عددی آزمون افسردگی: 76
3-6-2-4 روش نمره گذاری : 77
3-7 روش تجزیه و تحلیل داده ها 77
فصل چهارم : تجزیه و تحلیل آماری داد های پژوهش
4-1 مقدمه. 78
4-2 آمار توصیفی.. 78
4-3 بررسی فرضیه های پژوهش(آمار استنباطی): 81
فصل پنجم : نتیجه گیری و پیشنهاد
5-1 مقدمه. 95
5-2 یافته های پژوهش… 95
5-2-1 نتایج آمار توصیفی.. 95
5-2-2 نتایج آمار استنباطی.. 96
5-3 بحث و نتیجه گیری.. 97
5-4 محدودیت ها و مشکلات پژوهش… 100
5-5 پیشنهادات… 100
5-5-1 پیشنهادات این پژوهش: 100
5-6 خلاصه پژوهش… 102
منابع و مأخذ. 104
پیوست… 108
فهرست جداول
جدول 1-3 توزیع فراوانی نمونههای آماری برحسب رشته تحصیلی……………………………… 71
جدول 2-3 هنجارگزینی ایرانیها در مقایس افسردگی بك…………………………………………. 76
جدول 1-4 توصیف میزان افسردگی معلمان زن گروه نمونه به تفكیك نوع مدرسه……………. 78
جدول 2-4 توصیف میزان اضطراب و مؤلفههای آن در گروه نمونه به تفكیك نوع مدرسه…… 79
جدول 3-4 نتایج تحلیل فرضیه اول………………………………………………………………………. 81
جدول 4-4 نتایج تحلیل فرضیه دوم………………………………………………………………………. 83
جدول 5-4 نتایج تحلیل فرضیه سوم……………………………………………………………………… 84
جدول 6-4 نتایج تحلیل فرضیه چهارم…………………………………………………………………… 85
جدول 7-4 نتایج تحلیل فرضیه پنجم…………………………………………………………………….. 87
جدول 8-4 نتایج تحلیل فرضیه ششم…………………………………………………………………….. 88
جدول 9-4 نتایج تحلیل فرضیه هفتم……………………………………………………………………… 90
جدول 10-4 نتایج فرضیه…………………………………………………………………………………… 91
جدول 11-4 نتایج فرضیه…………………………………………………………………………………… 93
فهرست نمودارها
نمودار 1-4 هیستوگرام نمرات افسردگی…………………………………………………………………. 79
نمودار 2-4 هیستوگرام نمرات اضطراب كل معلمان زن………………………………………………. 81
نمودار 3-4 توزیع نمرات افسردگی به تفكیك گروه………………………………………………….. 82
نمودار 4-4 توزیع نمرات اضطراب به نفكیك گروه…………………………………………………… 83
نمودار 5-4 پراكندگی نمرات اضطراب و افسردگی معلمان زن در مدارس عادی………………. 85
نمودار 6-4 پراكندگی نمرات اضطراب و افسردگی معلمان زن در مدارس استثنایی…………… 86
نمودار 7-4 توزیع نمرات هوشیاری خود به تفكیك گروه……………………………………………. 88
نمودار 8-4 توزیع نمرات نیروی من به تفكیك گروه…………………………………………………. 89
نمودار 9-4 توزیع نمرات گرایش پارانویایی به تفكیك گروه……………………………………….. 91
نمودار 10-4 توزیع نمرات گرایش احساس گناه به تفكیك گروه………………………………….. 92
نمودار 11-4 توزیع نمرات تنشگرایی گناه به تفكیك گروه…………………………………………. 94
یک مطلب دیگر :
چکیده
پژوهش حاضر به مقایسه میزان افسردگی و اضطراب در بین معلمان زن مدارس استثنایی و عادی در شهر کرج میپردازد. جامعه آماری پژوهش حاضر، شامل کلیه معلمان زن دوره ابتدایی شهر کرج که 105 نفر معلم استثنایی و 273 نفر معلم عادی می باشد. روش نمونهگیری تصادفی طبقهای یا نسبی است. برای جمعآوری اطلاعات از پرسشنامه افسردگی بک و اضطراب کتل استفاده شده است که شامل سوالهایی در خصوص اضطراب و افسردگی است. برای تجزیه و تحلیل اطلاعات و دادهها در بخش توصیفی از جداول توزیع فراوانی و درصد فراوانی و در بخش استنباطی از آزمون t برای تجزیه و تحلیل سوالهای پژوهش استفاده شده است. یافتههای کلی پژوهش عبارتند از: بین افسردگی و اضطراب معلمان زن مدارس عادی رابطه معنیداری وجود دارد. یعنی با افزایش اضطراب، افسردگی معلمان زن عادی نیز افزایش یافته است. و همچنین بین افسردگی و اضطراب معلمان زن مدارس استثنایی رابطه معنیداری وجود. یعنی با افزایش اضطراب، افسردگی معلمان زن استثنایی نیز افزایش یافته است. نتایج بررسی مقیاسهای پرسشنامهی اضطراب نیز حاکی از آن است که: بین میزان هوشیاری نسبت به خود معلمان زن مدارس عادی و معلمان زن مدارس كودكان استثنایی تفاوت معناداری مشاهده نشد. بین میزان نیروی من معلمان زن مدارس عادی و مدارس كودكان استثنایی تفاوت معناداری وجود دارد بهطوری كه نیروی من معلمان زن مدارس استثنایی بیشتر است. بین میزان گرایش به پارانویایی معلمان زن مدارس عادی و معلمان زن مدارس كودكان استثنایی تفاوت معناداری مشاهده نشد. بین میزان گرایش به احساس گناه معلمان زن مدارس عادی و مدارس كودكان استثنایی تفاوت معناداری وجود دارد بهطوری كه گرایش به احساس گناه معلمان زن مدارس استثنایی بیشتر است. بین میزان تنش ارگی معلمان زن مدارس عادی و مدارس كودكان استثنایی تفاوت معناداری وجود دارد بهطوری كه تنش ارگی معلمان زن مدارس استثنایی بیشتر است.
واژگان کلیدی : افسردگی، اضطراب، کودکان استثنایی، مدارس عادی، مدارس استثنایی
فصل اول
کلیات تحقیق
1-1 مقدمه
در دنیای امروزه هیجانات، تنشها، عصبیتها و عوامل متعددی از این قبیل بر زندگی روزمره مردم تأثیرات سوء دارند. هر کدام از افراد جامعه امروزی در معرض مواجهه با انواع استرسها و شرایط عصبی قرار دارند. محیط زندگی اجتماعی، خانواده و هر آنچه فرد با آن در ارتباط است می تواند به عنوان عامل تنشزا جریان زندگی او را به سمت بحرانها و نگرانیها سوق دهد.
اضطراب، دلشوره، تشویش، نگرانی، دلهره، دلواپسی، بیقراری، دلآشوبه و نابسامانی حالاتی هستند که هر انسانی در طول زندگی خود، خواه و ناخواه آنرا تجربه کرده است. میتوان با اطمینان گفت که امکان ندارد انسان در این جهان زیسته باشد و تجربه اضطراب را نداشته باشد (معانی،1370،ص61).
ممکن است اضطراب را یک نوع درد داخلی دانست که سبب ایجاد هیجان و به هم ریختن تعادل موجود میگردد و چون بشر دائماً به منظور برقراری تعادل کوشش میکند، بنابراین میتوان گفت که اضطراب یک محرک قوی است. امکان دارد این محرک مضر باشد و این خود بستگی دارد به درجه ترس و مقدار و خطراتی که متوجه فرد است (شاملو،1369،ص56).
افسردگی نیز بیماری بسیار شایعی است که با وجود تحقیقات دامنهدار در مورد علل، علائم و طرق درمان آن متأسفانه در بیشتر جوامع امروزی و از جمله جامعه خودمان توجه زیادی به آن مبذول نشده است. در گذشته علائم افسردگی را تا مدتها به عوامل دیگری چون ضعف اعصاب، عصبانیت هیپوکندریاک و غیره نسبت میدادند به همین سبب تشخیص صحیح و درمان آن به تعویق میانجامید (امانت،1338).
افسردگی بیماریای است که مهمترین خصوصیت آن تغییر خلق است و در واقع احساس غمگینی است که درجه ابتلا به آن میتواند از یک ناامیدی خفیف تا احساس یأس شدید ممکن است نوسان داشته باشد. این تغییر خلق نسبتآً ثابت و برای روزها، هفتهها، ماهها یا سالها ادامه دارد. افسردگی بر روی کل ارگانیسم اثر میگذارد و تمام حوزههای زندگی یک فرد را تحت تأثیر قرار میدهد. این اثر در احساسات، نیرو، کشش، فکر و کیفیت علاقه فرد نمایان میشود.
در روانپزشکی، افسردگی را تغییر خلق به سمت غمگینی میدانند، بارزترین علامت بیماری افسردگی همان خلق افسردهای است که به درجات مختلف ممکن است پدید آید. در پارهای از موارد خلق افسرده ممکن است تنها علامت بیماری باقی بماند. به هر حال در این بیماری کلیه اعمال حیاتی متناسب با خلق افسرده تغییر میکند (طاهری،1388،ص29).
همانطور که میدانیم افسردگی تنها دارای علائم عاطفی نیست و میتواند همراه با بیخوابی و بی اشتهایی، خودکشی، احساس بیارزش و فراوان باشد. حدود افسردگی گاهی با موقعیت موجود متناسب نیست و گاهی حتی خود فرد از آن آگاهی ندارد (پورافکاری،1364،ص105).
امروزه تجارب تنش زا ناخواسته عکسالعمل افراد را تعیین میکند. بدین ترتیب که وقتی فردی یک تجربه ناخوشایند و استرس همراه با آن را دریافت میکند واکنش منفی بهصورت اضطراب، خود کمبینی، افسردگی و غیره را از خود بروز میدهد. زیرا در اغلب موارد قدرت برخورد مقابله طبیعی با مشکلات را درنیافته و شاید نمیتواند که دریافت صحیحی از موقعیت خود داشته باشد.
با توجه به مطالب فوق و زمینههای مشابه که در جامعه مشاهده میشود، هدف پژوهشگر بررسی میزان افسردگی و اضطراب در معلمان زن مدارس کرج است.
1-2 بیان مسأله
سه انقلاب در بهداشت روانی رخ داده است. انقلاب اول به رهبری پینل بود که توجهات بشر را به بیماری روانی جلب کرده، فروید با وارد نمودن توجهات شهوانی در زندگی درونی روانی انسان دومین انقلاب را ایجاد کرد، سومین انقلاب که هم اکنون در جریان است تحت نامهای مختلفی همچون روان شناسی جامعه (روانپزشکی جامعه) و (سلامت روانی جامعه) نام برده میشود (قراچه داغی،1382،ص44).
اگر چه تعاریف این اصطلاحات متفاوت است، اما هر یک از آنها بازتابی از تغییر فاحش در مفهوم سازی بیماری روانی و درمان آن است. دیگر مثل گذشته تأکید مطالعات بر فرد بیمار نیست، بلکه بیشتر بر جامعه بزرگ تأکید میشود.
از جمله اهداف نظام آموزش عالی کشور پرورش در زمینههای مورد نیاز بخشهای مختلف جامعه به منظور پاسخ دادن به تقاضای روز افزون و افزایش سطح علمی آحاد ملت است. بدیهی است رسیدن به این هدف مستلزم سرمایهگذاریهای عظیم و تربیت نیروی انسانی متعهد و متخصص است. نظر به افزایش تعداد داوطلب معلمی در سالهای اخیر، ایجاد زمینههای مناسب و کمک به آنان در پیشرفت تحصیلی و حرفهای و استفاده بهینه جامعه از تجارب علمی آنها، انجام پژوهشهای بنیادی و کاربردی در زمینه مسائل و مشکلات اجتماعی معلمان زن و تلاش در رفع آنها از جمله مواردی است که می تواند زمینه دستیابی به اهداف آموزش عالی را سریعتر فراهم آورد. جای ذکر است برای اکثر معلمان زن تدریس در مدارس و مراکز علمی به دلایل عدم آشنایی با محیط تدریس، بیعلاقگی به رشته تدریس، کافی نبودن امکانات رفاهی و اقتصادی دارای مشکلاتی است که در صورت شدت آن و عدم آشنایی معلمان زن با شیوه مقابله با آنها چه بسا زمینه ساز مشکلات خانوادگی، اجتماعی و یا عصبی_روانی گردیده است و در پیشرفت حرفهای آنان مانعی به وجود میآورد . با توجه به گسترش روز افزون کودکان استثنایی و دچار مشکل به علت مسائل عدیدهای که در زندگی امروزی وجود دارد کادر آموزشی مدارس یکی از با اهمیت ترین جنبههای آموزشی را تشکیل میدهد که بالطبع موقعیت جسمی و روانی آنان از اهمیت بسیاری برخوردار است (کراز، به نقل از دادستان،1368،ص52).
در این تحقیق اضطراب و افسردگی معلمان زن مدارس استثنایی و معلمان زن مدارس عادی بررسی و مقایسه میشود.
1-3 اهمیت و ضرورت پژوهش
با توجه به روابط پیچیده زندگی شهری و تعدد وظایف و عملکرد افراد در جامعه، چه در خانواده و چه در محیط کار و حتی در روابط گروهی و همچنین وجود قوانین، مقررات و ضوابط مختلف در همة حوزههای این روابط، شرایط و زمینه بروز استرس و اضطراب فراوان بوده و معمولاً همة افراد به نوعی و به نسبتی گرفتار این پدیدهها هستند.
از جمله افرادی که روابط گستردهای در جامعه دارند، معلمان زن هستند. معلمان زن با توجه به وظایف زیاد و نوع عملکردشان و با توجه به اینکه همیشه و هر لحظه باید پاسخگو والدین، اولیا مدرسه و دانشآموزان باشند؛ احتمال ابتلا به استرس و اضطراب در آنها به شدت روند فزایندهای دارد. كار معلمی تنها یك شغل نیست زیرا با فكر و ذهن و روح افراد ارتباط دارد. معلم باید مسائل و مشكلات عاطفی، خانوادگی، مالی و شغلی خود را در لایه‌های زیرین وجودش گذاشته و وقتی وارد كلاس میشود ظاهر او به گونه‌ای باشد كه گویی همه چیز عالی است. بدیهی است كه این كار از عهده هر صاحب علم و تجربه‌ای برنمی‌آید. مسأله استرس در همه مشاغل مطرح است، اما در ارتباط با شغل معلم، استرس معنای خاصی پیدا میکند، چون یک معلم، علاوه بر مسائل و مشکلاتی که در همه افراد مطرح است، با برخی مسائل و مشکلات که صرفاً ناشی از نوع شغل وی است نیز مواجه میشود. معلم در مدرسه با مسائلی مواجه است که در کمتر حرفهای چنین مسائلی وجود دارند. به طور مثال معلم ناچار است روزانه چندین ساعت تنها مقابل یک گروه که گاهی یک گروه ناآشنا نیز هستند قرار بگیرد و صحبت کند. گذشته از آن که خود صحبت کردن از انرژی و توان معلم کم میکند. لازم به ذکر است که ابتلا به استرس در معلمان زن پیامدهای سوء زیادی را در برمی گیرد، که میتواند تأثیرات مثبت و منفی را بهدنبال داشته باشد. مطالعه این تأثیرات از این جهت حائز اهمیت است که میتواند به این قشر از افراد زحمتکش جامعه در جهت هدایت و کنترل استرسهای به وجود آمده احتمالی در آنها کمک کند. نتایج پژوهشهایی از قبیل این پژوهش میتواند پیشنهادهای مناسبی را به معلمان زن و مدیران در سراسر نظام آموزش و پرورش و نهایتاً کارکرد آموزشی آنان فراهم نماید.
1-4 فرضیههای پژوهش
1-4-1 فرضیههای اصلی:
1– بین میزان افسردگی معلمان زن مدارس عادی و معلمان زن مدارس استثنایی تفاوت معنیداری وجود دارد.
2-بین میزان اضطراب معلمان زن مدارس عادی و معلمان زن مدارس استثنایی تفاوت معنیداری وجود دارد.
1-4-2 فرضیههای فرعی پژوهش:
1- بین میزان اضطراب و افسردگی معلمان زن در مدارس عادی تفاوت معنیداری وجود دارد.
2- بین میزان اضطراب و افسردگی معلمان زن در مدارس استثنایی تفاوت معنیداری وجود دارد.
3- بر حسب عامل تحول هوشیاری نسبت به خود بین معلمان زن مدارس عادی و معلمان زن مدارس استثنایی تفاوت معنیداری وجود دارد.
4- بر حسب عامل نیروی من بین معلمان زن مدارس عادی و معلمان زن مدارس استثنایی تفاوت معنی داری وجود دارد.
5- بر حسب عامل گرایش پارا نویایی بین معلمان زن مدارس عادی و معلمان زن مدارس استثنایی تفاوت معنیداری وجود دارد.
6- بر حسب عامل گرایش به احساس گنهكاری بین معلمان زن مدارس عادی و معلمان زن مدارس استثنایی تفاوت معنیداری وجود دارد.
7- بر حسب عامل تنش ارگی بین معلمان زن مدارس عادی و معلمان زن مدارس استثنایی تفاوت معنیداری وجود دارد.
فرم در حال بارگذاری ...
|
[جمعه 1399-08-02] [ 06:49:00 ق.ظ ]
|
