نتیجه گیری

قرار دادن روکش استیل زنگ نزن بر دندان مولردوم شیری سبب بهبود وضعیت شاخص پلاک و لثه بر آن دندان ومولراول دائمی مجاورش شده و هیچ تاثیر مخربی بر دندان مولر اول دائمی مجاور نداشت.

واژگان کلیدی

انساج پریودنتال-روکش استیل زنگ نزن- مولراول دائمی-مولر دوم شیری

مقدمه

تحقیقات مختلف دردندانپزشکی نشان داده است که چگونگی وضعیت سلامت  دهان و دندان برکیفیت زندگی،از طریق اثر گذاری بر سلامت عمومی فردی واجتماعی نقش دارد.درد،ناراحتی،بی خوابی های شبانه و عدم شرکت کودکان در کلاس درس بدلیل وجود پوسیدگی دندانی همگی دلایلی است که بر کیفیت زندگی کودکان تاثیر دارد. هدف اصلی دندانپزشکی که برروی کودکان کار می‌کند، پیشگیری از بروز بیماری های دهان و دندان،ترمیم کردن آنها و جایگزین کردن دندانهای از دست رفته و در نهایت ایجاد و نگهداری یک سیستم دندانی کارا،بدون درد و زیبا می‌باشد.

با توجه به اهمیت دندانهای شیری در ایجاد تکامل اکلوژن ایده آل،حفظ و نگهداری آنها در اثر پوسیدگی،ضربه یا اختلالات تکاملی با استفاده از روشهای مختلف ترمیمی امری ضروری است.معمولی ترین موادی که جهت ترمیم وبازسازی دندانهای شیری در دندانپزشکی بکار میرود شامل کامپوزیتها،سیستم های مختلف رزینی،گلاس آینومرها،آمالگام و…. ودرنهایت روکشهای استیل زنگ نزن می‌باشند.در ترمیم این دندان ها با روکش ،حفظ سلامت انساج نگهدارنده دندان روکش شده ودندانهای مجاور آن، یکی از ضروریات اولیه این درمان می‌باشد.ازآنجائیکه مطالعه وتحقیقات موجود دراین زمینه بیشتر گذشته نگر بوده و مداخله ای در مطالعه نداشته و دارای نقاط ضعف وکاستی هایی می‌باشد؛لذا این مطالعه باهدف بررسی سلامت پریودنتال دندان های مولراول دائمی مجاور به مولردوم شیری پس ازدرمان  با روکش استیل انجام شده است.

1-1  روکشهای استیل زنگ نزن[1]

روکش استیل زنگ نزن، ترمیمی با دوام و ارزان بوده و به آسانی و سریعاً گذاشته می‌شود ولی متاسفانه تعدادی  از دندانپزشکان این درمان را به عنوان یک روش تهاجمی محسوب می‌کنند، بدین سبب، موارد تجویز آن در دندان های شیری به اندازه کافی مورد توجه قرار نگرفته است زیرا آنها تصمیم به ترمیم دندان با روکش را به معنای تراش بیش از حد دندان وهزینه بالا و درنهایت به مخاطره انداختن دندان می‌دانند.

دندان‌های شیری دندان هایی  باطول عمر محدود هستند.با انتخاب ترمیم “مناسب” باطول عمر مورد انتظار ،دندانپزشکان می‌توانند در ارائه ترمیمی دائمی که هیچگاه نیاز به تعویض نداشته باشد موفق شوند.این امر اصولاً در دندان های دائمی غیر ممکن است،زیرا طول عمر مورد انتظار برای ترمیم ها بسیار کوتاهتر از طول عمر مورد انتظار برای دندانهاست ⁽¹⁾.

حذف پوسیدگی در دندانهای شیری،بعلت نازکتر  بودن مینا وعاج درمقایسه با دندانهای دائمی سبب تضعیف نسوج باقی مانده تاج دندان و همچنین ناحیه تماس در مولرهای شیری بشکل سطح بوده وبرای قرار گرفتن ناحیه ختم آمالگام یا کامپوزیت در ناحیه خودبخود تمیز شونده، یک باکس تقریباً بزرگ نیاز است که این خود سبب تضعیف دندان میشود همچنین بدلیل کوچک بودن اندازه دندان های مولر شیری پس از برداشتن پوسیدگی هااغلب ،دیواره های باکالی و لینگوالی نگهدارنده نازک و ضعیف می‌شوند.بنابراین اگر لازم است که ترمیم مولر اول شیری بیش از 2سال باقی بماند تراش های کم عمق همراه با دیواره های ضعیف اغلب سبب شکست ترمیم های کلاس 2 می‌شود⁽¹⁾. از طرفی با توجه به اینکه پوسیدگی در دندانهای شیری بیشتر سبب ابتلاء پالپ میشود و دراین درمان سقف پالپ چمبر که خوداتصال دهنده وحمایت کننده دیواره های باکال،لینگوال،مزیال و دیستال می‌باشد،برداشته شده در  نتیجه این دندانهادر فشارهای اکلوزالی منجر به شکستگی تاج -ریشه می‌شود باتوجه به مطالب ذکر شده در بالا استفاده از روکشهای استنلس استیل احتمالاًمورد اعتمادترین ترمیم برای این دندانهای شیری می‌باشد.

درچندین مطالعه گذشته نگر دوام SSC با ترمیم های دیگر مقایسه ونشان داده شده است که درتمامی آنها ،این روکش ها بطور قابل توجهی طول عمر و پایداری بیشتری در مقایسه با ترمیم های نوع دیگر داشته است ^(5،4،3،2).

مطالعه Seals نشان داد که SSC یک ترمیم مقاوم و مستحکم است که در دندان های شیری پالپوتومی ویا پالپکتومی شده و دندان‌هایی با نقایص تکاملی و پوسیدگی های وسیعی که چندین سطح دندان را دربرگرفته است ؛ به کارمی رود زیراکاربرد آمالگام دراین دندانها  سبب شکست درمان خواهد شد. کاربرد SSC در کودکان با استعداد به پوسیدگی که دارای دندان های قدامی و مولر پوسیده هستند، سبب نگهداری طولانی مدت تر دندان ها می‌شود.  چه از نظر استحکام و چه از نظر دوام، روکش بر آمالگام دوسطحی برتری دارد⁽⁶⁾.

طبق مطالعه Hickelو همکاران درصد شکست سالانه در پوسیدگی های تحمل کننده استرس در مولرهای شیری به ترتیب: 14-0% درSSC ،35/3-0% در ترمیم های آمالگام،8/25-0% در ترمیم گلاس آینومر، 29/1-2% در ترمیم های غیر تروماتیک،15-0% در ترمیم های کامپوزیت و 11-0% در ترمیم های کامپومربوده است. علل عمده شکست: پوسیدگی ثانویه،نواقص مارژینال،شکستگی ها و سایش بوده است⁽⁷⁾.

Croll بیان داشت که حدود 50 سال است که دندانپزشکان از SSC ها جهت ترمیم دندان های شیری و دائمی خلفی استفاده می‌کنند زیرا دارای مزایایی چون راحتی ، قیمت کم، استحکام و قابلیت اعتماد درمقایسه با سایر ترمیم ها هستند⁽⁸⁾.

نتایج مطالعه Mata  وهمکارش نشان دادند که کاربرد   SSC دردندانهای شیری سبب طول عمر بیشتر وکاهش درمان مجدد می شود ⁽⁹⁾.

طبق مطالعه  Attari  وهمکارش، روکش های فلزی از پیش ساخته شده در درمان دندان های شیری به شدت تخریب شده راتایید وبیان داشت میزان موفقیت بسیار بالاتر از سایر روش های ترمیمی دارد⁽¹⁰⁾.

بر اساس مطالعه Yengopal وهمکاران ، متخصصین سلامت دهان می‌بایست بهترین گزینه را در انتخاب نوع ترمیم جهت ترمیم دندان ها در دوران کودکی به کار برند.این ترمیم وقتی در دهان قرار می‌گیرد باید تامین کننده چندین هدف از جمله:استحکام،زیبایی،کاهش علائم و…. باشند⁽¹¹⁾.

بر اساس مطالعه Frahbakhshpoor وهمکارش ،سال ها است كه روكش های استنلس استیل به عنوان ترمیم هایی بسیار با دوام با موارد كاربرد مشخص برای بازسازی دندانهای شیری پالپوتومی یا پالپكتومی شده، دندان های با نقایص تكاملی و ضایعات وسیع پوسیدگی كه چندین سطح را درگیر كرده اند، مطرح شده اند. از آنجا كه این روكشها با پوشش كامل سطوح دندان، از ایجاد پوسیدگی در آینده حفاظت كرده و نیز به دلیل دوام و پایداری بالای آنها، لازم است توجه ویژه ای به استفاده از SSCدر كودكانی كه تحت بی هوشی عمومی درمان میشوند، معطوف گردد⁽¹²⁾.

LeveringوMesser دوام و طول عمر SSC و ترمیم های آمالگام دوسطحی را مقایسه نموده و دریافتند روکشهایی که در کودکان کوچکتر از4سال و بزرگتر از 4 سال گذاشته شده اند ، میزان موفقیت تقریباً دوبرابر آمالگام  را در هر سال به مدت 10 سال کارکرد داشته اند.آنها پیشنهاد کردند وقتی اختیار انتخاب بین ترمیم آمالگام دوسطحی و SSC در کودک زیر 4 سال وجود دارد،احتمال شکست آمالگام تقریباً دوبرابراین روکش ها است.در مواقعی که دوام مورد نظر باشد، این روکش انتخاب قطعی است⁽⁴⁾. آنها در مطالعه دیگری هزینه ترمیم دندانهای شیری را مقایسه کرده و نشان دادند که آمالگام تعویض شده با  SSC پرهزینه ترین ترمیم است ⁽¹³⁾. دو عامل دیگر که در تصمیم گیری کاربردSSC اهمیت دارد الف: نقش والدین در زمینه مراقبت درمنزل ب: مراجعه مرتب به دندانپزشک جهت کنترل مرتب دندانها.

در کودکی که مستعد به پوسیدگی است ویا کودکی که مراجعه مرتب جهت کنترل دندانها را ندارد ویاوالدین نقش مهمی درمراقبتهای درمنزل ندارنداین نوع ترمیم ، حفاظت از عودپوسیدگی را تامین می‌کند ⁽¹⁾.

2-1 تاریخچه روکشهای استنلس استیل

روکش های فلزی از پیش شکل داده شده[2] در سال 1950 به وسیلهHumphrey به دندانپزشکی کودکان عرضه شدند⁽¹⁴⁾. از آن زمان به بعد این روکش ها به مواد ترمیمی ارزشمندی برای دندانهای شیری به شدت تخریب شده تبدیل شده اند.

همان طور که قبلا ذکر شد روکش های استیل زنگ نزن عموماً برتراز ترمیم های وسیع چندسطحی آمالگام در نظر گرفته شده وطول عمر کلینیکی بیشتری از ترمیم های آمالگام دو یا سه سطحی دارند.روکش ها دراندازه های مختلف به صورت پوششی فلزی با آناتومی از پیش شکل داده شده ساخته می‌شوند وبطور اختصاصی برای تطابق با دندان در صورت لزوم تریم وکانتور داده می‌شوند⁽¹⁾.

کشف SSC طی سالهای 1900الی 1915 رخ داد.البته آغاز این کشف مربوط به تلاش های بسیاری است که از سال 1821 آغاز شد.در سال 1821 Berhier فرانسوی متوجه شد که وقتی آهن با کروم ترکیب می‌گردد در برابر برخی اسیدها مقاوم می‌گردد⁽¹⁵⁾. Steel یک آلیاژ آهن و کربن است که با اضافه کردن حداقل 5/10%کروم به آن Stainless Steel نامیده می‌شود. مقاومت این آلیاژ نسبت به خوردگی به خاطر وجود کروم می‌باشد⁽¹⁶⁾.در سال 1872 Messer،WoodوClark جهت مقاومت بیشتر این

یک مطلب دیگر :

کارکردهای رسانه اجتماعی:/پایان نامه درمورد رسانه اجتماعی

 آلیاژ از ترکیب 35-30%کروم و 2-5/1% تنگستن استفاده کردند. سپس در سال 1875یک فرد فرانسوی دیگر به نام Brustlein به اهمیت حضور کربن درترکیب با کروم پی برد. روکش استنلس استیل به حضور میزان بسیار کمی از کربن در حد 15/0% احتیاج دارد⁽¹⁵⁾.

اجزاء دیگری نیز از قبیل نیکل،منگنزوسایرفلزات هم در ترکیب آن شرکت دارندترکیبات مختلفی ازاستیل موجودند که عبارتند از:Ferritic، Martenistic ،Austentic که نوع اخیر آن بیشترین کاربرد را در وسایل دندانپزشکی داشته و پرمصرفترین آن ss8-18 می‌باشد که شامل:73-65% آهن ، 20-17%کروم ، 13-8%نیکل وکمتر از 2% فلزات منگنز،سیلیکون وکربن است⁽¹⁶⁾.

3-1انواع روکش استنلس استیل

دو نوع SSC به صورت متداول در درمان دندانهای کودکان مورد استفاده قرار می گیرد:

• روکش های از پیش تریم شده(روکش های استیل زنگ نزن[3M] Unitek وروکش های Denovo): این روکش ها کناره های مستقیم و کانتور نشده دارندولی هلالی شده اندتا از خط موازی با ستیغ لثه ای پیروی کنند.این روکش ها به کانتور دادن و کمی تریم کردن نیاز دارند.
• روکش های از پیش کانتور داده شده (روکش های Ni-Chro Iron و روکش های استیل زنگ نزنUnitek[3M]):این روکش ها از قبل هلالی شده همچنین کانتور داده شده اند.اما ممکن است نیاز به مقداری تریم کردن وکانتور دادن لازم باشد ولی معمولاً این نیاز حداقل است.اگر تریم نمودن این روکش ها لازم شد،کانتور از پیش داده شده ازبین رفته وروکش نسبت به قبل از تریم،شل تر روی دندان می‌نشیند.
• نوع سومی از SSC نیز موجود است ولی کاربرد گسترده ای ندارد.

این نوع SSC ها از قبل ونیر شده هستند(technologies,Houston,Tex,Nu Smile, Orthodontic) در این روکش ها ، رزین کامپوزیت در یک روند لابراتواری به سطوح اکلوزال و باکال باند شده است تا روکش خلفی زیباتری به وجود آید.این روکش ها می‌توانندنتیجه خوش آیندی ارائه دهندولی به مقدار قابل ملاحظه ای از SSC های معمولی گران تر بوده،به تراش بیشتر دندان احتیاج داشته و فقط امکان حداقل میزان کریمپ نمودن برای تطابق کراون را فراهم می‌سازند⁽¹⁾.

4-1 موارد تجویز کاربرد روکش های استنلس استیل

1-ترمیم دندانهای شیری یا دائمی جوان با ضایعات وسیع پوسیدگی.

2-ترمیم دندانهای شیری یا دائمی هیپوپلاستیک.

3-ترمیم دندانهای شیری بدنبال اعمال پالپوتومی یا پالپکتومی.

4-ترمیم دندانهای دارای آنومالی های ارثی مانند دنتینوژنریس ایمپرفکتا و آملوژنزیس ایمپرفکتا.

5-ترمیم درافراد ناتوان یا سایر افرادی که بهداشت دهانی بسیار ضعیفی دارند و احتمال شکست سایر ترمیم ها وجود دارد.

6-به عنوان پایه برای فضانگهدارنده ها یا دستگاههای پروتز.

7- در کودکانی که نیاز به بیهوشی عمومی برای درمان دندانپزشکی دارند ^(18،17).

8-زمانی که ترمیم آمالگام یا کامپوزیت قبلی با شکست روبرو میشود،روکش تجویز می شود زیرا برداشتن پوسیدگی های عودکننده و تعیین محدوده مجدد تراش بیشتر دندان را ضعیف می‌کند.

5-1 مواردعدم تجویز کاربرد روکش های استنلس استیل

1-اگر زمان افتادن مولر شیری نزدیک باشد،به طوری که بیش از نصف طول ریشه تحلیل رقته باشد^(20،19،1).

2-در بیماران با حساسیت به نیکل⁽²¹⁾.

6-1 ملاحظات خاص برای روکش های استنلس استیل

1-درجایی که مولر شیری ،دندان مجاور در مزیال یا دیستال ندارد:  باز هم باید تراش پروگزیمال برای جلوگیری از ایجاد اورهنگ لبه ای انجام شود.این نکته به خصوص درسطح دیستال دندانهای مولردوم شیری اهمیت دارد؛جایی که چنین اورهنگی می‌تواند سبب رویش نابجا یا مانع رویش دندان مولر اول دائمی شود⁽²²⁾(تصویر1-1). همچنین باید به تطابق لبه دیستال روکش دندان مولر دوم شیری توجه کرد تا با رویش دندان مولر اول دائمی تداخل نکند و آسیب غیر عمدی به دندانهای مجاور یا رویش نیافته وارد نگردد⁽²³⁾.

2-از تداخل اکلوزالی شدید باید جلوگیری کرد:  تماس اکلوزالی زودرس تا حدود 1 میلی متر معمولاً به خوبی در کودکان با تطابق اکلوژن در مدت چند هفته تحمل می‌شود⁽¹⁹⁾.

3- انتخاب سمان جهت چسباندن SSC:  در مطالعات انجام شده در مورد اثر سمان برگیر SSC،تفاوت معنی داری در گیر SSC های سمان شده با گلاس آینومر،زینک فسفات و پلی کربوکسیلات مشاهده نشد^{(27،26،25،24)}. بر اساس این مطالعات انتخاب سمانی خاص اثر معنی داری روی گیر روکش نداشته ،به نظر می‌رسد مهمترین اجزای گیر، از کانتور دادن و کریمپ نمودن صحیح حاصل شود.

ولی در مطالعات subramaniam و Yilmaz گیر حاصل از سمان رزینی و گلاس آینومر تقویت شده با رزین به طور معنی داری بیش از سمان گلاس آینومر متداول گزارش شد و از میان این سمانها ، سمان رزینی بیشترین گیر و کمترین ریزنشت را نشان داد^(29،28).

7-1 وضعیت لثه نرمال در کودکان

لثه بخشی از غشای مخاطی دهان است که زوائد آلوئلی وبخشهای سرویکالی دندانها را می‌پوشاند.لثه به طور معمول به دوبخش آزاد وچسبنده تقسیم شده است.لثه آزاد،بافت تاجی نسبت به قاعده شیار لثه است.لثه چسبنده به طور اپیکالی تا جائی که لثه آزاد درمحل اتصال مخاطی-لثه ای ختم می‌شود ، گسترش می‌یابد.

بافتهای لثه به طور طبیعی صورتی روشن هستند،گرچه رنگ آن مربوط به رنگ چهره فرد،ضخامت بافت ودرجه شاخی شدن آن است.رنگ لثه کودکان خردسال ممکن است به دلیل رگهای بیشتر واپی تلیوم نازکتر،قرمزترباشد.لبه لثه در دندانهای شیری گرد وحجیم می‌باشند.

Delaney گزارش می‌کند که عمق سالکوس اطراف دندانهای شیری تقریباً دو میلیمتر است و مکان پروب در سطح باکال و لینگوال کم عمقتر از قسمتهای پروگزیمالی است.کودکان لیگامان پریودنتال پهنتر از بزرگسالان دارند.عرض لثه چسبنده درفک پایین باریکتر از فک بالاست وعرض آن درهردو فک طی انتقال دندانهای شیری به دائم کودک افزایش پیدا می‌کند.استخوان آلوئل اطراف دندانهای شیری ترابکول وآهکی شدن کمتروفضاهای مغز استخوان بزرگتردارد⁽³⁰⁾.

اتیولوژی بیماری های لثه:

علت اصلی ژنژیویت در کودکان همانند بالغین،پلاک میکروبی است که ناشی از بهداشت ضعیف دهان است.فاکتورهای موثربرتشکیل پلاک یا فاکتورهای موضعی سهیم در ژنژیویت کودکان شامل: 1)پوسیدگیها،2)رویش نابجای دندان،3)دندانهایی که از سطح اکلوزال پایین تر هستند، 4)جرم که درکودکان نوپا نادربوده وباافزایش سن افزایش می‌یابد،4)اختلال در مینرالیزاسیون مینا، 5)کرودینگ که انجام بهداشت دهان را مشکل می‌سازد،6)اپلاینس های ارتودنسی،بندها و براکت ها،7)ترمیم هایی با مارژین های معیوب ، 8)عوامل تغییردهنده سیستم دفاعی بدن(تنفس دهانی و هورمونها) ⁽³¹⁾.

پس یکی از فاکتورهایی که در ژنژیویت کودکان نقش دارد،ترمیم هایی بامارژین معیوب می‌باشد که این می‌تواند انواع ترمیم ها منجمله روکش استنلس استیل نیز که اگر غیر استاندارد انتخاب و آماده سازی و نصب شود،بر لثه تاثیر منفی دارد.