2-7) آثار مولانا ……………………………………………………………………………………………………………………   20

3) فصل سوم: مبانی نظری پژوهش ……………………………………………………………………………………….   23

3-1) صدق و راستی …………………………………………………………………………………………………………….   25

3-1-1) تعریف صدق (راستی و درستی) ………………………………………………………………………………..   25

3-1-2) صدق و راستی از دیدگاه قرآن کریم ……………………………………………………………………………   25

3-1-3) صدق و راستی از منظر بزرگان …………………………………………………………………………………..   27

3-2) آفرینش، اعیان ثابته، کَون ……………………………………………………………………………………………….   30

3-2-1) غرض از خلقت ……………………………………………………………………………………………………….   30

3-2-2) اعیان ثابته ………………………………………………………………………………………………………………..   33

3-2-3) مفهوم کَون در نزد صوفیه ………………………………………………………………………………………….   34

3-3) خدا، انسان، خلیفة الهی …………………………………………………………………………………………………   35

3-3-1) آفرینش انسان ………………………………………………………………………………………………………….   35

3-3-2) رابطه ی انسان با خدا ……………………………………………………………………………………………….   37

3-3-3) انسان کامل ……………………………………………………………………………………………………………..   38

3-3-4) حقیقت محمّدیه ………………………………………………………………………………………………………   39

 

3-4) رجوع به اصل و مبدأ افرینش ………………………………………………………………………………………..   39

3-4-1) قوس نزولی، قوس صعودی ………………………………………………………………………………………   39

3-4-2) بازگشت به اصل امور ……………………………………………………………………………………………….   42

3-4-3) آخر بودن حق تعالی …………………………………………………………………………………………………   43

3-4-4) ابدیّت انسان ……………………………………………………………………………………………………………   44

3-5) انسان، ماهیّت، خود شناسی، تهذیب نفس ……………………………………………………………………….   45

3-5-1) حقیقت انسان از دیدگاه قرآن …………………………………………………………………………………….   45

3-5-2) هویّت تغییر ناپذیر انسان …………………………………………………………………………………………..   46

3-5-3) خود شناسی و طریق تهذیب ……………………………………………………………………………………..   46

3-5-4) آفرینش روح و بقای آن در ذات الهی …………………………………………………………………………   48

3-6) حقیقت، توحید، ولایت و نبوّت …………………………………………………………………………………….   49

3-6-1) حقیقت …………………………………………………………………………………………………………………..   49

3-6-2) توحید و مراتب آن …………………………………………………………………………………………………..   50

3-6-3) ولایت و نبوّت ………………………………………………………………………………………………………..   51

3-7) نفس، استقامت، اخلاص ……………………………………………………………………………………………….   52

3-7-1) نفس ………………………………………………………………………………………………………………………   52

3-7-2) استقامت …………………………………………………………………………………………………………………   54

3-7-3) اخلاص ………………………………………………………………………………………………………………….   54

3-8) محبّت، عشق، هَیَمان …………………………………………………………………………………………………….   56

3-8-1) محبّت …………………………………………………………………………………………………………………….   56

3-8-2) عشق ………………………………………………………………………………………………………………………   57

3-8-3) هَیَمان ……………………………………………………………………………………………………………………..   60

3-9) محو، سُکر، صحو …………………………………………………………………………………………………………   60

3-9-1) محو ……………………………………………………………………………………………………………………….   60

3-9-2) صحو ………………………………………………………………………………………………………………………   61

3-9-3) سکر ……………………………………………………………………………………………………………………….   61

3-10) ولادت، حیات، فنا و بقا و وصال ………………………………………………………………………………….   62

3-10-1) ولادت و انواع آن …………………………………………………………………………………………………..   62

3-10-2) حیات و ممات ………………………………………………………………………………………………………   62

یک مطلب دیگر :

 

3-10-3) فنا و بقا ………………………………………………………………………………………………………………..   64

3-10-4) وصال …………………………………………………………………………………………………………………..   65

4) فصل چهارم: دلایل جاودانگی راستی و درستی در مثنوی معنوی ……………………………………….   66

4-1) صدق، عشق، دل ………………………………………………………………………………………………………….   67

4-1-1) صدق و راستی از منظر مولانا …………………………………………………………………………………….   67

4-1-2) عشق، اکسیر معراج عاشقان راستین …………………………………………………………………………….  70

4-1-3) دل، اسطرلاب اسرار الهی …………………………………………………………………………………………..  79

4-2) درد، نیاز، طلب …………………………………………………………………………………………………………….  82

4-2-1) درد / ارادت، خارخارِ عشق ……………………………………………………………………………………….  82

4-2-2) نیاز و فقر، برگ بی برگی راه وصال ……………………………………………………………………………  87

4-2-3) طلب، مفتاح مطلوبات عارفان …………………………………………………………………………………….  90

4-3) اغراض نفسانی، حواس ظاهری، اولیاء الله ……………………………………………………………………….  92

4-3-1) اغراض نفسانی، حوایل حقایق ربّانی …………………………………………………………………………..  92

4-3-2) حواس ظاهری، حجاب معارف الهی …………………………………………………………………………..  96

4-3-3) اولیا ء الله، سالکان منتهی …………………………………………………………………………………………..  101

4-3-4) تفاوت سالک منتهی با سالک مبتدی …………………………………………………………………………..  105

4-4) ریاضت، مرگ، ولادت ………………………………………………………………………………………………….  106

4-4-1) ریاضت، مجاهده با نفس …………………………………………………………………………………………..  106

4-4-2) روح، لقمان باطنی ……………………………………………………………………………………………………  107

4-4-3) موت احمر مقدمه ی تولّدی دیگر ……………………………………………………………………………..  108

 

4-4-4) تولّد ثانی، زاده ی مرگ ارادی ………………………………………………………………………………….  110

4-5) معرفت، اتّصال و وحدت …………………………………………………………………………………………….  112

4-5-1) معرفت، عارف و معروف ………………………………………………………………………………………..  112

4-5-2) فناء فی الله و بقاء بالله ……………………………………………………………………………………………..  115

4-5-3) توحید و اتّصال به حق ……………………………………………………………………………………………  118

4-5-4) میل جان عالم بالا …………………………………………………………………………………………………..  121

4-6) کمال جویی و جاودانگی …………………………………………………………………………………………….  122

4-6-1) سیر استکمالی انسان ……………………………………………………………………………………………….  122

4-6-2) جاودانگی و ابدیّت …………………………………………………………………………………………………  125

نتیجه گیری ………………………………………………………………………………………………………………………..  128

فهرست منابع و مآخذ ………………………………………………………………………………………………………….  130

چکیده انگلیسی ………………………………………………………………………………………………………………….  135

چکیده

عرفان مولانا عالی‌ترین مرتبه‌ی فکری و تعالی روحی و اخلاقی است که با مجاهده و سیر و سلوک و کسب معرفت حقیقی و عشق به حق و پیروی از مردان کامل و انبیا و اولیا الهی حاصل می‌شود. وی به وحدت وجود از طریق فناء‌فی‌الله و بقاءبالله همچون نیست شدن قطره در دریا و یا تبدیل دانه به گیاه معتقد بود. بدیهی است که پیمودن مدارج و مراتب کمال آدمی تا رسیدن به مرتبه اتّصال و بقاءبالله جز به صدق و صفای باطنی میسّر نمی‌شود. صدق و راستی یکی از صفات حق‌تعالی است. خداوند خود، در تأیید نبوّت و دین پیامبران، کلمه‌ی صدق را پیش از عنوانِ نبوّت آنان ذکر می‌کند و این مبیّن آن است که صداقت انبیا، مقدّم بر مقام نبوّت آنان است و به سخنی دیگر، خداوند به واسطه‌ی صدق باطنی انبیا، آنان را به مقام نبوّت برگزیده است. پیامبران الهی به واسطه‌ی همین صداقت باطنی و راستی و درستی راهشان، به جاودانگی رسیده‌اند. نگاهی به آیات الهی در قرآن کریم و نیز کتب مقدس سایر انبیا، مؤید این ادّعاست. در مکتب عرفان نیز، صدق و راستی و صفای باطنی، حُکم پله‌ی نخستینِ نردبان تعالی و استکمال آدمی و بقا و جاودانگی او را دارد. مسلماً اگر صدق و راستی در وجود آدمی نمود نیابد، باقی راه را پیمودن ناممکن است. در مکتب عرفانی مولانا، صدق و راستی با نمود‌های گوناگون آن، در همه‌ی مراتب طریق تحقیق، دست آدمی را می‌گیرد و او را با خود از خاک به سوی افلاک و از ثَری به ثریّا می‌برد؛‌ و اگر نیک بنگریم، حتّی فراتر از افلاک. در این رهگذر، سالک صادق و عاشق راستینِ حق، به واسطه‌ی صدق و صفای باطنی و پس از طی کردن مراحل و مراتب عشق، درد، فقر و نیاز، طلب، ریاضت توأم با تهذیب نفس و حصول به معرفت الهی از طریقِ مرگ ارادی و در نهایت فنای ظاهر و باطن، به مقام بقاءبالله و جاودانگی در حق می‌رسد. در این پایان‌نامه به بررسی مسأله‌ی جاودانگی صدق و راستی در حوزه‌ی عرفان، از منظر مولانا در کتاب مثنوی وی پرداخته شده است. این پایان‌نامه علاوه بر مقدّمه، مشتمل بر چهار فصل است. در فصل نخست تحت عنوان «کلیّات» به پرسش‌های اصلی، بیان مسأله، پیشینه، فرضیه‌ها، اهداف پژوهش، روش‌کار و جامعه‌ی آماری پرداخته شده است. فصل دوم شامل شرح‌ حال و آثار مولانا جلال‌الدّین محمّد بلخی است. در فصل سوم به مبانی نظری پژوهش در ده مدخل و در ارتباط با موضوع پایان‌نامه پرداخته شده است. فصل چهارم به موضوع صدق و راستی از نگاه مولانا و مراحل و مراتبی که به جاودانگی راستی و درستی می‌انجامد، اختصاص یافته است.

واژگان کلیدی:

مولانا، مثنوی، جاودانگی، صدق (راستی و درستی)، عشق، درد، طلب، موت احمر، تولّد ثانی، فناءفی‌الله

موضوعات: بدون موضوع  لینک ثابت


فرم در حال بارگذاری ...