بیان مسئله :

سلامت به معنی : «  بی گزند شدن، بی عیب شدن، رهایی یافتن، نجات یافتن، امنیت، عافیت، تندرستی، خلاص از بیماری، آرامش صلح، سالم، تندرست بودن می‌باشد  » (معین، 1375 ، ج5،  ص 778  ).

مفهوم سلامت روانی به معنای  خود آگاهی حل تعارضات و كشمكش‌های درونی و شامل خود شكوفایی یعنی بالفعل ساختن توانایی‌های روان شناختی  ذاتی و درونی فرد است.

سلامت شامل سلامت جسمی و روانی می‌باشد در سلامت روانی بنا به عقید آلفرد آدلر فرد برخوردار از سلامت روان شناختی توان با جرات عمل كردن را برای رسیدن به اهدافش دارد چنین فردی روابط سازنده ای با دیگران دارد. به اعتقاد او فرد سالم مطمئن و خوش بین است. عملكرد او مبتنی بر نیرنگ  نیست فرد سالم ضمن پذیرش مشكلاتش در حد توان به رفع آن‌ها اقدام می‌كند خلاصه اینكه سلامت روان یعنی داشتن اهداف شخصی در زندگی، روابط خانوادگی مطلوب، كنترل عواطف و احساسات و

 پذیرش اشتباه و كوشش برای حل آنها.

به نظر كارل راجرز نیز شخص سالم انسانی است بسیار  كارآمد كه از تمام  توانایی‌هایش بهر می‌گیرد و به طور خلاصه انسان بر خوردار از سلامت روان شناختی دارای این خصوصیات است.

1 ـ آمادگی كسب تجربه  2ـ زندگی هستی دار 3 ـ اعتماد به ارگانیزم خود 4 ـ احساس آزادی 5 ـ  خلاقیت و آفرینشگری انسان غیر سالم فردیست كه مبتلا به اختلال روانشناختی باشد و ویژگی‌های فوق را نداشته باشد ( ارجمند، 1382 ).

برای بیشتر مردم مفاهیم اختلال روانی خیلی گنگ بوده و تصورات آنها در این خصوص تحریف شده و رنگی از ترس و پیشداوری به خود گرفته است.

اختلال روانی یك بیماری با تظاهرات روانشناختی یا رفتاری همراه با ناراحتی قابل ملاحظه و اختلال كاركرد ناشی از یك آشفتگی زیست شناختی،  اجتماعی،  روانشناختی، ژنتیك، فیزیك یا شیمیائی است. ارزیابی آن بر حسب انحراف از یك مفهوم هنجاری صورت می‌گیرد  (كاپلان، سادوك، 1380 ).

طبقه بندی اختلالات روانی بر اساس  DSM   IV  IR    به شرح زیر می‌باشد :     1_ اختلالاتی كه نخستین بار در دوره شیرخوارگی، كودكی، یا نوجوانی آشكار می‌شود

2 ـ  دلیریوم، دمانس،  اختلالات شیدائی و سایر اختلالات شناختی

3 ـ اختلالات روانی ناشی از اختلال طبی عمومی

4 ـ اختلالات وابسته به مواد

5 ـ اسكیزوفرنی و سایر اختلالات پسیكوتیك

6 ـ اختلالات اضطرابی

7 ـ اختلالات شبه جسمی

8 ـ اختلالات ساختگی

9 ـ اختلالات تجزیه ای

10 ـ  اختلالات جنسی

11 ـ اختلالات خوردن

12 ـ اختلالات كنترل تكانه

یک مطلب دیگر :

13 ـ اختلالات انطباق

14 ـ اختلالات شخصیت

15 ـ  اختلالات خلقی : این اختلال در تمام سنین كودكی و نوجوانی روی می‌دهد و دو نوع اختلال را شامل می‌شود.

الف ) اختلالات دو قطبی : مشخص با نوسان شدید خلق بین افسردگی و نشئه و بهبودهای موقت و عود.

ب ) اختلالات افسردگی : اختلال افسردگی اساسی، خلق شدیداً افسرده، كندی روانی ـ حركتی،  نگرانی، احساس ناراحتی، منگی وحیرت، بی تابی،  احساس گناه، افكارخود كشی  ومعمولا عود كننده.

اختلال افسرده خوئی :  شكل حقیقت تر افسردگی معمولا ناشی از فقدان یا رویدادی مشخص (نوروز افسردگی هم نامیده می‌شود  ).

افسردگی با الگوی فصلی ( اختلال عاطفی فصلی SAD هم نامیده می‌شود  ) بیشتر در ماه‌های زمستان مشاهده می‌شود  (سادوك،0 138 ).

یكی از اختلالات مهمی كه در طبقه بندی  اختلالات  روانی می‌گنجد اختلالات افسردگی می‌باشد. مفهوم افسردگی كودكان و نوجوانان موضوع قابل بحث و در خور توجهی است. در پانزده سال اخیر امكان بروز عارضه افسردگی در كودكان به همان شكل افسردگی در بزرگسالان وجود دارد، وعلائم ونشانه1یی شبیه به بزرگسالان  در آنها دیده می‌شود (‌هارینگتون، 1380 ).

علائم و نشانه‌های افسردگی در نوجوانی از دیدگاه بك عبارتند از  :

1 ـ  عوامل شناختی ای كه باعث می‌شوند نوجوان، آینده را به صورت منفی ببیند

2 ـ عوامل عاطفی و هیجانی چون خشم و نبود تجربیات خوشایند و لذت بخش

3 ـ  عوامل انگیزشی كه شامل دوری گزیدن از جامعه و تمایل به خودكشی می‌گردد

4 _ عوامل رفتاری و فیزیولوژیكی كه بی فعالیتی،  نوسان در اشتها، آشفتگی در خواب و اظهار خستگی مفرط را شامل می‌شود(افروز، 1380 ).

از عوامل مؤثر در افسردگی نوجوانان می‌توان از رفتارهای بزه كارانه در سطح خانواده و جامعه مانند پرخاشگری،  فرار از منزل، مشكلات مدرسه ای مانند عدم پیشرفت تحصیلی،  و همچنین مشكلات مربوط به برقراری رابطه با گروه همسن و سال ( مثل طرد شدن توسط آن‌ها ) را نام برد (افروز، 1380 ).

داده‌هایی در مورد هنجارهای سن و جنس موجود است، تفاوت‌های سنی و جنسی اندك، اما مهمی آشكار شد : كودكان بسیار خردسال نسبت به كودكان بزرگ تر افسردگی كمتری نشان دادند، و دختران، به خصوص در گروههای سنی پایین تر،  افسردگی كمتری ابراز كردند (‌هارینكتون، 1380 ).

از آنجایی كه افسردگی در میان كودكان و نوجوانان در دهه‌های اخیر بسیار شایع شده است. و مشكلاتی از قبیل، تحصیلی، شخصیتی و اجتماعی در بین آنها بسیار دیده می‌شود. در نتیجه نیاز به تشخیص و درمان سریعتر آنها لازم می‌باشد.  به این منظور برای تشخیص افسردگی از ابزارها و روشهای متفاوتی از جمله، مصاحبه، مشاهده، پرسشنامه و آزمونها استفاده می‌كنند. كه معروفترین وسیله اندازه گیری در بین این ابزارها همین آزمونها می‌باشد ( سیف، 1371 ).

آزمون وسیله ای است كه به طور علمی تهیه می‌شود و اندازه گیری عینی تواناییهای افراد را فراهم می‌آورد. آزمون وسیله ای است كه به طور علمی تهیه می‌شود، منظور از علمی تهیه شدن یك آزمون این است كه آزمون باید مثل هر وسیله اندازه گیری دیگر ویژگیهایی را برای خود داشته باشد. یك آزمون نیز در درجه اول باید دقت اندازگیری داشته باشد و در درجه دوم چیزی را اندازه بگیرد كه برای اندازگیری آن تهیه شده است. دو ویژگی فوق را اصطلاحاً اعتبار و روایی می‌نامند. علاوه بر دو  ویژگی بالا، یك آزمون خوب ویژگی دیگری نیز دارد كه به آن حساسیت یا قدرت طبقه بندی می‌گویند. منظور این است كه یك آزمون باید بتواند آزمودنیها را طبقه بندی كند بدین معنا كه بتواند تفاوتهای فردی آنها را به خوبی نشان دهد  ( گنجی، 1371 ).

در آموزش و پرورش و روانشناسی، آزمونها به چند منظور عمده مورد استفاده قرار می‌گیرند :

برای اندازه گیری تواناییهای شناختی و تواناییهای حركتی و نیز برای اندازه گیری ویژگیهای شخصیت و ویژگیهای عاطفی. بنابراین، آزمونهای مختلف را می‌توان به دو دسته كلی آزمونهای توانایی و آزمونهای عاطفی تقسیم كرد.

از آزمونها به عنوان یك روش نظامدار ( سیستماتیك ) برای اندازه گیری نمونه ای از رفتار فرد استفاده می‌شود، برای اینكه بتوان آن رفتار را با توجه به معیار یا هنجار ارزشیابی كرد  (سیف، 1371).