ارگونومی در مکانیزاسیون اداری

پیشرفت فناوری در قرن گذشته و بویژه از جنگ جهانی دوم به بعد در رشد اقتصادی و پیشرفت اجتماعی جهان صنعتی اثر چشمگیر داشته است . بی تردید پیشرفت فناوری علاوه بر ارتقای سطح زندگی بشر در کاهش شدید بسیاری از منابع حوادث ، آسیبها و تنشهای کاری ، نقش برجسته ای داشته است . با یان حال ، ناوری پیشرفته به همراه خود منابع جدیدی از آسیب و تنش ناشی از کار آورده است و بایستی در نظر داشته باشیم که ما به شرطی می توانیم  عملکرد را بهینه کرده و به بهره وری بیشتر و تامین بهداشت و سلامت کارکنان برسیم که اصول ارگونومی را در طراحی ، عرصه و استفاده از فناوری منظور کنیم .

اصطلاح ارگونومی، مطالعه عواملی را شامل می شود که راحتی ، ارضا ء و کارایی افرادی را که با سیستم ها و وسایل تولید ، کار می نمایند ، تشریح می کند .

وقتی کارکنان در وضعیتی تحت فشار قرار گیرند و برای مدت مدیدی به صفحه  مانیتور نگاه کنند، اغلب آنها دچار سردرد، کمر درد و چشم درد و … می شوند با در نظر گرفتن بسیاری از مسائل ایمنی و بهداشتی در ساخت و تولید و عرضه وسایل اتوماسیون اداری در واقع ما در نظر گرفته ایم که کارکنان دفتری قسمت مهمی از داراییهای سازمان هستند و اگر خسته و تحت تاثیر باشند، نمی توانند به بهترین وجه کار کرده و کارایی سیستم و فراهم ساختن اطلاعات لازم جهت پشتیبانی مدیران با مشکل مواجه می شود .

از طرف دیگر ، می توان اتوماسیون اداری فراتر از اضافه کردن سیستم های نرم افزاری جدید است و بایستی مسائل مربوط به تغییر و مقاومت در برابر تغییر را هم مد نظر داشت، یک تحقیق پیمایشی انجام شده در سوئد نشان داده است که هر تغییر روانی – اجتماعی در محیط کاری ، همانند رایانه ی شدن، سیستم نرواندوکرین بدن را فعال کرده و موجب واکنشهای فیزیولوژیکو روانی او می شود که فرد را برای مبارزه یا فرار تحریک می کند و در واقع فرد با مکانیزاسیون که نوعی تغییر محسوب می شود مقاومت می کند. و مدیران و سایر طراحان و مسئولان ذیربط بایستی با کاربرد تکنیک های غلبه بر مقاومت که مهمترین آنها مشارکت  و آموزش کاربران است، بر این مقاومت غلبه کرده و یا میزان آن را کاهش دهند .

   ۲۲ -۲- ۲صحت

    درجه سازگاری داده های نمایش داده شده و ذخیره شده با ارزش صحیح(طالقانی،۱۳۸۲،ص۶۳).

۲۳-۲-۲اقتصادی بودن

مقرون به صرفه بودن به لحاظ نتایج از آنالیزهای منفعت، هزینه. به عبارت دیگر مجموعه اقدامها برای ترکیب اطلاعات مربوط به مخارج یک برنامه و اطلاعات مربوط به دستاوردهای آن که عبارت تحلیل سود وهزینه هم در مورد آن صدق می کند.(دولان و همکاران،۱۳۸۱،ص۶۰۵).

۲۴-۲-۲ دقت

افزایش توانایی انجام کار همزمان با کاهش خطاهای انسانی در حین انجام کار به واسطه استفاده از تجهیزات لازم.

۲۵-۲-۲ سرعت

ارائه خدمات بیشتر در زمان کمتر به مراجعه کنندگان.

۲۶-۲-۲ سطح تحصیلات

شواهد نسبتاًپایداری حاکی از آن دارد که با ثابت نگه داشتن سطح شغل، میان سطح تحصیلات فرد و شغل او، رابطه ای منفی وجود دارد.(هومن،۱۳۸۱، ص۸۷).

۲۷-۲-۲ همکاران

همکاران کارکنان سازمان هستند که در تعامل با هم بوده و به جنبه های اجتماعی محیط کار مرتبط است، البته افراد از لحاظ تمایل به حمایت همکاران با هم متفاوت هستند.(قلی پور،۱۳۸۶، ص۱۲۵).

۲۸-۲-۲ مهارت

کارکنان هر چه بتوانند اندوخته ها، تجربیات و مهارت های خود را بهتر به کار ببرنداز رضایت بیشتری برخوردار خواهد بود(مقیمی،۱۳۷۷، ص۳۸۷).

۲۹-۲-۲ سابقه خدمت

به عقیده تیلور و وبر دوره رضایت شغلی در طول زمان یک خم U شکل ، منطبق است یعنی در سال های اولیه اشتقال، رضایت شغلی بالا است و سپس کاهش می یابدو بعد از آن افزایش می کند.( هومن،۱۳۸۱، ص۸۵).

۳۰-۲-۲ سیستم کارکنان دانشی[۱]

مدیران وکارکنان را مجموعا کارکنان دانشی گویندعنصر اصلی در فعالیت آنها دانش است. منشی ها و کارکنان دفتری،گروه دفتری را پشتیبانی می کنند.

بر اساس تفکر نوین برای کار دانشی در امور اداری مدرن، نقش مهم و ویژه ای در نظر گرفته شده است. وظایف اصلی کارکنان دانشی برخلاف کار فیزیکی عبارتست از تشخیص یک مساله، یک فرصت احتمالی، تصمیم گیری، نظارت و زمان بندی برنامه ها، کارکنان دانشی(عمومی و فنی)کسانی هستند که درگیر تجزیه و تحلیل موقعیت ها، ارزیابی روش های مختلف انجام کار، تصمیم گیری یا پیشنهاد روش، با بهره گرفتن از اطلاعات می باشند.

برای آن که این جنبه خلاقانه حل مساله با فعالیت ها جاری محیط کار ترکیب نشود، کارکنان دانشی باید دارای یک سیستم پشتیبانی باشند که قابلیت ذیل را دارا باشد.

• وظیفه مدیریت اطلاعات را انجام دهد که توانایی جمع آوری، ذخیره سازی و بازیابی اطلاعات سریع و مناسب را داشته باشد.(سیستم اطلاعات مدیریت با سیستم مدیریت پایگاه داده ها)
• وظیفه انجام محاسبات و ارائه راه حلهای مختلف را داشته باشد(سیستم پشتیبانی تصمیم گیری)

امکانات مخابراتی برای انتقال حاصل کار به محل مناسب در زمان مناسب را داشته باشد.(مانندسیستم پست الکترونیکی یا EMAIL) (صرافی زاده ،ص ۱۳۸۳،ص۷۰-۶۹).

۳۱-۲-۲ تعریف عملیاتی واژه ها و اصلاحات دقیق

۱-۳۱-۲-۲ داده[۲]

داده، در واقع از طریق مشاهدات، تحقیقات و روش های تحقیق (مصاحبه، پرسشنامه، مشاهده)و ضبط نتایج درباره وقایع ویا رفتار انسانی تحصیل می شوند.

۲-۳۱-۲-۲ بازخورعملکرد

یک فرآیندباخورموثر، کارکنان رادرجریان چند و چون کارشان بر یک مبنای منظم قرار می دهد.اگردر سازمان فرآیندبازخور نباشدو از ضعف عملکرد خود مطلع نگردند، انتظار مدیر نسبت به بهبود عملکرد کارکنان غیر واقعی است.

۳-۳۱-۲-۲ میزان غیبت در کار

تعریف معمولی از غیبت اشاره به غیبت های غیر موجه دارد، اما علاوه بر این تعاریف متعددی از غیبت وجود دارد؛ نظیر کل زمان غیبت در مقابل میزان وقوع حوادث جابجایی در کار.

۴-۳۱-۲-۲ جابجایی در کار(ترک خدمت)

میزان خاتمه خدمت هایی که بصورت داوطلبانه صورت می گیرد و معمولا از طریق مراجعه به اسناد بایگانی شده، قابل تشخیص است.

۵-۳۱-۲-۲ روحیه

روحیه،به عنوان پدیده ای گروهی که متضمن تلاش مظاعف، یکی شدن اهداف فرد و سازمان و ایجاد تعهد و احساس تعلق می باشد، مد نظر قرار گرفته است.روحیه مساله ای گروهی بوده و انگیزش موضوعی فردی به شمار می رود.

       ۶-۳۱-۲-۲ کنترل

         میزان و توزیع کنترل مدیریت در یک سازمان است که به مدد آن رفتار اعضای سازمان تحت                       نفوذ قرار گرفته و جهت داده می شود.

       ۷-۳۱-۲-۲ محیط

         هرسیستم توسط محیطی خاص احاطه شده و از عواملی از قبیل عوامل فرهنگی، طبیعی، اقتصادی، اجتماعی و سیاسی متاثر بوده و برآنها تاثیر می گذارد.این تاثیر و تاثرجریانی  یکجانبه نیست وجنبه متقابل دارد. بنابراین محیط هر سیستم را مجموعه ای از عوامل تشکیل می دهدکه با این که جزء سیستم نیستند، اما تغییردر هر یک از این عوامل محیطی می تواند باعث تغییراتی در سیستم شود.

سیستم برای ادامه بقا باید پاسخگوی نیازهای محیطی نیز باشد و خودرا با شرایط و اوضاع و احوال محیط خود تطبیق دهد.(خانم دکتر عطاریان،۱۳۹۱،ص ۴۶).

[۱] .knowlege workers