1-12- مفاهیم و واژه های تحقیق: 11

1-13- موانع و مشکلات تحقیق: 13

فصل دوم: مبانی نظری تحقیق

2-1- بررسی تحقیقات انجام شده: 15

2-2- مبانی نظری: 22

2-2-1- توسعه: 22

2-2-2- مفهوم توسعه: 23

2-2-3- سیر تاریخی مفهوم توسعه: 25

2-2-4- توسعه از منظر صاحب نظران: 27

2-2-4-1- رستو: 27

2-2-4-2- دادلی سیرز: 27

2-2-4-3- مایکل تودارو: 28

2-2-5- توسعه شهری: 29

2-3- مشارکت: 30

2-3-1- مفهوم و معنای مشاركت.. 30

2-3-2- تاریخچه مشارکت: 33

2-3-3- طبقه بندی الگو های مشاركت: 37

2-3-4- سطوح و تكنیك های مشاركت.. 41

2-3-5- مراحل مشاركت.. 43

2-3-6- اشكال مشاركت: 44

2-3-7- گونه های مشاركت شهروندان: 46

2-3-8- مراحل تحول تاریخی مشاركت.. 49

2-3-9- الگوهای مشاركتی تجربه شده در دو دهه اخیر. 50

2-3-10- مزایای مشارکت.. 52

2-3-11- موانع مشارکت: 53

2-3-12- ابعاد نظری مشارکت: 55

2-3-12-1- پارادایم واقعیت اجتماعی: 55

2-3-12-2- پارادایم تعریف اجتماعی: 56

2-3-12-3- پارادایم رفتار اجتماعی: 56

2-3-12-3- پارادایم ترکیبی: 57

2-3- 13- نظریه های مشارکت پذیری: 58

2-3-13-1- نظریه هانتیگتون ونلسون: 58

2-3-13-2- نظریه مشاركتی جان ترنر: 59

2-3-13-3- نظریه مشاركتی جیمز میجلی: 61

2-3-13-4- نظریه مشاركتی اسكات دیوید سون: 62

2-3-13-5- نظریه مشاركتی دیوید دریسكل: 63

2-3-14- ﻣﺸﺎرﮐﺖ ﻣﺮدﻣﯽ در ﺑﺮﻧﺎﻣﻪ رﯾﺰی و توسعه ﺷﻬﺮی: 64

2-3-15- جمع بندی: 68

2-3-16- مدل مفهومی تحقیق: 69

فصل سوم: ویژگی های جغرافیایی محدوده مورد مطالعه

یک مطلب دیگر :

3-1- موقعیت جغرافیایی استان اردبیل: 71

3-2- موقعیت جغرافیایی شهر اردبیل. 72

3-3- وضع کمی و کیفی کالبدی شهر اردبیل. 75

3-3-1- آموزشی: 75

3-3-1-1- کودکستان: 75

3-3-1-2- دبستان: 76

3-3-1-3- راهنمایی: 77

3-3-1-4- دبیرستان: 78

3-3-1-5- آموزش عالی: 79

3-3-2- بهداشت و درمانی: 79

3-3-3- مذهبی: 80

3-3-4- فرهنگی: 81

3-3-5- ورزشی: 81

3-3-6- فضای سبز: 82

3-3-7- اداری: 83

3-3-8- تاسیسات و تجهیزات شهری: 84

3-3-9- تجاری: 84

3-3-10- حمل و نقل: 85

3-4- وضع کمی و کیفی کالبدی شهر اردبیل. 85

فصل چهارم: نتایج و یافته های تحقیق

4-1- یافته های توصیفی: 88

4-1-1- خصوصیات فردی جمعیت نمونه: 88

4-1-2- توصیف وضعیت مشارکت شهروندان. 89

4-1-2- توصیف وضعیت توسعه شهری.. 96

فصل پنجم: آزمون فرضیه ها، نتیجه گیری و پیشنهادات

5-1- آزمون فرضیات: 103

5-1-1- آزمون فرضیه اصلی تحقیق: 103

5-1-2- آزمون فرضیه اول: 104

5-1-3- آزمون فرضیه دوم: 105

5-1-4- آزمون فرضیه سوم: 105

5-1-5- آزمون فرضیه چهارم: 106

5-2- نتیجه گیری: 108

5-3- پیشنهادات: 111

5-3-1- پیشنهادهای کاربردی: 111

5-3-2- پیشنهاد برای تحقیقات آتی: 112

منابع: 113

ضمائم: 114

یک مطلب دیگر :

برای رعایت حریم خصوصی نام نگارنده پایان نامه درج نمی شود

(پایان نامه مقطع ارشد)

تکه هایی از متن پایان نامه به عنوان نمونه :

(ممکن است هنگام انتقال از فایل اصلی به داخل سایت بعضی متون به هم بریزد یا بعضی نمادها و اشکال درج نشود ولی در فایل دانلودی همه چیز مرتب و کامل است)

چکیده :

با توجه به اهمیت شهرداری های کوچک در برقراری تعادل و توازن و در توزیع فضایی جمعـیت شهری یک منــطقه ، طبق مطالعات صورت گرفته می توان گفت با تقویت شهرهای کوچک ، توسعه به سایر قسمت های منطقه انتقال می یابدو به نوعی تعادل و توازن را در سطح منطقه منتقل نمود ، از این رو مشخص نمودن جایگاه شهرداری های کوچک در جغرافیای سیاسی یک منطقه و تعیین نقش شهرداری های کوچک در توسعة سیاسی یک منطقه لازم و ضروری است ، لذا لازم است جایگاه و نقش شهرداری

 های کوچک را در قبال وظایف محوله مشخص نمود و تعیین نمود که تا چه اندازه در این زمینه موفق بوده اند. یکی از وجوه مشخص سیاست های برنامه ریزی در اکثر کشورهای در حال توسعه ، گرایش مشخص و سیاست گذاری های آنها به نفع شهرهای کوچک و متوسط می باشد، توسعه و تقویت شهرهای کوچک سیاستی است که با

یک مطلب دیگر :

پایان نامه ارشد درباره 35

 اهداف تمرکز زدایی انطباق دارد و در دراز مدت منجر به ایجاد شرایطی می گردد که توان فعالیت های تولیدی را در درون این کانون ها تقویت می کند . شهرهای کوچک و شهرداریهای شهرهای کوچک ، کل منطقــه را تحت تاثیر عملــکرد و نقش خود قرار میدهند ، لذا مشخص نمودن شرایط و زمینه هایی که شهرهای کوچک و شهرداریهای کوچک بتوانند از تمرکز زدایی در کلانشهر جلوگیری کنند و مجموعه عوامل لازم را برای شکوفایی مناطق پیرامونی خود فراهم سازند بسیار مهم قلمداد می شود ،از این رو در این پایان نامه تحلیل عوامل تاثیر گذار بر کارکرد شهرداریهای کوچک و شناسایی موقعیت جغرافیایی شهرداریهای کوچک در استان گیلان و نیز برآورد موانع و دشواریهای نقش شهرداریهای کوچک در توسعة پایدار استان گیلان مورد بررسی قرار گرفته است بدین منظور با روش توصیفی داده ها از منابع موجود و مطالعات میدانی جمع آوری شد ، با دسته بندی و طبقه بندی داده ها و اطلاعات بر اساس داد های آماری 52 شهرداری در کل استان گیلان شناسایی شدند که با توجه به آمار حدود 47 شهرداری دارای جمعیت زیر 50 هزار نفر جمعیت که معادل 90% از آمار موجود بود و 4 شهر بزرگ معادل 8%  و حدود 2% هم شامل کلانشهر ها در استان گیلان بود، با توجه به بررسی های بیشتر در منابع آماری و مطالعات میدانی در نهایت  5 شهر به عنوان شهرداری شهرهای کوچک در استان گیلان شناسایی شدند که شامل آستارا ، آستانه اشرفیه ، رودسر،صومعه سرا، فومن، بودند بدین منظور سیاست های خاص مدیریتی در راستای کارکرد بهینه این شهرداری ها لازم وضروری است.

واژگان کلیدی :شهرداریهای کوچک، جمعیت شهری،جغرافیای سیاسی،  استان گیلا

فصل اول

کلیات تحقیق

مقدمه :

تکه هایی از متن پایان نامه به عنوان نمونه :

(ممکن است هنگام انتقال از فایل اصلی به داخل سایت بعضی متون به هم بریزد یا بعضی نمادها و اشکال درج نشود ولی در فایل دانلودی همه چیز مرتب و کامل است)

فصل اول

مقدمه و کلیات

1-1- مقدمه

درمیان عناصر اقلیمی، بارش بیش‌ترین نوسان را دارد. این مسأله به ویژه در کشور ایران که بارش متوسط سالیانه‌ی آن حدود 250 میلی‌متر است، اهمیت بیشتری دارد (عزیزی، 1378). بارش را می­توان مهم‌ترین عاملی دانست كه به‌طور مستقیم در چرخه هیدرولوژی دخالت دارد. تعیین رواناب حاصل از بارش، یكی از موارد بسیار مهم در تحلیل مسائل هیدرولوژی و مدیریت منابع آب است (مهدوی، 1381). ارتباط بارش و رواناب، یك ارتباط کاملاً پیچیده و غیرخطی است كه به عوامل متعددی وابسته است. پیش­بینی و تعیین میزان كمی فرآیندهای تولید رواناب و انتقال آن به نقطه خروجی حوزه آبخیز، از اهمیت خاصی برخوردار است. استفاده ازمدل‌های تجربی به‌منظور برآورد رواناب سالانه در حوضه­های فاقد ایستگاه‌های آب­سنجی، از دیرباز در مطالعات هیدرولوژی مورد توصیه قرارگرفته است. یکی از مهم‌ترین عوامل مورد استفاده در مطالعات منابع طبیعی، میزان بارش و بیشتر متوسط بارش منطقه‌ای است (ذبیحی و همکاران، 1390).

بارندگی، از مهم‌ترین فرآیندهای چرخه هیدرولوژیکی است که تنها در صورت وقوع آن، فرآیندهایی نظیر سیلاب، فرسایش، رسوب‌گذاری، آلودگی آب‌های سطحی و زیرزمینی و… به‌ وقوع می‌پیوندد. با این حال، تغییرات قابل ملاحظه بارندگی در زمان و مکان از یک سو و کمبود ایستگاه‌های باران­‌سنجی در ثبت میزان بارندگی روزانه از سوی دیگر، ضرورت تبیین مدل‌های تخمین بارندگی را امری اجتناب­ناپذیر می‌نماید. دست‌یابی به توزیع مکانی بارش بر اساس داده‌های نقطه‌ای بارش که از ایستگاه‌های باران‌سنجی به‌دست می‌آیند، بر اساس یکی از دو روش درون‌یابی و برون‌یابی میسر می‌گردد‌ (قهرودی تالی، 1384).

تنوع زمانی بارش به عنوان یک عامل کلیدی مؤثر در ساختار و عملکرد اکوسیستم‌ها به شمار می‌آید، اما تأثیر آن از نظر مقیاس و بزرگی به مراتب کمتر از تنوع مکانی آن‌است(کناپ و اسمیت، 2001)[1]. تعیین مناسب‌ترین روش‌های درون‌یابی در سطح یک منطقه و چگونگی توزیع فضایی و مکانی آن، امری ضروری جهت توزیع مکانی بارش می‌باشد.

برآورد توزیع مکانی بارندگی در مقیاس‌های مختلف، از مراحل اصلی مطالعات منابع آبی به‌شمار می‌رود. موقعیت و تراکم نامناسب ایستگاه‌های باران­سنجی، ضرورت برآورد داده‌های بارش در نقاط فاقد آمار و تعمیم داده‌های نقطه‌ای به داده‌های منطقه‌ای را نشان می‌دهد.

روش‌های زمین­آمار، ازجمله روش‌های تعیین توزیع مکانی بارش است که باتوجه به در نظرگرفتن همبستگی، موقعیت وآرایش مکانی داده‌های نقطه‌ای،کاربردگسترده‌ای یافته‌اند(جندانی وملکی­نژاد، نامشخص).

بارش درسطح هر منطقه‌ای، به صورت نقطه‌ای اندازه‌گیری می‌شود. یکی از مشکلات مهم مطالعات منابع آب، برآورد منطقه‌ای بارندگی براساس مشاهدات نقطه‌ای است،

یک مطلب دیگر :

منابع و ماخذ مقاله: قانون آیین دادرسی

 بدین منظور جهت تعمیم داده نقطه‌ای به کل منطقه و در هر نقطه‌ای، عملیات درون‌یابی بر روی نقاط اندازه‌گیری شده انجام می‌گیرد. درون‌یابی، یکی از مهم‌ترین روش‌هایی است که اقلیم‌شناسان در مطالعات پهنه­بندی از آن بهره‌مند می‌شوند.

روش‌های مختلفی برای درون‌یابی وجود دارد که در یک تقسیم بندی کلی می‌توان آن‌ها را به روش- ‌های زمین‌آماری و روش‌های کلاسیک تقسیم‌بندی نمود. روش‌های کلاسیک، روش‌هایی هستند که از آمار کلاسیک برای تخمین استفاده می‌کنند (حاجی هاشمی جزی و همکاران، 1390).

1-2- بیان مسأله

برآورد دقیق میانگین بارندگی در هر منطقه در طراحی پروژه­های آبی، از اهمیت زیادی برخوردار است که بدین منظور از اطلاعات شبکه‌های باران‌سنجی استفاده می‌شود.

بارندگی، ورودی سیکل هیدرولوژی در یک ناحیه است و بنابراین از مهم‌ترین متغیرهایی است که باید مورد مطالعه دقیق قرار گیرد.

وجود داده­های بارش دربسیاری ازمطالعات هیدرولوژی، هواشناسی، اقلیمی و طراحی پروژه­های مهندسی، ضروری است. معمولاً از آنجایی که اندازه­گیری تمام بارشی که روی یک حوضه می‌بارد امکان­پذیر نیست، به اندازه­گیری نمونه­ای آن در نقاط مختلف حوضه اکتفا می­شود و نتایج حاصل از این ایستگاه­ها، برای کل منطقه تعمیم داده می‌شود. بررسی آمار طولانی­مدت بارندگی ایستگاه­ها نشان می‌دهد که پراکندگی ایستگاه­ها، دارای نوسان و دوره آماری، دارای نواقصی است که با توجه به صرف هزینه­های اقتصادی، منجر به بروز ناهمگنی در کیفیت آمار می‌گردد؛ لذا در یک حوضه باید در انتخاب محل و تعداد ایستگاه­ها، نحوه اندازه­گیری، ثبت و تحلیل داده­ها، دقت کافی به عمل آید. تعداد باران­سنج‌های یک منطقه، به تغییرات منطقه­ای بارش و اهداف مرتبط با میزان بارش بستگی دارد. تراکم ایستگاه­ها در تعدادی از حوضه­ها، بسیار زیاد و در تعدادی از آن‌ها، ایستگاه کافی برای دست‌یابی به دقت کافی در برآورد بارش وجود ندارد. کشور ایران در شمار مناطق خشک و نیمه خشک قرار دارد و همواره با مشکل کمبود آب روبروست و نزولات جوی به‌ویژه بارندگی، یکی از فرآیندهای مهم چرخه‌ی هیدرولوژیکی است (بافکار و همکاران، 1386). یکی از مشکلات عمده در آمارها و تجزیه و تحلیل بارش، تخمین بارش در نقاط فاقد ایستگاه‌های باران­سنجی به‌ویژه ارتفاعات صعب‌العبور است، به‌طوری که مقادیر تخمینی ممکن است نتایج بسیار نامعقولی داشته و خطای بسیار زیادی در محاسبات و نتایج پروژه ایجاد نماید (خلیلی و همکاران، 1386).

با توجه به این‌که ایستگاه­های هواشناسی و آمار و اطلاعات مربوط به آن‌ها به عنوان مبنای مطالعات و تصمیم­گیری‌های منابع آب منطقه‌ی مورد نظر به شمار می‌آیند، بنابراین قبل از به‌روزکردن لوازم و وسایل ایستگاه، تصمیم‌گیری در مورد محل استقرار ایستگاه مهم‌تر به‌نظر می‌رسد. چه بسیار مشاهده شده است که در مناطقی به‌دلیل تغییرات ارتفاعی کم، اطلاعات حاصل از یک ایستگاه کافی است، ولی در مناطق دیگر با وجود ایستگاه‌های متعدد بنا شده، به‌دلیل تغییرات شدید ارتفاعی و اقلیمی در یک شعاع وسیع و به‌دلیل عدم وجود ایستگاه و یا عدم کفایت ایستگاه موجود برای انجام پروژه‌های آبی و غیره باید تطبیق داده‌های ایستگاه‌های مجاور، آن هم با درصد خطاهای بسیار بالا صورت گیرد. بنابراین اطلاع از محل دقیق ایستگاه‌های بارندگی، لازم و ضروری است. برآورد دقیق و نزدیک به واقعیت میزان بارش به صورت نقطه‌ای و منطقه‌ای و طراحی یک شبکه‌ی باران­سنجی، به‌گونه­ای که اطمینان در اندازه­گیری‌ها و هزینه‌ی ساخت کمینه گردد، نیازمند یافتن موقعیت بهینه‌ی ایستگاه‌ها است که در این پژوهش، استفاده از روش‌های زمین­آماری برای دست‌یابی به این مهم مد نظر است.

فهرست مطالب

عنوان                                                                                                                                                           صفحه

فصل اول

کلیات تحقیق

1 -1 – مقدمه…………………………………………………………………………………………………………………………………………………………. 2

1 – 2 –  بیان مسئله………………………………………………………………………………………………………………………………………………. 5

1 – 3 –  اهمیت و ضرورت تحقیق…………………………………………………………………………………………………………………………….. 7

1 – 4 – اهداف تحقیق…………………………………………………………………………………………………………………………………………….. 7

1 – 5 – سوالات تحقیق…………………………………………………………………………………………………………………………………………… 9

1 – 6 –  فرضیات تحقیق…………………………………………………………………………………………………………………………………………. 9

فصل دوم

مبانی نظری و پیشینه تحقیق

2 – 1 – مبانی نظری تحقیق…………………………………………………………………………………………………………………………………… 12

2 – 1 – 1- فرا داده……………………………………………………………………………………………………………………………………………….. 12

2 – 1 – 2 –  همگنی داده ها…………………………………………………………………………………………………………………………………. 12

2 – 2 – دما…………………………………………………………………………………………………………………………………………………………… 14

2 – 2 – 1 – دمای حداقل……………………………………………………………………………………………………………………………………… 14

2- 2 – 2 – دمای فرین………………………………………………………………………………………………………………………………………….. 14

2 – 3 – یخبندان…………………………………………………………………………………………………………………………………………………… 14

2 – 3 – 1 – انواع یخبندان…………………………………………………………………………………………………………………………………….. 14

2 – 4 – سری زمانی………………………………………………………………………………………………………………………………………………. 15

2 – 4 – 1 – انواع سری زمانی………………………………………………………………………………………………………………………………… 15

2 – 5 – فرایندهای تصادفی…………………………………………………………………………………………………………………………………….. 15

2 – 6 – بررسی منابع……………………………………………………………………………………………………………………………………………… 16

2 – 6 – 1 – منابع داخلی……………………………………………………………………………………………………………………………………….. 16

2 – 6 – 2 – منابع خارجی……………………………………………………………………………………………………………………………………… 31

2 – 7 – نتیجه گیری……………………………………………………………………………………………………………………………………………… 36

فصل سوم

3 – منطقه مورد مطالعه…………………………………………………………………………………………………………………………………………… 38

3 – 1 – موقعیت جغرافیایی استان لرستان……………………………………………………………………………………………………………….. 38

3 – 2 – موقعیت جغرافیایی شهرستان خرم آباد………………………………………………………………………………………………………… 38

3 – 3 – موقعیت نسبی شهرستان خرم آباد………………………………………………………………………………………………………………. 38

3 – 4 – سیمای اقلیمی شهرستان خرم آباد………………………………………………………………………………………………………………. 39

3 – 4 – 1 – عوامل محلی……………………………………………………………………………………………………………………………………… 39

3 – 4 – 2 – عرض جغرافیایی………………………………………………………………………………………………………………………………… 40

3 – 4 – 3 – دسترسی به منابع رطوبتی………………………………………………………………………………………………………………….. 40

3 – 5 – وضعیت اقلیمی شهرستان خرم­آباد………………………………………………………………………………………………………………. 40

3 – 5 –1 – دما…………………………………………………………………………………………………………………………………………………….. 41

3 – 5– 2 – بارش…………………………………………………………………………………………………………………………………………………. 42

3 – 6 – بادهای غالب شهرستان خرم­آباد………………………………………………………………………………………………………………….. 42

فصل چهارم

4 – مواد و روش­ها…………………………………………………………………………………………………………………………………………………… 44

4 – 1 – ایستگاه هواشناسی منطقه مورد مطالعه………………………………………………………………………………………………………… 44

4 – 2 – متغیرهای مورد نیاز…………………………………………………………………………………………………………………………………… 44

4 – 2 – 1 – دمای حداقل……………………………………………………………………………………………………………………………………… 44

4 – 2 – 2 – روزهای یخبندان………………………………………………………………………………………………………………………………… 44

4 – 3 – مواد و روش­ها……………………………………………………………………………………………………………………………………………. 44

4 – 3 – 1 – گردآوری داده­های مورد استفاده……………………………………………………………………………………………………………. 44

4 – 4 – همگنی داده­ها…………………………………………………………………………………………………………………………………………… 45

4 – 4 – 1 – روش آزمون همگنی برای سری زمانی دما……………………………………………………………………………………………… 46

4 – 4 – 2 – روش همگنی نرمال استاندارد مطلق……………………………………………………………………………………………………… 46

4 – 5 – آزمون ران – تست…………………………………………………………………………………………………………………………………….. 47

4 – 6 – آزمون وجود روند………………………………………………………………………………………………………………………………………. 47

4 – 6 – 1 – آزمون من – کندال…………………………………………………………………………………………………………………………….. 47

4 – 6 – 2 – آزمون آماره ( T ) من – کندال……………………………………………………………………………………………………………. 48

4 – 6 – 3 – آزمون نموداری من – کندال……………………………………………………………………………………………………………….. 49

4 – 7 – روش هموار ساز هالت – وینترز…………………………………………………………………………………………………………………… 50

4 – 8 – مدل­های باکس – جنکینز………………………………………………………………………………………………………………………….. 52

4 – 8 – 1 – بررسی ایستایی در واریانس…………………………………………………………………………………………………………………. 52

4 – 8 – 2 – بررسی ایستایی در میانگین…………………………………………………………………………………………………………………. 53

4 – 8 – 3 – رسم نمودارهای ACF و PACF……………………………………………………………………………………………………………. 54

4 – 8 – 4 – بررسی مناسبت مدل………………………………………………………………………………………………………………………….. 54

4 – 8 – 5 – پیش بینی…………………………………………………………………………………………………………………………………………. 55

4 – 8 – 6 – فرآیند اتورگرسیو………………………………………………………………………………………………………………………………… 55

یک مطلب دیگر :

4 – 8 – 7 – فرآیند میانگین متحرک……………………………………………………………………………………………………………………… 56

4 – 8 – 8 – فرآیند مرکب اتورگرسیو – میانگین متحرک…………………………………………………………………………………………. 57

4 – 8 – 9 – تناوب در مدل فصلی………………………………………………………………………………………………………………………….. 57

فصل پنجم

5 – یافته­های تحقیق………………………………………………………………………………………………………………………………………………. 61

5 – 1 – یافته­های توصیفی تحقیق…………………………………………………………………………………………………………………………… 61

5 – 2 – نمودارهای مستخرج از آزمون همگنی نرمال استاندارد……………………………………………………………………………………. 62

5 – 3 – یافته­های حاصل از آزمون ران – تست…………………………………………………………………………………………………………. 63

5 – 4 – یافته­های حاصل از آزمون من – کندال برای دمای حداقل…………………………………………………………………………….. 63

5 – 4 – 1 –  نتایج آزمون آماره (T  ) من – کندال…………………………………………………………………………………………………… 63

5 – 4 – 2 –  نتایج آزمون نموداری من – کندال………………………………………………………………………………………………………. 65

5 – 5 – یافته­های حاصل از آزمون من – کندال برای روزهای یخبندان……………………………………………………………………….. 69

5 – 5 – 1 – نتایج آزمون آماره ( T ) من – کندال…………………………………………………………………………………………………… 68

5 – 5 – 2 – نتایج آزمون نموداری من – کندال……………………………………………………………………………………………………….. 68

5 – 6 –  نتایج حاصل از برآورد روند خطی دما در نرم افزار MINITAB……………………………………………………………………….. 70

5 – 7 –  نتایج حاصل از آزمون هموار ساز هالت –  وینترز…………………………………………………………………………………………. 72

5 – 7 – 1 –  فصل زمستان……………………………………………………………………………………………………………………………………. 72

5 – 7 – 2 – فصل بهار…………………………………………………………………………………………………………………………………………… 74

5 – 7 – 3 –  فصل تابستان…………………………………………………………………………………………………………………………………….. 76

5 – 7 – 4 – فصل پاییز…………………………………………………………………………………………………………………………………………. 78

5 – 8 – نتایج حاصل از روش بکارگیری مدل ARIMA……………………………………………………………………………………………… 80

5 – 8 – 1 – فصل زمستان……………………………………………………………………………………………………………………………………… 83

5 – 8 – 2 – فصل بهار ………………………………………………………………………………………………………………………………………….. 85

5 – 8 – 3 – فصل تابستان……………………………………………………………………………………………………………………………………… 87

5 – 8 – 4 – فصل پاییز…………………………………………………………………………………………………………………………………………. 91

5 – 9 – نتیجه گیری……………………………………………………………………………………………………………………………………………… 92

فصل ششم

6 – 1 – خلاصه……………………………………………………………………………………………………………………………………………………… 95

6 – 2 – نتایج………………………………………………………………………………………………………………………………………………………… 96

6 – 3 – تحلیل فرضیات…………………………………………………………………………………………………………………………………………. 97

6 – 3 – 1 – سوالات تحقیق…………………………………………………………………………………………………………………………………… 97

6 – 3 – 2 – فرضیات تحقیق………………………………………………………………………………………………………………………………….. 97

6 – 4 – پیشنهادات……………………………………………………………………………………………………………………………………………… 100

منابع و ماخذ…………………………………………………………………………………………………………………………………………………………. 102

پیوست­ها………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………. 113

فهرست اشکال

عنوان                                                                                                                                                            صفحه

شکل 1 – 1 فلوچارت تدوین پایان­نامه……………………………………………………………………………………………………………………… 10

شکل 3 – 1 نقشه منطقه مورد مطالعه………………………………………………………………………………………………………………………. 59

شکل 4 – 1 فلوچارت روش­های به کار رفته در پایان­نامه……………………………………………………………………………………………. 58

عنوان …………………………………………………………………………………………………………………..صفحه

1-1- مقدمه   ……………………………………………………………………………………………………………………………………………………….2

1-2- بیان مسأله   …………………………………………………………………………………………………………………………………………………3

1-3- سؤالات اصلی پژوهش …………………………………………………………………………………………………………………………………..4

1-4- فرضیات پژوهش  ………………………………………………………………………………………………………………………………………….4

1-5- هدف پژوهش  ………………………………………………………………………………………………………………………………………………4

1-6- ضرورت واهمیت پژوهش ……………………………………………………………………………………………………………………………….4

1-7- پیشینه­ی پژوهش …………………………………………………………………………………………………………………………………………..5

فصل دوم: مبانی نظری پژوهش

2-1- مقدمه ……………………………………………………………………………………………………………………………………………………….14

2-2- نقش عوامل انسانی در تغییرات اقلیمی وارزیابی اثرات آن ………………………………………………………………………………..14

2-3- تعریف سری زمانی ………………………………………………………………………………………………………………………………………15

2-4- ویژگی­های­ سری­های زمانی …………………………………………………………………………………………………………………………16

2-5- تقسیم بندی سری­های زمانی ……………………………………………………………………………………………………………………….16

2-6- مؤلفه­های اصلی سری زمانی ………………………………………………………………………………………………………………………..17

2-6-2- روند خطی ………………………………………………………………………………………………………………………………………………18

2-6-3- نوسانات کوتاه مدت …………………………………………………………………………………………………………………………………18

2-6- 3-1- نوسانات فصلی ………………………………………………………………………………………………………………………………….18

2-6-3-2- نوسانات چرخه­ای ………………………………………………………………………………………………………………………………..19

2-6-4- نوسانات نامنظم ………………………………………………………………………………………………………………………………………20

2-7- انواع روش­های بررسی روند …………………………………………………………………………………………………………………………………………20

2-7-1- محاسن روش­های ناپارامتری …………………………………………………………………………………………………………………………………..20

2-7-2- معایب روش­های ناپارامتری …………………………………………………………………………………………………………………………………….21

فصل سوم: ویژگی­های جغرافیایی منطقه مورد مطالعه

3-1- مقدمه ………………………………………………………………………………………………………………………………………………………..23

3-2- انتخاب ایستگاهها ……………………………………………………………………………………………………………………………………….24

3-3- موقعیت ایستگاهها ………………………………………………………………………………………………………………………………………24

3-4- دوره­ی آماری و روش استخراج داده­ها …………………………………………………………………………………………………………..25

3-5- ویژگی­های توپوگرافی استان …………………………………………………………………………………………………………………………25

3-5-1- ارتفاعات …………………………………………………………………………………………………………………………………………………25

3-5-1-1- سلسله ارتفاعات مهم استان …………………………………………………………………………………………………………………26

3-5-1-1-1- ارتفاعات پاوه ………………………………………………………………………………………………………………………………….26

3-5-1-1-2- ارتفاعات حوالی شهر کرمانشاه …………………………………………………………………………………………………………26

3-5-1-1-3- ارتفاعات حد فاصل مناطق گرمسیری وسرد سیری …………………………………………………………………………….27

3-5-1-1-5- ارتفاعات حد فاصل صحنه، کنگاور وسنقر …………………………………………………………………………………………27

3-5-2- واحدهای توپوگرافی در استان کرمانشاه …………………………………………………………………………………………………….28

3-5-2-1- کوهپایه ……………………………………………………………………………………………………………………………………………..28

3-5-2-2- دشت­ها ……………………………………………………………………………………………………………………………………………..28

3-6- آب و هوا ……………………………………………………………………………………………………………………………………………………29

3-6-1- بارش ……………………………………………………………………………………………………………………………………………………..29

3-6-2- دما ………………………………………………………………………………………………………………………………………………………..31

3-6-3- توده­های هوای مؤثر بر منطقه ………………………………………………………………………………………………………………….31

3-6-3-1- کم فشار ایسلند ………………………………………………………………………………………………………………………………….31

3-6-3-2- کم فشار مدیترانه ………………………………………………………………………………………………………………………………..31

3-6-3-3- توده پرفشار سیبری …………………………………………………………………………………………………………………………….32

3-6-3-4- کم فشار سودانی …………………………………………………………………………………………………………………………………32

فصل چهارم: مواد و روش پژوهش

عنوان ……………………………………………………………………………………………………………………صفحه

4-1- مقدمه ………………………………………………………………………………………………………………………………………………………..34

4-2- مدل­های ARIMA ………………………………………………………………………………………………………………………………….34

4-2-1- تشخیص مدل آزمایشی ……………………………………………………………………………………………………………………………35

4-2-1-1- پیش بینی با مدل ARIMA  ……………………………………………………………………………………………………………35

4-2-2- مدل­های مرکب (اتورگرسیو ومیانگین متحرک) ARIMA ……………………………………………………………………………….36

4-3- تحلیل روند با استفاده از مدل MANN- KENDALL ……………………………………………………………………………………37

4-4- تجزیه و تحلیل رگرسیون ……………………………………………………………………………………………………………………………………..39

4-4-1- خط رگرسیون بهترین برازش ………………………………………………………………………………………………………………………….39

یک مطلب دیگر :

فصل پنجم: یافته­های پژوهش

5-1- مقدمه ………………………………………………………………………………………………………………………………………………………..42

5-2- آماره­های توصیفی بارش ایستگاههای مورد مطالعه …………………………………………………………………………………………42

5-3- تحلیل روند …………………………………………………………………………………………………………………………………………………52

5-3-1- تحلیل روند خطی وپلی نومیال مرتبه­ی 6 مجموع بارندگی ایستگاههای مورد مطالعه …………………………………….52

5-4- بررسی همبستگی مقادیر بارندگی ماهیانه واقعی وپیش بینی شده در ایستگاههای مورد مطالعه …………………………..55

5-5- تحلیل روند با استفاده از آزمون من کندال ……………………………………………………………………………………………………..57

5-6- بررسی روند بارش بر اساس تجزیه تحلیل سری زمانی در ایستگاههای مورد مطالعه ………………………………………….61

5-6-1- ایستگاه کرمانشاه …………………………………………………………………………………………………………………………………….61

5-6-1-1- مدل­سازی بارش …………………………………………………………………………………………………………………………………61

5-6-1-2- بررسی فرضیات بنیادی مدل ………………………………………………………………………………………………………………..62

5-6-2- ایستگاه اسلام آباد غرب …………………………………………………………………………………………………………………………..66

5-6-2-1- مدل­سازی بارش …………………………………………………………………………………………………………………………………66

5-6-2-2- بررسی فرضیات بنیادی مدل ………………………………………………………………………………………………………………..67

5-6-3- ایستگاه کنگاور ……………………………………………………………………………………………………………………………………….71

5-6-3-1- مدل­سازی بارش …………………………………………………………………………………………………………………………………71

5-6-3-2- بررسی فرضیات بنیادی مدل ………………………………………………………………………………………………………………..71

5-6-4- ایستکاه سرپل ذهاب ……………………………………………………………………………………………………………………………….74

5-6-4-1- مدل­سازی بارش …………………………………………………………………………………………………………………………………74

5-6-4-2- بررسی فرضیات بنیادی مدل ………………………………………………………………………………………………………………..75

5-6-5- ایستگاه روانسر ………………………………………………………………………………………………………………………………………..78 5-6-5-1- مدل­سازی بارش …………………………………………………………………………………………………………………………………78

5-6-5-2- بررسی فرضیات بنیادی مدل ………………………………………………………………………………………………………………..79

5-6-6- بررسی سری زمانی تبدیل یافته وتعیین مرتبه­های تفاضل فصلی وغیر فصلی ……………………………………………….82

5-7- بررسی معنی دار بودن تغییرات ……………………………………………………………………………………………………………………..90

فصل ششم: نتیجه گیری

6-1- بحث ونتیجه گیری  …………………………………………………………………………………………………………………………………….93

6-2- آزمون فرضیات …………………………………………………………………………………………………………………………………………..96

6-2-1- فرضیه­ اول …………………………………………………………………………………………………………………………………………….96

6-2-2- فرضیه دوم …………………………………………………………………………………………………………………………………………….96

منابع ومآخذ ………………………………………………………………………………………………………………………………………………………….9

فهرست جدول­ها

عنوان …………………………………………..……………………………………………………………………..صفحه

جدول 3 – 1: مشخصات جغرافیایی ایستگاههای مورد مطالعه …………………………………………………………………………………..25

جدول 3 – 2: میانگین بارش سالانه ایستگاههای مورد مطالعه ………………………………………………………………………………….29

جدول 3-3: میانگین مجموع بارنگی ماهانه (میلیمتر) ایستگاههای مورد مطالعه ………………………………………………………….30

جدول 5-1: نتایج آماره­های توصیفی بارش ماهانه ایستگاه کرمانشاه …………………………………………………………………………44

جدول5-2: نتایج آماره­های توصیفی بارش ماهانه ایستگاه اسلام آباد …………………………………………………………………………44

جدول 5-3: نتایج آماره­های توصیفی بارش ماهانه ایستگاه روانسر …………………………………………………………………………….45

جدول 5-4: نتایج آماره­های توصیفی بارش ماهانه ایستگاه کنگاور …………………………………………………………………………….45

جدول 5-5:  نتایج آماره­های توصیفی بارش ماهانه ایستگاه سرپل ذهاب ……………………………………………………………………46

جدول 5-6: معادله خط رگرسیون وضریب همبستگی بین مقادیر واقعی وپیش بینی شده …………………………………………….56

جدول5-7 :نتایج آزمون من کندال برای داد­های سالانه …………………………………………………………………………………………..60

جدول 5-8: محاسبه آزمون کلوموگروف اسمیرنف ایستگاه کرمانشاه ………………………………………………………………………….65

جدول 5-9: مقادیر محاسبه شده پیش بینی بارش ایستگاه کرمانشاه …………………………………………………………………………66

جدول 5-10: محاسبه آزمون کلوموگروف اسمیرنف ایستگاه اسلام آباد غرب ……………………………………………………………..70

جدول 5-11: مقادیر محاسبه شده پیش بینی بارش ایستگاه کنگاور …………………………………………………………………………..70

جدول 5-12: محاسبه آزمون کلوموگروف اسمیرنف ایستگاه کنگاور …………………………………………………………………………..74

جدول 5-13:مقادیر محاسبه شده پیش بینی بارش ایستگاه کنگاور ……………………………………………………………………………74

جدول 5-14: محاسبه آزمون کلوموگروف اسمیرنف ایستگاه سرپل ذهاب ………………………………………………78

جدول 5-15: مقادیر محاسبه شده پیش بینی بارش ایستگاه سرپل ذهاب …………………………………………………………………..78

جدول5 -16- محاسبه آزمون کلوموگروف اسمیرنف ایستگاه روانسر ………………………………………………………………………….82

جدول 5-17: مقادیر محاسبه شده پیش بینی بارش ایستگاه روانسر …………………………………………………………………………..82

جدول 5-18: مقادیر D،d   p،  q ، p و Q مدل نهایی 12(Q ، D ، P) ( q ، d ، p ) SARIMA برای ایستگاههای مورد مطالعه ………………………………………………………………………………………………………………………………………………………….83

جدول 5-19: بررسی و انتخاب بهترین مدل ARIMA برای ایستگاههای مورد مطالعه …………………………………………….83

یک مطلب دیگر :

1-9- سوابق تحقیق………………………………………………………………………………………………………….. 6

1-10- مشکلات تحقیق…………………………………………………………………………………………………….. 8

1-11- قلمرو تحقیق………………………………………………………………………………………………………… 8

فصل دوم : مبانی نظری تحقیق

2- مبانی نظری تحقیق………………………………………………………………………………………………………. 12

2-1- مقدمه……………………………………………………………………………………………………………………. 12

2-2- فرآیند بارش…………………………………………………………………………………………………………… 12

2-3- بارش و مشخصات آن………………………………………………………………………………………………. 13

2-3-1- تقسیم بندی بارش………………………………………………………………………………………………… 14

2-3-4-1- بارش همرفتی………………………………………………………………………………………………….. 15

2-3-4-2- بارش کوهستانی……………………………………………………………………………………………….. 16

2-3-4-3- بارش سیکلونی………………………………………………………………………………………………… 17

2-3-2-اندازه گیری بارندگی………………………………………………………………………………………………. 17

2-4- مفهوم بارش سنگین………………………………………………………………………………………………….. 17

2-5- عوامل و محل حدوث بارش سنگین…………………………………………………………………………….. 18

2-6- انواع روشهای مطالعه بارش سنگین………………………………………………………………………………. 19

2-7- بارندگی های یک روزه  (24 ساعته)…………………………………………………………………………….. 21

2-8- متوسط بارندگی ماهانه………………………………………………………………………………………………. 22

2-9- بارندگی فصلی……………………………………………………………………………………………………….. 22

2-10-  فضای شهری……………………………………………………………………………………………………….. 22

فصل سوم : ویژگیهای جغرافیایی محدوده تحقیق

3- ویژگیهای جغرافیایی محدوده تحقیق………………………………………………………………………………… 24

3-1- ویژگی های طبیعی…………………………………………………………………………………………………… 24

3-1-1- موقعیت جغرافیایی……………………………………………………………………………………………….. 24

3-1-2- زمین شناسی بندرانزلی…………………………………………………………………………………………… 26

3-1-3- توپوگرافی………………………………………………………………………………………………………….. 28

3-1-4- اقلیم…………………………………………………………………………………………………………………. 28

3-1-4-1- مقدمه…………………………………………………………………………………………………………….. 28

3-1-4-2- شرایط عمومی ومنطقه ای آب و هوا……………………………………………………………………… 29

3-1-4-3- توده های هوا…………………………………………………………………………………………………… 29

3-1-4-4-  شرایط محلی آب و هوا…………………………………………………………………………………….. 30

3-1-4-5- روش کار……………………………………………………………………………………………………….. 30

3-1-4-6- ایستگاه مورد استفاده در این تحقیق……………………………………………………………………….. 31

3-1-4-7- وضعیت عناصر اقلیمی محدوده تحقیق…………………………………………………………………… 31

3-1-4-7- 1- بارندگی…………………………………………………………………………………………………….. 31

3-1-4-7- 1- 1- درصد بارندگی فصلی………………………………………………………………………………. 33

3-1-4-7- 1- 2-  تعداد روزهای بارانی………………………………………………………………………………. 34

3-1-4-7- 2- درجه حرارت……………………………………………………………………………………………… 35

3-1-4-7- 2- 1-  درجه حرارت ماهانه……………………………………………………………………………….. 35

3-1-4-7- 2- 2- متوسط حداقل و حداكثر دمای ماهانه……………………………………………………………. 36

3-1-4-7- 3- متوسط ماهانه تعداد روزهای یخبندان………………………………………………………………… 37

3-1-4-7- 4- متوسط رطوبت نسبی……………………………………………………………………………………. 38

3-1-4-7- 5- روزهای همراه با ابر……………………………………………………………………………………… 39

3-1-4-7- 6- ساعات آفتابی……………………………………………………………………………………………… 40

3-1-4-7- 7-  باد…………………………………………………………………………………………………………… 40

3-1-4-7- 7- 1- بادهای محلی بندرانزلی…………………………………………………………………………….. 40

3-1-4-7-8- طبقه بندی اقلیمی منطقه………………………………………………………………………………….. 42

3-1-4-7- 8- 1- طبقه بندی اقلیمی به روش ایوانف……………………………………………………………….. 42

3-1-4-7-8-2 -طبقه بندی اقلیمی به كمك نموگرام دومارتن…………………………………………………….. 44

3-1-4-7- 8- 3- طبقه بندی اقلیمی به كمك نموگرام آمبرژه……………………………………………………… 45

3-1-5- منابع آب……………………………………………………………………………………………………………. 46

3-1-6- خاک…………………………………………………………………………………………………………………. 46

فصل چهارم : مواد و روش کار

4-1 مواد و روش کار……………………………………………………………………………………………………….. 48

فصل پنجم : یافته های تحقیق

5- یافته های تحقیق…………………………………………………………………………………………………………. 56

5-1- مقدمه……………………………………………………………………………………………………………………. 56

5-2- تحلیل رژیم بارندگی انزلی…………………………………………………………………………………………. 57

5-2-1- رژیم سالانه بارش………………………………………………………………………………………………… 57

5-2-2- رژیم ماهانه بارش…………………………………………………………………………………………………. 57

5-2-3- رژیم روزهای همراه با بارش…………………………………………………………………………………… 59

5-2-4- رژیم ماهانه بارش 24 ساعته……………………………………………………………………………………. 59

5-3-شدت بارندگیهای کوتاه مدت و منحنی هایIDF ) Intensity Duration Frequency (……………….. 60

یک مطلب دیگر :

 فصل ششم : پاسخ به فرضیات و نتیجه گیری

6- پاسخ به فرضیات و نتیجه گیری………………………………………………………………………………………. 76

6-1- پاسخ به فرضیات…………………………………………………………………………………………………….. 76

6-1-1- فرضیه اول………………………………………………………………………………………………………….. 76

6-1-2- فرضیه دوم…………………………………………………………………………………………………………. 76

6-1-3- فرضیه سوم…………………………………………………………………………………………………………. 76

6-2- نتیجه گیری…………………………………………………………………………………………………………….. 77

منابع و ماخذ…………………………………………………………………………………………………………………… 79

فهرست جداول

عنوان                                                                                                              صفحه

جدول شماره(2-1): متوسط آمار روزهای با بارش 30 میلی متر و بیشتر(علیجانی، 1376  )………………. 18

جدول3-1- تقسیمات سیاسی شهرستان بندرانزلی 1385…………………………………………………………… 24

جدول 3-2- موقعیت جغرافیایی استان گیلان و محدوده مورد مطالعه………………………………………….. 26

جدول شماره (3-3): مشخصات ایستگاه محدوده تحقیق………………………………………………………….. 31

جدول شماره (3-4): متوسط ماهانه بارندگی ایستگاه سینوپتیك انزلی…………………………………………… 32

جدول شماره (3-5):درصد بارندگی فصلی ایستگاه انزلی…………………………………………………………. 33

جدول شماره (3-6): متوسط ماهانه تعداد روزهای بارانی ایستگاه سینوپتیك انزلی…………………………… 34

جدول شماره (3-7): متوسط ماهانه و سالانه درجه حرارت ایستگاه سینوپتیك انزلی………………………… 35

جدول شماره(3-8):متوسط دمای حداكثر و حداقل ماهانه ایستگاه سینوپتیك انزلی…………………………… 36

جدول شماره (3-9):متوسط ماهانه تعداد روزهای یخبندان ایستگاه سینوپتیك انزلی…………………………. 37

جدول شماره (3-10):متوسط ماهانه رطوبت نسبی ایستگاه سینوپتیك انزلی……………………………………. 38

جدول شماره (3-11):متوسط ماهانه تعداد روزهای همراه با ابر ایستگاه سینوپتیك انزلی……………………. 39

جدول شماره (3-12): متوسط ماهانه ساعات آفتابی ایستگاه سینوپتیك انزلی………………………………….. 40

جدول شماره (3-13):تعیین نوع اقلیم به روش ایوانُف…………………………………………………………….. 43

جدول شماره(3-14): پارامترهای مورد مطالعة ایستگاه انزلی در متُد ایوانف…………………………………… 43

جدول شماره (4-1): مشخصات ایستگاه بندر انزلی…………………………………………………………………. 48

جدول شماره (4-2): میانگین ماهانه بارش (میلی متر) در ایستگاه انزلی………………………………………… 48

جدول شماره (4-3 ): میانگین ماهانه بارش 24 ساعته (میلی متر) در ایستگاه انزلی………………………….. 48

جدول شماره(4-4): مقادیر بر آورد شده شدت، مدت ، فراوانی ایستگاه انزلی……………………………….. 49

جدول شماره(5-1): پارامترهای مورد محاسبه بارش………………………………………………………………… 57

جدول شماره (5-2 ): میانگین ماهانه بارش (میلی متر) در ایستگاه انزلی ( 2005 –1976)………………… 57

جدول شماره(5-3 ): روزهای همراه با بارش در ایستگاه مطالعاتی( 2005 –1966)…………………………. 59

جدول شماره ( 5-4 ): میانگین ماهانه بارش 24 ساعته (میلی متر) در ایستگاه انزلی…………………………. 59

جدول شماره5-5: مقادیر بر آورد شده شدت، مدت ، فراوانی ایستگاه انزلی………………………………….. 65

جدول شماره(5-6):.معادلات برآورد شدت بارندگی با مدت‌های متفاوت درانزلی………………………….. 65

فهرست نمودارها

عنوان                                                                                                              صفحه

نمودار شماره(1-1): نمودار انواع بارش ها با توجه به منشا و عوامل ایجاد کننده……………………………… 16

نمودار3-1- متوسط ماهانه بارندگی ایستگاه سینوپتیك انزلی………………………………………………………. 32

نمودار شماره(3-2): درصد بارندگی فصلی ایستگاه سینوپتیك انزلی…………………………………………….. 33

نمودار شماره(3-3): تعداد روزهای بارانی ایستگاه سینوپتیك انزلی……………………………………………… 34

نمودار شماره(3-4): میانگین دمای ماهانه ایستگاه سینوپتیك انزلی……………………………………………….. 35

نمودار شماره(3-5):میزان متوسط دمای حداكثر و حداقل ایستگاه سینوپتیك انزلی…………………………… 36

نمودار شماره(3-6): متوسط تعداد روزهای یخبندان ایستگاه سینوپتیك انزلی………………………………….. 37

نمودار شماره (3-7):متوسط ماهانه رطوبت نسبی ایستگاه سینوپتیك انزلی……………………………………… 38

نمودار شماره(3-8):متوسط تعداد روزهای همراه با ابر ایستگاه سینوپتیك انزلی………………………………. 39

نمودار شماره(3-9): متوسط تعداد ساعات آفتابی ایستگاه سینوپتیك انزلی…………………………………….. 40

نمودار شماره (3-10 ):گلبادسالانه ایستگاه همدیدی انزلی…………………………………………………………. 41

نمودار شماره ( 3- 11):نمودار درصد توزیع فراوانی سرعت باد سالانه………………………………………… 42

نمودار شماره (3-12):موقعیت بندرانزلی در اقلیم نمای دومارتن………………………………………………… 44

نمودار شماره (3-13):اقلیم نمای آمبرژه……………………………………………………………………………….. 45

نمودار شماره(5-1): نمودار برازش داده های باران کوتاه مدت انزلی با توزیع های آماری در بازه زمانی 15

دقیقه………………………………………………………………………………………………………………………….. 66

نمودار شماره(5-2): نمودار برازش داده های باران کوتاه مدت انزلی با توزیع های آماری در بازه زمانی 30

دقیقه…………………………………………………………………………………………………………………………… 66

نمودار شماره(5-3): نمودار برازش داده های باران کوتاه مدت انزلی با توزیع های آماری در بازه زمانی 45

دقیقه…………………………………………………………………………………………………………………………… 67

• فصل اوّل: كلیات. 12

1.1. بیان مسئله. 12

1.2.  اهمیت و ضرورت. 13

1.3. سؤالات تحقیق . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .  . . . . . . ‌. . . . . . . 11

1.4.  فرضیات تحقیق. 14

1.5. پیشینۀ تحقیق. 15

1.6. مفاهیم تحقیق. 16

1.7. بررسی منابع. 18

1.7.1 . نهج البلاغه. 18

1.7.2 . برخی از شروح نهج البلاغه. 19

1.7.2.2 . شرح نهج البلاغه (ابن ابی الحدید).. 20

1.7.2.4.  شرح نهج‌البلاغه( ابن‌میثم ).. 21

1.7.2.1 . منهاج البراعة فی شرح نهج البلاغه.. 22

1.7.2.3.  فی ظلال نهج البلاغه.. 23

1.7.2.5 . بهج الصباغة فی شرح نهج البلاغه.. 23

1.7.3 . برخی ازكتب تاریخی. 24

1.7.3.1.  وقعة صفین‏ 25

1.7.3.2. الطبقات الكبری.. 26

1.7.3.3. أنساب الأشراف‏ 26

1.7.3.4.  الأخبار الطوال‏ 27

1.7.3.5. الغارات.. 28

1.7.3.6. تاریخ یعقوبی.. 29

1.7.3.7. تاریخ طبری.. 30

1.7.3.8.  مروج الذهب‏ 31

1.7.3.9.  الجمل.. 32

1.7.3.10.  الاستیعاب‏ 33

1.7.3.11.  الكامل فی التاریخ‏ 35

1.7.3.12. اسد الغابة فی معرفة الصحابة.. 35

1.7.3.13. الاصابة فی تمییز الصحابه‏ 36

1.7.3.14.  منتهی الامال.. 38

1.7.4. برخی از كتب لغت (عربی/ فارسی). 39

1.7.4.1.  لسان‌العرب.. 40

1.7.4.2.  مجمع البحرین.. 40

1.7.4.3.  قاموس قرآن.. 43

1.7.4.4.  المفردات فی غریب القرآن.. 39

1.7.4.5.  لغت‌نامۀ دهخدا.. 41

1.7.4.6.  فرهنگ فارسی عمید.. 42

1.7.5.  برخی از كتب روایی. 44

1.7.5.1.  من لا یحضره الفقیه.. 45

1.7.5.2.  الکافی.. 44

1.7.5.3.  بحار الانوار.. 45

یک مطلب دیگر :

1.7.5.4.   الغدیر.. 46

2. فصل دوّم: شاخصه‌های مبنایی. 49

2.1.  معرفت‌شناسی. 49

2.2.  اخلاق:. 54

3. فصل سوم: شاخصه‌ها رفتاری. 65

3.1. بصیرت. 66

3.1.1.  بصیرت یاران، زیر ذره‌بین تاریخ. 81

3.1.2. بی‌بصیرت یاران، زیر ذره‌بین تاریخ. 99

3.2. امربه معروف ونهی ازمنكر. 105

3.2.1. یاران مطلوب، نمونۀ آمرین به معروف وناهیان از منكر  117

3.3.  شناخت ودفع  فتنه. 123

3.3.1.  نگاه تاریخ به شناخت ودفع فتنه توسط یاران مطلوب  138

3.3.2. نگاه تاریخ به عدم شناخت ودفع فتنه. 144

3.4.  عدالت محوری. 146

3.4.1.  عدالت‌محوری یاران مطلوب زیر ذرّه‌بین تاریخ. 158

3.4.2. عدم تحمّل عدالت علوی توسّط یاران در نظر تاریخ. 162

3.5. جهاد خالصانه. 166

3.5.1.  اخلاص یاران مجاهد، درنگاه تاریخ. 172

3.6. شهادت‌طلبی. 178

3.6.1.  شهادت‌طلبی یاران مطلوب درنگاه تاریخ. 183

3.7. معرفت به حق وپیروی از آن. 190

3.7.1.  معرفت یاران مطلوب به حق و پیروی ازآن درنگاه تاریخ  205

3.7.2.  عدم معرفت یاران به حق در نگاه تاریخ. 210

3.8.  شناخت كیفیت رابطه با دنیا. 212

3.8.1.   دنیاگریزی زاهدانۀ یاران مطلوب، زیر ذرّه بین تاریخ  219

3.8.2.  دنیاطلبی یاران زیر ذرّه‌بین تاریخ. 223

3.9.  پایداری. 226

3.9.1. پایداری یاران مطلوب در نگاه تاریخ. 231

3.10.  تقوا. 237

3.10.1. تقوای یاران مطلوب در نگاه تاریخ. 244

3.10.2.  بی‌تقوای یاران در نگاه تاریخ. 248

4. فصل چهارم: نتیجه‌گیری و پیشنهادات تحقیق. 251

فهرست منابع (كتاب‌نامه). 256

منابع فارسی. 257

منابع عربی. 260

سایت‌ها ونرم‌افزارها. 264

الملخص.

Abstract

1-7. موانع و محدودیت های تحقیق. 6

فصل دوم: مرور منابع

2-1. پیشینه تحقیق. 8

2-2. آب و هوا یا اقلیم چیست ؟ 9

2-3. ماهیت تغییرات اقلیمی. 10

2-4. دلایل تغییر اقلیم. 13

2-4-1. دلایل طبیعی تغییر اقلیم. 13

2-4-2. دلایل انسانی تغییر اقلیم. 13

2-5. انواع متغیرهای اقلیمی. 14

2-6. دما و بارش… 15

2-6-1. دما 15

2-6-2. بارش…. 25

فصل سوم: مواد و روشها

3-1. مقدمه. 32

3-2. محدوده تحقیق. 32

3-3. داده های تحقیق. 34

3-4. دوره آماری مورد مطالعه. 37

3-5. بازسازی داده ها 37

3-6. روش کار 37

3-7. روش ها و تکنیک های مورد استفاده در تحقیق. 39

3-8. روش های پارامتری و ناپارامتری.. 40

3-9. محاسن و معایب روش های ناپارامتری.. 41

3-10. آزمون گرافیکی من کندال. 42

3-10-1. مراحل انجام آزمون رتبه ای من ـ کندال. 43

فصل چهارم: تجزیه و تحلیل داده ها و یافته های تحقیق

4-1. یافته ها 47

4-2. کاربرد روش من ـ کندال. 47

4-3. آزمون تصادفی و غیر تصادفی بودن داده ها  (آماره T) 48

4-3-1. تست ارتباط رتبه ای آماره t به روش کندال. 49

4-4. تحلیل تغییرات بارش… 49

4-4-1. تغییرات ماهانه بارش…. 49

4-5. الگوی زمانی روند بارش براساس آماره های U و َU   آزمون من- کندال. 50

4-5-1. تحلیل نمودار ماهانه آزمون آماری و گرافیکی من–کندال. 51

فصل پنجم: فصل پنجم: بحث، نتیجه گیری و پیشنهادات

5-1. تحلیل نمودار مجموع ماهانه بارش از سال 1961-2011. 103

5-2. تحلیل نمودار میانگین دما از سال 1961-2011. 106

5-3. نتیجه گیری.. 109

فهرست منابع و ماخذ. 112

فهرست جداول

عنوان                                                                                        صفحه

جدول 3-1. داده های ماهانه و سالانه مجموع بارندگی ماهیانه به میلیمتر ایستگاه سینوپتیک بندر انزلی.. 34

یک مطلب دیگر :

جدول 3-2. داده های ماهانه و سالانه میانگین ماهیانه متوسط دمای روزانه هوا بر حسب درجه سانتی گراد ایستگاه سینوپتیک بندر انزلی   36

جدول4-1. سطوح معنی داری  و احتمال خطا  برای آزمون من ـکندال. 49

جدول 4-2. – نتایج آزمون آماره من – كندال به همراه نوع و زمان تغییر سری های زمانی میانگین بارش ماه ژانویه. 54

جدول 4-3. – نتایج آزمون آماره من – كندال به همراه نوع و زمان تغییر سری های زمانی میانگین بارش ماه فوریه. 56

جدول 4-4. – نتایج آزمون آماره من – كندال به همراه نوع و زمان تغییر سری های زمانی میانگین بارش ماه مارس… 58

جدول 4-5. – نتایج آزمون آماره من – كندال به همراه نوع و زمان تغییر سری های زمانی میانگین بارش ماه آپریل.. 60

جدول 4-6. – نتایج آزمون آماره من – كندال به همراه نوع و زمان تغییر سری های زمانی میانگین بارش ماه می.. 62

جدول 4-7. – نتایج آزمون آماره من – كندال به همراه نوع و زمان تغییر سری های زمانی میانگین بارش ماه ژوئن.. 64

جدول 4-8. – نتایج آزمون آماره من – كندال به همراه نوع و زمان تغییر سری های زمانی میانگین بارش ماه ژولای.. 66

جدول 4-9. – نتایج آزمون آماره من – كندال به همراه نوع و زمان تغییر سری های زمانی میانگین بارش ماه اوت… 68

جدول 4-10. – نتایج آزمون آماره من – كندال به همراه نوع و زمان تغییر سری های زمانی میانگین بارش ماه سپتامبر. 70

جدول 4-11. – نتایج آزمون آماره من – كندال به همراه نوع و زمان تغییر سری های زمانی میانگین بارش ماه اکتبر. 72

جدول 4-12. – نتایج آزمون آماره من – كندال به همراه نوع و زمان تغییر سری های زمانی میانگین بارش ماه نوامبر. 74

جدول 4-13. – نتایج آزمون آماره من – كندال به همراه نوع و زمان تغییر سری های زمانی میانگین بارش ماه دسامبر. 76

جدول 4-14. – نتایج آزمون آماره من – كندال به همراه نوع و زمان تغییر سری های زمانی میانگین دمای سالانه ماه ژانویه. 78

جدول 4-15. – نتایج آزمون آماره من – كندال به همراه نوع و زمان تغییر سری های زمانی میانگین دمای سالانه ماه فوریه. 80

جدول 4-16. – نتایج آزمون آماره من – كندال به همراه نوع و زمان تغییر سری های زمانی میانگین دمای سالانه ماه مارس… 82

جدول 4-17. – نتایج آزمون آماره من – كندال به همراه نوع و زمان تغییر سری های زمانی میانگین دمای سالانه ماه آپریل.. 84

جدول 4-18. – نتایج آزمون آماره من – كندال به همراه نوع و زمان تغییر سری های زمانی میانگین دمای سالانه ماه می.. 86

جدول 4-19. – نتایج آزمون آماره من – كندال به همراه نوع و زمان تغییر سری های زمانی میانگین دمای سالانه ماه ژوئن.. 88

جدول 4-20. – نتایج آزمون آماره من – كندال به همراه نوع و زمان تغییر سری های زمانی میانگین دمای سالانه ماه ژولای.. 90

جدول 4-21. – نتایج آزمون آماره من – كندال به همراه نوع و زمان تغییر سری های زمانی میانگین دمای سالانه ماه اوت… 92

جدول 4-22. – نتایج آزمون آماره من – كندال به همراه نوع و زمان تغییر سری های زمانی میانگین دمای سالانه ماه سپتامبر. 94

جدول 4-23. – نتایج آزمون آماره من – كندال به همراه نوع و زمان تغییر سری های زمانی میانگین دمای سالانه ماه اکتبر. 96

جدول 4-24. – نتایج آزمون آماره من – كندال به همراه نوع و زمان تغییر سری های زمانی میانگین دمای سالانه ماه نوامبر. 98

جدول 4-25. – نتایج آزمون آماره من – كندال به همراه نوع و زمان تغییر سری های زمانی میانگین دمای سالانه ماه دسامبر. 100

فهرست اشکال

عنوان                                                                                        صفحه

شکل 2-1- روند تغییرات دمای جهانی در 140 سال گذشته. 16

شکل 3-1. نقشه ایستگاه سینوپتیک بندرانزلی.. 33

شکل 4-1. نمودار نتایج آزمون آماره من – كندال به همراه نوع و زمان تغییر سری های زمانی میانگین بارش ماه ژانویه. 55

شکل 4-2. – نمودار نتایج آزمون آماره من – كندال به همراه نوع و زمان تغییر سری های زمانی میانگین بارش ماه فوریه. 57

شکل 4-3. – نمودار نتایج آزمون آماره من – كندال به همراه نوع و زمان تغییر سری های زمانی میانگین بارش ماه مارس… 59

شکل 4-4. – نمودار نتایج آزمون آماره من – كندال به همراه نوع و زمان تغییر سری های زمانی میانگین بارش ماه آپریل.. 61

شکل 4-5. – نمودار نتایج آزمون آماره من – كندال به همراه نوع و زمان تغییر سری های زمانی میانگین بارش ماه می.. 63

شکل 4-6. – نمودار نتایج آزمون آماره من – كندال به همراه نوع و زمان تغییر سری های زمانی میانگین بارش ماه ژوئن.. 65

شکل 4-7. – نمودار نتایج آزمون آماره من – كندال به همراه نوع و زمان تغییر سری های زمانی میانگین بارش ماه ژولای.. 67

شکل 4-8. – نمودار نتایج آزمون آماره من – كندال به همراه نوع و زمان تغییر سری های زمانی میانگین بارش ماه اوت… 69

شکل 4-9. – نمودار نتایج آزمون آماره من – كندال به همراه نوع و زمان تغییر سری های زمانی میانگین بارش ماه سپتامبر. 71

شکل 4-10. – نمودار نتایج آزمون آماره من – كندال به همراه نوع و زمان تغییر سری های زمانی میانگین بارش ماه اکتبر. 73

1-5 جامعه آماری. 8

1-6 شاخص های اقلیمی عمده پیشنهادی. 8

1-7 محدودیت ها 8

1-8  واژه ها و مفاهیم. 9

فصل دوم: مرور منابع، ادبیات تحقیق و پیشینه تحقیق

2-1 برنامه ریزی فضاهای آموزشی.. 11

2-2 فضاهای آموزشی.. 13

2-2-1 مطلوبیت زمین مدرسه 13

2-3 ساختمان مدرسه 14

2-4 ویژگی های کلاس درس.. 14

2-4-1 بررسی نور طبیعی.. 14

2-4-2 رنگ.. 15

2-4-3 جایگاه معلم. 15

2-4-4 میز و نیمکت. 15

2-5 نام مدرسه 15

2-6 تابلو ها و کتیبه ها 16

2-7  درب ورودی. 16

2-8  ضوابط مکان یابی و ساختن محیط های آموزشی.. 16

2-8-1 دسترسی.. 16

2-8-2 آسایش محیطی.. 16

2-8-2-1 نور 17

2-8-2-2 نوع نور موردنیاز 19

2-9  مکان یابی و شرایط انتخاب زمین. 20

2-9-1 سازگاری. 20

2-9-1-1 سازگاری موقعیت مکانی. 20

2-9-1-2 کاربری های سازگار – ناسازگاری موقعیت مکانی. 20

2-9-2 مطلوبیت. 21

2-9-2-1 شرایط محیطی. 21

2-9-3 ظرفیت. 22

2-10 ایمنی واحدهای آموزشی.. 22

2-10-1 ایمنی در مقابل سوانح طبیعی.. 22

2-10-2 ایمنی در مقابل سوانح غیرطبیعی.. 23

2-10-3 ایمنی در ارتباط با حوادث داخلی مدرسه 23

2-11 سرانه فضاهای محوطه 24

2-11-1 صف جمع و تفریق. 24

2-11-2 فضای بازی و ورزش.. 24

2-11-3 فضای سبز 24

2-11-4 فضای توقف وسایل نقلیه 24

2-11-5 فضاهای ارتباطی غیرمفید 25

2-11-6 فضاهای ارتباطی.. 25

2-12 مساحت زمین موردنیاز برای ساختمان های آموزش یک طبقه 25

2-13 مساحت زمین موردنیاز برای ساختمان های آموزشی بالای یک طبقه 25

2-14 نگاهی به ویژگی های اقلیمی منطقه مورد مطالعه و رابطه آن با موضوع تحقیق. 25

2-14-1 نحوه تأثیر عوامل اقلیمی در رابطه با ساختار فضاهای آموزشی.. 25

2-14-2 نحوه تأثیر عوامل اقلیمی در تعیین جهت ساختمان. 26

2-14-3 ویژگی های معماری بومی مناطق معتدل مرطوب. 26

2-14-4 فرم ساختمان در رابطه با اقلیم. 27

2-14-4-1 تابش آفتاب حرارت. 28

2-14-4-2 تشخیص مواقع گرم و سرد یک محل 28

2-14-4-3 تأثیر زوایه تابش. 28

2-14-4-4 تاثیر سایه بان ها 29

2-14-4-5 باد 30

2- 14-5 تهیوه موردنیاز در اقلیم معتدل و مرطوب. 30

2-14-6 بارندگی و رطوبت. 31

2-14-6-1 راه های نفوذ رطوبت به ساختمان 31

2-14-6-2 نفوذ آب باران 32

2-14-6-3 تعرق 32

2-14-7 روش های بهره وری از عناصر اقلیمی در کیفیت ساختمان های آموزشی.. 33

2-15 اصول و قوانین در ساخت و سازهای ساختمان های آموزشی در اقلیم معتدل و مرطوب. 34

2-15-1 نیازهای حرارتی.. 34

2-15-2 جهت استقرار ساختمان. 34

2-15-3 فرم کالبدی و سازماندهی پلان. 34

2-15-4 اندازه پنجره ها و سایبان. 35

2-15-5 مصالح ساختمانی و رنگ سطوح خارجی.. 35

یک مطلب دیگر :

2-15-6 سیستم مکانیکی.. 35

2-16 سوابق تحقیق. 40

فصل سوم: ویژگیهای جغرافیایی محدوده مورد مطالعه

3-1 مقدمه 45

3-2 موقعیت جغرافیایی شهر 45

3-2-1 زمین شناسی.. 46

3-2-2 توپوگرافی.. 47

3-2-3  اقلیم. 47

3-2-3-1-  بررسی شبکه ایستگاههای هواشناسی. 47

3-2-3 -2 بررسی داده های بارش. 48

3-2-4- انتخاب پایه زمانی مشترک یا دوره شاخص آماری. 48

3-2-5 انحراف معیار بارندگی.. 48

3-2-6 ضریب تغییرات. 49

3-2-7 بارندگی ماهیانه 49

3-2-8 توزیع فصلی بارش و رژیم بارندگی.. 50

3-2-9 ضریب تغییرات ماهانه بارش.. 51

3-2-10 رژیم حرارتی شهرلنگرود 52

3-2-11 روند تغییرات میانگین ماهانه دما 53

3-2-12 تغییرات روزانه و فصلی دما 54

3-2-13 رژیم فصلی دما 54

3-2-14 تعداد روزهای یخبندان. 55

3-2-15 رطوبت. 55

3-2-16 تبخیر 56

3-2-16-1 تبخیروتعرق پتانسیل به روش تورنت وایت(etiaW htnrohT) 56

3-2-17 نوع اقلیم در شهر لنگرود 57

3-2-17-1 روش دمارتن اصلاح شده 58

3-2-17-2 سیستم طبقه بندی آمبرژه 59

3-2-18 منابع آب. 59

3-2-19 ساختار جنسی و سنی جمعیت. 66

3-2-19-1 ترکیب جنسی جمعیت شهر لنگرود 66

3-2-19-2 ساختمان سنی جمعیت شهر لنگرود 67

3-2-20 متوسط بعد خانوار در شهر لنگرود 68

3-2-21 مهاجرت. 69

3-2-21-1 مبدأ مهاجرت. 69

3-3  ویژگی های اقتصادی. 71

3-3-1 نیروی انسانی و اشتغال. 71

3-3-2 روند شاغلین بخش های مختلف اقتصادی در شهر لنگرود 72

3-3-3 بررسی وضعیت بخش های مختلف اقتصادی. 73

3-3-3-1 کشاورزی. 73

3-3-3-2 صنعت. 74

3-3-3-3 خدمات. 74

فصل چهارم: تجزیه و تحلیل داده‎ها و یافته‎های تحقیق

4-1 تجزیه و تحلیل داده ها 77

4-2 موقعیت جغرافیایی شهر 77

4-2-1 زمین شناسی.. 78

4-2-2 توپوگرافی.. 79

4-2-3 اقلیم. 79

4-2-3-1 بررسی شبکه ایستگاههای هواشناسی. 79

4-2-3 -2 بررسی داده های بارش. 80

4-2-4 انتخاب پایه زمانی مشترک یا دوره شاخص آماری. 80

4-2-5 انحراف معیار بارندگی.. 80

4-2-6 ضریب تغییرات. 81

4-2-7 بارندگی ماهیانه 81

4-2-8 توزیع فصلی بارش و رژیم بارندگی.. 82

4-2-9 ضریب تغییرات ماهانه بارش.. 83

4-4-10 رژیم حرارتی شهرلنگرود 84

4-4-11 روند تغییرات میانگین ماهانه دما 85

4-4-12 تغییرات روزانه و فصلی دما 86

4-4-13 رژیم فصلی دما 86

2-1-شهر. 3

2-2-مادر شهر (Metropolis) و کلان شهر (Megalapolis) 3

2-3-مکانیابی.. 3

2-4-هدفهای مسائل مکان یابی.. 3

2-4-1-هدف های کششی.. 3

2-4-2-هدفهای فشاری.. 3

2-4-3-هدفهای متعادل.. 3

2-4-4-اشتباه های متداول در مکان یابی.. 3

2-5- معیارهای بهینه در مکان یابی کاربری های شهری.. 3

2-5-1- سازگاری.. 3

2-5-2- آسایش…. 3

2-5-3- کارآیی.. 3

2-5-4- مطلوبیت… 3

2-5-6-سلامتی.. 3

2-6- تئوری های رایج در مکان یابی مجتمع های بزرگ مسکونی.. 3

2-6-1- تئوری سیستمی.. 3

2-6-2- تئوری مکان مرکزی.. 3

2-6-3-تئوری جاذبه یا تئوری ویلیام رایلی.. 3

2-7- مدل های رایج در مکان یابی کاربریی ها 3

2-7-1-فرایند تحلیل سلسله مراتب AHP.. 3

2-7-2-سیستم اطلاعات جغرافیایی(GIS) 3

2-7-3- سیستم اطلاعات جغرافیایی ، قابلیت و کاربرد آن.. 3

2-8-سیستم ژئومورفیك… 3

2-9-مطالعات ژئومورفیك… 3

2-10-پاسخ پیچیده و آستانه ها 3

2-11-مقیاس ژئومورفیك… 3

2-11-1- مقیاس زمانی.. 3

2-11-1-1-زمان چرخه ای.. 3

2-11-1-2-زمان درجه بندی شده 3

2-11-1-3-زمان یكنواخت… 3

2-12-مقیاسهای مكانی ( فضایی ) 3

2-13-سیستم های ژئومورفیك… 3

2-13-1-سیستم یخچالی.. 3

2-13-1-1-فرآیندهای سیستم فرسایش یخچالی.. 3

2-13-2-لندفرم های سیستم فرسایش یخچالی.. 3

2-13-3- سیستم بادی.. 3

2-13-4-اشكال و فرایند سیستم بادی.. 3

2-13-5- سیستم رودخانه ای.. 3

2-14-ویژگی های سیستم رودخانه ای از لحاظ انرژی.. 3

2-15- سیستم دامنه ای.. 3

2-15-1-فرآیند ها یا حركات دامنه ای ; جابجایی مواد بر روی دامنه. 3

2-16- سیستم ساحلی.. 3

فصل سوم:شناخت محدوده مورد مطالعه

3-1-تقسیمات سیاسی.. 3

3-2- موقعیت جغرافیایی: 3

3-3- خصوصیات اقلیمی.. 3

3-3-1- عوامل اقلیمی.. 3

3-3-2- اقلیم،انسان ومنطقه آسایش…. 3

3-3-3-  دما 3

3-3-5- باد و فشار هوا 3

3-4-پوشش گیاهی.. 3

3-4-2-مراتع. 3

3-5- زمین‌شناسی.. 3

3-6-وضعیت خاک… 3

3-7-منابع آب و خاک… 3

3-7-1-منابع آب.. 3

3-7-1-1-منابع آب شرب.. 3

3-7-2-2- منابع آب کشاورزی.. 3

3-8-بهره برداری از منابع آب زیرزمینی.. 3

3-8-1- مصارف آب زیرزمینی.. 3

3-9-پوشش برق روستایی.. 3

3-10- تأسیسات دفع فاضلاب.. 3

فصل چهارم:بررسی شاخص های اصلی در مکان یابی مجتمع های مسکونی

4-1- روش تحقیق : 3

4-2- نوع و نحوه گردآوری داده ها : 3

4-3- تعداد نمونه ها و نحوه نمونه گیری : 3

4-4- روش تجزیه و تحلیل داده ها : 3

یک مطلب دیگر :

4-5-مراحل انجام یك آزمون فرض آماری.. 3

4-6- جامعه آماری.. 3

4-7-اهمیت مطالعات ژئومورفیک… 3

4-8- واحدهای ناهمواری و انواع شهرها 3

4-9- شهرهای كوهستانی.. 3

4-10- شهرهای پایكوهی.. 3

4-11- شهرهای جلگه و دشت… 3

4-12- شهر های ساحلی.. 3

4-13-شهرهای دره ای.. 3

4-14- شهرهای مستقر در فرورفتگی ها 3

4-15-یافته های توصیفی.. 3

4-15-1- یافته های توصیفی: 3

4-15-1- 1-گروه كارشناسان : 3

4-15-1-1-1- توزیع جغرافیایی : 3

4-15-1- 1 -2- ساختار سنی : 3

4-15-1-1-3- پست سازمانی : 3

4-15-1-1-4- سابقه خدمت در سازمان : 3

4-15-1-1-5-مدرك تحصیلی : 3

4-15-1-1-6- حقوق و مزایا : 3

4-15-1-1- 7-تعداد کارشناسان بومی ادارات مربوطه : 3

4-15-1-1-8- استقرار کارشناسان بر اساس نوع تخصص : 3

4-15-1-1-9- درجه خبرگی  : 3

4-16-2 – گروه بهره برداران ساختمانی : 3

4-16-2-1- سابقه فعالیت در امر ساختمانی : 3

4-16-2-2- میزان تحصیلات : 3

4-16-2-3- سن : 3

4-17-بخش سوم پرسش نامه. 3

4-17-1-آیا در هنگام شروع ساخت و ساز مجتمع های مسکونی در شروع کار از سازمان های مربوطه در هنگام صدور جواز نقشه پهنه بندی خطر زلزله محل ساخت ارائه می شود؟ 3

4-17-2-آیا پدیده هایی همچون، حرکات دامنه ای (لغزش، ریزش، خزش) به عنوان عوامل بازدارنده در ساخت و ساز مجتمع های مسکونی در طول دوره فعالیت شما عمل کرده است. 3

4-17-3-آیا در ساخت مجتمع های مسکونی در قسمت شمالی شهر شاهرود با توجه به نزدیکی به محدوده خط گسل الزامات مربوط به رعایت حدود خط گسل در مکان یابی مورد توجه قرار می گیرد؟ 3

4-17-4-آیا مسیل ها چه از نوع فصلی و از نوع دائمی در قسمت های شمالی شهر شاهرود به عنوان یک عامل مهم و بازدارنده در مکان یابی مجتمع های مسکونی نقش ایفا نموده اند؟ 3

4-17-5- آیا دامنه های شمالی منطقه مورد مطالعه به عنوان منطقه مهم در مکانیابی مناطق مستعد جهت ساخت و ساز مجتمع های مسکونی می باشد؟ 3

4-18-کارشناسان ادارات و سازمان های دخیل در مکانیابی مجتمع های مسکونی.. 3

فصل پنجم:آزمون فرضیات، نتیجه گیری و پیشنهادات

5-1-مقدمه. 3

5-2- آزمون فرضیات.. 3

5-2-1- آزمون فرضیه اول.. 3

5-2-2- آزمون فرضیه دوم: 3

5-2-2-1- تبیین رابطه بین پدیده های ژئومورفیک و توسعه بهینه مناطق مسکونی.. 3

5-3-نتیجه گیری و پیشنهادات.. 3

فهرست جداول

جدول2-1-نظم و ترتیب زمانی در رده بندی شكل های زمین.. 3

جدول 2-2- انواع حرکات دامنه ای بر حسب سرعت و حجم. 3

جدول 3-1 – تقسیمات سیاسی شهرستان شاهرود در سال 1390. 3

جدول 3-2- حدود آسایش ا نسان در سرعت های مختلف باد. 3

جدول 3-3-  میانگین روزانه دمای هوا در ایستگاههای هواشناسی ناحیه میامی.. 3

جدول 3-4- روند تغییرات شاخص های و حداقل مطلق دما در ایستگاههای شاخص ناحیه شاهرود. 3

جدول 3-5- توزیع بارندگی ماهانه و فصلی در ایستگاه هواشناسی شهرستان شاهرود. 3

جدول3-6-میزان بهره برداری ازمنابع آب زیرزمینی در ناحیه شاهرود به تفكیك نوع منبع و شهرستان سال 81-1380. 3

جدول 3-7-تعداد منابع و میزان بهره برداری ازآبهای زیرزمینی ناحیه به تفكیك نوع منبع و شهرستان.. 3

جدول 3-8-مشخصات پستهای 63 كیلو ولتی بهره برداری شده تاپایان سال 1381. 3

جدول 3-9-تعداد مشتركین برق به تفكیك شهرستان های ناحیه در سال  1381. 3

جدول 3-10-فروش انرژی برق به تفكیك شهرستانهای ناحیه در سال 1381. 3

جدول 4-1-شاخص های کاربردی در مکان یابی مجتمع های مسکونی.. 3

فصل دوم  : آشنایی با برخی از معروفها ومنکرها در قرآن و روایات. 40

الف: ابزار و معیارشناخت معروفهاومنکرها. 40

1. فطرت : 40
2. عقل : 42
3. شرع : 43
4. عرف و اجتماع 44

ب:  برخی معروفها و منکرها درقرآن وحدیث. 44

برخی معروفها در قرآن و حدیث 44

برخی منكرها در قرآن و حدیث 45

فصل سوم :  بررسی عدم تعارض امر به معروف و نهی از منکرباآزادی وتکنولوژی. 46

الف: رابطه امر به معروف و نهی از منکربا آزادی انسان. 46

ب: تأثیرتکنولوژی بر امر به معروف و نهی از منکر. 50

اثر تكنولوژی بر امر به معروف 51

الف – بعد معرفتی.. 51

ب – بعد مساله آفرینی.. 52

فصل چهارم : امر به معروف و نهی از منکردرارتباط باتعلیم ،تربیت وتبلیغ. 54

الف: اهمیّت تبلیغ وتعلیم وتربیت دراسلام. 54

تبلیغ وتعلیم وتربیت در اسلام 55

بخش سوم : شیوه ها و ابزارهای جدید  امر به معروف و نهی از منکر براساس قرآن و حدیث. 63

فصل اول: شیوه های جدید امر به معروف و نهی از منکر برخواسته از قرآن و احادیث  64

برخی شیوه های کاربردی:. 64

1. آگاهی بخشیدن: 64

2-  شیوه « تدریج » 65

3-  شیوه زبانی (گفتاری): 67

الف. امر و نهی ساده.. 67

ب.امر و نهی حکیمانه.. 68

ج : – استفاده از گفتار نرم.. 69

د- استفاده ازسخنان پند آمیز:.. 70

ه- امر و نهی عاطفی واحساس دوستی.. 71

و- امر و نهی صریح وکنایی.. 71

ی- امر ونهی توضیحی.. 72

س- امر و نهی تشویقی.. 72

ق- امر و نهی آرام و تند.. 75

ز-  امر و نهی مذمتی.. 76

س. امر و نهی تهدیدی.. 76

ق. امر و نهی ملی و جهانی.. 77

4-  شیوه نوشتاری 77

5- شیوه استدلال به آیات قرآنی 78

6-  شیوه « مستقیم وغیرمستقیم » 79

7-  شیوه « فردی » و « جمعی » 80

8- شیوه تکرار 81

9- شیوه عملی : 81

10- شیوه « ستایش » 84

11-شیوه« نکوهش » 86

موارد سرزنش در آیات قرآن کریم وروایات و ….. 86

12- شیوه کنترل 88

الف – نظارت های اجتماعی درونی.. 89

ب – نظارت های اجتماعی بیرونی (یا خارجی).. 89

نکته:.. 90

13- شیوه « یادآوری نعمت ها و مسئولیت ها» 91

14- شیوه بیان پاداش وعقاب 93

15- شیوه تغافل 94

16- شیوه ی « ارائه جایگزین » 96

17- شیوه « تخلیه روحی – روانی » 97

18- شیوه « استناد به الگوها » 99

19- شیوه « تنظیم روابط» 100

الف – گسترش روابط:.. 101

ب – محدود سازی روابط.. 103

ج – قطع روابط.. 103

20- شیوه ی هنری 106

21- شیوه آئینه‏وار 107

22- شیوه آماده‏سازى‏ 108

23- شیوه تلقین‏ 108

یک مطلب دیگر :

24-  شیوه امید دادن‏ 109

25- شیوه توجه به ظرفیت افراد 109

26- شیوه كنایه گویى‏ 110

27- شیوه ایجاد محبّت‏ 110

28- شیوه تحریك عواطف‏ 111

29- شیوه مخفیانه و مختصر 111

30- شیوه مماشات‏ 112

31- شیوه خشكانیدن‏ ریشه مفاسد: 112

32- شیوه تنگ كردن‏ زمینه بر منكر با انجام معروف 113

33-  شیوه ‏ی ،انجام معروف ونهی ازمنکر با توجه به زمان 114

34- شیوه ی امر و نهی به نوجوانان 114

35- شیوه ی امر و نهی به جوانان 115

الف- آشکار کردن هدف دین و نقش آن در زندگی.. 116

ب- درک زبان، منطق و احساسات جوانان.. 116

ج- اجتناب از افراط و تفریط.. 117

د- آشکار کردن فلسفه احکام.. 117

ه- تبلیغ عملی از سوی الگوها.. 117

و- به کارگیری روش های نو.. 118

36- شیوه امر ونهی بزرگسالان 118

37- شیوههای امر و نهی به رؤسا 119

38- شیوه ی امر و نهی به دانشمندان 120

39- شیوه ی امر و نهی به اعضای خانواده 121

40- شیوه ی امر و نهی به دوستان و اقوام 123

41- شیوه ی امر و نهی به بانوان 124

42- شیوه کاربرد تشبیه 126

43- شیوه کاربرد استعاره 127

44- شیوه کاربرد سجع 128

45- شیوه هجرت از محیط شرک 128

46- شیوه تبعید 129

47- شیوه پاسخ بدی با نیکی 129

48- شیوه مدارا با نادانان 130

49- شیوه تداوم 131

50- شیوه قهر و سكوت 131

51- شیوه افشاگری 133

52- شیوه توبیخ و تهدید و هشدار 134

53- شیوه خویشتن داری 135

54- شیوه عفو و گذشت 136

55- دورى از دشنام 138

56- ورزش و امر به معروف و نهی از منکر : 138

57- بکار گیری فن آوری ونرم افزار ها( ICT)  در ترویج  امر به معروف و نهی از منکر 139

58- شیوه امر به معروف و نهی از منکربا « اقلیت های دینی و مذهبی» 139

فصل دوم: ابزارهای جدیدتکنولوژی درراستای توسعه وثمر بخشی امر به معروف و نهی از منکر 141

رسانه 141

• فضاهای الکترونیکی و فردگرایی :.. 143
• کارکردهای مثبت.. 144
• کارکردهای منفی.. 146

1ـ مطبوعات 151

2ـ رادیو 152

3ـ تلویزیون 152

• نقش تلویزیون و ویدیو در بزهکاری.. 153
• فیلم های سینمایی.. 154

4- ماهواره 154

5- اینترنت: 156

کاربردهای چت.. 157

آسیب های چت.. 159

6- تلفن همراه 160

زندگی آنلاین.. 161

کلمات کلیدی:فاکتوراقلیمی – کشت کلزا – همبستگی اقلیمی- مناطق مستعد- مکان یابی شهرستان رامسر.

مقدمه

افزایش روز افزون جمعیت و بخصوص در کشورهای در حال توسعه و فراهم آوردن نیاز های آنان به ویژه تهیه غذا در تمام جوامع سیاست گذاران آن جوامع را بر آن داشته تا راهکار های مناسبی را مد نظر داشته باشند و یکی از این راهکار ها رونق دادن به بخش کشاورزی است و به طور مستقیم یا غیر مستقیم وابسته به بخش

 کشاورزی است .

بر این اساس با توجه به محدودیت اراضی مستعد برای کشاورزی و نیاز مسکن وجمعیت رو به رشد و ساخت سازهای قانونی و غیر قانونی گسترش بی حد و حساب شهرهاکه باعث شده زمین های مستعد کشاورزی را در خود ببلعد و باعث کاهش اراضی مستعد شده و هر سال از سطوح زیر کاشت کاسته می شود و این زنگ خطرجدی برای بخش کشاورزی می باشد.

با توجه به آن چه بیان شد تنها راه برای استفاده و بهره برداری از وضع موجود (محدودیت اراضی مستعد کشاورزی)استفاده بهینه از اراضی موجود می باشد و در این راستا با توجه به استعدادهر منطقه و پتانسیل اراضی،با مطالعه استعدادهای محیطی و نوع شرایط اقلیمی برنامه ریزی هایی انجام داد تا ضمن انتخاب گیاه مناسب و سازگاربا شرایط اقلیمی الگو و مدل کشت منطقه معرفی گرددو با توجه به کوهستانی بودن منطقه و زمین های با شیب تند و اختصاص یافتن اراضی مستعد در شهرستان رامسر و با بهره برداری از کشت دوم و تقویت و تشویق کشاورزان و پشتیبانی همه جانبه از این قشر ، ایجاد بازار و رقابت مناسب برای تولیدات کشاورزی می تواتد موثر

یک مطلب دیگر :

بهترین محصولات آرایشی برای زیبایی شما

 باشد.

امالازم است با توجه به برخی مشکلات که در مصرف برخی از مواد غذایی در جوامع پیشرفته امروزی وماشینی شدن بیش  تر کارها و عدم تحرک مناسب و بروز بیماری ها بر اساس مصرف برخی از مواد غذایی از جمله چاقی ،بیماری قلبی و عروقی،فشار و چربی خون به نوع کاشت گیاهان توجه شود . بیش از 90 درصد مصرف داخلی روغن های خوراکی کشوراز طریق واردات تامین می شود به این لحاظ لزوم برنامه ریزی بلند مدت و منسجم با هدف نیل به خود کفایی در تولید روغن های خوراکی غیرقابل انکارخواهد بود.مدتی است که گیاه کلزا به عنوان یک گیاه مناسب روغنی برای کشت در شرایط آب و هوایی کشور مورد توجه قرار گرفته است 0

– کلزا در تناوب با سایر محصولات زراعی به ویژه غلات قرار می گیرد ودر کنترل بیماری ها ،آفات و علف های هرز مزارع موثر می باشد0

– روغن دانه کلزا دارای کیفیت بسیار مطلوب است در نهایت پس از استحصال روغن کنجاله باقی مانده سر شار از پروتئین بوده و برای استفاده از تغذیه دام مناسب می باشد در حال حاضر این محصول در بسیاری از کشور های جهان کشت می شود و از مهم ترین تولید کنندگان آن می توان به چین – هندوستان – کانادا – آلمان – فرانسه – انگلستان اشاره کرد.

این تحقیق در پی تعیین مکان یابی مناسب کشت گیاه صنعتی کلزا در شهرستان رامسر می باشد که می توان جایگزین مناسب برای مصرف روغن های جامد امروزی باشد که بیش ترین تاثیر در بروز چاقی ها و فشار خون و بیماری قلب و عروق دارد.

فصل اول:

کلیات

1-1- مفهوم شناسی عبرت…………………………………………………………………………………………………4

1-1-1-معنای لغوی عبرت…………………………………………………………………………………………………4

1-1-2- معنای اصطلاحی عبرت……………………………………………………………………………………………6

1-2- مبانی عبرت………………………………………………………………………………………………………….9

1-2-1- ملکه بصیرت …………………………………………………………………………………………………….10

1-2-2- اسباب ثابت عالم و اختیار انسان‏ها…………………………………………………………………………………12

فصل دوم (تحلیل عبرت از دیدگاه قرآن و نهج البلاغه)………………………………………………………………………15

2-1- مکانیزم کسب عبرت…………………………………………………………………………………………………16

2-1-1- ویژگی‏های عبرت گیرندگان ( شرایط لازم جهت نگاه عبرت آموز)…………………………………………………..16

2-1-1-1- توجه و عدم غفلت (اولوا الابصار)………………………………………………………………………………17

2-1-1-2- تحلیل صحیح و تفکر (اولوا الباب)……………………………………………………………………………..18

2-1-1-3- نگاه داشتن در ذهن و دل و عقل(خاشعین)………………………………………………………………….22

2-1-2- اقسام عبرت………………………………………………………………………………………………….25

2-1-2-1- عبرت از افراد …………………………………………………………………………………………….26

الف- حضرت ایوب…………………………………………………………………………………………………..29

ب- بلعم باعوراء ……………………………………………………………………………………………………..31

ج – قارون……………………………………………………………………………………………………………33

2-1-2-2-عبرت از سرنوشت اقوام و جوامع…………………………………………………………………………..36

الف – قوم سباء………………………………………………………………………………………………………36

ب- اصحاب سبت……………………………………………………………………………………………………39

ج- اصحاب رسّ……………………………………………………………………………………………………..43

2-1-2-3- عبرت از وقایع و حوادث ………………………………………………………………………………..45

الف- عبرت از جنگ بدر…………………………………………………………………………………………….45

ب- عبرت از جنگ اُحد……………………………………………………………………………………………..47

ج- خوارج………………………………………………………………………………………………………….49

2-2- مکانیزم فعلیّت عبرت………………………………………………………………………………………….51

2-2-1- نقش آیات (نشانه‏ها) در فعلیّت عبرت……………………………………………………………………….52

2-2-1-1-ارتباط عبرت و نشانه‏ها……………………………………………………………………………………52

2-2-1-2- مخاطبین بیان نشانه‏ها…………………………………………………………………………………….53

الف – کسانی که گوش فرا می‏دهند…………………………………………………………………………………..55

ب- اهل تفکر……………………………………………………………………………………………………….55

ج- صاحبان عقل ………………………………………………………………………………………………….56

د- صاحبان علم …………………………………………………………………………………………………..58

ه – مؤمنین………………………………………………………………………………………………………..58

و – متّقین…………………………………………………………………………………………………………59

ز- صابران…………………………………………………………………………………………………………60

ح – اهل فراست و هوش…………………………………………………………………………………………..60

ط – اهل یقین……………………………………………………………………………………………………..61

یک مطلب دیگر :

2-2-2- تذکّر و یادآوری ناشی از فعلیّت عبرت……………………………………………………………………..61

2-2-2-1-عامل تذکّر………………………………………………………………………………………………63

2-2-2-2- متعلّق تذکّر……………………………………………………………………………………………..65

فصل سوّم(آثار تربیتی عبرت از دیدگاه قرآن و نهج البلاغه…………………………………………………………….67

3-1- ارتباط عبرت و تربیت………………………………………………………………………………………….68

3-1-1- مبانی و مفهوم شناسی تربیت…………………………………………………………………………………68

3-1-1-1- مبانی تکوینی تربیت (قابلیّت تربیت)……………………………………………………………………….69

3-1-1-2- مبانی تشریعی تربیت (نقش مربی)………………………………………………………………………….70

الف – روش تربیتی رسولان……………………………………………………………………………………………72

ب- روش تربیتی کتاب‏های آسمانی…………………………………………………………………………………….74

3-1-2- نسبت عبرت و تربیت…………………………………………………………………………………………77

3-2- آثار تربیتی عبرت………………………………………………………………………………………………..77

3-2-1- شناخت دنیا…………………………………………………………………………………………………..78

3-2-2- بازداری از گناه ……………………………………………………………………………………………….82

3-2-3- کشف سنت‏های ثابت الهی…………………………………………………………………………………….88

3-2-3-1- ارسال پیامبران………………………………………………………………………………………………88

3-2-3-2- هلاک ساختن امت‏ها پس از اتمام حجت الهی ………………………………………………………………89

3-2-3-3- هلاکت امت‏ها پس بر اثر ستم و ناسپاسی……………………………………………………………………91

3-2-3-4- ازدیاد نعمت در اثر سپاس گزاری……………………………………………………………………………93

3-2-3-5- تغییر سرنوشت امت‏ها بر اثر عملکرد خود……………………………………………………………………94

3-2-3-6- سنت پیروزی حق بر باطل…………………………………………………………………………………..99

3-2-3-7- سنت امتحان و آزمایش…………………………………………………………………………………….102

3-2-3-8- سنت استدراج……………………………………………………………………………………………..107

3-2-4- انتقال تجارب…………………………………………………………………………………………………111

3-2-5- تحقق وعده‏های الهی………………………………………………………………………………………….113

3-2-6- هدایت و نجات ……………………………………………………………………………………………..122

3-2-7- الگو گیری……………………………………………………………………………………………………125

نتیجه………………………………………………………………………………………………………………….136

کتاب‏نامه………………………………………………………………………………………………………………138

• فصل دوم: عرفان حقیقی و شاخصه­های عرفان و عارفان حقیقی………………………………9 2ـ1. عرفان حقیقی چیست؟………………………………………………………………………………………………..10 2ـ1ـ1. عرفان در لغت……………………………………………………………………………………………………….10  2ـ1ـ2. عرفان در اصطلاح…………………………………………………………………………………………………..11  2ـ1ـ3. سرچشمه عرفان……………………………………………………………………………………………………14  2ـ1ـ4. عرفان نظری و عملی……………………………………………………………………………………………..18  2ـ1ـ5. عرفان حقیقی و کاذب…………………………………………………………………………………………….20 2ـ2. شاخصه­های عرفان حقیقی……………………………………………………………………………………..22

2ـ2ـ1. قرب الهی به عنوان هدف غایی……………………………………………………………………………….22  2ـ2ـ2. مطابقت با شریعت…………………………………………………………………………………………………..23

2ـ2ـ3. هماهنگی با عقل…………………………………………………………………………………………………….28 2ـ2ـ4. عدم مخالفت با فطرت……………………………………………………………………………………………..31

2ـ2ـ5. تصحیح نسبت به دنیا و آخرت…………………………………………………………………………………32 2ـ2ـ6. همه جانبه بودن………………………………………………………………………………………………………35 2ـ3. شاخصه­های عارفان حقیقی…………………………………………………………………………………………36  2ـ3ـ1. یاد خدا…………………………………………………………………………………………………………………36 2ـ3ـ2. تأکید بر ریاضت­های شرعی…………………………………………………………………………………….38  2ـ3ـ3. مرگ اندیشی…………………………………………………………………………………………………………39  2ـ3ـ4. پرهیز از شهرت و فرقه­گرایی………………………………………………………………………………….40  2ـ3ـ5. محبت نسبت به همه آفریده­ها…………………………………………………………………………………..41

3. فصل سوم: شاخصه عرفان­ها و عارفان کاذب…………………………………………………………..43 3ـ1. شاخصه­های عرفان­های
4. 
5.  کاذب………………………………………………………………………………………44 3ـ1ـ1. نادیده گرفتن خدا به عنوان هدف غایی……………………………………………………………………..44   3ـ1ـ2. شادمانگی به عنوان هدف غایی………………………………………………………………………………..46  3ـ1ـ3. شریعت ستیزی……………………………………………………………………………………………………..49   3ـ1ـ4. خردستیزی و منطق­گریزی……………………………………………………………………………………….51  3ـ1ـ5. انکار معاد و اعتقاد به تناسخ……………………………………………………………………………………..53  3ـ1ـ6. قطب محوری و استاد پرستی……………………………………………………………………………………57  3ـ2. شاخصه­های عارفان کاذب……………………………………………………………………………………………59   3ـ2ـ1. دعوت به خود………………………………………………………………………………………………………..59  3ـ2ـ2. مبارزه با ادیان الهی………………………………………………………………………………………………….60

3ـ2ـ3. دامن زدن به میسائل جنسی………………………………………………………………………………………63 3ـ2ـ4. تبلیغ کثرت­گرایی عرفانی…………………………………………………………………………………………65 3ـ2ـ5. ایجاد مکان­های مقدس اختصاصی……………………………………………………………………………..69

4. فصل چهارم: عوامل درونی گرایش به عرفان­های کاذب…………………………………………. 71 4ـ1. انحراف فطرت……………………………………………………………………………………………………………72 4ـ2. فقدان هویت……………………………………………………………………………………………………………..74 4ـ3. ضعف معرفت……………………………………………………………………………………………………………77 4ـ4. میل به بی­بندباری………………………………………………………………………………………………………..80 4ـ5. تمایل به قدرت………………………………………………………………………………………………………..82 4ـ6. اضطراب و فشارهای عصبی…………………………………………………………………………………………84
5. فصل پنجم: عوامل بیرونی گرایش به عرفان­های کاذب…………………………………………….88 5ـ1. الف. عوامل فرهنگی…………………………………………………………………………………………………..89 5ـ1ـ1. عدم تبلیغ کافی دین در جامعه…………………………………………………………………………………89 5ـ1ـ1ـ1. عدم شناخت نسبت به دین…………………………………………………………………………………..89 5ـ1ـ1ـ2. سخت­گیری دینی………………………………………………………………………………………………..91  5ـ1ـ1ـ3. تناقض در گفتار و عمل عالمان دینی………………………………………………………………………93 5ـ1ـ1ـ4. عملیاتی نکردن مفاهیم
6. یک مطلب دیگر :
7. بازده غیر عادی، محافظه کاری حسابداری
8.  دینی………………………………………………………………………………….95

5ـ1ـ2. تبلیغات گسترده گروه­های معنویت­گرا و شیوه­های تبلیغی آنها……………………………………….96 5ـ1ـ2ـ1. تبلیغات گسترده………………………………………………………………………………………………….96 5ـ1ـ2ـ1ـ1. چاپ و ترجمه کتاب……………………………………………………………………………………….96 5ـ1ـ2ـ1ـ2. استفاده از نماد…………………………………………………………………………………………………97 5ـ1ـ2ـ1ـ3. اینترنت و سایت………………………………………………………………………………………………97 5ـ1ـ2ـ1ـ4. استفاده از افراد متخصص برای تبلیغ…………………………………………………………………..98

5ـ1ـ2ـ2. شیوه­های تبلیغ…………………………………………………………………………………………………….99 5ـ1ـ2ـ2ـ1. آسان­گویی و سادگی تعالیم……………………………………………………………………………….99 5ـ1ـ2ـ2ـ2. حمایت از اعضای فرقه……………………………………………………………………………………100 5ـ1ـ2ـ2ـ3. محبت کردن………………………………………………………………………………………………….100 5ـ1ـ2ـ2ـ4. تجربه شخصی سلوک عرفانی………………………………………………………………………….101

5ـ2. ب. عوامل اقتصادی…………………………………………………………………………………………………..101

5ـ3. ج. عوامل اجتماعی……………………………………………………………………………………………………104 5ـ3ـ1. مشکلات خانوادگی…………………………………………………………………………………………….. 105

5ـ3ـ1ـ1. افراط و تفریط در مسائل دینی…………………………………………………………………………..106  5ـ3ـ1ـ2. کمبود محبت و بی­توجهی………………………………………………………………………………..107  5ـ3ـ1ـ3. طلاق……………………………………………………………………………………………………………..108 5ـ3ـ1ـ4. برخوردهای نامتعادل در خانواده………………………………………………………………………….109

5ـ3ـ1ـ5. خانواده خلاف­کار و محیط نامناسب…………………………………………………………………….110 5ـ3ـ2. سبک زندگی غربی……………………………………………………………………………………………….111 5ـ3ـ3. دوستان ناباب……………………………………………………………………………………………………….112 5ـ3ـ4. سخت­گیری­ها و محدودیت­های اجتماعی…………………………………………………………………115

5ـ4. د. عوامل سیاسی………………………………………………………………………………………………………116 5ـ4ـ1. ابزار……………………………………………………………………………………………………………………116 5ـ4ـ2. اهداف………………………………………………………………………………………………………………..118 5ـ4ـ2ـ1. ضربه به امنیت ملی و مذهبی………………………………………………………………………………118 5ـ4ـ2ـ2. ایجاد پایگاه……………………………………………………………………………………………………..118 5ـ4ـ2ـ3. ایجاد شبهه، تفرقه و شایعه………………………………………………………………………………..119 5ـ4ـ2ـ4. ایجاد بی­تفاوتی در مردم نسبت به سرنوشت خود…………………………………………………..119

6. فصل ششم: پیشگیری، درمان، نتیجه­گیری………………………………………………………121 6ـ1. پیشگیری………………………………………………………………………………………………………………..122 6ـ1ـ1. خانواده……………………………………………………………………………………………………………….122 6ـ1ـ1ـ1. ایجاد رابطه صمیمی و دوستانه با جوانان…………………………………………………………….122 6ـ1ـ1ـ2. آموزش معارف دینی و تقویت ایمان…………………………………………………………………….123

6ـ1ـ1ـ3. ارائه الگو………………………………………………………………………………………………………..124 6ـ1ـ1ـ4. کنترل دوستان………………………………………………………………………………………………….125 6ـ1ـ2. رسانه………………………………………………………………………………………………………………….126 6ـ1ـ3. آموزش و پرورش و معلم………………………………………………………………………………………128 6ـ1ـ4. مبلغین و روحانیون………………………………………………………………………………………………131 6ـ1ـ5. حکومت اسلامی………………………………………………………………………………………………….135 6ـ1ـ5ـ1. معرفی دین و تقویت ایمان……………………………………………………………………………….136 6ـ1ـ5ـ2. تسهیل ازدواج……………………………………………………………………………………………………137

6ـ1ـ5ـ3. از بین بردن جهل و نادانی………………………………………………………………………………..138 6ـ1ـ5ـ4. مبارزه با فقر……………………………………………………………………………………………………139 6ـ2. درمان…………………………………………………………………………………………………………………….140 6ـ3. نتیجه­گیری………………………………………………………………………………………………………………143 پیشنهاد……………………………………………………………………………………………………………………………145

فهرست منابع…………………………………………………………………………………………………………………..147

نمایه………………………………………………………………………………………………………………………………160

مقدمه

عرفان طریقه و شیوة ویژه­ای است برای دست­یابی به حقیقت که بر شهود و اشراق تکیه دارد. امروزه با توسعة ابعاد زندگی مادی بشر و صنعتی شدن، نه تنها گرایش به مباحث عرفانی و معنویت کاسته نشده، بلکه نیاز انسان به این موارد روز به روز افزایش یافته است. با این افزایش عرفان­نماهای فراوانی برای پاسخ دادن به این نیاز ظهور کرده­اند و از این تمایل برای رسیدن به اهداف و غرض­های خاص خود سوء استفاده نموده، با انجام دادن کارها و رواج اندیشه و عقاید باطل مکتب­هایی را در سطح جهانی با نام­های مختلف شیوع و گسترش داده­اند. اما نتوانسته­اند به این عطش و نیاز معنوی بشر پاسخ مناسبی دهند و بر عکس بر آلام روحی بشر افزوده­اند.

ربط در زبان عربی، فارسی و قرآن………. 9

ربط………………………………. 10

ربط با رابط لفظی…………………… 10

واوعاطفه در عربی…………………… 11

تعریف واو عاطفه……………………. 11

موارد کاربرد واو عاطفه……………… 11

ویژگی های عطف با واو……………….. 12

مقاصد کاربرد واو عاطفه……………… 13

واو عاطفه در فارسی…………………. 14

حروف پیوند در فارسی………………… 14

واو در فارسی ……………………… 15

تعریف واو عاطفه در فارسی……………. 15

واو عاطفه در قرآن………………….. 16

واواستینافیه در عربی……………….. 18

واو استینافیه در فارسی……………… 19

واو استینافیه در قرآن………………. 20

فاء عاطفه در عربی………………….. 23

تعریف فاء عاطفه……………………. 22

معانی فاء عاطفه……………………. 24

معادل فاء عاطفه در فارسی……………. 26

فاء عاطفه در قرآن………………….. 28

فاء تفریع در عربی………………….. 31

فاء تفریع در فارسی…………………. 31

فاء تفریع در قرآن………………….. 31

فاء فصیحه در عربی………………….. 33

معادل فاء فصیحه در فارسی……………. 34

فاء فصیحه در قرآن………………….. 34

فاء استینافیه در عربی………………. 37

معادل فاء استینافیه در فارسی………… 37

فاء استینافیه در قرآن………………. 37

ثم……………………………….. 39

ثم درعربی…………………………. 39

معادل ثم در فارسی………………….. 39

ثم در قرآن………………………… 40

حتی در عربی……………………….. 41

حتی عاطفه…………………………. 42

حتی جاره………………………….. 42

حتی ابتدائیه………………………. 42

معادل حتی در فارسی…………………. 43

حتی در قرآن……………………….. 43

حتی ابتدائیه در قرآن……………….. 43

حتی جاره در قرآن…………………… 45

لکن………………………………. 47

لکن در عربی……………………….. 47

لکن ابتدائیه………………………. 47

لکن عاطفه…………………………. 47

معادل لکن در فارسی…………………. 48

لکن در قرآن……………………….. 48

انواع ام………………………….. 49

ام در عربی………………………… 49

ام متصله………………………….. 50

ام منقطعه…………………………. 50

معادل ام در فارسی………………….. 51

معادل ام متصله در فارسی…………….. 51

معادل ام منقطعه در فارسی……………. 51

ام در قرآن………………………… 52

ام متصله در قرآن…………………… 52

ام منقطعه در قرآن………………….. 54

یک مطلب دیگر :

واوحالیه در عربی…………………… 56

جمله ی حالیه در فارسی………………. 57

واوحالیه در قرآن…………………… 57

ادوات شرط در عربی………………….. 58

ادوات شرط در فارسی…………………. 59

ادوات شرط در قرآن………………….. 59

ربط بدون رابط لفظی…………………. 61

مستأنفه بیانیه در عربی……………… 61

ترجمه مستأنفه بیانیه در فارسی……….. 61

مستأنفه بیانیه در قرآن……………… 61

اعتراض در عربی…………………….. 63

اعتراض در فارسی …………………… 64

اعتراض در قرآن…………………….. 65

جایگاه وقوع اعتراض در قرآن………….. 65

نوع اعتراض در قرآن…………………. 69

تعدادجمله اعتراضیه در قرآن………….. 72

اهداف اعتراض در قرآن……………….. 73

فصل سوم

ربط در سوره طه…………………….. 76

محتوای کلی سوره طه…………………. 76

ربط در سوره طه…………………….. 77

واوعاطفه در سوره طه………………… 78

واو استینافیه در سوره طه……………. 108

فاء عاطفه در سوره طه……………….. 115

فاء در معنای ترتیب در سوره طه……….. 115

فاء در معنای سرعت در سوره طه………… 121

فاء در معنای سببیت در سوره ی طه……… 126

فاء تفریع در سوره طه……………….. 131

فاء فصیحه در سوره طه……………….. 132

فاء استینافیه در سوره طه……………. 151

ثم در سوره طه……………………… 154

حتی در سوره طه…………………….. 159

لکن در سوره طه…………………….. 160

ام در سوره طه……………………… 161

واوحالیه در سوره ی طه………………. 162

ادوات شرط در سوره ی طه……………… 165

کذلک درسوره ی طه…………………… 168

ربط بدون رابط لفظی…………………. 173

مستأنفه بیانیه در سوره طه…………… 173

اعتراضیه در سوره طه………………… 187

فصل چهارم

نتیجه…………………………….. 198

فهرست منابع……………………….. 207

فهرست جداول                                 صفحه

جدول3-1…………………………… 97

جدول 3-2………………………….. 113

جدول 3-3………………………….. 118

جدول 3-4………………………….. 124

جدول3-5…………………………… 129

جدول 3-6………………………….. 132

جدول3-7…………………………… 146

جدول3-8…………………………… 153

1-12-5- توسعه اقتصادی منطقه………………………….. 15

1-12-6- عدالت اجتماعی…………………………………. 15

1-12-7- تأثیر بر محیط پیرامون……………………………..15

1-12-8- تاثیر بر جوامع انسانی…………………………… 16

1-13- اهمیت مکان­یابی شهرک­های صنعتی از نظر کارفرمای اقتصادی….17

1-13-1- تصمیم­ گیری از دیدگاه کارفرمایان اقتصادی………18

1-14- مکان‌یابی شهرک صنعتی………………………….. 18

1-14-1- عوامل و ضوابط عام………………………………. 19

1-14-2- عوامل و ضوابط خاص…………………………….. 20

1-15- اشتباهات متداول در مطالعات مکان‌یابی………… 21

1-16- ضوابط و معیارهای استقرار واحدها و فعالیت‌های صنعتی…..23

1-17- ضرورت تصمیم ‌گیری………………………………. 25

1-18- چارچوب و ساختار پردازش‌های چند معیاره مکانی…..26

1-19- مراحل تصمیم‌ گیری چند معیاره مکانی…………. 26

1-20- آنالیز تصمیم‌ گیری چند معیاره……………………. 27

1-21- طبقه ‌بندی‌های صورت گرفته در تصمیم­ گیری­های چند معیاره…..29

1-22- طبقه ‌بندی بر اساس معیارها …………………….29

1-23- طبقه ‌بندی بر اساس تعداد افراد دخیل در فرآیند تصمیم‌ گیری……29

1-24- طبقه ‌بندی بر اساس شرایط حاکم بر فرآیند تصمیم‌ گیری……….30

1-25- عناصر تصمیم‌ گیری‌های چند معیاره……………. 30

1-26- تحلیل‌های تصمیم‌ گیری چند ­معیاره مکانی…….30

1-27- روش‌های تصمیم‌ گیری‌های چند معیاره……….. 31

1-28- انواع روش‌های تصمیم‌ گیری چند شاخصه………31

1-29- تحلیل تصمیم‌ گیری چند معیاره…………………. 32

1-30- تصمیم ‌گیری چند معیاره …………………………32

1-31- کاربرد سامانه اطلاعات جغرافیایی در مکان‌یابی شهرک‌های صنعتی….33

1-32- روش‌های استاندارد سازی…………………….. 33

1-33- منطق بولین……………………………………… 33

1-34- منطق فازی………………………………………. 35

1-35- روش تحلیل سلسله مراتبی…………………… 36

1-36- مراحل اجرای روش AHP………………………….

1-37- ایجاد ساختار سلسله مراتبی معیارها……….38

1-38- مزایای فرآیند سلسله مراتبی…………………. 39

1-39- محدودیت‌های فرآیند تحلیل سلسله مراتبی….40

1-40- روش ترکیب خطی وزنی……………………….. 41

فصل دوم: ادبیات و پیشینه تحقیق

2-1- پیشینه تحقیق در ایران………………………….. 43

2-2- پیشینه تحقیق در سایر کشورها ………………..46

فصل سوم: مواد و روش­ها

3-1- موقعیت منطقه مورد مطالعه…………………….. 51

3-2- تاریخچه استان…………………………………….. 51

3-2-1- شهرستان بویراحمد……………………………. 53

3-2-2- شهرستان گچساران…………………………… 53

3-2-3- شهرستان کهگیلویه……………………………. 54

3-2-4- شهرستان دنا…………………………………… 55

3-2-5- شهرستان بهمئی……………………………… 55

3-3- اقلیم استان……………………………………….. 55

3-3-1- بادهای استان………………………………….. 57

3-4- زمین ­شناسی استان……………………………. 58

3-4-1- منطقه یاسوج…………………………………….59

3-4-2- منطقه دهدشت……………………………….. 59

3-4-3- منطقه گچساران……………………………….. 59

3-5- وضعیت خاک‌ شناسی استان…………………… 62

3-6- توپوگرافی استان………………………………….. 63

3-7- منابع آب استان…………………………………… 65

3-7-1- دریاچه‌ها و تالاب‌های استان………………….. 65

3-8- وضعیت پوشش گیاهی استان………………….. 67

3-8-1- جنگل…………………………………………….. 68

3-8-2- مراتع……………………………………………….69

3-9- مناطق حفاظت ­شده و ویژگی حیات ‌وحش استان…70

3-9-1- منطقه حفاظت‌ شده دنا………………………. 71

3-9-2- منطقه حفاظت‌ شده جنگلی دنای ‌شرقی……71

3-9-3-منطقه حفاظت‌ شده تنگ سولک……………… 72

3-9-4- منطقه حفاظت ‌شده کوه خیز و سرخ………… 72

3-9-5- منطقه حفاظت ‌شده کوه دیل…………………. 73

3-9-6- منطقه حفاظت ‌شده کوه خامین……………… 73

3-10- موقعیت اقتصادی و اجتماعی استان………….. 74

3-11- جمعیت استان……………………………………. 75

یک مطلب دیگر :

3-12- وضعیت صنایع و معادن استان………………….. 76

3-13- کشاورزی و دام ­داری استان……………………. 76

3-13-1- زراعت و باغبانی………………………………. 77

3-14- وضعیت شهرک‌های صنعتی استان……………. 78

3-15- نرم افزار…………………………………………… 80

3-16- تعیین معیارها……………………………………. 80

3-17- تهیه لایه‌های اطلاعاتی………………………… 80

3-18- استاندارد سازی معیارها………………………. 80

3-18-1- منطق بولین………………………………….. 80

3-18-2- منطق فازی……………………………………. 81

3-19- تعیین وزن معیارها با استفاده از روش سلسله مراتبی….81

3-20- ترکیب و تلفیق نقشه‌های معیارها براساس روش ترکیب خطی- وزنی (WLC)….82

3-21- بررسی صحت مناسب…………………………. 83

3-22- ارزشیابی شهرک‌های صنعتی مستقر……….. 83

فصل چهارم: تجزیه و تحلیل داده­ها (یافته­ ها)

4-1- استاندارد­ سازی نقشه‌ها با استفاده از منطق بولین….85

4-1-1- نقشه شیب…………………………………… 85

4-1-2- نقشه بولین کاربری اراضی…………………… 85

4-1-3- نقشه بولین فاصله گسل…………………….. 86

4-1-4- نقشه بولین حریم مناطق مسکونی………… 87

4-1-5- نقشه بولین مناطق حفاظت ­شده…………… 87

4-1-6- نقشه بولین مسیل……………………………. 88

4-1-7- نقشه بولین جاده……………………………… 89

4-1-8- نقشه بولین آب­های سطحی…………………… 89

4-2- رویهم­ گذاری نقشه‌های بولین معیارها………….. 90

4-3- نقشه فازی معیارها………………………………. 91

4-3-1-نقشه شیب……………………………………… 91

4-3-2- نقشه فازی راه‌های ارتباطی………………….. 91

4-3-3- نقشه فازی فاصله از آب­های سطحی………….. 92

4-3-4- نقشه فازی فاصله از مناطق مسکونی………. 93

4-3-5- نقشه فازی کاربری اراضی…………………….. 93

4-4- وزن ­دهی معیارها…………………………………. 94

4-5- رویهم­ گذاری لایه‌های اطلاعاتی با روش ترکیب وزنی خطی…..94

4-6- وضعیت مطلوبیت شهرک‌های صنعتی استان…..95

فصل پنجم: نتیجه­ گیری و پیشنهادات

5-1- ارزیابی معیارها……………………………………. 99

5-2- استاندارد­ سازی معیارها…………………………. 99

5-3- پیشنهادات………………………………………… 101

منابع و ماخذ…………………………………………….. 102

چکیده:

مکان­یابی مناطق صنعتی با در نظر­ گرفتن پیامدهای اقتصادی و زیست ­محیطی یک عامل کلیدی در        برنامه ریزی‌ها و مدیریت مناطق می‌باشد. از آن جا که معیارهای مکان­یابی متنوع و وسیع می‌باشند، لذا، لازم است معیارهای مناسب جهت تامین شرایط و ضوابط مورد ­­­نیاز انتخاب گردیده تا بهترین نتیجه حاصل گردد. توسعه پایدار نیازمند یافتن روشی جدید برای طراحی و استقرار مناطق صنعتی است، تا بتواند تاثیر زیست­ محیطی منفی حاصل از ایجاد و بهره­ برداری صنایع را به حداقل برساند.

بدین منظور و جهت ارزشیابی زیست­ محیطی مکان شهرک‌های صنعتی استان کهگیلویه و بویر­احمد هشت معیار شیب، فاصله از راه‌های ارتباطی، فاصله از آبراه، فاصله از مناطق مسکونی، کاربری اراضی، مناطق حفاظت­ شده، فاصله از گسل و فاصله از مسیل انتخاب و مورد استفاده قرار گرفت. لایه‌های اطلاعاتی معیارها به محیط GIS وارد گردید. برای استاندارد ­سازی معیارها با استفاده از منطق بولین ابتدا لایه‌های استاندارد ­شده توسط عملگر اشتراک همپوشانی گردید و در نهایت نقشه تناسب استقرار صنایع تهیه گردید. در مرحله بعد استاندارد ­سازی عوامل با توابع فازی انجام و وزن­ دهی لایه‌ها با روش زوجی انجام شد. در نهایت لایه‌های محدودیت شامل فاصله از گسل، فاصله از مسیل و مناطق حفاظت ­شده توسط منطق بولین استاندارد شد. لایه‌های شیب، فاصله از راه‌های ارتباطی، فاصله از آبراه، فاصله از مناطق مسکونی و کاربری اراضی با استفاده از توابع فازی استاندارد گردید سپس با استفاده از معادله ترکیب خطی وزنی در محیط GIS لایه­ها تلفیق و نقشه مطلوبیت استقرار صنایع بدست آمد.

نتایج حاصل از همپوشانی بولین بیانگر آن بود که در استان کهگیلویه و بویر­احمد، 20 لکه جهت استقرار صنایع مناسب می‌باشد که در قسمت جنوب و شرق منطقه مورد مطالعه واقع گردیده­اند. نتایج حاصل از روش ترکیب وزنی نشان داد که 5/5 درصد از وسعت منطقه از مطلوبیت بالا جهت استقرار صنایع برخوردار می‌باشد. همپوشانی نقشه موقعیت‌ شهرک‌های صنعتی مستقر با نقشه حاصل از منطق بولین مشخص کرد که شهرک‌های صنعتی استان کهگیلویه و بویر­احمد در مناطق نامناسب واقع گردیده­اند. همچنین نقشه حاصل از ترکیب وزنی خطی نشان داد هیچ کدام از شهرک‌های صنعتی استان در مناطقی با مطلوبیت بالا قرار ندارند.

فصل اول: کلیات تحقیق

1-1- مقدمه

افزایش جمعیت و نیاز روز افزون کشور به محصولات جدید، منجر به احداث و توسعه فضاهای تولیدی و صنعتی گردید. تعدد و تنوع و ارتقای محصولات جدید در همه عرصه‌های زندگی و پاسخ به نیازهای عمومی باعث شد تا کارخانجات تولیدی، به سرعت گسترش یافته و در مدت کوتاهی نیاز روز افزون کشور به صنایع و کارخانجات پیشرفته و مدرن تفکر احداث شهرک‌های صنعتی را پدید آورد.

یک مطلب دیگر :

الف) بهشت پاداش سازندگان مسجد. 10

ب) بانیان مسجد مانع نزول بلایای آسمانی. 11

ج) آبادگران مسجد در زمره خانواده الهی. 11

ریشه قرانی ساخت مسجد. 12

تعمیر و تولیت مسجد. 12

شرایط تولیت و تعمیر. 12

چه کسانی حق تعمیر و تولیت مسجد را ندارند؟. 15

عمران معنوی مسجد. 16

حضور در مسجد. 16

لزوم توجه به بهداشت مسجد. 17

بایسته­های بهداشتی مسجد قبل از ورود به مسجد. 18

بایسته­های بهداشتی مسجدیان در داخل مسجد. 18

تخریب مساجد. 19

حضور در مساجد. 20

معماری اسلامی مسجد. 21

شکل گیری عناصر مسجد. 22

ساخت مناره بر روی مساجد. 23

آسیبهای طراحی در ساخت مسجد. 24

توجه به بعد عرفانی در معماری مساجد. 24

مدیریت مسجد. 25

نقش امام جماعت در مدیریت مسجد. 26

الف) اهتمام به نیازهای تبلیغی و فرهنگی مسجد. 26

ب) رعایت حال مامومین. 26

یک مطلب دیگر :

ج) حضور در مسجد قبل از اذان و برقراری ارتباط با جوانان. 27

جذب جوانان به مسجد. 27

الف) عوامل بیرونی. 28

1ـ خانواده. 28

2ـمدرسه. 29

3ـجامعه. 29

ب) عوامل درونی. 30

1ـ خود فرد(جوان). 30

2ـ مسجد. 30

نتیجه گیری. 32

مقدمه

فهرست

کلیات… 1

بیان مسئله. 1

اهمیت و ضرورت.. 1

سؤالات تحقیق.. 1

فرضیه های تحقیق.. 1

پیشینه‌ی تحقیق.. 2

چهارچوب نظری تحقیق.. 2

مفاهیم کلیدی.. 2

بخش اول. 5

تعریف لذات معنوی.. 5

فصل اول : لذات معنوی.. 7

1.1. تعریف لذت… 7

1.2. لذات مادی.. 8

1.2.1. راه رهایی از لذات مادی و دنیوی.. 10

3/1. تعریف فرح، سرور و نضرة 11

فصل دوم: لذات معنوی در کلام بزرگان.. 13

2.1. کلام مرحوم نراقی.. 13

2.2. کلام مرحوم مطهری.. 14

فصل سوم: گونه های لذت معنوی خیالی.. 17

3.1 لذت عبادت در چهارچوب ادیان باطل.. 17

3.2 احساس لذت از فراوانی مال.. 18

3.3 توهم لذت برای انسان بدعت‌گزار. 18

3.4. توهم لذت از زهد ساختگی و بی‌پایه و اساس… 19

3.5. لذت ریاست باطل.. 21

بخش دوم. 25

لذات معنوی واقعی و عوامل پیدایش و ازدیاد آن‌ها 25

فصل اول: لذات معنوی واقعی شناختی.. 27

1.1 معرفت خدا 27

1.1.1. آثار و پیامد‌های معرفت خداوند متعال. 28

1.2. محبت خداوند. 37

1.2.1. راههای ازدیاد محبت خدا 37

1.3. ایمان به خداوند. 45

1.3.1. راه‌های چشیدن شیرینی ایمان. 45

1.4. محبت اهل‌بیت: 68

1.4.1 راه‏های عملی کسب حب اهل‌بیت7. 70

1.5. لذت تفکر. 75

1.6. لذت قبولی عبادت.. 77

فصل دوم: لذات معنوی واقعی رفتاری.. 79

2.1. عبادت، نماز و مناجات… 79

2.2. ملاقات برادران دینی.. 81

2.3. افطار روزه دار. 82

2.4 تهجد در آخر شب… 83

2.5. کظم غیظ.. 83

1.5.1 راه‌های کنترل خشم. 85

2.6. حلاوت تلاوت قرآن.. 87

2.6.1. ریشه‌ی لذت بردن از قرائت قرآن. 88

2.7. ذکر خدا 88

2.7.1. ذکر خفی.. 90

2.7.2. عوامل ذکر. 91

2.8. انس با خدا 94

2.9. لذت و شادی در دوره‌ی ظهور امام زمان7.. 95

یک مطلب دیگر :

2.10. گریه. 96

2.10.1. گریه در هنگام یاد اهل‌بیت: 96

2.10.2. گریه از خشیت خداوند. 98

2.10.3. عوامل زیاد شدن گریه. 99

بخش سوم. 101

عوامل محرومیت از لذات معنوی.. 101

فصل اول: قساوت قلب.. 103

1.1. تعریف قساوت… 103

1.2. قساوت، بیماری مهلک…. 104

1.3. عوامل ایجاد قساوت قلب… 105

1.3.1 گناه 105

1.3.2. زیادی کلام. 106

1.3.3. پرخوری.. 107

1.3.4. بلندی آرزوهای دنیایی.. 107

1.3.5. برخی شغل‌ها 108

1.3.6. برخی از اعمال. 109

1.4. رابطه‌ی بین قساوت قلب و لذات معنوی.. 110

1.5. راه‌های درمان قساوت… 111

1.5.1 توبه. 111

1.5.2. دعا 111

1.5.3. سکوت.. 112

1.5.4. محبت کردن به ایتام. 112

1.5.5. خوردن عدس.. 113

1.6. کلام مرحوم نراقی.. 114

فصل دوم: برخی دیگر از عوامل محرومیت از لذات معنوی.. 115

2.1. گناه 115

2.1.1. محرومیت از نماز شب بر اثر گناهان. 115

2.1.2. محرومیت از نماز شب بر اثر دروغ. 115

2.1.3. محرومیت از نماز شب بر اثر عجب.. 116

2.1.4. محرومیت از قبولی عمل بر اثر حرام خواری.. 116

2.1.5. محرومیت از قبولی عمل بر اثر نیت سوء نسبت به برادر مومن. 117

2.2. علم بدون تهذیب نفس… 117

2.3. مجالست با اهل بدعت… 118

2.4. محافظت نکردن خویش از هوی و هوس… 118

فهرست منابع. 119

کلیات

بیان مسئله

یکی از بالاترین عوامل و ریشه های جذب انسان‌ها به دین و رعایت دستورات الهی و احکام دینی و التزام به مبانی اعتقادی دینی، لذت بردن از دین‌داری است. بسیاری از دین گریزان و حتی دین ستیزان اگر بدانند که چه لذات غیر قابل توصیفی در دین داری واقعی نهفته است به دنبال التزام و عمل به دستورات دین خواهند رفت چرا که ریشه‌ی بسیاری از دین گریزی‌ها و زیر پا گذاشتن فرامین الهی لذتی است که از ترک واجب و انجام حرام می‌برند.

در این نوشتار به بیان اقسام لذات معنوی پرداخته شده راه های کسب و تقویت آن توضیح داده شده است.

اهمیت و ضرورت

دانستن اقسام لذات معنوی واقعی چه لذات شناختی و چه لذات رفتاری آن قدر مهم است که می‌تواند سبب ارتقای ایمان تقوا و معرفت دین داران و اهل معنویت باشد. یعنی ثابت قدم شدن آنان در مسیر بندگی خدا که برای انسان مسئله ای از بندگی خدا مهم‌تر نیست چرا که هدف از آفرینش ما بندگی و عبودیت بوده است: و ما خلقت الجن و الانس الا یعبدون آن کس به دنبال کشیدن طعم شیرین لذات معنوی می‌افتد، مسلماً در مسیر نورانی بندگی خدا قرار خواهد گرفت. اگر دین گریز باشد و خارج از مسیر بندگی، چشیدن طعم لذات معنوی، او را عاشقانه و داوطلبانه به این مسیر خواهد آورد؛ و اگر اهل دین و دیانت باشد مقام و درجه و رتبه‌ی او بالاتر خواهد رفت.

سؤالات تحقیق

1- آیا هر لذتی که انسان احساس کند لذت معنوی است؟ واقعیت دارد؟ یا لذات معنوی خیالی هم داریم؟

2- چگونه می‌توان لذات معنوی واقعی را از لذات معنوی خیالی باز شناخت؟

3- اقسام لذات معنوی واقعی کدامند؟

1.4. فرضیات تحقیق.. 7

1.5. پیشینۀ تحقیق.. 7

1.5.1. جایگاه امام و و خلیفه در بحث‏های کلامی: 7

1.5.1.1.کتب: 7

1.5.1.2.پژوهش‏ها و پایان‏نامه: 9

1.5.2. عدم اطاعت فرمان امیرالمومنین (علیه السلام) ، پیمان شکنی و تحمیل رأی بر ایشان : 10

2ـ فصل دوّم: انتخاب پیشوای مسلمین. 12

2.1. پیشوایی امت اسلامی.. 12

2.2. بررسی چگونگی روی کار آمدن خلفا بعد از رحلت پیامبر(صلى‏الله‏علیه‏وآله‏وسلّم‏): 16

2.2.1. چگونگی تسلط خلیفه اول بر مسند خلافت :. 16

2.2.2. انتصاب خلیفه دوم :. 19

2.2.3. نحوۀ روی کار آمدن خلیفه سوم:. 21

2.2.4. انتخاب خلیفه چهارم:. 22

2.3.1. امام: 25

2.3.2. خلیفه: 28

2.3.3. امر و اولی الامر: 30

2.4. خلیفه وامام از منظر اهل تسنن :. 33

2.5. چگونگی تعیین امام از منظر اهل تسنن: 35

2.5.1.  نص خلیفه قبلى. 35

2.5.2. اجماع مسلمانان بر امامت یک فرد : 36

2.6. شرایط و صفات امام از منظر اهل تسنن:. 39

2.7. خلیفه وامام از منظر تشیع :. 42

2.8 . چگونگی تعیین امام از منظر تشیع: 45

2.9. شرایط امام از منظر تشیع: 46

2.9.1.  نص : 46

2.9.2. عصمت: 46

2.9.3.  افضلیت : 48

2.9.4. هاشمی بودن. 49

2.10. بررسی عملکرد اصحاب در قبال جانشینی پیامبر اکرم (صلی‏الله‏علیه‏و‏آله وسلم): 50

3. فصل سوم: اطاعت از پیشوای مسلمین. 67

3.1. مبانی اعتقادی اسلام در اطاعت از پیشوا 67

3.2. مبانی اعتقادی شیعه در اطاعت از امام. 71

3.3. مبانی اعتقادی اهل تسنن در اطاعت از امام. 72

3.4. اطاعت در تاریخ صدر اسلام. 76

4. فصل چهارم: عدم اطاعت و ناسازگاری پیروان خلفا از امیرالمؤمنین علی(علیه السّلام). 88

4.1. مادیگری، دنیاپرستی و طلب مقام حکومتی: 89

4.1.1. سران ناکثین. 91

4.1.2. قاعدین. 98

4.1.3. اهل کوفه. 107

4.1.4. اهل بصره 115

4.1.5. مردم مدینه. 116

4.2.  حزب عثمانی و بهانۀ خونخواهی عثمان. 118

4.2.1. ابوبردةبن عوف ازدی: 118

4.2.2. نعمان بن بشیر انصارى و ابو هریره: 119

4.2.3 پیمان شکنی اهل یمن: 121

4.2.4. جریربن عبدالله بجلی: 125

4.2.5.  وائل بن حجر حضرمی: 130

4.3.  جهل . 132

4.3.1. کعب بن سور: 132

4.3.2.  جمعی از قاریان قرآن. 133

4.4.  نفاق و فرصت طلبی: 135

4.4.1. اشعث بن قیس: 136

4.4.2. عبدالله بن کَوّاءِیشکری : 139

4.4.3. شبث بن ربعی ریاحی: 141

4.4.4. عبدالله بن وهب راسبی: 142

4.4.5. حرقوص بن زهیر تمیمی (ذوالخویصره یا ذوالثدیه): 145

4.4.6.  زید بن حصین طایی: 147

4.4.7. خریت بن راشد ناجی: 148

4.4.8. عبدالرحمن بن ملجم مرادی: 154

4.5. کسب درآمدهای نامشروع. 158

4.5.1. منذربن جارود: 158

4.5.2. یزید بن حجیه: 161

4.5.3. قعقاع بن شور: 162

4.5.4. مصقله بن هبیره: 162

4.6. عدم تحمل عدالت علوی و اجرای حدود الهی.. 164

4.6.1.نجاشی و طارق بن عبد الله: 164

4.6.2. عمروبن عشبه: 168

4.7. ترس از معاویه. 168

4.7.1. سفیان بن عوف غامدى: 169

4.7.2. نعمان بن بشیر: 171

یک مطلب دیگر :

4.7.3. بسربن ابی ارطاة : 172

4.7.4. ضحاک بن قیس: 175

4.7.5. یزید بن شجره: 177

5. فصل پنجم:عدم اطاعت شیعیان امیرالمؤمنین (علیه السلام) از ایشان. 184

5.1. مالک اشتر نخعی: 186

5.1.1. اصرار مالک بر ابقاء ابوموسی اشعری در کوفه:. 191

5.1.2. شک کردن نسبت به عدالت و عصمت امیرالمؤمنین (علیه السلام): 192

5.1.3. تندروی مالک نسبت به جریربن عبدالله بجلی: 193

5.1.4. تعلل درتوقف جنگ بعد از فرمان امام (علیه السلام) در جنگ صفین: 194

5.2.عقیل بن ابیطالب: 198

5.3. قثم بن عباس: 200

5.4. خزیمة بن ثابت انصاری (ذوالشهادتین): 202

5.5. سلیمان بن صرد خزاعی.. 204

5.6. عبدالله بن عباس: 207

5.7. عبیدالله بن عباس.. 210

5.8. مسیب بن نجبه فزاری.. 212

5.9. سهل بن حنیف انصارى.. 214

5.10. كمیل بن زیاد نخعی. 215

5.11. عبدالله بن جعفر: 219

5.12. قیس بن سعد عباده انصاری.. 223

5.13. حجربن عدی کندی.. 228

5.14. محمدبن ابی‏بکر. 230

6.فصل ششم: نتیجه گیری.. 238

فهرست منابع. 245

کتب عربی.. 245

کتب فارسی.. 247

مقالات: 249

سایت‏ها و نرم افزارها: 249

مقدمه

پیامبر اکرم (صلى‏الله‏علیه‏وآله‏وسلّم‏)، به عنوان خاتم الانبیاء و رسول دین اسلام، علاوه بر دریافت وحی، ابلاغ و رساندن آن، وظیفه اجرای احکام را نیز بر عهده داشتند. با توجه به دیدگاه شیعه امامیه که برگرفته از قرآن و سنت است، وظایف رسالت در تمام جهات به جز دریافت وحى، بر عهدۀ امام است. بدین معنی که جانشین پیامبر اکرم (صلی الله علیه و آله وسلم)که امام معصوم است وظیفۀ ادارۀ جامعه و اجرای اجکام الهی را برعهده دارد. امیرالمؤمنین علی (علیه السلام) به عنوان امام معصوم توانست حکومت اصیل اسلامی را با وقفه‏ای 25 ساله برای مدت کوتاهی تشکیل دهد.

انگیزه اصلی از انتخاب این موضوع آن است که همیشه این سوال مطرح بوده که چرا امیرالمؤمنین (علیه السلام) با آن شخصیت بی نظیر و والا نتوانست در حکومتی که تشکیل داد به اهداف متعالی خود برسد و چرا آنقدر عمر این حکومت کوتاه بود؟

پاسخ قابل تأمل این است که هر حکومتی دو رکن اساسی دارد یک رکن حاکم و امامی است که حکومت را اداره می‏کند و به جامعه خط مشیء می‏دهد و رکن دوم مردمی هستند که باید از امام و رهبر خود اطاعت کنند و او را در رسیدن به اهدافش یاری کنند. به همین دلیل اطاعت از امام و رهبر از مسائل مهم فقهی دین اسلام است.

در حکوت امام علی (علیه السلام) ، رهبر والا مقام با اهداف متعالی وجود داشت ولی مردمی که گوش جان بسپارند و فرامین او را اطاعت کنند وجود نداشت.

در این پژوهش سعی شده است با استفاده از منابع دست اول تاریخی به روش کتابخانه ای و تحلیل محتوا به بررسی وقایع مهم حکومت امیرالمؤمنین (علیه السلام) پرداخته‏شود تا بتوان دستورات و فرامین آن حضرت و عدم اطاعت مردم و پیمان شکنی‏ها و تحمیل رأی‏های آنها را در مواقع مختلف تحلیل کرد. برای آنکه بتوانیم عملکرد مردم زمان حکومت امیرالمؤمنین (علیه السلام) را به درستی تحلیل کنیم لازم است در ابتدا به مبانی اعتقادی مردم آن زمان در مورد امام و اطاعت از امام بپردازیم. از اینرو در فصل دوم و سوم مبانی اعتقادی اسلام در مورد امام و جایگاه امام و سپس اطاعت از امام بررسی شده است،  سپس عملکرد مردم آن عصر زیر ذره بین تاریخ تحلیل شده است.

برای آنکه بتوانیم رابطه امام ومأموم را در آن دورۀ تاریخی به طور صحیح تحلیل کنیم، لازم است علاوه بر رجوع به منابع تاریخی، به کتاب شریف نهج البلاغه که مجموعه‏ای از خطبه‏ها، نامه‏ها و کلمات قصار ایراد شده در همان زمان است، نیز رجوع شود. لازم به ذکر است در این پژوهش از ترجمه استاد سید جعفر شهیدی برای متون نهج البلاغه استفاده شده است. ‏ای ‏اا

1-2-12-1- مقاومت به خشكی………………………………………………………..12

1-2-12-2- فرار از خشكی ……………………………………………………………….13

1-2-12-3- اجتناب از خشكی…………………………………………………………..13

1-2-12-4- تحمل خشكی………………………………………………………………..13

1-2-12-5- بازیافت (بهبود) ……………………………………………………………..13

1-2-13- مكانیزم­های گریز از خشكی ………………………………………………….13

1-2-13-1- زودرسی یا دوره رشد كوتاه ……………………………………………….13

1-2-13-2- حساسیت به طول روز …………………………………………………….13

1-2-13-3- كنترل پنجه­دهی ……………………………………………………………13

1-2-14- مكانیزم­های اجتناب …………………………………………………………..14

1-2-14-1- سیستم ریشه­ای توسعه یافته …………………………………………..14

1-2-14-2- هدایت روزنه­ای …………………………………………………………..14

1-2-14-3- اندازه و فراوانی روزنه­ها ……………………………………………………..14

1-2-14-4- تجمع آبسیزیك اسید ………………………………………………………15

1-2-14-5- ضخامت كوتیكول و قشر مومی روی برگ ……………………………….15

1-2-15- مكانیزم­های تحمل خشكی …………………………………………………15

1-2-15-1- تنظیم فشار اسمزی ………………………………………………………15

1-2-15-2- تجمع پرولین  ………………………………………………………………..16

1-2-15-3- جابجایی مواد پرورده ………………………………………………………16

1-2-16- صفات مورفولوژیك مرتبط با تنش اسمزی …………………………………..16

1-2-17- شاخص­های مقاومت …………………………………………………………..17

1-2-17-1- شاخص میانگین ریاضی تولید  ……………………………………………18

1-2-17-2- شاخص هارمونیك  …………………………………………………………..18

1-2-17-3- شاخص میانگین هندسی تولید …………………………………………19

1-2-17-4- شاخص تحمل به تنش …………………………………………………..19

1-2-17-5- شاخص  TI…………………………………………………………………

1-2-18- صفات فیزیولوژیك مرتبط با تنش اسمزی …………………………………20

1-2-18-1- اثر تنش اسمزی بر فلورسانس كلروفیل ……………………………….20

1-2-18-2- اثر تنش اسمزی بر میزان پرولین  ………………………………………21

1-2-18-3- اثر تنش اسمزی بر قند محلول ………………………………………..21

1-2-18-4- اثر تنش اسمزی بر میزان كلروفیل  …………………………………….22

1-2-19- هیدروپونیك ………………………………………………………………..22

1-2-19-1- سیستم­های آب­كشتی (بدون محیط كشت جامد) …………………..22

1-2-20- اصلاح مقاومت به خشكی ………………………………………………..23

1-2-20-1- استفاده از تنوع ژنتیكی موجود ……………………………………..24

1-2-20-2- تلاقی­های درون و برون گونه­ای …………………………………………25

1-2-20-3- ایجاد تنوع ……………………………………………………………25

1-2-20-4- انتقال ژن ………………………………………………………………25

1-2-21- اهمیت تنوع ژنتیكی ……………………………………………………..26

1-2-22- روش­های براورد تنوع ژنتیكی  ……………………………………………26

1-2-22-1- نشانگرهای مورفولوژیكی  ………………………………………….26

1-2-22-2- نشانگرهای بیوشیمیایی  ……………………………………………..26

1-2-22-3- نشانگرهای مولكولی …………………………………………………27

1-2-22-3-1- نشانگرهای رپید ………………………………………………….27

1-2-22-3-1-1- مزایای نشانگرهای رپید …………………………………………28

1-2-22-3-1-2- معایب نشانگرهای رپید  ………………………………………….28

1-3- هدف و ضرورت تحقیق ………………………………………………………29

فصل دوم: مواد و روش­ها

2-1- مواد گیاهی و نوع طرح آزمایش ……………………………………………..31

2-2- كشت هیدروپونیك …………………………………………………………..31

2-2-1- كشت در ماسه  …………………………………………………………..31

2-2-2- كشت در آب …………………………………………………………………31

2-3- اعمال تیمارها در سیستم هیدروپونیك  ………………………………….32

2-3-1- اعمال تنش در سیستم آب­كشت  ……………………………………..32

2-3-2- اعمال تنش در سیستم ماسه­كشت …………………………………..32

2-4- اندازه­ گیری صفات…………………………………………………………..34

2-4-1- اندازه­ گیری صفات مورفولوژیكی …………………………………..34

2-4-2- اندازه ­گیری صفات فیزیولوژیكی ……………………………………….34

2-4-2-1- اندازه­گیری فلورسانس و مقدار كلروفیل ……………………………34

2-4-2-2- اندازه­گیری پرولین …………………………………………………….34

2-4-2-3- اندازه­گیری قند محلول ………………………………………………..35

2-4-2-4- اندازه­گیری رنگیزه­های فتوسنتزی  …………………………………..36

2-4-3- اندازه­گیری شاخص­های تحمل………………………………………….36

2-5- تجزیه و تحلیل داده­های كمی …………………………………………36

2-6- صفات مولكولی……………………………………………………………..37

فصل سوم: نتایج و بحث

3-1- تنش كم­آبی ……………………………………………………………….39

3-1-1- تجزیه واریانس داده­های ماسه كشت ……………………………….39

3-1-2- مقایسه میانگین صفات در سیستم ماسه كشت ماسه كشت……41

3-1-2-1- مقایسه میانگین صفات مورفولوژی در سیستم ماسه­ كشت…….41

3-1-2-2- مقایسه میانگین صفات فیزیولوژی در سیستم ماسه ­كشت………47

3-1-2-3- مقایسه میانگین شاخص­های مقاومت در سیستم ماسه­ كشت ….54

3-1-2-3-1- تجزیه­ی خوشه ای لاین­های مورد مطالعه بر اساس شاخص­ها در سیستم ماسه­ كشت..55

3-1-3- تاثیر خشكی روی صفات مورد مطالعه در سیستم ماسه كشت …..57

3-1-4- تجزیه خوشه­ای لاین­های مورد مطالعه بر اساس صفات مورفوفیزیولوژی در سیستم ماسه­ كشت..58

3-1-5- تجزیه به عامل­ها برای صفات مورفوفیزیولوژی در سیستم ماسه­ كشت…..68

3-1-5-1- تجزیه به عامل­ها برای صفات مورفولوژی در سیستم ماسه­ كشت …..68

3-1-5-2- تجزیه به عامل­ها برای صفات فیزیولوژی در سیستم ماسه­ كشت………70

3-1-6- تجزیه واریانس داده­های آبكشت………………………………………………76

یک مطلب دیگر :

3-1-7- مقایسه میانگین داده­های آبكشت……………………………………………77

3-1-7-1- مقایسه میانگین صفات مورفولوژی در سیستم آب­كشت…………………77

3-1-7-2- مقایسه میانگین صفات فیزیولوژی در سیستم آب­كشت…………………..82

3-1-7-3- مقایسه میانگین شاخص­های مقاومت در سیستم آبكشت……………….87

3-1-7-3-1- تجزیه خوشه­ای لاین­های مورد مطالعه بر اساس شاخص­ها در سیستم آب­كشت……89

3-1-8- تاثیر خشكی روی صفات مورد مطالعه در سیستم آب كشت ……………91

3-1-9 – تجزیه خوشه­ای ارقام مورد مطالعه بر اساس صفات مورفوفیزیولوژی در سیستم آب­كشت…92

3-1-10- تجزیه به عامل­ها برای صفات مورفوفیزیولوژی در سیستم آب­كشت …….98

3-2- تجزیه مولكولی RAPD ………………………………………

3-2-6- رابطه بین داده­های مولكولی و صفات مورفوفیزیولوژی …………….102

3-2-6-1- رابطه بین داده­های مولكولی و صفات مورفوفیزیولوژی در سیستم ماسه­ كشت………103

3-2-6-2- رابطه بین داده­های مولكولی و صفات مورفوفیزیولوژی در سیستم آب­كشت….105

3-3- نتیجه گیری كلی …………………………………………………….121

3-4- پیشنهادات……………………………………………………………122

منابع مورد استفاده………………………………………………………….123

چکیده:

برای ارزیابی تحمل تنش اسمزی در لاین­های گندم دوروم و ارتباط آن با نشانگرهای مولكولی آزمایشی در دانشکده­ی علوم کشاورزی در سال 1392 انجام شد. در این آزمایش 20 لاین گندم در دو سیستم آب­كشت و ماسه­كشت و در سه سطح تنش اسمزی به­صورت هیدروپونیک کشت شد. ارقام در سه سطح آب­كشت (شاهد، 4- و 8- بار) و ماسه­كشت (شاهد، تنش 40 درصد و تنش 60 درصد) به صورت کرت­های خرد شده در قالب طرح بلوک­های کامل تصادفی با سه تکرار كشت شدند. نتایج نشان داد که تنش اسمزی کلیه صفات مورفولوژیک را کاهش و بیشتر صفات فیزیولوژیک مانند قندهای محلول، پرولین و کلروفیل کل را افزایش داد. نتیجه مقایسه میانگین اثر متقابل تنش و لاین برای صفات مورد مطالعه نشان داد که در بیشتر صفات مورد بررسی لاین های 11 و 17 دارای بیشترین میانگین و لاین 7 دارای کمترین میانگین در سیستم ماسه­كشت بودند. در سیستم آب­كشت بیشترین میانگین مربوط به لاین­های 17 و 18 و كمترین میانگین­ها مربوط به لاین­های 7 و 10 بود. بر اساس تجزیه شاخص­های مقاومت به تنش اسمزی لاین­های 11، 13، 14 و 17 در هر دو سیستم متحمل و لاین 5 و 16 حساس شناخته شدند. نتایج تجزیه خوشه­ای نشان داد که در هر سه شرایط محیطی در دو سیستم لاین­های 4، 13، 18 و 19 در گروه با میانگین بالا و لاین­های 5 و 6 در گروه با میانگین پایین در سیستم آبكشت و سیستم ماسه كشت قرار گرفتند. با توجه به تجزیه عاملی لاین­ها در هر دو سیستم آب كشت و ماسه كشت لاین 1 و 3 و حساس و لاین­های 13، 18 و 19 متحمل شناخته شدند. در سیستم ماسه­كشت موثر­ترین نشانگر­ها در سطح شاهد نشانگر P₅₀M₈ و P₂₄M₇ شناخته شد که با 4 صفت همبستگی نشان داد. در سطح تنش اسمزی 40 درصد نشانگر P₃₀M₂ بیشترین تعداد همبستگی معنی­دار (4) با صفات داشت. در سطح تنش اسمزی 60 درصد نشانگرهای P₂₄M₄ و P₂₄M₄ با بیشترین تعداد همبستگی معنی­دار (4) با صفات، موثر­ترین نشانگر بودند. در سطح شاهد سیستم آب­كشت نشانگر P₁₉M₂ موثر­ترین نشانگر شناخته شد که با 4 صفت همبستگی نشان داد. در سطح تنش اسمزی 4- بار نشانگر P₂₅M₂ بیشترین تعداد همبستگی معنی­دار (5) با صفات داشت. در سطح تنش اسمزی 8- بار نشانگر P₁₉M₂ با بیشترین تعداد همبستگی معنی­دار (4) با صفات، موثر­ترین نشانگر بود.

فصل اول: مقدمه و مروری بر تحقیقات گذشته

1-1- مقدمه

شرایط اقلیمی خشک و نیمه خشک که اکثر مناطق کشور ما را در بر می­گیرد، سبب محدودیت منابع آبی و امکانات تولید محصولات زراعی شده است. رشد سریع جمعیت از یک طرف و کاهش یا ثابت ماندن منابع از طرف دیگر بررسی راه­های استفاده بهینه از پتانسیل­های تولید مواد غذایی را جهت بهره­وری بیشتر ضروری می­سازد. از آنجا که در بیشتر نقاط دنیا، آب محدود كننده اصلی تولیدات كشاورزی است، بنابراین، استفاده بهینه از آن اهمیت زیادی دارد. این موضوع برای ایران كه حدود دو سوم مساحت آن را اقلیم خشك و نیمه خشك تشکیل داده، جدی­تر می­باشد. توجه به اقتصاد و مدیریت منابع آب نه تنها در مناطق خشک و نیمه خشک، بلکه در مناطق با بارندگی مناسب هم می­تواند از راه تاثیر بر هزینه­های تولید مهم بوده و ایجاب می­كند كه از واحد حجم آب بیشترین استفاده به عمل آید. در این راستا، آگاهی از واكنش گیاهان و تعیین میزان حساسیت مراحل مختلف رشد آنها به كم آبی از اهمیت بسزایی برخوردار است (رضایی و همكاران، 1388).

عوامل نامساعد محیطی همانند تنش خشكی كه یكی از رایج­ترین و مهمترین تنش­های محیطی است، تولید محصولات كشاورزی را محدود می­سازد. خشكی روی اكثر مراحل رشد گیاه مانند مرحله جوانه­زنی و استقرار گیاهچه و همچنین ساختار اندام و فعالیت آن­ها آثار مخرب و زیان­آوری وارد می­سازد. از آن جایی كه ایجاد و حفظ یك پتانسیل آب خالص در محیط خاك، كاری تقریباً مشكل است، در این راستا برقراری شرایط تنش خشكی با استفاده از مواد اسمزی مختلف برای ایجاد پتانسیل­های اسمزی، یكی از مهم­ترین روش­های مطالعه تأثیر تنش خشكی بر روی گیاه تلقی مى­شود (زید و همكاران، 2001).

گندم نان و گندم دوروم از مهم­ترین محصولات زراعی جهان بوده و غذای اصلی مردم را در مناطق خشک و نیمه خشک تشکیل می­دهند (مانز، 2006). این گیاه از دیر باز به صورت آبی و دیم درغرب ایران کشت می­شده است. مناطق گرمسیر، نیمه گرمسیر و معتدل کشور بیشترین سطح زیر کشت گندم دوروم را به خود اختصاص می­دهند. توسعه صنعت ماکارونی سازی به همراه افزایش تقاضا برای آن و همچنین مساعد بودن شرایط آب و هوایی در بسیاری از نقاط کشور، پژوهش­های بیشتری را، بویژه در زمینه به نژادی گندم دوروم و گزینش ارقام متحمل به تنش­های محیطی از جمله تنش كم­آبی و اسمزی طلب می­نماید (فابریانی و همكاران، 1988). هر اقدامی برای اصلاح ژنتیکی تحمل به خشکی با استفاده از تنوع ژنتیکی موجود، نیاز به یک روش ارزیابی کارآمد دارد که باید سریع بوده و قادر به انتخاب یک جمعیت بزرگ باشد. مقاومت به خشکی نتیجه صفات مختلف مورفولوژیکی، فیزیولوژیکی و بیوشیمیایی است. بنابراین، می­توان از این اجزای مختلف به عنوان شاخص­های گزینش برای انتخاب تیپ ایده­آل گیاهی استفاده کرد.

2-1- مروری بر تحقیقات گذشته

1-2-1- اهمیت و جایگاه گندم در ایران و جهان

گندم احتمالا یكی از اولین گیاهانی است كه به وسیله­ی انسان زراعت شده­ است و به همین دلیل مهمترین گیاه زراعی به شمار می­آید. زیرا، زراعت آن از تمام گیاهان ساده­تر، تطابق آن در مناطق مختلف كه دارای شرایط آب و هوایی متفاوتی می­باشند، بیشتر و از طرف دیگر غذای اولیه اغلب مردم جهان را تشكیل می­دهد. گندم گیاهی است كه به مقدار زیاد و در مساحت وسیعی از زمین­های كشاورزی دنیا و حتی در نواحی خشك كشت شده و محصول كافی تولید می­نماید. اهمیت اقتصادی گندم چه از نظر تولید و چه از نظر تغذیه در دنیا بیش از سایر محصولات كشاورزی می­باشد. حتی در مناطقی كه به علت متغیر بودن شرایط اقلیمی و یا خشكی محیط، امكان تولید دیگر گیاهان وجود نداشته باشد، می­توان گندم تولید نمود. بیشترین سطح زیر كشت گندم در قاره­های آسیا و اروپا واقع شده است. ایران یكی از مهمترین كشور­های تولید كننده گندم در جهان می­باشد (خدابنده، 1387). سطح زیر کشت گندم در جهان 61/31132 تن در هکتار است که حدود 63 درصد سطح زیر کشت جهان را ایران به خود اختصاص داده ­است. تولیدات گندم در ایران 05/2 درصد از کل تولیدات گندم در جهان می­باشد (فائو، 2012). نسبت سطح زیر كشت گندم به سایر محصولات عمده كشاورزی نیز رقم بالایی را تشكیل می­دهد. همواره حدود 70-65 درصد از اراضی زیر كشت محصولات عمده زراعی به گندم تعلق دارد (ایران نژاد و شهبازیان، 1384).

تردیدی نیست که صورت زندگی کنونی ما تنها شکل ممکن و بهترین شکل موجود برای زندگی نیست. برخی از بخش‌هایی که ما آن را جزء ضروریات می‌دانیم در گذشته‌ای نه چندان دور اصلاً وجود نداشته است. بی‌گمان اشکالاتی در صورت زندگی کنونی ما هست که با برطرف کردنش معضلات فراوانی حل خواهد شد و نیز جای برخی بخش‌ها در زندگی ما خالی است که بودنش زندگی ما را بسیار بهتر می‌کند. بودن و نبودن یک بخش در زندگی ما، به عالمی بر می‌گردد که برای خود ساخته‌ایم، پاسخ‌های بنیادی ما به تعریف سعادت و انسان، و تلقی ما از مبدأ و مقصد و تصمیم‌های اجتماعی بشر در این دوره از حیات، مجموعه‌ای از امکان‌ها و عدم امکان‌ها ایجاد کرده که به ما اجازه نمی‌دهد به راحتی هر انتخابی داشته باشیم.

پژوهش کنونی تحقیقی است با عنوان « مبانی سبک زندگی اسلامی در قرآن کریم» که در آن تلاش شده است ضمن معرفی مفاهیم سبک زندگی از دیدگاه های متفاوت، شاخصه سبک زندگی اسلامی با توجه به آیات و روایات مورد بررسی و تبیین قرار گیرد، و ابعاد گسترده این فرآیند نیز در بعد عقیدتی از جمله نگرش توحیدی، اخلاق گرایی و ولایت مداری با استناد به آیات و روایات مورد کنکاش قرار گرفت.

شکی نیست که بحث داشتن سبک زندگی اسلامی در عصر کنونی که مسلمانان در آن از ارزش های دینی خود فاصله گرفته اند از چند جهت حائز اهمیت می باشد. معمولاً، سبک زندگی الگویی دارد که مشخص کنندۀ روابطی است که فرد در زندگی خود میان ارزش ها و نگرش ها و رفتارها برقرار می کند. این ارزش ها نیز شامل موضوعاتی چون ارزش شناسی و زیباشناسیِ دینی است. سبک زندگی اسلامی با توجه به سه منبع غنی: قرآن کریم و سیره پیامبر اکرم (ص)  و سیره اهل بیت (ع) نیز سرشار از آموزه های دینی و دنیوی است که در دو بعد تئوری و عملی قابل تطبیق و اجرا می باشد.

خدای بزرگ را سپاسگزارم که توفیق ویژه‌اش را نصیب بنده ساخت تا به رغم بضاعت ناچیز، با همکاری مخلصانة استادان بزرگوار و گرانمایه، پژوهش کنونی با عنوان « مبانی سبک زندگی اسلامی» را به یکی از بهترین و عزیزترین اقشار این جامعه، یعنی دانشجویان، و پژوهشگران تقدیم کنم. امیدوارم لطف الهی بر این قلم افزون شده و ضعف‌ها و کمبودهای معنوی و عملی او را در تأثیرگذاری این پژوهش دخالت ندهد.

در این پژوهش تلاش بر این است که مبانی سبک زندگی اسلامی در برخی از مهم‌ترین ابعاد زندگی اجتماعی را با استناد به آیات و روایات تبیین شود.  بدین منظور بعد از طرح برخی از مباحث مفهوم‌شناسی و مبانی اعتقادی، به توضیح سبک زندگی اسلامی در حوزه‌های «جهان بینی» ولایت مداری» و اخلاق» و آداب معاشرت» برنامه های اقتصادی»  «علم‌آموزی»، «ارتباط با دیگران»، «روابط خانوادگی» و «کسب و کار» پرداخته است.

در بخش‌هایی از این پژوهش  از همکاری مخلصانة برخی از دوستان گرانمایه‌ام استفاده برده‌ام. بن‌مایة اصلی فصل اول با عنوان «کلیات تحقیق» و همچنین قسمت‌هایی از فصل دوم با عنوان «پیشینه ی تحقیق» وفصل سوم با عنوان شاخصه های سبک زندگی اسلامی و فصل چهارم نیز محصول زحمات و ارشادات استاد راهنما دکتر سید محمد حسینی بوده است.

در پایان، بر خود لازم می‌دانم از همة عزیزانی که در به انجام رسیدن این پژوهش دخالت داشته‌اند صمیمانه سپاسگزاری کنم. به ویژه از اساتید دانشگاه علوم قرآن ایلام که با تشویق‌ها و پیگیری‌های متواضعانه و دلسوزانة خود و همچنین با تذکر نکات علمی لازم بنده را در انجام این کار مصمم‌تر کردند.

امیدوارم خوانندگان گرامی و اساتید ارجمند، ما را از راهنمایی‌های خود محروم نکنند و تذکرات آنان بتواند در ویراست‌های بعدی بر غنای این اثر بیافزاید.

حبیب محمدخانی فرد

15 / 5 / 93

عنوان                                                                                               صفحه

1ـ فصل اول: کلیات تحقیق 1

ـ  مقدمه: 2

1 ـ 1 ـ بیان مسئله تحقیق 3

1 ـ 2 ـ ضرورت و اهمیت تحقیق 4

1 ـ 3 ـ پیشینه ی تحقیق: 5

1 ـ 4 ـ جنبه های جدید و نوآوری تحقیق: 7

1 ـ 5 ـ اهداف تحقیق 7

1 ـ 6 ـ سؤالات تخقیق: 8

1 ـ 7 ـ فرضیه های تحقیق: 8

1 ـ 8 ـ روش تحقیق: 8

1 ـ 9 ـ معانی مفردات و واژهای کلیدی تحقیق: 8

ـ فصل دوم: اصول و مبانی سبک زندگی اسلامی در قرآن كریم) 11

2ـ 1 ـ مبانی اعتقادی 12

2 ـ 1 ـ 1 ـ  اصل توحید 12

2 ـ 1 ـ 1 ـ 1 ـ توحید در خالقیت 15

2 ـ 1 ـ 1 ـ 2 ـ توحید در مالیکت خداوند 16

2 ـ 1 ـ 1 ـ 3 ـ توحید در ربوبیت خداوند 18

2 ـ 1 ـ 2 ـ  اصل معاد 20

2 ـ 1 ـ 3 ـ  اصل امامت و خلافت 21

2 ـ 1 ـ 4 ـ  اصل نبوت 22

2 ـ 1 ـ 5 ـ  اصل عدل 23

2 ـ 5 ـ 1 ـ  عدل تکوینی 23

2 ـ 5 ـ 2 ـ  عدل تشریعی: 24

2 ـ 5 ـ 3 ـ  عدل جزائی: 24

2  ـ 2 ـ مبانی انسان شناسی 24

2  ـ 2 ـ 1 ـ هدفدار بودن انسان 24

2  ـ 2 ـ 2 ـ خلافت و جانشینی انسان 25

2  ـ 2 ـ 3 ـ هدفمندی آفرینش 27

2  ـ 3 ـ 4 ـ اختیار 27

2  ـ 2 ـ 5 ـ معرفت‌پذیری انسان 29

2  ـ 2 ـ 6 ـ گرایش فطری انسان 30

2  ـ 2 ـ 7 ـ حقیقت خُلقی و خَلقی انسان 31

2  ـ 2 ـ 8 ـ عقل گرایی (تعقل ورزی) 32

2 ـ 3 ـ مبنای اجتماعی 34

2 ـ 3 ـ 1 ـ اصل عدالت 35

2 ـ 3 ـ 2 ـ اصل مسؤلیت پذیری 37

2 ـ 3 ـ 3ـ اصل امر به معروف و نهی از منكر 37

2 ـ 3 ـ 4 ـ اصل آزمایش و ابتلاء 37

2 ـ 3 ـ 5 ـ عدالت اجتماعی در سایه قوانین اسلامی 38

2 ـ 4 ـ مبانی اخلاقی 38

2 ـ 4 ـ 1 ـ اصل تلازم سلوك زندگی و تجرّد روحانی 40

2 ـ 4 ـ 2 ـ بسط معیشت، مایه حقارت، نه پایه سعادت 40

2 ـ 4 ـ 3 ـ توجه به تفاوت اخلاقِ سلوک با نظم مادّی 41

یک مطلب دیگر :

2 ـ 5 ـ مبانی اقتصادی 41

2 ـ 5 ـ 1 ـ اصل دوری از اسراف 41

2 ـ 5 ـ 2 ـ اصل انفاق 42

2 ـ 5 ـ 3 ـ تشویق به انفاق 42

2 ـ 5 ـ 4 ـ توزیع ثروت:…………………………. 43

2 ـ 5 ـ 5 ـ هدف از توزیع………………………… 44

2 ـ 6 ـ  مبانی اقتصاد و عدالت اجتماعی در سبک زندگی اسلامی 45

2 ـ 6 ـ  1 ـ  اصل توزیع عادلانه ثروت………………. 45

2 ـ 6 ـ  2 ـ  نهی از خوردن اموال دیگران…………… 46

2 ـ 6 ـ  3 ـ  نهی از ربا………………………… 47

2 ـ 6 ـ  4 ـ  نهی از خورن اموال دیگران و حاکمیت ظالمان 47

2 ـ 6 ـ  5 ـ  خالی بودن معاملات بانکی از اکل مال به باطل 47

2 ـ 6 ـ  6 ـ  برتری زکات بر ربا………………….. 48

2 ـ 6 ـ  7 ـ  برتری جهاد بر جمع اموال…………….. 48

2 ـ 6 ـ  8 ـ  جمع کردن ثروت هدف نیست……………… 48

فصل سوم.. شاخصه های سبک زندگی اسلامی .50

ـ پیشگفتار:……………………………………. 51

3 ـ 1 ـ نقش. جهان‌بینی الهی در تدوین سبک زندگی اسلامی 51

3 ـ 1 ـ 1 ـ  تعریف شاخص 54

3 ـ 1 ـ 2 ـ  زندگی دنیوی، ابزاری برای نیل به زندگی اخروی 55

3 ـ 1 ـ 3 ـ  یاد خدا: عامل خوشی و سعادت زندگی 55

3 ـ 1 ـ 4 ـ بازیچه و بی‌ارزش انگاشتن زندگی مادی دنیوی 56

3 ـ 1 ـ 5 ـ متأثر بودن خوشی و ناخوشی «زندگی» از عوامل غیر مادی 57

3 ـ 1 ـ 6 ـ. پرهیز از دلبستگی و توجه افراطی به زندگی دنیوی: 57

3 ـ 1 ـ 7 ـ  بهره‌گیری بیش از حد کفاف، عامل تباهی زندگی:: 59

3 ـ 1 ـ 8 ـ هر زیستنی زندگی نیست: 59

3 ـ 1 ـ 9 ـ رفاه‌زدگی خط قرمز زندگی 60

3 ـ 1 ـ 10 ـ مذمت دلبستگی و فریفته شدن به زینت‌ها و جاذبه­های مادی زندگی 61

3 ـ 1 ـ  11 ـ دوری از صاحبان نگاه ناصواب به زندگی:…. 62

3 ـ 1 ـ 12ـ ولایت مداری الهی: 62

3 ـ 2 ـ شاخصه های اخلاقی- اجتماعی سبک زندگی اسلامی…… 63

3 ـ 2 ـ 1ـ اخلاق محوری: 63

3 ـ 2 ـ 2 ـ عفو و گذشت: 64

3 ـ 2 ـ 3 ـ اصلاح بین مردم: 64

3 ـ 2 ـ 4 ـ عشق و علاقه به دیگران بخاطر خدا 65

3 ـ 2 ـ 5 ـ انجام دادن فریضه امر به معروف و نهی از منکر 66

3 ـ 2 ـ 6 ـ صله رحم و احسان به پدر و مادر و خویشاوندان 68

3 ـ 2 ـ 7 ـ رعایت حقوق همسایگی 71

3 ـ 2 ـ 8 ـ توصیه به ((حسن جوار)) 72

3 ـ 3 ـ  شاخصه های اقتصادی 73

3 ـ 3 ـ  1 ـ اصول اقتصادی سبک زندگی اسلامی در قرآن کریم 73

3 ـ 3 ـ  2 ـ اهمیت اقتصاد در عرصه زندگی…………… 77

3 ـ 3 ـ  3 ـ نظام اقتصادی اسلامی 78

3 ـ 3 ـ  4 ـ نگرش دینی به اقتصاد 79

3 ـ 3 ـ  5 ـ جایگاه اقتصاد اسلامی 80

3 ـ 3 ـ  6 ـ فقر پدیده ای عارضی 80

3 ـ 3 ـ  7 ـ انحطاط اقتصادی 82

3 ـ 3 ـ  8 ـ موارد توزیع 82

3 ـ 3 ـ  9 ـ هدف مصرف : 83

3 ـ 3 ـ  10 ـ آداب خوردن و نوشیدن در سبک زندگی اسلامی 84

3 ـ 3 ـ  11 ـ برخی آداب غذا خوردن 84

3 ـ 3 ـ  12 ـ پرخوری 88

3 ـ 3 ـ  13 ـ لباس و پوشش 89

3 ـ 3 ـ  14 ـ نهی از برهنگی 89

3 ـ 3 ـ  15ـ آداب پوشش 90

3 ـ 3 ـ  16 ـ پوشش های پسندیده 90

3 ـ 3 ـ  17 ـ پوشش های ناپسند 91

3 ـ 3 ـ  18 ـ لباس شهرت 91

3 ـ 3 ـ  19 ـ زینت و آراستگی 92

2-3 آزادی و اختیار انسان 32

2-4 توانایی انسان در ساختن خود و جامعه 43

فصل سوم: اصول آموزش معارف اسلامی‌در قرآن و روایات 53

1-3 اصول مربوط به آموزش گیرنده 54

1-1-3 اصل کرامت 54

2-1-3 اصل کوشش (فعالیت) 61

3-1-3 اصل تسهیل و تیسیر 64

2-3 اصول مربوط به آموزش دهنده 70

1-2-3 اصل تفکر 70

2-2-3 اصل تدرج و تمکن 74

3-2-3 اصل اعتدال 79

3-3 اصول مربوط به روشها و ابزار آموزش 84

1-3-3 روش تشویق 84

2-3-3 روش الگویی 88

3-3-3 روش تمثیل و تشبیه 91

4-3- اصول مربوط به محتوای آموزشی 94

1-4-3 اعتقادات 96

2-4-3 احکام 99

3-4-3 اخلاقیات 101

نتیجه گیری: 103

پیشنهادات 107

منابع: 108

یک مطلب دیگر :

فصل اول : کلیات

1-1 بیان مسئله

آموزش درست معارف و احکام، به عنوان برنامه فراگیر و نقشه راه سیر به سوی کمال و سعادت انسانی- که اساسی ترین هدف خداوند در فرستادن پیامبران تلقی می‌شود- از اهمیت بالایی برخوردار است.

می‌توان گفت هدف اصلی و نهایی در نظام آموزشی اسلامی، فراهم نمودن هر چه بیشتر زمینه تکامل و تعالی انسان‌ها می‌باشد. به همین هدف در آموزش معارف و مسائل دینی نیز به طور دقیق تر و پررنگ تر وجود دارد. همان طور که در هر نظام آموزشی، نیاز است برای رسیدن به اهداف آن نظام یک سری اصول و مبانی دقیق و معتبر رعایت شود، به همان صورت نظام آموزشی معارف اسلامی‌نیز برای رسیدن به اهداف عالی و نهایی خود نیاز به یکسری مبانی و اصول دارد؛ که لازم است از منابع معتبر همچون قرآن و روایات معصومین (7) دریافت شود.

2-10- مراحل فنولوژی……………………………… 14

2-11- نیازهای اکولوژیک…………………………… 14

2-12- آفات و بیماری­ها………………………………. 14

2- 13-روش­های اصلاحی در کلزا…………………… 17

2-14-جهش…………………………………………. 18

2-14-1- جهش­زاهای شیمیایی……………………. 18

2-14-2-جهش­زاهای فیزیکی……………………….. 19

2-14-3- نسل­های جهش……………………………. 20

2-14-4-موارد استفاده از به­نژادی جهشی………… 20

2-15- اهداف اصلاحی کلزا …………………………….21

2-15-1- کیفیت دانه………………………………….. 22

2-15 -2-اصلاح برای بهبود کیفیت روغن……………. 22

2-15-3-اصلاح برای کیفیت کنجاله بذر………………. 22

2-15-4- بهبود عملکرد………………………………… 23

2-15-5-اصلاح برای مقاومت به بیماری­ها و آفات…….. 23

2-15-6- اصلاح صفات زراعی…………………………. 23

2-16- تجزیه تحلیل‌های چند متغیره…………………. 24

2-16-1- همبستگی بین صفات……………………… 25

2-16- 2- رگرسیون گام به گام ………………………..25

2-16-3- تجزیه و تحلیل ضرایب مسیر………………… 26

2-16-4- تجزیه به عامل‌ها…………………………….. 26

2-16-5- وراثت‌پذیری………………………………….. 27

2-16-6- ضریب تغییرات……………………………….. 28

فصل سوم: مواد و روش­ها ………………………………..30

3-1- مکان آزمایش…………………………………….. 30

3-2- عملیات زراعی……………………………………..30

3-3- مواد ژنتیکی و طرح آماری مورد استفاده……….. 31

3-4- خصوصیات مورد برررسی و نحوه اندازه‌گیری آن­ها…31

3-5- تجزیه آماری اطلاعات…………………………….. 31

فصل چهارم: نتایج و بحث……………………………… 34

4-1- تجزیه واریانس و مقایسه میانگین ها ……………34

4-1-1 روز تا گل­دهی……………………………………… 34

4-1-2- روز تا رسیدگی…………………………………… 36

4-1-3- ارتفاع بوته………………………………………. 37

4-1-4- وزن هزار دانه……………………………………. 38

4-1-5- تعداد غلاف در بوته…………………………….. 39

4-1-6- تعداد دانه در غلاف…………………………….. 40

4-1-7- عملکرد دانه در بوته……………………………. 40

4-2- همبستگی بین صفات…………………………… 44

4-3- رگرسیون مرحله ای………………………………. 46

4-4- تجزیه ضرایب مسیر………………………………… 48

4-5- تجزیه به عامل‌ها ……………………………………49

فصل پنجم: نتیجه­گیری و پیشنهادات………………….. 52

5-1- پیشنهادات………………………………………….. 53

منابع……………………………………………………….. 54

چکیده انگلیسی…………………………………………..66

چکیده:

کلزا (Brassica napus L.) به عنوان یکی از مهم­ترین گیاهان دانه روغنی از لحاظ عملکرد دانه، میزان و کیفیت بالای روغن وکنجاله و سازگاری با شرایط آب و هوایی اکثر نقاط کشورمان از اهمیت شایانی برخوردار است. به منظور ارزیابی صفات زراعی در لاین‌هایM3  حاصل از القای موتاسیون و شناسایی لاین‌های موتانت مطلوب در کلزا، آزمایشی در سال زراعی 91-90 در مزرعه تحقیقاتی دانشکده کشاورزی دانشگاه صنعتی اصفهان، واقع در لورک نجف آباد به صورت طرح لاتیس ساده 10×10 با دو تکرار اجرا شد. در این آزمایش 94 لاین جهش یافته با دزهای 800، 1000 و1200 گری اشعه گاما بر روی ارقام ساریگل و RGS003 به همراه 6 ژنوتیپ شاهد مورد ارزیابی قرار

یک مطلب دیگر :

پایان نامه در مورد تعریف صمیمیت از دیدگاههای مختلف:

 گرفت. صفات زراعی شامل روز تا گلدهی، روز تا رسیدگی، ارتفاع بوته، تعداد غلاف در بوته، تعداد دانه در غلاف، وزن هزار دانه و عملکرد دانه در بوته اندازه‌گیری شد. نتایج تجزیه واریانس نشان داد که لاین‌ها اختلاف بسیار معنی­داری(p<0/01) برای همه صفات مورد مطالعه داشتند. این اختلاف معنی­دار بیانگر وجود تنوع ژنتیکی زیاد بین لاین­های جهش یافته بوده که به نوبه­ی خود نشان دهنده­ی امکان کارائی بالای انتخاب برای افزایش عملکرد و بهبود بقیه صفات می­باشد. نتایج برآورد نشان داد که بیشترین وراثت‌پذیری متعلق به روز تا گلدهی (1/90%) و کمترین آن به وزن هزار دانه (8/10%) اختصاص داشت. تفاوت کمی بین ضرایب تغییرات فنوتیپی و ژنتیکی برای اکثر صفات مشاهده شد. نتایج همبستگی ساده بین صفات نشان داد که بین عملکرد دانه در بوته و صفات روز تا گلدهی، تعداد غلاف در بوته، تعداد دانه در غلاف و وزن هزار دانه همبستگی مثبت و معنی­داری وجود دارد. نتایج تجزیه رگرسیون گام به گام برای عملکرد دانه به عنوان متغیر تابع در برابر سایر صفات نشان داد که روز تا گلدهی، تعداد غلاف در بوته، تعداد دانه در غلاف و وزن هزار دانه 24 درصد از تنوع عملکرد دانه را توجیه نمودند. طبق نتایج تجزیه مسیر تعداد روز تا گلدهی بیشترین اثر مستقیم را بر عملکرد دانه داشت، در حالی که اثر غیرمستقیم آن از طریق وزن هزار دانه و تعداد دانه در غلاف ناچیز و مثبت بود. نتایج تجزیه به عامل‌ها، 4 عامل را مشخص نمود که 72 درصد از تنوع کل را توجیه کرد. این عامل‌ها به ترتیب عامل عملکرد بیولوژیک، عامل سرعت رشد، فنولوژی ومخزن نامیده شد. به طور کلی نتایج این بررسی نشان داد که تنوع ژنتیکی وسیعی در میان لاین‌های مورد ارزیابی وجود دارد که می­توان از آن برای دست­یابی به لاین‌های مطلوب بهره جست.

فصل اول: مقدمه

1-1- کلیات و اهمیت موضوع

گیاهان دانه روغنی پس از غلات، دومین ذخایر غذایی جهان را تشکیل می­دهند. این محصولات علاوه بر دارا بودن ذخایر غنی اسید­چرب، حاوی پروتئین نیز می­باشند [26]. دانه­های روغنی به دلیل تولید روغن­های با کیفیت بالا و درصد زیادی از اسیدهای چرب و مرغوب از اهمیت شایانی در تغذیه انسان برخوردارند [28، 77]. در حال حاضر، مصرف سرانه روغن خوراکی کشور بیش از 16 کیلوگرم برآورد شده است. لذا با توجه به جمعیت کشور، نیاز به حدود یک میلیون و دویست هزار تن روغن در سال می­باشد که بیش از 90 درصد آن از طریق واردات تامین می­شود [15]. به این لحاظ لزوم برنامه­ریزی بلند مدت و منسجم با هدف نیل به خود­کفائی در تولید روغن خوراکی غیر قابل انکار خواهد بود.

کلزا(Brassica napus L.)  به عنوان یکی از مهم­ترین گیاهان روغنی برای کشت در شرایط آب و هوایی کشور مورد توجه قرار گرفته است. تولید جهانی روغن کلزا در مقایسه با دیگر روغن­های گیاهی در مقام سوم بعد از روغن سویا و نخل روغنی قرار دارد [85]. همچنین پس از استحصال روغن، کنجاله باقی مانده سرشار از پروتئین بوده و برای تغذیه دام مناسب است [28]. با توجه به اینکه در حال حاضر میزان روغن تولیدی در کشور ناچیز بوده و عمدتاً با کشت گیاهان سویا، آفتاب­گردان، پنبه­دانه، بادام­زمینی، زیتون و کنجد تامین می­شود و همچنین با عنایت به اینکه همه­ساله مقدار قابل توجهی از زمین­های آبی و دیم کشور به منظور تقویت بنیه خاک، بدون کشت باقی می­ماند، لذا کلزا به ویژه نوع پاییزه آن با داشتن بیش از 40-45 درصد روغن در دانه و در حدود 25-35 درصد پروتئین در کنجاله، از لحاظ زراعی می­تواند در تناوب با غلات که زراعت عمده کشور می­باشد قرار گیرد و سهم قابل توجهی را در رفع کمبود روغن گیاهی مورد نیاز کشور ایفا کند [14، 17].

کلزا به سرما، کم­آبی و شوری نسبتا متحمل است و به دلیل هزینه کمتر تولید و سهولت عملیات زراعی و عملکرد بیشتر روغن در واحد سطح نسبت به سایر دانه­های روغنی مورد توجه می­باشد [124، 150].

اصلاح عملکرد روغن کلزا هدف اصلی در اصلاح این گیاه محسوب می­شود. برای این منظور، مرحله اول یک برنامه اصلاحی، بررسی تنوع ژنتیکی و ارزیابی صفات فیزیولوژیکی و مورفولوژیکی و زراعی به عنوان شاخص انتخاب در برنامه­های بهبود عملکرد می­باشد. روغن کلزا به طور عمده توسط عوامل ژنتیکی تعیین می­شود ولی به مقدار قابل توجهی نیز تحت تاثیر شرایط محیطی قرار می­گیرد [91].

القاء جهش، روشی مؤثر برای بهبود و توسعه تنوع ژنتیکی مورد نیاز اصلاح­گران به ویژه برای صفاتی که تنوع ژنتیکی محدودی دارند، می­باشد [52]. به طور کلی هدف از القاء جهش مصنوعی افزایش تنوع ژنتیکی، تغییر یک یا چند ژن و شکستن پیوستگی بین ژن­های مطلوب و نا­مطلوب می­باشد. تا­کنون، تعداد زیادی ارقام اصلاح شده به کمک برنامه­های اصلاحی جهش­زایی در گیاهان زراعی روغنی در سطح جهان آزاد شده است [64]. در همین ارتباط اصلاح به کمک جهش­زایی در کلزا برای مقاومت به علف­کش [93]، مقاومت به بیماری­ها [123،54]، به محتوای گلوکوزینولات کمتر [63،108]، بهبود کیفیت و محتوای روغن [150] بکار رفته است.

در تایید سودمندی تنوع ژنتیکی القاء شده با جهش­زایی در اصلاح گیاهان می توان به آمار بانک اطلاعات ارقام موتانت (Mutant Varieties Database) استناد نمود که تا سال 2011، تعداد 3088 رقم موتانت متعلق به 1700 گیاه زراعی به ثبت رسیده است [88]. شاید جهش بیشترین نقش را در اصلاح کلزا و آفتابگردان ایفا کرده باشند که در آن­ها جهش­های خودبخودی و القایی در ترکیب با روش­های اصلاح متداول برای تغییر ترکیب روغن و افزایش عملکرد به کار رفته است [53].

با توجه به اهمیت تنوع ژنتیکی در برنامه اصلاح نباتات، وجود معضلات ریزش دانه و حساسیت به آفات نظیر شته و کمبود تنوع گیاه کلزا برای صفات مزبور، مطالعه حاضر به تولید و ارزیابی لاین­های جهش یافته با هدف شناسایی موتانت­های مفید از لحاظ صفات زراعی اهتمام ورزیده است.

فصل دوم: بررسی منابع

1-2- تاریخچه

کلزای روغنی مهم­ترین گونه زراعی جنس براسیکا می­باشد وبه احتمال قوی رویش نوع وحشی آن به اروپا و آفریقای شمالی محدود می­شود [17]. مورد توجه قرار گرفتن کلزا تنها در سال­های اخیر نبوده بلکه 2000 سال قبل از میلاد مسیح در نوشته­های دوران قدیم از آن یاد شده است. در نوشته­های باستانی که به زبان سانسکریت بوده، دانه روغنی کلزا سارسون نامیده شده است [32]. در آثار به جا مانده از دوران نوسنگی در مصر، در نوشته­های هندوها که از سال­های 1500 تا 2000 قبل از میلاد به دست آمده و بویژه در کتیبه­های یونانی، رومی و چینی باقی مانده از سال­های 2000 تا 500 قبل از میلاد به گیاهان روغنی جنس براسیکا و ارزش دارویی آن­ها اشاره شده است. کشت تجاری کلزا از سال 1942در قسمت شمالی آمریکا یعنی کشور کانادا آغاز گردیده وامکان استفاده از روغن کلزا برای مصرف خوراکی در سال 1948مورد توجه قرار گرفت و منجر به استخراج روغن خوراکی از کلزا در سال­های 1956 تا 1957 گردید [30].کلزا نخستین بار در کانادا در سال 1943 به منظور روغن­کاری ماشین بخار کشت شد [36]. در سال 1957، در کشور کانادا اولین کلزای روغنی با مقدار کم اسید اروسیک در روغن اصلاح شد. با تولید روز افزون کلزا طی سال 1956 هزاران هکتار از اراضی کانادا به کشت این گیاه اختصاص یافت [21]. اپلیکویست (1972) اظهار داشته است که Brassica. napus اولین بار در هلند و در قرن 17 به عنوان یک گیاه روغنی کشف شده است و سپس کشت آن به سایر بخش­های اروپا گسترده شده است. با کشف ویژگی­ های غذایی مفید روغن کلزا وضعیت آن در سال­های اخیر بهبود یافته است [36]. در سال 1974، رقم تاور به عنوان اولین رقم دو صفر کلزا که هم میزان اسید اروسیک روغن و هم میزان گلوکوزینولات کنجاله آن پایین بود، معرفی شد.

یک مطلب دیگر :

2-10. شاخص برداشت …………………………………………………………………. 42

2-11. کشت مخلوط ………………………………………………………………….43

فصل سوم : مواد و روش‌ها

3-1. مشخصات اقلیمی و زراعی منطقه اجرای طرح ………………………………. 45

3-2. فیزیوگرافی،زمین شناسی،بافت خاک ………………………………………… 46

3-3. مشخصات آماری طرح آزمایشی ……………………………………………….. 47

3-4. طرح آزمایشی و عملیات زراعی ………………………………………………. 47

3-5. صفات مورد بررسی و نحوه اندازه گیری آنها…………………………………… 50

3-6. روش های تجزیه آماری طرح ……………………………………………………. 54

فصل چهارم : نتایج و بحث

4-1. ارتفاع بوته………………………………………………………………………….. 57

4-2. علوفه تر و خشک مخلوط پایان رشد رویشی……………………………………. 65

4-3. عملکرد بیولوژیک………………………………………………………………….. 71

4-4. غلاف و سنبله در بوته…………………………………………………………….. 81

4-5. وزن هزار دانه……………………………………………………………………….. 93

4-6. عملکرد دانه…………………………………………………………………………. 100

4-7. شاخص برداشت ………………………………………………………………….. 107

4-8 . نسبت برابری زمین………………………………………………………………. 115

4-9. ضرایب همبستگی………………………………………………………………… 124

فصل پنجم : نتیجه‌گیری و پیشنهادات

نتیجه‌گیری کلی ……………………………………………………………………… 131

پیشنهادات ……………………………………………………………………………. 133

پیوست‌ها ……………………………………………………………………………

منابع و مأخذ

فهرست منابع فارسی ……………………………………………………………..

فهرست منابع غیرفارسی ………………………………………………………..

یک مطلب دیگر :

چكیده انگلیسی …………………………………………………………………..

چکیده:

این تحقیق در سال زراعی 1388-1389 به ارزیابی کشت مخلوط جو و نخود به عنوان محصول علوفه ای در شرایط آب و هوایی بروجرد به صورت آزمایش فاکتوریل در قالب طرح بلوك‌های كاملا تصادفی  در چهار تكرار به مدت یكسال زراعی در ایستگاه تحقیقات كشاورزی و منابع طبیعی بروجرد اجرا شد. در این بررسی 2 تیمار تراکم با سه سطح: برای نخود 50 کیلوگرم و برای جو 150 گیلوگرم (کم) ،  برای نخود 75 کیلوگرم و برای جو 225 کیلوگرم (متوسط) ، برای نخود 100 کیلو گرم و برای جو 300 کیلوگرم (زیاد)  تیمار اول و تیمار دوم نسبت های مختلف اختلاط دو گیاه در پنج ترکیب کاشت بودند که شامل :M1  = تک کشتی100% جو،   M2= 75% جو+25%نخود،   M3= 50% جو+50% نخود، M4 = 25 % جو+ 75% نخود،  M5 = تک کشتی 100% نخود  بودند. جهت بررسی کمی علوفه در مرحله آغاز سنبله دهی جو اندازه گیری هایی انجام گرفت و عملکرد علوفه نخود، عملکرد علوفه جو، عملکرد علوفه مخلوط اندازه گیری شد . صفات مورفولوژیک شامل ارتفاع بوته، تعداد سنبله در جو، تعداد دانه در سنبله، تعداد شاخه در نخود و اجزای عملکرد نخود شامل تعداد شاخه فرعی، تعداد غلاف در بوته، تعداد غلاف پر، وزن هزار دانه ، عملکرد دانه جو ، عملکرد کل ، ماده خشک ، نسبت برابری زمین، شاخص برداشت، محاسبه گردید . این طرح در شرایط دیم به اجرا درآمد. نتایج حاصل از تجزیه واریانس نشان داد كه کشت مخلوط دو گیاه عملکرد دانه کمتری نسبت به شاهد یا کشت خالص گیاه دارد. اما مخلوط علوفه عملکرد بیشتری نسبت به شاهد یا تک کشتی رایج دارد. همچنین کشت مخلوط باعث کاهش هزینه های نهاده های مصرفی در کشاورزی می گردد و با محیط زیست سازگاری خوبی دارد.

فصل اول: کلیات

1-1- مقدمه

امروزه بسیاری از کشورها در مناطق آسیایی، آفریقایی و آمریکای جنوبی با کمبود مواد غذایی مواجه می باشند. بعضی کشورها در راستای تامین امنیت غذایی تاکید بر نیل به خودکفایی با خوداتکایی خصوصا در زمینه محصولات اصلی دارند و بعضی از کشورها با واردات مواد غذایی تلاش بر تامین امنیت غذایی خود دارند. به طور کلی امنیت غذایی به معنای فعلیت یافتن چهار اصل مهم زیراست:

1- فراهم بودن غذا : یعنی هر کشوری باید قادر باشد غذای کافی برای جمعیت موجود و در حال رشد خود تامین نماید.

2- ثبات و پایداری غذا : یعنی اینکه غذای فراهم شده بطور مداوم تهیه گردد.

3- قابل دسترس بودن غذا : یعنی اینکه غذای فراهم شده در هر زمانی و در هر مکانی در بازار وجود داشته باشد و مردم از نظر اقتصادی و فیزیکی قادر به تهیه آن باشند.

4- سلامت غذا : یعنی غذا به طور سالم و بهداشتی تهیه و در اختیار مردم قرار گیرد (کمالزاده ، 1382).

جمعیت جهان از سه میلیارد نفر در سال 1960 به شش میلیارد نفر در سال 2000 افزایش یافته و در حال حاضر نیز سالانه 90 میلیون نفر به جمعیت کره زمین افزوده می شود. در آسیا نسبت اراضی کشاورزی به جمعیت در مقایسه با چهل سال قبل به نصف کاهش یافته است. در حال حاضر در کشورهای توسعه یافته به کیفیت مواد غذایی اهمیت بیشتری داده می شود زیرا مصرف بیش از حد کودهای ازته در کشت سبزی و صیفی منجر به تجمع نیترات در محصول شده و یا در گوشت مواد هورمونی و آنتی بیوتیکی برای سلامتی انسان مضر تشخیص داده شده است (سماوات ، 1382).

بیش از دو سوم جمعیت جهان در كشورهای در حال توسعه زندگی می‌كنند و متجاوز از 50 درصد این جمعیت فقر غذایی دارند. كشاورزی، مواد غذایی را به صورت مستقیم از طریق فرآورده‌های گیاهی كه شامل 80 درصد است یا به صورت غیر مستقیم از طریق فرآورده‌های دامی كه شامل 20 درصد است در اختیار انسان قرار می‌دهد. آن چه علم كشاورزی بخصوص زراعت عهده‌دار آن است عبارت از تولید محصول زیادتر و با كیفیت بهتر كه بتواند جواب‌گوی ازدیاد جمعیت باشد (نور محمدی و همكاران، 1376).

یكی از راههایی كه برای افزایش تولید محصولات كشاورزی پیشنهاد شده افزایش عملكرد در واحد سطح است. بنابراین تغییر تراكم بوته و نحوه توزیع گیاهان در واحد سطح می‌تواند در عملكرد موثر باشد (براری ، 1375).

فصل دوم: پیشینه تحقیق

2-1- سابقه تحقیق در داخل کشور …………………………………………………

2-2- سابقه تحقیق در خارج از کشور ……………………………………………….

2-2-3- جمع بندی نظرات ارائه شده ………………………………………………..

فصل سوم: مواد وروش‌ها

3-1- مواد ………………………………………………………………………………

3-1-1- مشخصات کلی منطقه مورد مطالعه ………………………………………

3-1-2- شیب و ارتفاع از سطح دریا ………………………………………………

3-1-3- خصوصیات اقلیمی …………………………………………………………

3-1-4- خصوصیات زمین شناسی ………………………………………………..

3-1-5- مشخصات خاکشناسی ………………………………………………….

3-1-6- راه‌های دسترسی ………………………………………………………….

3-2- روش پژوهش ………………………………………………………………….

3-2-1- جمع آوری اطلاعات و برداشت مقدماتی ……………………………….

3-2-2- برآورد رسوب جاده با SEDMODL ……………………………………….

3-2-3- برآورد رسوب جاده با WARSEM …………………………………………

3-2-4- اندازه‌گیری میدانی رسوب ………………………………………………..

3-2-5- محاسبات آماری ……………………………………………………………

فصل چهارم: نتایج

4-1-موقعیت جاده وسگمنت‌ها ……………………………………………………

4-2- مقایسه و ارزیابی دو مدل WARSEM و SEDMODL ……………………….

4-2-1- محاسبه فرسایش …………………………………………………………

یک مطلب دیگر :

فصل پنجم: بحث و نتیجه‌گیری

5-1- بحث…………………………………………………………………………….

5-2- نتیجه‌گیری …………………………………………………………………….

5-3- پیشنهادات ……………………………………………………………………..

چکیده:

برای دسترسی و مدیریت هر چه بهتر جنگل‌ها وجود جاده‌های جنگلی ضروری بوده ولی از طرفی جاده‌های جنگلی باعث تغییر الگوی طبیعی توزیع رواناب می شود. افزایش سرعت رواناب روی سطح جاده و تولید و  انتقال رسوب به آبراهه‌های پایین دست باعث آلودگی منابع و زیستگاه‌های آبی و خاکی می‌شود.امروزه مدل­های مختلفی برای پیش­بینی میزان رسوب­دهی وجود دارد که می­توانند به کارشناسان جهت پیش­بینی میزان تولید رسوب در جاده­های جنگلی کمک کنند. این تحقیق با هدف ارزیابی و مقایسه ی میزان رسوب برآورد شده روی سطح جاده جنگلی توسط دو مدل WARSEMو SEDMODL در سری یک  جنگل آموزشی و پژوهشی دارابکلا به اجرا درآمد. کل جاده­های منطقه به واحدهای همگن تقسیم گردید و سپس برای هر واحد، طول جاده، عرض جاده، میزان فرسایش زمین­شناسی، عامل‌های مربوط به سطح جاده، ترافیک، شیب، بارندگی و تحویل رسوب از طریق جداول مربوطه استخراج گردید و برخی از این عامل‌ها از طریق اندازه­گیری و مشاهدات میدانی بدست آمد و در مدل قرار داده شد. برای برداشت میزان رسوب واقعی سطح جاده، در انتهای هر واحد با قرار دادن ظرف مناسب پس از هر بارندگی اقدام به برداشت نمونه شد. نتایج نشان داد که میزان رسوب­دهی در  جاده­های منطقه با توجه به خروجی مدل­هایWARSEMو SEDMODEL به ترتیب 14/13 و 29/18 تن در سالمی­باشد. به طور کلی، بین مقدار رسوب برآورد شده توسط WARSEM و SEDMODL تفاوت معنی­داری وجود نداشت اما این مقادیر برآوردی در سطح احتمال 5 درصد بیشتر از مقدار اندازه­گیری شده بودند. شیب طولی جاده بر مقدار رسوب برآورد شده توسط مدل­های تجربی در سطح احتمال 5 درصد تأثیر معنی­دار داشت. به کارگیری این مدل­ها و ارزیابی قابلیت آنها در برآورد رسوب جاده جنگلی می تواند درتعمیر و نگهداری جاده های جنگلی به نحوی كه میزان رسوب تولیدی به حداقل برسد، به مدیران و طراحان این جاده‌ها كمك كند.

فصل اول: کلیات

مقدمه:

در سطح جهانی پس از دهه‌های 60 و 70 میلادی علاوه بر ارزیابی‌ها و مطالعات فنی و اقتصادی برای پروژه‌های عمرانی از جمله راه‌سازی، ارزیابی زیست محیطی آغاز گردید. اما در کشور ما جز در سال‌های اخیر توجه چندانی به شناخت و ارزیابی‌ پیامد‌های اجتماعی – اقتصادی و زیست محیطی نشده است. با توجه به اینکه انجام ارزیابی زیست محیطی پروژه‌های راه‌سازی باعث شناخت و پیش‌بینی هرچه دقیق‌تر پیامد‌ها و اثرات اجرای این پروژها بر جوانب مختلف اجتماعی- اقتصادی وبه خصوص محیط‌های طبیعی، گیاهی، جانوری، آب، خاک و هوا گزینه‌‌های مناسب‌تر برای کاهش این اثرات نامطلوب را ارائه می‌نماید و برنامه‌های مدیریت و پایش زیست‌محیطی را مد نظر قرار می‌دهد (بی نام،1386).

1-5-2-خشک کردن تصعیدی……………………………………………… 18

1-5-3- خشک کردن سریع ………………………………………………..18

1-6-کاربرد و مصارف گلوتن………………………………………………. 19

1-6-1- صنایع آرد و نانوایی………………………………………………. 19

1-6-2-صنایع گوشت……………………………………………………….19

1-6-3-پیتزا و فرآوردههای مشابه پنیر…………………………………….19

1-6-4- فرآورده اکسترود شده غلات صبحانه ای و تنقلات…………….. 19

1-6-5- پوشش دهنده……………………………………………………..19

1-2-6- فیلم و پوشش…………………………………………………….19

1-7- شستشو و جدا شدن شیرابه نشاسته از گلوتن……………… 20

فصل دوم: مواد و روش‌ها……………………………………………….. 22

2-1- دستگاهها و مواد مورد استفاده…………………………………. 22

2-1-1- دستگاههای مورد استفاده……………………………………. 22

2-1-2-مواد مصرفی………………………………………………………. 22

2-2- آنالیز شیمیایی……………………………………………………… 23

2-2-1- اندازه گیری رطوبت آرد……………………………………………. 23

2-2-2- اندازه گیری میزان پروتئین……………………………………….. 23

2-4- اندازه گیری گلوتن مرطوب حاصل از تیمارهای مختلف…………. 25

2-5- اندازه گیری خصوصیات رئولوژیکی گلوتن………………………… 25

2-6-شاخص گلوتن……………………………………………………….. 26

2-7- اندازه گیری مقدار گروههای سولفیدریل…………………………. 26

2-8 – الکتروفورز پروتئین………………………………………………….. 27

فصل سوم: نتایج و بحث………………………………………………….. 32

3-1- نتایج آنالیز شیمیایی نمونه آرد……………………………………. 32

3-1-1- میزان رطوبت و پروتئین…………………………………………… 32

3-1-2-توزیع اندازه ذرات آرد……………………………………………….. 32

3-2 تأثیر پارامترهای فرآیند بر بازدهی گلوتن……………………………. 33

3-3-تأثیر تیمارهای آنزیمی و شیمیایی بر بازدهی گلوتن……………… 34

3-3-1-آنزیم گلوکز اکسیداز ………………………………………………..34

3-3-2- آنزیم ترانس گلوتامیناز……………………………………………. 36

3-3-3- آنزیم زایلاناز………………………………………………………… 37

3-3-4- اسیدآسکوربیک……………………………………………………38

3-3-5- ترکیب آنزیم و اسیدآسکوربیک……………………………………39

3-4-تاثیر تیمارهای آنزیمی و شیمیایی بر خصوصیات رئولوژیکی خمیر….40

3-4-1-آنزیم گلوکزاکسیداز ………………………………………………40

3-4-2- آنزیم ترانس گلوتامیناز…………………………………………..41

3-4-3- آنزیم زایلاناز………………………………………………………42

3-4-4- اسید اسکوربیک ……………………………………………….43

3-4-5- ترکیب آنزیم و اسیدآسکوربیک ………………………………. 44

3-5- تأثیر تیمارهای آنزیمی بر شاخص گلوتن……………………….. 45

3-5-1-آنزیم گلوکز اکسیداز………………………………………………45

3-5-2- ترانس گلوتامیناز………………………………………………..45

3-5-3- آنزیم زایلاناز …………………………………………………….46

3-5-4- اسید آسکوربیک……………………………………………… 50

3-5-5- ترکیب آنزیم و اسید آسکوربیک……………………………….50

3-6-تاًثیر تیمارهای آنزیمی و شیمیایی بر درصد جذب آب گلوتن مرطوب جدا شده….51

3-6-1-آنزیم گلوکز اکسیداز……………………………………………. 51

3-6-2-آنزیم ترانس گلوتامیناز…………………………………………..51

3-6-3-آنزیم زایلاناز……………………………………………………….52

3-6-4-اسید آسکوربیک………………………………………………… 53

3-6-5- ترکیب آنزیم و اسید آسکوربیک……………………………….. 53

3-7-تاًثیر تیمارهای آنزیمی و شیمیایی بر گروههای سولفیدریل……54

3-7-1-آنزیم گلوکز اکسیداز……………………………………………… 54

3-7-2-آنزیم ترانس گلوتامیناز…………………………………………….55

3-7-3-آنزیم زایلاناز………………………………………………………..56

3-7-4-اسید آسکوربیک………………………………………………….57

3-7-5-ترکیب آنزیم و اسید آسکوربیک ……………………………….. 57

3-8- بررسی الگوهای الکتروفورزی……………………………………. 58

3-8-1-گلوکز اکسیداز……………………………………………………. 59

3-8-2-ترانس گلوتامیناز………………………………………………….60

3-8-3-زایلاناز……………………………………………………………..60

3-8-4- اسید آسکوربیک……………………………………………….  60

3-8-5-اثر ترکیب آنزیم …………………………………………………..61

فصل چهارم: نتیجه‌گیری و پیشنهادات……………………………….. 64

4-1- نتیجه گیری…………………………………………………………. 64

4-2- پیشنهادات………………………………………………………….. 66

منابع……………………………………………………………………… 66

چکیده:

جداسازی گلوتن و نشاسته از آرد گندم از فرایند های مهم در صنعت غذاست. گلوتن حاصل از این فرایند در صنایع گوشت، نانوایی و فرآورده­های لبنی کاربرد دارد. آرد گندم حدود 12 درصد پروتئین دارد که به دو بخش غیر گلوتنی محلول در آب شامل آلبومین و گلوبولین و گلوتنی نامحلول در آب تقسیم می شود. پروتئین­های گلوتنی پروتئین ذخیره ای اصلی در گندم می­باشد که با اختلاط آب و آرد و ایجاد پیوند­های کووالانسی و غیر کووالانسی تشکیل شبکه ویسکوالاستیک گلوتن را می­دهند. امروزه از محلول رقیق نمک جهت جداسازی نشاسته و گلوتن استفاده می شود که اثرات سوئی بر ایجاد خوردگی در تجهیزات و آلودگی فاضلاب کارخانجات دارد و استفاده از جایگزین مناسب نمک جهت جداسازی مطلوب، مهم به نظر می­رسد. در این مطالعه پس از تعیین خصوصیات فیزیکی مناسب جهت جداسازی و تعیین تیمار بهینه، آنزیم­های گلوکزاکسیداز، ترانس گلوتامیناز و زایلاناز به همراه اسید آسکوربیک جهت جداسازی گلوتن و نشاسته از آرد گندم و افزایش راندمان آن مورد استفاده قرار گرفتند. پس از اندازه گیری وزنی گلوتن مرطوب،  خصوصیات رئولوژیکی گلوتن جدا شده و شاخص گلوتن بررسی شد. در ادامه گلوتن مرطوب خشک شده و درصد پروتئین ، گروه­های سولفیدریل و درصد جذب آب آن اندازه‌گیری شده و مورد ارزیابی قرار گرفت. در نهایت پروفیل الکتروفورز گلوتن­های جدا شده در تیمارهای مختلف بررسی شد. نتایج نشان داد استفاده از محلول اسید آسکوربیک به عنوان محلول اکسید کننده سبب تشکیل پیوندهای دی سولفید و کاهش گروه­های تیول شده و با تجمع بهتر گلوتن سبب افزایش شاخص گلوتن و وزن مرطوب آن گردید. اسید آسکوربیک با تشکیل ساختاری قوی سبب افزایش مقاومت به کشش و کاهش کشش پذیری گلوتن شد. در غلظت­های متفاوت آنزیم ترانس گلوتامیناز و گلوکزاکسیداز نتایج متفاوتی در خصوصیات گلوتن مشاهده شد. آنزیم زایلاناز نیز از طریق تجزیه آرابینوگزایلان سبب افزایش جداسازی گلوتن از نشاسته، کشش پذیری، مقادیر گروه­های تیول، شاخص گلوتن و کاهش جذب آب گلوتن مرطوب شد.

فصل اول: مقدمه و بررسی منابع

1-1- مقدمه

غلات در میان تمامی انواع مواد غذایی بشر بعنوان قوت غالب[1]  مطرح می­باشند. در کشورهای صنعتی بالغ بر 50 درصد کربوهیدرات، 3/1 درصد پروتئین و 50 تا 60 درصد ویتامین­های گروه B از طریق مصرف نان تأمین می­شوند. هر چند در کشورهای در حال توسعه این نسبت ها بیشتر می باشد و در بعضی موارد 85-75 درصد کالری و پروتئین مردم در این کشورها را نان تأمین می نماید]1و2[.

غلات میوه­های علفی زراعی از خانواده تک لپه ای گرامینه[2] هستند. غلات عمده شامل گندم، جو، یولاف، چاودار، برنج، ذرت، سورگوم و ارزن می باشند. بطورکلی به رنگ های قهوه­ای، طلایی کهربایی و سفید مشاهده می­گردند]4[.

1-1-1- گندم

نام علمی گندم، تریتیکوم است که بزرگترین محصول غله­ای جهان می­باشد و جزء اصلی وعده غذایی بسیاری از مردم در مناطق مختلف جهان به شمار می­رود ]4[. میزان تولید آن در جهان در سال 2001، 600 میلیون تن رسیده است]10[. بطورکلی 67 درصد گندم تولیدی جهان جهت تغذیه انسان، 20 درصد آن جهت تغذیه دام و طیور، 7 درصد آن بعنوان بذر و تنها 6 درصد آن برای تولید محصولات صنعتی استفاده می­شود]27[.

2-1-1- ترکیبات گندم

1-1-2-1-کربوهیدرات

بیشترین ترکیب در گندم را نشاسته شامل می­شود که اکثراً در قسمت آندوسپرم قرار دارد. نشاسته گندم شامل پلیمرهای گلوکز، آمیلوز و آمیلوپکتین می­باشد. آمیلوز پلیمر خطی است و از واحدهای گلوکز که توسط پیوند (4-1) α به هم متصل شده­اند، تشکیل شده است. در مقابل آمیلوپکتین منشعب تر است و علاوه بر پیوند (4-1) α در ناحیه شاخه پیوند (6-1) α نیز داراست. آمیلوز و آمیلوپکتین به ترتیب 28 تا 25 درصد و 75 تا 72 درصد نشاسته گندم را شامل می­شوند]2و3[.

گرانول­های نشاسته گندم به دو دسته بزرگ با میانگین قطر 20 میکرومتر و کوچک با میانگین قطر 5 میکرومتر تقسیم می­شوند. علاوه بر نشاسته، گندم شامل پلی

یک مطلب دیگر :

بهینه سازی سایت‌های فلش

 ساکاریدهای دیگری نیز هست که بعنوان پلی ساکاریدهای غیرنشاسته ای [1] شناخته می شوند و در دیواره سلول­های آندوسپرم و پوسته قرار دارند که شامل ترکیباتی از قبیل آرابینوگزایلان[2] و سلولز می­باشند. آرابینوگزایلان حدود 5/1 تا 5/2 درصد آرد را تشکیل می­دهد که درصد جذب آب بالایی دارند. آرابینوگزایلان به دو دسته قابل استخراج با آب (5/0 درصد آرد) و غیرقابل استخراج با آب (5/1 درصد آرد) تقسیم می­شوند که با افزایش درصد استخراج آرد از گندم مقدار آرابینوگزایلان وپنتوزان[3] بیشتری وارد آرد می­شود]4[.

1 – Non starch polysaccharide

2 – Arabinoxylane

-3 Pantosan

2-2-1-1- پروتئین

از نظر ساختمانی پروتئین­ها، پلیمرهای طبیعی هستند که در تمام موجودات زنده یافت می­شوند و از اسیدهای آمینه که با پیوندهای پپتیدی به یکدیگر متصل شده اند، بوجود می­آیند. تمامی اسیدهای آمینه دارای گروه­های اسیدی و آمینی هستند که تفاوتشان در گروه جانبی می­باشد. ساختمان تمامی پروتئین­ها از جهتی به یکدیگر شبیه است. نخستین عامل تفاوت بین پروتئین­ها نحوه قرار گرفتن اسیدهای آمینه یا ساختمان اول آنها می­باشد. برای مشخص شدن تفاوت­های بیشتر باید به ساختمان های دوم و سوم پروتئین مراجعه نمود. اسکلت یک پروتئین تا حدودی قابل انعطاف است و می­تواند به صورت پیچ خورده در آید. گروه­های سولفیدریل در اسید آمینه سیستئین[1] از جمله گروه­های فعال می­باشند و می­توانند با دیگر گروه­های سولفیدی موجود بر روی اسید آمینه سیستئین واکنش داده و تشکیل باند دی سولفیدی دهند. در ارتباط با ساختمان چهارم پروتئین­ها انواع پیوندها را می­توان مشاهده کرد که برخی ضعیف و برخی قوی می­باشند. از جمله این پیوندها، پیوند یونی و پیوند هیدروژنی را می­توان نام برد. از دیگر انواع پیوند، پیوند هیدروفوبیک را باید نام برد که با این پیوند دوزنجیره جانبی هیدروفوب بواسطه نیروی واندروالس به یکدیگر متصل می­شوند]2،9و13[.

پروتئین غلات به چهار دسته تقسیم می شوند:

آلبومین[2]: که در آب محلول هستند و تحت تأثیر حرارت منعقد می­شوند. سفیده تخم مرغ یک نمونه بارز آن است.

گلوبولین[3]: در آب خالص نامحلول اما در محلول رقیق نمکی محلول می­باشد. در صورتی که غلظت نمک در محلول بسیار زیاد باشد، گلوبولین در محلول نمکی نامحلول خواهد بود.

پرولامین[4]: در الکل اتیلیک 70 درصد محلول می­باشد.

گلوتنین[5]: این دسته در اسید و باز دقیق محلول­اند.

اکثر پروتئین­هایی که از نظر فیزیولوژیک فعال محسوب می­شوند از دسته آلبومین­ها و گلوبولین­ها به شمار می­آیند. در غلات این دو دسته از نظر تغذیه ای توازن مناسب­تری از نظر اسیدهای آمینه دارا‌هستند. آن­ها حاوی میزان بالایی لیزین[6]، تریپتوفان[7] و متیونین[8] می­باشند که در غلات نسبتاً کم مقدار هستند. پرولامین [9] و گلوتلین پروتئین­های ذخیره­ای غلات هستند که در هنگام جوانه زنی مورد استفاده قرار می­گیرند.

در صورتی که مقدار پروتئین گندم کم باشد، آلبومین و گلوبولین درصد قابل توجهی از کل پروتئین را تشکیل می­دهند و اگر مقدار پروتئین گندم درصد بالایی باشد، این دو جزء درصد کمی از کل پروتئین را به خود اختصاص خواهند داد. در واقع گندم کم پروتئین در مقایسه با انواع با پروتئین بالا، دارای گلیادین و گلوتنین کمتری هستند. مقدار پروتئین گندم متغیر است و تحت تأثیر عواملی هم چون عوامل ژنتیکی، عوامل محیطی از قبیل ازت موجود در خاک، خشکسالی یا سرمازدگی قرار می­گیرد.

در میان انواع آرد حاصل از غلات تنها آرد گندم است که توانایی تشکیل خمیر چسبنده و قوی که گاز را در خود نگه می دارد و تولید محصولات سبک و متخلخل می نماید را داراست. خاصیت نانوائی آرد گندم بدلیل پروتئین آن و بصورت دقیق‌تر گلوتن[10] آن می باشد. این پروتئین­ها از دسته پروتئین­های ذخیره­ای بوده و بدلیل عدم حلالیت در آب براحتی می توان آن را از سایر اجزا جدا نمود. گلوتن از دو گروه عمده گلیادین[11] و گلوتنین (که به ترتیب از نوع پرولامین و گلوتلین هستند) تشکیل شده است. این دو گروه را می توان براحتی با حل نمودن گلوتن در اسید رقیق و افزودن الکل اتیلیک به منظور تهیه محلول 70 درصد الکل و درنهایت خنثی سازی اسید با باز از یکدیگر جدا نمود. بعد از گذشت مدت زمان مناسب در دمای 4 درجه سانتیگراد گلوتنین رسوب نموده و گلیادین در محلول باقی می­ماند. گلیادین دارای وزن ملکولی بالائی بوده و عامل قوام و چسبندگی خمیر است که به هنگام مرطوب شدن شدیداً سفت و چسبناک می شود. این در حالی است که گلوتنین از دسته پروتئین­های هتروژن است، از نظر خصوصیات فیزیکی چسبنده نبوده ولی دارای خاصیت ارتجاعی می­باشد و به خمیر خاصیت مقاومت در مقابل کشش  و انبساط را می­دهد. گلوتن حاوی 35 درصد گلوتامیک اسید به فرم آمیدی یعنی گلوتامین و 14 درصد پرولین می باشد] 4،2و39[.

1-1-2-3- لیپید

لیپیدآرد گندم به دو دسته­ی لیپید آزاد و لیپید باند شده تقسیم می شود که هر دو دسته شامل ترکیبات قطبی و غیرقطبی می باشند. ترکیبات قطبی شامل گلیکولیپید و فسفولیپید هستند و تری گلیسریدها ترکیبات اصلی لیپیدهای غیرقطبی را شامل می شود]11و34[.

2-1- گلوتن

گلوتن دسته بزرگی از پروتئین­های ذخیره­ای گندم را تشکیل می دهد که از لحاظ تولید و مصرف در جهان پس از پروتئین سویا، دومین پروتئین گیاهی مهم به شمار می­رود. جهت کیفیت مناسب نان باید بین ویسکوزیته و الاستیسیته گلوتن تعادل مناسب برقرار باشد. گلوتنی که به میزان مناسب الاستیک نیست، موجب کم شدن حجم قرص نان می­شود. از طرفی وقتی الاستیسیته زیاد باشد از انبساط سلول های گازی خمیر جلوگیری کرده و حجم قرص پایین خواهد بود. خواص الاستیسیته خمیر به پلیمرهای گلوتنین نسبت داده شده است در صورتی که گلیادین عامل ویسکوز کردن خمیر می باشد]31و 51[.

بدلیل خصوصیات منحصر به فرد گلوتن در آرد گندم، از خمیر آرد گندم در تهیه محصولات غذایی به خصوص محصولات نانوایی استفاده فراوان می­شود. گلوتن گندم خاصیت تشکیل یک توده ویسکوالاستیک را دارد که تعادلی بین قابلیت کشش پذیری[1] و ارتجاع پذیری[2]  می­باشد.

در حین مخلوط کردن آب و آرد، گلوتن تشکیل یک شبکه ویسکوالاستیک و چسبنده را می­دهد که توانایی نگه داری گاز تولید شده در حین تخمیر را داراست و ساختار حجیم نان بعد از پخت را باعث می­شود. بنابراین کیفیت محصول تولید شده تحت تأثیر مقدار و کیفیت پروتئین آرد می­باشد به طوری که خمیر با خصوصیت الاستیک بالا برای تهیه نان و خمیر با خصوصیات ارتجاع پذیری بالا برای تهیه کیک و شیرینی بکار می­رود ]45 و51[.

2 – Extensibility

3 – Elasticity

4 – Cysteine

1 – Albumin

2 – Globulin

3 – Prolamine

4 – Glutenin

5 – Lysine

6 – Tryptophan

7 – Mtyonine

هدف ما از انجام این تحقیق شناسایی عوامل بیماری زردی و پژمردگی نخود و تعیین ارقام مقاوم نخود نسبت به این بیماری در شرایط گلخانه در استان لرستان می‌باشد.

یک مطلب دیگر :

2-5-1- پایداری کلوئیدی میسل­ها ………………………………………………………….. 33

2-5-1-1- pH ………………………………………………………………………………….

2-5-1-2-حرارت …………………………………………………………………………….. 35

2-5-1-3- نمک ………………………………………………………………………………. 38

فصل سوم: مواد و روش­ها ………………………………………………………………….. 27

3-1- تولید دوغ ……………………………………………………………………………… 42

3-2- آزمون­های شیمیایی …………………………………………………………………… 42

3-2-1- تعیین pH و اسیدیته ………………………………………………………………… 43

3-2-2- تعیین مقدار پروتئین، چربی و ماده خشک ………………………………………. 43

3-3- تعیین ویسکوزیته ………………………………………………………………………. 43

3-4- بررسی ساختار ……………………………………………………………………….. 44

3-5- تعیین اندازه ذرات …………………………………………………………………… 43

3-6- بررسی پایداری فیزیکی ………………………………………………………………. 44

3-7- اندازه گیری پتانسیل زتا ……………………………………………………………….. 45

3-8- طرح آماری و تجزیه و تحلیل نتایج ………………………………………………… 45

فصل چهارم: نتایج و بحث ………………………………………………………………….. 46

4-1- نتایج آزمایش­ها ………………………………………………………………………… 46

4-1-1- برازش مدل …………………………………………………………………………. 46

4-1-2- تاثیر متغیرهای فرآیند بر پاسخ ویسکوزیته ……………………………………….. 51

4-1-3- تأثیر متغیرهای فرآیند بر پاسخ پتانسیل زتا ……………………………………… 55

4-1-4- تأثیر متغیرهای فرآیند بر پاسخ بعد برخال ………………………………………. 58

4-1-5- تأثیر متغیرهای فرآیند بر پاسخ پهنای توزیع ذرات …………………………….. 62

4-1-6- تأثیر متغیرهای فرآیند بر پاسخ قطر متوسط ذرات ………………………………… 66

4-1-7- تأثیر متغیرهای فرآیند بر پاسخ پایداری (دوفاز شدن) ……………………………. 70

4-2- تعیین شرایط بهینه پایداری دوغ ………………………………………………………. 74

فصل پنجم: نتیجه گیری و پیشنهادات ………………………………………………………. 76

5-1- نتیجه گیری کلی …………………………………………………………………………. 76

5-2- پیشنهاد پژوهش­های آتی ………………………………………………………………. 77

فهرست منابع …………………………………………………………………………………. 88

پیوست …………………………………………………………………………………………… 86

یک مطلب دیگر :

پیوست 1. فهرست اسامی لاتین …………………………………………………………87

چکیده:

دوغ یکی از فرآورده­های لبنی است که در طی زمان نگهداری، ناپایدار می­گردد. از مهم­ترین عوامل مؤثر بر پایداری دوغ می­توان به pH، درصد نمک و تیمار حرارتی اشاره کرد. هدف از این مطالعه تعیین شرایط بهینه pH دوغ، میزان نمک حل شده و دمای فرآیند حرارتی است. در این تحقیق از سه غلظت (4/0%، 6/0، 8/0)، سه pH (5/3، 4 و 5/4) و سه دما (°C 65، 75 و 85) استفاده شد. تأثیر این فاکتور بر میزان دو فاز شدن، ویسکوزیته، توزیع اندازه ذرات، ریز ساختار، پتانسیل زتا و بعد برخال با استفاده از طرح RSM بررسی شد. میزان دو فاز شدن با کاهش pH و افزایش اولیه غلظت نمک و دمای حرارتی ، کاهش یافت اما در سطح بالای غلظت نمک و دما، دو فاز شدن افزایش یافت. اثر سه فاکتور بر ویسکوزیته مشابه اثر آن­ها بر میزان دو فاز شدن بود. دما اثر مثبتی بر قطر متوسط داشت و افزایش غلظت نمک ابتدا موجب افزایش قطر متوسط و سپس کاهش آن شد. همچنین کاهش pH موجب کاهش اندازه ذرات کلوئیدی گردید. مقادیر بهینه برای pH، غلطت نمک و دما جهت بیشترین پایداری به ترتیب برابر با 6/3، 59/0 درصد و 35/76 درجه سانتیگراد بود.

فصل اول: مقدمه

شیرهای تخمیری از مهم­ترین ابداعات تمدن بشری هستند. از لحاظ تاریخی، این مواد غذایی در نجات مردم از قحطی سهم بسزایی داشته­اند و از لحاظ تغذیه، ضمن تأمین مواد لازم برای زندگی، در مطبوع ساختن غذای روزانه موثرند. از نظر جغرافیایی در کشورهای در حال توسعه، این محصولات مواد غذایی اساسی را تشکیل می­دهند. منشأ و محل اولیه تولید فرآورده­های تخمیری در دنیا، کشورهای خاور نزدیک است. همچنین نشانه­هایی از وجود شیر­های تخمیر شده در حدود 10 تا 15 هزار سال پیش وجود دارد. تهیه این محصولات بعدها در اروپای مرکزی و شرقی نیز مورد توجه و محبوبیت قرار گرفت. احتمالاً اولین بار نحوه تولید شیر های تخمیری به طور تصادفی برای انسان شناخته شد. به طوری که میکروارگانیسم­های مولد اسید لاکتیک با تأثیر بر شیر و لخته نمودن آن، سبب شناسایی فرآورده­های تخمیری گردیدند. در ابتدای قرن بیستم، الی مچنیکوف[1] (برنده روسی جایزه نوبل) متوسط عمر بالای مردم بلغار را به مصرف فرآورده­های تخمیری شیر مربوط دانست. انواع مختلفی از شیر­های تخمیر شده در سرتاسر دنیا تولید می­شوند که در این میان، ماست محبوبیت بالایی دارد (پورهیت، 2008).

كلمه دوغ از واژه فارسی دوشیدن اقتباس شده است و در لغت به معنای ماده حاصل از دوشیدن است. این فرآورده یکی از انواع شیر­های تخمیری و نوشیدنی سنتی ایرانیان و برخی ملل دیگر در اروپای شرقی، خاورمیانه و آسیا به شمار می­آید و ارزش غذایی مشابه با سایر فرآورده­های لبنی به ویژه ماست دارد. دوغ ایرانی از اختلاط ماست، آب، نمک و گیاهان معطر تهیه می­­گردد. در حال حاضر، دوغ در بین نوشیدنی­های مرسوم جایگاهی ویژه دارد و حجم تولیدات صنعتی این محصول به میزان زیادی افزایش یافته است؛ به طوری که میزان مصرف سرانه و تولید صنعتی آن در سال­های اخیر رشد قابل توجهی داشته است. طبق آمار وزارت جهاد کشاورزی، تولید دوغ در سال­های 1381، 1382 و 1385 به ترتیب 12، 48 و 120 هزار تن بوده است (قربانی گرجی و همکاران، 1390؛ میرچولی برازق و صداقت، 1389؛ نصیرپور و همکاران، 1390)

در حال حاضر دوغ از فرآورده­های مهم و اقتصادی کارخانه­های لبنی می­باشد. همچنین در چند سال اخیر­­، تمایل جامعه به نوشابه­های طبیعی و سالم افزایش یافته است. همین مسئله، لزوم توجه به جنبه­های کیفی این محصول، ایجاد ثبات در خواص آن و انجام تحقیقات کاربردی در این زمینه را نشان می­دهد.

یک نوشیدنی به لحاظ کیفیت و بازار­پسندی، از جنبه­های مختلف مانند عطر و طعم و ویژگی­های حسی مورد ارزیابی مصرف­کننده قرار می­­گیرد. یکی از این ویژگی­ها، ظاهر نوشیدنی است. مشکلی که در ارتباط با نوشیدنی دوغ وجود دارد، دو­فاز شدن طی مدت نگهداری است که مرتبط با خواص جریانی این فرآورده می­­باشد. در فرآیند تولید دوغ، لخته ماست توسط نیروی برشی با آب مخلوط شده و تکه های بزرگ پروتئینی تشکیل می­گردد. به دلیل ویسکوزیته پائین دوغ، دوفاز شدن در طی زمان رخ می­دهد.

دو­فاز شدن دوغ، ارزش غذایی آن را کاهش نمی­دهد ولی ظاهر طبیعی آن را نامطلوب می­­سازد. افزودن هیدروکلوئید­ها از جمله روش­های جلوگیری از دو­فاز شدن در فرآورده­های لبنی تخمیری است. هیدروکلوئید­ها با افزایش ویسکوزیته دوغ یا ایجاد دافعه فضایی بین ذرات کلوئیدی، سبب پایداری نوشیدنی تخمیری می­­شوند (سماواتی، 2011). با این حال، استفاده از هیدروکلوئید­ها علاوه بر افزایش قیمت تمام شده محصول، بر طعم و احساس دهانی ما تأثیر نامطلوب داشته و پذیرش نوشیدنی را کاهش می­دهد. همچنین استفاده از پایدارکننده­ها در برخی کشورها با محدودیت قانونی روبرو است. لذا اصلاح فرآیند تولید این فرآورده­ جهت رسیدن به بیشترین پایداری، در اولویت قرار دارد (کیانی و همکاران، 1388؛ فروغی­نیا و همکاران، 1388؛ ازدمیر و کلیک، 2004).

1-12-    اثرات باکتری………………………………………………………………… 19

1-12-1-     افزایش رشد گیاه……………………………………………………… 19

1-12-2-     توان تولید سیدروفور…………………………………………………. 19

1-12-3-     افزایش جوانه‌زنی بذور……………………………………………… 20

1-12-4-     تولید فیتوهورمون­ها………………………………………………….. 20

1-13-    اثر پوشش­دار کردن بذر با باکتری……………………………………… 21

1-14-    اثر پوشش­دار کردن بذر با مواد شیمیایی……………………………… 23

1-15-    اثر حبه­دار کردن بذر با مواد شیمیایی………………………………….25

1-16-    اثر حبه‌دار کردن بذر با باکتری………………………………………….. 26

فصل دوم: مواد و روش­ها

1-17-    مکان و نحوه اجرای طرح………………………………………………… 28

1-18-    تهیه و آماده­سازی مواد………………………………………………… 28

1-18-1-     مواد شیمیایی……………………………………………………….. 28

1-18-2-     آماده­سازی محلول باکتری……………………………………….. 28

1-18-3-     مواد به کار برده شده در پوشش بذر…………………………….. 29

1-19-    روش اجرای طرح………………………………………………………… 29

1-19-1-     آزمایش اول : پوشش­دار کردن و حبه‌دار کردن بذر با باکتری در آزمایشگاه…..29

1-19-2-     آزمایش دوم : پوشش­دار کردن و حبه‌دار کردن بذر با هورمون در آزمایشگاه…32

1-20-    کاشت بذرها در آزمایشگاه…………………………………………. 32

1-20-1-     تعیین مولفه‌های جوانه‌زنی……………………………………… 33

1-20-2-     کشت بذرهای پوشش دارشده و حبه­دار شده در گلخانه……. 35

1-20-3-     تعیین ماندگاری و شمارش تعداد باکتری ها به شیوه­ Pour Plate Method

فصل سوم: نتایج و بحث

1-21-    اثر تیمار پوشش و حبه­دار کردن بذر با محلول باکتری بر جوانه‌زنی در آزمایشگاه…… 37

1-21-1-     درصد جوانه‌زنی………………………………………………….. 37

1-21-2-     ضریب و سرعت جوانه‌زنی………………………………………. 38

1-21-3-     میانگین مدت جوانه‌زنی…………………………………………. 39

1-21-4-     طول ریشه­چه و ساقه‌چه………………………………………… 41

1-21-5-     وزن تر گیاهچه و خشک گیاهچه………………………………… 42

1-21-6-     درصد گیاهچه‌های نرمال و غیر نرمال……………………………. 44

1-21-7-     شاخص وزنی بنیه بذر…………………………………………….. 45

1-21-8-     شاخص طولی بنیه بذر…………………………………………… 45

1-21-9-     نتیجه­ گیری………………………………………………………….. 46

1-22-    اثر پوشش و حبه­دارکردن بذر با باکتری بر ویژگی‌های جوانه‌زنی بذر در گلخانه…… 51

1-22-1-     درصد جوانه‌زنی…………………………………………………… 51

1-22-2-     ضریب و سرعت جوانه‌زنی……………………………………… 52

1-22-3-     میانگین مدت جوانه‌زنی……………………………………….. 54

1-22-4-     طول ریشه­چه و ساقه‌چه……………………………………… 55

1-22-5-     وزن تر و خشک گیاهچه………………………………………… 56

1-22-6-     درصد گیاهچه‌های نرمال و غیر نرمال………………………….. 59

1-22-7-     شاخص وزنی بنیه بذر…………………………………………… 61

1-22-8-     شاخص طولی بنیه بذر………………………………………….. 62

1-22-9-     نتیجه ­گیری……………………………………………………….. 62

1-23-    اثر پوشش­دار و حبه‌دار کردن بذر با مواد شیمیایی بر جوانه‌زنی در آزمایشگاه….. 67

1-23-1-     درصد جوانه‌زنی………………………………………………….. 67

1-23-2-     ضریب و سرعت جوانه‌زنی……………………………………… 68

1-23-3-     میانگین مدت جوانه‌زنی…………………………………………. 69

1-23-4-     طول ریشه­چه و ساقه‌چه……………………………………….. 71

1-23-5-     وزن تر گیاهچه و خشک گیاهچه………………………………. 72

1-23-6-     درصد گیاهچه نرمال و غیرنرمال………………………………… 73

1-23-7-     شاخص وزنی بنیه بذر………………………………………….. 74

1-23-8-     شاخص طولی بنیه بذر………………………………………… 75

1-23-9-     نتیجه­ گیری…………………………………………………….. 76

1-24-    اثر پوشش و حبه­دار کردن بذر با مواد شیمیایی بر ویژگی‌های جوانه‌زنی بذر گلخانه….80

1-24-1-     درصد جوانه‌زنی………………………………………………. 80

1-24-2-     ضریب و سرعت جوانه‌زنی…………………………………… 81

یک مطلب دیگر :

1-24-3-     میانگین مدت جوانه‌زنی…………………………………… 83

1-24-4-     طول ریشه­چه و ساقه‌چه…………………………………… 84

1-24-5-     وزن تر گیاهچه و خشک گیاهچه…………………………… 85

1-24-6-     درصد گیاهچه‌های نرمال و غیر نرمال……………………… 87

1-24-7-     شاخص وزنی بنیه بذر……………………………………… 89

1-24-8-     شاخص طولی بنیه بذر……………………………………… 90

1-24-9-     نتیجه­ گیری…………………………………………………….. 90

1-25-    نتایج شمارش تعداد باکتری‌های روی هر بذر………………….. 94

نتیجه­ گیری کلی……………………………………………………………. 94

فهرست منابع……………………………………………………………… 100

چکیده:

در زراعت چغندرقند، تولید و فرآوری بذر باکیفیت یکی از اهداف مهم است. در این پژوهش بذر چغندرقند (رقم پارس موسسه تحقیقات و اصلاح بذر چغندرقند) پس از حبه­دار و پوشش­دار کردن بذر با برخی از باکتری‌های محرک رشد گیاه و مواد شیمیایی ازلحاظ کیفیت جوانه­زنی و ماندگاری این باکتری­ها بر روی بذر در سه آزمایش جداگانه در سال 1393-1392 مورد بررسی قرار گرفت. آزمایش اول بررسی اثر پوشش­دار کردن و حبه‌دار کردن بذر با باکتری در 12 سطح (شاهد، کاربرد منفرد باکتری‌های ازتوباکتر کروکوکوم سویه پنج، باسیلوس لنتوس سویه 4- 15، سودوموناس پوتیدا سویه RS- 36 و آزوسپریلیوم لیپوفروم سویه OF، تلفیق دوتایی و تلفیق مجموع باکتری­ها باهم با غلظت (^1- CFU ml 10⁷)، آزمایش دوم بررسی اثر پوشش­دار کردن و حبه‌دار کردن بذر با مواد شیمیایی در چهار سطح ( شاهد، 500 میلی­گرم جیبرلیک اسید، 500 میلی­گرم سالیسیلیک اسید و 500 میلی‌گرم اتیلن) به‌ طور مجزا در آزمایشگاه به صورت فاکتوریل با طرح پایه کاملاً تصادفی و همچنین در گلخانه به صورت فاکتوریل با طرح پایه بلوک­های کامل تصادفی در چهار تکرار و آزمایش سوم بررسی ماندگاری باکتری فرموله شده در ترکیبات پوشش بذر بعد از انبارداری انجام گرفت. نتایج نشان داد که اثر پوشش و حبه­دار کردن بذر به همراه باکتری بر صفات درصد و سرعت جوانه­زنی، درصد گیاهچه­های نرمال و غیر نرمال، میانگین مدت جوانه زنی، طول ریشه­چه و ساقه­چه، وزن تر و خشک گیاهچه و همچنین شاخص طولی و وزنی بنیه بذر در گلخانه و آزمایشگاه معنی­دار شد. به‌طورکلی بذرهای پوشش­دار شده با این باکتری­ها در مقایسه با بذرهای حبه­دار شده در هر دو مکان نتایج بهتری داشت. بذرهای پوشش‌دار شده با باکتری ازتوباکتر و تلفیق دوتایی باکتری سودوموناس و ازتوباکتر در شرایط آزمایشگاه و کاربرد منفرد باکتری سودوموناس در گلخانه نقش بیشتری در افزایش درصد جوانه­زنی (18%)، وزن تر و خشک گیاهچه (33%)، تعداد گیاهچه­های نرمال (57%) و شاخص بنیه بذر بیشتری در مقایسه با تیمار شاهد داشتند. نتایج پوشش و حبه­دار کردن بذر با کمک مواد شیمیایی ذکرشده اثر معنی­داری بر صفاتی نظیر میانگین مدت جوانه­زنی، طول ساقه­چه و ریشه­چه و همچنین وزن تر گیاهچه و خشک گیاهچه در آزمایشگاه داشت. در شرایط گلخانه نیز تمامی صفات مورد بررسی به‌جز شاخص وزنی بنیه بذر در سطح یک درصد معنی­دار بود. به‌طورکلی بذرهای پوشش­دار شده با این مواد به‌ویژه اسید جیبرلیک و اتیلن در هر دو مکان در مقایسه با بذرهای حبه شده مناسب‌تر بود. در بررسی حفظ جمعیت باکتری روی بذر در طی مدت انبارداری پس از 6 ماه نشان داده شد که تمام تیمارهای اعمال‌شده به‌جز بذرهای پوشش­دار شده با آزوسپریلیوم و بذرهای حبه شده با باکتری سودوموناس بقیه تیمارها در حفظ جمعیت باکتری روی بذر موفق بودند. باکتری باسیلوس و ازتوباکتر در هر دو روش روکش بذر دارای جمعیت باکتری زنده روی بذر بودند اگرچه بیشترین تعداد جمعیت باکتری حفظ‌شده روی بذر مربوط به تیمار حبه­دار شده بذر با باکتری باسیلوس با جمعیت CFU 10⁵ × 37 مشاهده شد.

فصل اول: مقدمه و بررسی منابع

1-1- مقدمه

در زراعت چغندرقند جوانه‌زنی مطلوب بذر در سطح مزرعه بسیار مهم است. بذر مرغوب، بیشترین ارزش ‌افزوده را در بین نهاده‌های كشاورزی ایجاد می‌کند و بازدهی سایر نهاده‌های كشاورزی را بالا می‌برد. از طرفی عوامل زیادی در جوانه زدن بذر، استقرار گیاهچه و روند رشد آن مؤثر هستند. جوانه‌زنی بذر چغندرقند تا حد زیادی تحت تأثیر ترکیبات شیمیایی ممانعت کننده قرار می­گیرد. در پوسته بذر آن موادی چون فنول­ها، آمونیاک، چربی، اسید­اگزالیک، نیترات پتاسیم، بتائین و موسیلاژ موجود است که این ترکیبات تا حدود زیادی باعث کندی جذب آب در بذر گیاه چغندر­قند نسبت به سایر گیاهان می­شود. به ‌منظور کاهش خسارات ناشی از این خصوصیات محدودکننده و وجود حساسیت­ها در مرحله جوانه‌زنی چغندرقند راهکارهای متعددی وجود دارد (حسینی و کوچکی، 1383). بررسی­ها نشان داده است که مواد شیمیایی (هورمون­های رشد) و برخی باكتری­های محرك رشد گیاه قادرند قدرت جوانه­زنی، استقرار گیاهچه و روند رشد آن را تحت تأثیر قرار داده و ضمن كاهش اثرات نا­مطلوب انواع تنش­های زنده و غیره ­زنده، قدرت جذب آب و عناصر غذایی را افزایش دهند و حاصل این فرایند­ها در طول دوره رشد موجب بهبود جوانه‌زنی، رشد گیاه، كمیت و كیفیت محصول می­شود (جلیلیان و توکل افشار،1383). روش­های مختلفی برای استفاده از ظرفیت این مواد شیمیایی (هورمون­های رشد) و باكتری­های محرك رشد گیاه وجود دارد که پوشش­دار کردن و حبه‌دار کردن بذر از مهم‌ترین این روش­ها است.

این دو روش با اهداف مختلفی از جمله افزایش سرعت و میزان جوانه‌زنی، جلوگیری از خسارات آفات و بیماری­ها، آسان­سازی عملیات بذرکاری، توزیع یکنواخت بذر، حفظ رطوبت در اطراف بذر با استفاده از مواد جاذب رطوبت، افزایش عملکرد، ایجاد تأخیر در جوانه‌زنی، جلوگیری از خورده شدن بذر توسط جانوران و افزایش سرعت و توان استقرار گیاه انجام می‌گیرد. لذا برای اینکه بتوان در کشاورزی از مزیت­های این دو روش و همچنین از ظرفیت­های این گروه از باکتری­ها و مواد شیمیایی استفاده نمود، لازم است مناسب­ترین روش پوشش بذر انتخاب شود که ضمن کاهش خسارات ناشی از حساسیت­های جوانه­زنی، بتواند باعث نگهداری طولانی ‌مدت (حداقل24 -6 ماه) بذرهای تیمار شده در شرایط انبار گردد، که در نتیجه آن باکتری بتواند در شرایط نامساعد خاک یا سطح بذر زنده بماند و ماده شیمیایی هم بیشترین پایداری خود را داشته باشد و تا ظهور ریشه‌ها و تلقیح آن‌ها فعالیت و پایداری خود را حفظ کنند. اغلب برای دستیابی به این اهداف، لازم است مواد افزودنی متعددی به ‌عنوان حامل این گروها به‌کارگیری شود و روش­های مختلف پوشش­دار کردن بذر استفاده گردد و اثرات آن‌ها بر جوانه­زنی مورد بررسی قرار گیرد. هدف از این پژوهش بررسی روند جوانه­زنی بذر رقم (پارس) چغندرقند پس از پوشش­ و حبه­دار کردن به ‌وسیله برخی از باکتری­ها و مواد شیمیایی بود همچنین در تحقیق حاضر از ترکیباتی که برای پوشش و حبه­دار کردن بذر به ‌کار برده می­شود، استفاده شد و اثرات کاربرد باکتری­ها و مواد شیمیایی در این دو روش بر فرایند جوانه‌زنی و رشد مورد بررسی قرار گرفت و بهترین روش و همچنین مناسب­ترین باکتری­ها و مواد شیمیایی مورد استفاده در این پژوهش مشخص گردید.

2- فصل دوم…………………………………………………………. 12

2-1 مقدمه………………………………………………………….. 13

2-2 پیشینه تحقیق در ایران………………………………………. 13

2-3 پیشینه تحقیق در جهان…………………………………….. 16

3- فصل سوم……………………………………………………….. 21

3-1 مقدمه………………………………………………………….. 22

3-2 روش‌شناسی تحقیق………………………………………… 22

3-3 معرفی منطقه مطالعاتی…………………………………….. 22

3-4 هواشناسی…………………………………………………… 25

3-4-1 بارندگی………………………………………………………. 25

3-4-2 دما…………………………………………………………… 26

3-4-3 رطوبت نسبی………………………………………………. 26

3-4-4 تبخیر و تعرق………………………………………………… 26

3-4-4-1 تبخیر و تعرق پتانسیل…………………………………… 27

3-4-5 منحنی آمبروترمیک………………………………………… 28

3-4-6 باد……………………………………………………………. 28

3-4-6-1 بادهای ناحیه‌ای………………………………………….. 28

3-4-7 اقلیم…………………………………………………………. 32

3-4-7-1 اقلیم نمای آمبرژه………………………………………. 32

3-5 زمین‌شناسی منطقه………………………………………… 33

3-5-1 کواترنری…………………………………………………….. 34

3-6 کاربری اراضی………………………………………………… 34

3-7 مطالعات خاک‌شناسی……………………………………… 35

3-8 تجزیه نمونه‌های خاک……………………………………….. 36

3-8-1 تعیین بافت خاک……………………………………………. 37

3-8-2 تعیین جرم مخصوص حقیقی………………………………. 38

3-8-3 تعیین جرم مخصوص ظاهری………………………………. 39

3-8-4 تعیین میزان تخلخل نمونه‌های خاک………………………. 39

3-8-5 تعیین هدایت الکتریکی (EC) خاک…………………………. 39

3-8-6 تعیین اسیدیته (pH) خاک…………………………………. 40

3-8-7 تعیین سدیم………………………………………………… 40

3-8-8 تعیین کلسیم و منیزیم………………………………………. 41

3-8-9 تعیین نسبت جذبی سدیم (SAR)………………………… 41

3-8-10 تعیین میزان %T.N.V (کلسیم کربنات یا آهک) نمونه‌های خاک….41

3-8-11 تعیین درصد مواد آلی خاک……………………………….. 41

3-8-12 اندازه‌گیری ازت (N) کل نمونه‌های خاک…………………. 42

3-8-13 اندازه‌گیری میزان فسفر (P) قابل‌جذب نمونه‌های خاک… 42

3-8-14 اندازه‌گیری میزان پتاسیم (K) قابل‌جذب نمونه‌های خاک…42

3-9 شاخص فرسایش پذیری بادی خاک (I)………………………. 42

3-10 منحنی رطوبتی خاک…………………………………………. 43

3-11 تجزیه و تحلیل آماری…………………………………………. 45

4- فصل چهارم………………………………………………………. 46

4-1 مقدمه………………………………………………………….. 47

4-2 بررسی بافت خاک……………………………………………. 51

4-3 بررسی میزان EC، pH و T.N.V……………………………….

یک مطلب دیگر :

4-4 بررسی میزان جرم مخصوص حقیقی (ρs)، ظاهری (ρb) و تخلخل خاک…..59

4-5 بررسی میزان کلسیم و منیزیم (Ca+Mg)، سدیم (Na) و نسبت جذبی سدیم (SAR)….64

4-6 بررسی میزان درصد مواد آلی (OM)، ازت کل (N)، فسفر قابل‌جذب (P) و پتاسیم قابل‌جذب (K)….68

4-7 بررسی شاخص فرسایش پذیری بادی (I) و میزان خاک دانه‌های بزرگ‌تر از 84/0 میلی‌متر (G)…..74

4-8 بررسی منحنی رطوبت خاک……………………………….. 76

4-9 ضرایب همبستگی بین شاخص‌های خاک……………….. 83

4-10 رگرسیون چندگانه………………………………………….. 85

4-10-1 شناسایی هم خطی چندگانه…………………………. 86

4-10-2 محاسبه ضرایب متغیرهای مستقل……………………. 87

4-11 روابط رگرسیونی مربوط به فرسایش پذیری بادی و منحنی رطوبتی خاک…..88

5- فصل پنجم……………………………………………………… 90

5-1 بافت خاک…………………………………………………….. 91

5-2 هدایت الکتریکی……………………………………………… 91

5-3 اسیدیته………………………………………………………..92

5-4 آهک……………………………………………………………. 92

5-5 جرم مخصوص حقیقی، ظاهری و تخلخل خاک……………. 92

5-6 کلسیم و منیزیم، سدیم و نسبت جذبی سدیم………….. 94

5-7 مواد آلی، ازت کل، فسفر قابل‌جذب و پتاسیم قابل‌جذب…..94

5-8 شاخص فرسایش پذیری بادی و میزان خاک دانه‌های بزرگ‌تر از 84/0 میلی‌متر….95

5-9 منحنی رطوبت خاک………………………………………….. 96

5-10 نتیجه‌گیری……………………………………………………. 97

5-11 آزمون فرضیات تحقیق………………………………………. 98

5-11-1 آزمون فرض اول…………………………………………….. 98

5-11-2 آزمون فرض دوم…………………………………………….. 98

5-12 پیشنهادات…………………………………………………….. 99

منابع………………………………………………………………… 100

چکیده:

این پژوهش باهدف بررسی اثر تبدیل اراضی حاشیه کویری به اراضی زراعی و پسته زار بر ویژگی­های فیزیکی و شیمیایی خاک و فرسایش پذیری بادی و ‏منحنی رطوبت خاک در منطقه چاه افضل واقع در کویر سیاه کوه استان یزد انجام گرفت. تیمارهای كاربری مورد بررسی شامل: 1) زمین‌های شور دست‌نخورده حاشیه كویر 2) اراضی زراعی 3) اراضی پسته زار خواهد بودند. در هر یك از كاربری‌های اراضی، سه پروفیل خاك (به عنوان سه تكرار) و از افق‌های 0-20، 20-40 و 40-60 سانتی‌متری‌ یک نمونه خاك تهیه گردید. نتایج در قالب طرح بلوک کامل تصادفی تجزیه و تحلیل گردیدند. مقایسه میانگین خواص فیزیکی و شیمیایی و فرسایش پذیری خاك با استفاده از آزمون دانكن تعیین گردید. نتایج نشان داد که تغییر کاربری از اراضی حاشیه کویر به سمت اراضی زراعی و پسته زار سبب کاهش در میزان شن خاک، افزایش میزان سیلت خاک و عدم تفاوت معنی‌داری در میزان رس خاک گردیده است و همچنین تغییر محسوسی در بافت خاک حاصل نشده بطوریکه بافت خاک از نوع متوسط بوده و در کلاس لومی شنی قرار می‌گیرد. میزان هدایت الکتریکی در اراضی حاشیه کویر نسبت به اراضی زارعی و پسته زار بیشتر بوده است و دلیل این امر را هم می‌توان به شور بودن بیش از حد زمین‌های حاشیه کویر نسبت داد که پس از تغییر کاربری برای زراعت و پسته زار مقدار شوری آن‌ها پایین آمده است. بین میزان اسیدیته، آهک خاک و جرم مخصوص حقیقی خاک در کاربری‌های مختلف و همچنین عمق‌های مختلف خاک اختلاف معنی‌داری وجود نداشته است. هرچه از اراضی حاشیه کویر به سمت اراضی زراعی و پسته زار می‌رویم شاخص‌های جرم مخصوص ظاهری، میزان مواد آلی، ازت کل، فسفر قابل‌جذب، پتاسیم قابل‌جذب و میزان رطوبت خاک افزایش پیدا می‌کنند. تخلخل خاک در اراضی حاشیه کویری بیشتر بوده است و این تفاوت تنها در عمق 0-20 سانتی‌متری در کاربری اراضی حاشیه کویر نسبت به دو کاربری دیگر مشاهده گردید. هرچه از اراضی حاشیه کویر به سمت اراضی زراعی و پسته زار می‌رویم میزان کلسیم و منیزیم، سدیم، نسبت جذبی سدیم و همچنین شاخص فرسایش پذیری بادی کاهش پیدا می‌کنند.

فصل اول: کلیات

1-9- تغذیه و عوامل موثر در آن………………………………………………………………………… 17

1-9-1- تغذیه…………………………………………………………………………………………….. 18

1-9-2-  انواع تغذیه……………………………………………………………………………………… 18

1-9-3- فرآیند تغذیه…………………………………………………………………………………….. 19

1-9-3-1- نفوذ…………………………………………………………………………………………… 19

1-9-3-2- سطح صفر جریان……………………………………………………………………………. 19

1-9-3-3- عمق ناحیه ریشه………………………………………………………………………….. 20

1-9-3-4-  نفوذ خالص، زهکشی یا نفوذ عمقی……………………………………………………. 20

1-9-3-5- ناحیه غیر اشباع…………………………………………………………………………….. 20

1-9-4-  عوامل موثر بر میزان تغذیه ……………………………………………………………………. 21

1-9-4-1- عوامل اقلیمی ……………………………………………………………………………….. 21

1-9-4-2 – زمین شناسی و خاک……………………………………………………………………… 22

1-9-4-3- توپو گرافی ……………………………………………………………………………………. 22

1-9-4-4- هیدرولوژی……………………………………………………………………………………. 22

1-9-4-5- پوشش گیاهی و کاربری اراضی……………………………………………………………. 23

1-9-5- روش­های تخمین میزان تغذیه ………………………………………………………………….. 24

1-9-5-1- مدل­های بیلان آب در ناحیه غیر اشباع……………………………………………………… 25

1-9-5-1- 1- مدل­های حل معادله بیلان در ناحیه ریشه………………………………………………. 25

1-9-5-1- 2- مدل­های حل معادله بیلان بر اساس معادله ریچارد…………………………………….. 26

1-9-5-2- مدل­های حوزه آبخیز…………………………………………………………………………… 27

1-9-5-3-  مدل­های آبهای زیرزمینی……………………………………………………………………. 27

1-9-5-4- اندازه گیری مستقیم…………………………………………………………………………. 28

1-9-5-5- استفاده از ردیاب های شیمیایی………………………………………………………….. 28

1-9-5-6-  استفاده از ردیاب گرمایی ………………………………………………………………….. 28

فصل دوم – سابقه تحقیق

2- سابقه تحقیق بطور مختصر…………………………………………………………………………. 30

2- 1- تحقیقات انجام شده در خصوص ریز مقیاس­نمایی مدل­های جهانی به منظور شبیه سازی متغیرهای اقلیمی در خارج از کشور…..30

2- 2- تحقیقات انجام شده در خصوص ریز مقیاس­نمایی مدل­های جهانی به منظور شبیه سازی متغیرهای اقلیمی در داخل کشور…..33

2-3- تحقیقات انجام شده در خصوص اثر سناریوهای تغییر اقلیم روی منابع آب خصوصا آب­های زیرزمینی در خارج از کشور……35

2-4- تحقیقات انجام شده در خصوص اثر سناریوهای تغییر اقلیم روی منابع آب خصوصا آب­های زیرزمینی در داخل کشور…..39

2-2- جمع بندی ……………………………………………………………………………………….. 40

فصل سوم – مواد و روشها

3-1- موقعیت جغرافیایی و سیاسی منطقه…………………………………………………………. 42

3-2- ویژگیهای طبیعی دشت کرمان………………………………………………………………….. 42

3-3- موقعیت آبخوان کرمان …………………………………………………………………………… 43

3-4- کاربری اراضی در آبخوان کرمان ………………………………………………………………… 44

3–5- بررسی متغیر­های اقلیمی دشت کرمان …………………………………………………….. 44

3-6- وضعِیت منابع آبِی محدوده مطالعاتِی………………………………………………………….. 47

3-2- روش تحقیق …………………………………………………………………………………… 47

3-2-1- داده مورد استفاده در این تحقیق ………………………………………………………… 47

3-2-1-1- داده­های هوا شناسی و هیدرولوژی ………………………………………………….. 47

3-2-1-2- داده های خاکشناسی ………………………………………………………………… 47

3-2-2- مدل­های مورد استفاده در این رساله…………………………………………………….. 48

3-2-2-1- مدل گردش عمومی جو – اقیانوس CGCM_{1………………………………………..} 

3-2-2-2- مدل گردش عمومی جو – اقیانوس HadCM3………………………………………

3-2-2-3- مدل SDSM…………………………………………………………………………….

3-2-3- مدل HHELP……………………………………………………………………………..

3-2-3- انتخاب دوره پایه و دوره­های آتی……………………………………………………… 52

3-2-4- داده­های هواشناسی در دوره پایه (1990- 1961) ………………………………… 53

3-2-5- داده­های متغیرها پیش­بینی­کننده ( مدل­های جهانی و NCEP)……………………… 53

3- 2-6- ریزمقیاس­نمایی خروجی مدل­های جهانی با استفاده ازمدل ریزمقیاس­نمایی…… 54

3-2-7- ریز مقیاس­نمایی دما،  بارش و تشعشعات خورشیدی ………………………….. 57

3-2-7-1- منوی تنظیمات………………………………………………………………………. 58

3-2-7-2-کنترل کیفیت داده­ها………………………………………………………………… 59

3-2-7-3- تبدیل داده ………………………………………………………………………….. 60

-2-3-7-4- انتخاب متغیرها…………………………………………………………………….. 60

3-2-7-5- مرحله­ی کالیبراسیون وارزیابی مدل……………………………………………… 61

3-2-8- بهینه سازی تعداد دفعات شبیه سازی ……………………………………………… 62

3-2-9- شبیه سازی- متغیرهای اقلیمی در دوره­های آینده……………………………….. 63

3-2-10- مقایسه گرافیکی داده ها……………………………………………………………. 63

3-2-11- آنالیز مقادیر حداکثر………………………………………………………………….. 63

3-2-11-1- توزیع تجربی……………………………………………………………………… 64

3-2-11-2- مقادیر حداکثر تعمیم یافته……………………………………………………. 64

یک مطلب دیگر :

3-2-11-3- توزیع گمبل……………………………………………………………………… 65

3-2-11-4-  تابع نمایی توسعه یافته(Streched Exponential)………………………….. 66

3-2-12- بزرگ­مقیاس­نمایی………………………………………………………………….. 66

3-2-13- روش ارزیابی مدل……………………………………………………………….. 67

3-2-14- معیار ارزیابی روش …………………………………………………………… 67

3-2-15- معادلات کریجنگ و عکس فاصله ……………………………………………. 67

3-2-16- تخمِین مِیزان تغذِیه با استفاده از مدل  HELP……………………………….

3-2-17- داده­های موردنیاز مدل HELP ………………………………………………..

3-2-18- بررسی پارامترهای نگهداشت رطوبت خاک در مدل HElP……………….

3-2-19- ضریب هدایت هیدرولیکی خاک غیراشباع ………………………………… 72

3-2-20- ضریب هیدرولیکی در منطقه دارای پوشش گیاهی………………………. 74

3-2-21- محاسبه ضریب تبخیر………………………………………………………… 74

33-2-22- ویژگی رطوبتی و هدایت هیدرولیکی برخی خاک­ها مورد استفاده در مدل HELP….

3-2-23- تعیین شاخص سطح برگ و حداکثر عمق تبخیروتعرق…………………… 75

3-2-24- نحوه اندازه گیری  داده های خاک شناسی مورد نیاز مدل در این تحقیق…. 76

3-2-24-1- تعیین بافت خاک………………………………………………………….. 77

3-2-24-2- اندازه گیری رطوبت ظرفیت مزرعه و نقطه پژمردگی…………………… 80

3-2-24-3- اندازه گیری جرم مخصوص ظاهری……………………………………… 81

3-2-24-4- تخلخل خاک………………………………………………………………… 83

3-2-24-5- اندازه گیری ضریب نفوذ پذیری خاک(k)………………………………….. 83

3-2-25- حل معادلات در مدل HELP……………………………………………………

3-2-25-1- پیش­بینی یخزدگی خاک………………………………………………….. 87

3-2-25-2- ذوب و انباشت برف……………………………………………………… 88

3-2-25-3- گیرش گیاهی……………………………………………………………… 90

3-2-25-4- محاسبه تبخیروتعرق پتانسیل…………………………………………….. 91

3-2-25-5- تبخیر از سطح…………………………………………………………… 93

3-2-25-6- نفوذ ……………………………………………………………………….. 96

3-2-25-7- تبخیر از آب درون خاک……………………………………………………… 97

3-2-25-8- تعرق از طریق گیاه ………………………………………………………… 99

3-2-25-9- تبخیر و تعرق ………………………………………………………………… 99

3-2-25-10- رشد گیاه :…………………………………………………………………… 100

3-2-25-11- حرکت آب در لایه­های زیرین خاک ……………………………………….. 104

3-2-25-12- حرکت عمودی آب …………………………………………………………… 106

3-2-325-13-  میزان زهکشی از لایه های خطی خاک( با نفوذ پذیری کم)……….. 108

3-2-25-14- جریانهای زیر سطحی ……………………………………………………….. 109

3-2-25-15- دلایل انتخاب مدلHELP   دراین تحقیق……………………………………….. 109

فصل چهارم – نتایج

4-1- شبیه سازی متغیر­های اقلیمی……………………………………………………. 111

4-1-1- شاخص­های دمایی……………………………………………………………… 111

4-1-1-1- انتخاب متغیرهای مستقل جهت پیش­بینی شاخص­های دمایی…………… 111

4-1-1-2- کالیبره كردن مدل SDSM …………………………………………………….

4-1-1-3- بهینه سازی تعداد دفعات شبیه سازی……………………………………. 113

4-1-1-4- ارزیابی مدل برای شاخص های دمایی…………………………………….. 113

4-1-1-5- بررسی مقایر حدی شاخص های درجه حرات …………………………. 124

4-1-1-6- شبیه سازی شاخص های دمایی در دوره ارزیابی ……………………. 128

4-1-1-7- شبیه سازی شاخص­های دمایی در دوره پایه با استفاده از داده­های بازسازی شده…..129

4-1-1-8- شبیه سازی شاخص های دمایی در دورة پایة…………………………. 129

4-1-1-9- شبیه سازی شاخص های دمایی در دوره­های آتی ……………….. 135

4-1-1-10- انتخاب مناسب­ترین مدل و سناریو به منظور شبیه سازی درجه حرارت……139

4-1-2- شبیه سازی بارش …………………………………………………………. 141

4-1-2-1- انتخاب متغیر های پیش­بینی­کننده مناسب …………………………….. 143

4-1-2-2- کالیبره كردن مدل SDSM ……………………………………………….

4-1-2-3- بررسی معیار­های توانایی مدل در شبیه­سازی در دوره ارزیابی………… 147

4-1-2-3- 1- معیارهای گرافیکی……………………………………………………….. 147

4-1-2-3- 2- ویژگی­های آماری داده­ها دوره ارزیابی…………………………………. 148

4-1-2-4- شبیه سازی بارش در دوره پایه (1990-1961)……………………….. 150

4-1-2-5- شبیه سازی بارش در دوره های آتی ……………………………………. 151

4-1-2-6- انتخاب مدل و سناریو مناسب …………………………………………….. 153

4-1-3- شبیه سازی تشعشات خورشیدی ……………………………………. 153

یک مطلب دیگر : فرایند خرید،پایان نامه تبلیغات آنلاین

دکتر محمدرضا سبزعلیان

برای رعایت حریم خصوصی نام نگارنده پایان نامه درج نمی شود

(پایان نامه مقطع ارشد)

تکه هایی از متن پایان نامه به عنوان نمونه :

(ممکن است هنگام انتقال از فایل اصلی به داخل سایت بعضی متون به هم بریزد یا بعضی نمادها و اشکال درج نشود ولی در فایل دانلودی همه چیز مرتب و کامل است)

چکیده:

جنس بومادران Achillea یکی از مهم­ترین جنس­های خانواده کاسنی است و از جمله گیاهان دارویی و زینتی مهم محسوب می­شود. تعداد گونه ­های شناخته شده آن در دنیا به 150 می­رسد. این جنس در ایران دارای 19 گونه علفی چند ساله می­باشد که اغلب معطر هستند. تنوع در رنگ، عادت رشد و مقاومت به انواع عوامل نامساعد محیطی باعث شده این گیاه در سال­های اخیر به عنوان یک گیاه زینتی مورد توجه بسیاری از پرورش­دهندگان قرار گیرد. شرایط آب و هوایی بر کیفیت و کمیّت ترکیبات موثره گیاهان دارویی اثر می­گذارد وتعیین فصل مناسب، جهت برداشت آنها باعث بالا رفتن عملکرد می­شود. نظر به این امر بررسی تنوع فصلی بر روی ترکیبات ماده­ی موثره گیاهان دارویی حائز اهمیت است. از این رو ده ژنوتیپ از شش گونه بومادران (millefolim .A، A. filipendulina، A. tenufolia، A. nobilis،  aucherii .A، A. pachycephala)، در قالب یک طرح اسپلیت پلات بر پایه بلوک های کامل تصادفی با 3 تکرار کاشته شد. یادداشت برداری­ها از صفات مختلف در مراحل مختلف رشدی گیاه طی هر فصل انجام شد و از لحاظ میزان فنول تام و ظرفیت آنتی اکسیدانی آن در فصول مختلف و خصوصیات مورفوفیزیولوژیک مورد مطالعه قرار گرفتند. عصاره الکلی از شاخه، برگ و گل در فصول مختلف از ژنوتیپ­ها گرفته شد سپس میزان فنل تام با استفاده از معرف فولین-سیوکالتیو و روش اسپکتوفتومتری اندازه گیری شد. ظرفیت

 آنتی اکسیدانی با استفاده از مدل DPPH  و شاخص   Ic50ارزیابی شد. همچنین تجمع میزان پراکسید هیدروژن (H₂O₂) و مالون دی آلدهید (MDA)، مقدار نشت الکترولیت­هادر فصل زمستان بررسی شد. نتایج این آزمایش نشان داد، تجزیه واریانس تنوع بسیار معنی­داری (P < 0/01) بین ژنوتیپ­ و فصول مختلف برای صفات مورفولوژیک نشان داد ژنوتیپ AmlitR از گونه A. millefolium به دلیل داشتن ویژگی گل­دهی زودرس و گل­های زیبا به عنوان گیاه زینتی در بهار و تابستان معرفی شد. گونه A. nobilis به دلیل مقاومت بالا در فصول سرد به عنوان جایگزین این ژنوتیپ در فصول سرد سال شناخته شد. نتایج تجزیه واریانس تنوع بسیار معنی­داری (P < 0/01) بین ژنوتیپ­های مورد مطالعه برای درصد اسانس، میزان فنول تام و اثر آنتی اکسیدانی (IC₅₀) نشان دادند. بهترین فصل برای بدست آوردن بیشترین فنول تام در بهار و ظرفیت آنتی اکسیدانی در تابستان بود. به طوریکه در بین ژنوتیپ­ها عملکرد ماده­ی موثره بسته به گونه و فصل برداشت کاملاَ متفاوت بود. نتایج تجزیه واریانس، تنوع بسیار معنی­داری (P < 0/01) بین ژنوتیپ­های مورد مطالعه برای میزان مالون دی­آلدهید (MDA) و پراکسید هیدروژن (H₂O₂) نشان داد. با توجه به نتایج به­دست آمده از میزان تجمع پراکسید هیدروژن (H₂O₂)، ژنوتیپ At31 از گونه  A. tenuifoliaبه عنوان گونه حساس به سرما و Amuk از گونه A. millefolium به عنوان گونه متحمل به سرما شناخته شد. همچنین نتایج حاصل از مقدار مالون دی آلدهید (MDA) نشان داد که Ap71 گونه حساس و Amuk از گونه A. millefolium به عنوان گونه متحمل به سرما شناسایی شدند. اندازه گیری مقدار نشت الکترولیت­ها نشان داد که بیشترین میزان نشت در گونه  A. tenuifoliaو کمترین در گونه nobilis .A بود. این نتایج نشان می­دهد که گونه­های nobilis .A و aucherii .A شدت خسارت وارد شده به غشای سلولی را در نقطه پایین­تری نگه می­دارند و نسبت به ژنوتیپ­های دیگر مقاوم­تر هستند.

فصل اول: مقدمه و بررسی منابع

1-1- اهمیت و اهداف پژوهش

ایران دارای منابع با ارزشی از گیاهان دارویی و زینتی می­باشد. چنین تنوعی برای اصلاح گیاهان از اهمیت بالایی برخوردار است. نظر به اهمیت و کاربرد مختلف گیاهان دارویی، امروزه پژوهش­های بسیاری از محققان علوم گیاهی معطوف به جنبه­های مختلف کاربردی این گیاهان شده است. متأسفانه سالانه مبالغ زیادی ارز صرف خرید مواد صنعتی و دارویی می­گردد که بیشتر منشاء گیاهی داشته و یا در داخل کشور قابل استحصال است. با توجه به درصد کم مواد مؤثره در گیاهان دارویی و نیاز برای دستیابی به گونه­های با ارزش دارویی، زینتی و نادر میتوان ضمن سازگار کردن گونه­ها، افزایش کاربری زینتی وهمچنین معرفی این گونه­ها در عرصه­های زراعی، بهترین فصل برداشت برای بالابردن ماده مؤثره آن را شناسایی کرد. در کشور ایران طی چند دهه اخیر عمده مطالعات در زمینه حفظ و بهره برداری از ژرم پلاسم گیاهان زراعی و باغی بوده و توجه اندکی به گیاهان دارویی و زینتی مبذول شده است. همچنین عمده تحقیقات انجام شده در بخش گیاهان دارویی به شناسایی و جداسازی ترکیبات

یک مطلب دیگر :

رضایت شغلی،پایان نامه مديريت دانش و عملكردكاركنان

 اسانس­ها اختصاص داشته و مطالعات محدودی در زمینه بررسی تنوع فصلی بر روی مواد مؤثره این گیاهان صورت پذیرفته است.

گیاه بومادران یکی از گیاهان مهم دارویی می­باشد. جنس Achillea متعلق به خانواده آستراسه (Asteraceae) است و از جمله گیاهان مهم دارویی و زینتی محسوب می­شود. تعداد گونه­های شناخته شده بومادران در دنیا به 150 گونه می­رسد. این جنس در ایران دارای 19 گونه علفی چند ساله می­باشد که اغلب معطر هستند. پراکندگی گونه­ها در اروپا، آسیا و شمال آمریکا است. ژنوتیپ­ها در ایران گسترش وسیعی داشته و در مناطق مختلف کشور با الگوهای مختلف آب و هوایی می­رویند. این گیاه علاوه بر اینکه به عنوان یک گیاه دارویی مهم در جهان مطرح می­باشد، از سویی به عنوان گیاه زینتی در فضای سبز بکار رفته و در برخی مناطق دنیا از جمله آمریکا و اروپا از گل­ها بریده و شاخه خشک آن استفاده می­شود. از اهداف مهم اصلاحی در بومادران بالا بردن ارزش دارویی و کاربرد زینتی آن است و به همین منظور پایداری آن در محیط باعث افزایش کارایی زینتی آن می­باشد. با توجه به مطالب ذکر شده مطالعه حاضر در گیاه بومادران بر مبنای اهداف زیر صورت گرفت:

1-بررسی خصوصیات مورفولوژیک و بیوشیمیایی، ژنوتیپ های متعلق به شش گونه بومادران در فصول مختلف.

2-­تعیین گونه ای که دارای ماده موثره بیشتراز لحاظ دارویی دارا باشد.

3-­انتخاب مقاوم ترین و حساس ترین ژنوتیپ به گرما و سرما.

4-­پیدا کردن بهترین فصل برداشت به منظور بالا بردن کیفیت گیاه دارویی.

2-1- ­گیاه شناسی بومادران

بومادران از نظر گیاهشناسی دارای طبقه بندی، رده دولپه ایها(Dicotyledonae)، زیر رده پیوسته گلبرگان(Metachlamydeae)، راسته(Asterales)، تیره کاسنی(Compositeae=Asteraceae)، طایفه(Anthemideae) و جنس( (Achilleaاست. جنس بومادران یکی از مهم­ترین جنس­های این خانواده است]10، 11 و 36[ و از جمله گیاهان دارویی و زینتی مهم محسوب می­شود. تعداد گونه­های شناخته شده در دنیا به 150 می­رسد. این جنس در ایران دارای 19 گونه علفی چند ساله می­باشد که اغلب معطر هستند]10 و 14[. پراکندگی گونه­ها در مناطق اروپا، نواحی معتدل آسیا و نواحی شمال آمریکا متمرکز شده است]95[. نام Achillea از نام Achillis خدای آهن و قهرمان داستان هومر گرفته شده است]26 و 94[. این جنس دارای گیاهان علفی، چندساله، اغلب پوشیده از کرک، دارای ریزوم سخت، بیخ ساقه غالبا ضخیم چوبی شونده هستند ]1 و 11[. این گیاه خیلی زود در مراتع و چراگاهها مخلوط با سایر علف­ها می­روید ]1[. برگها متناوب، بدون تقسیم یا دارای 3 تا 4 بار تقسیم بخش شانه­ای عمیق اند ]11[. البته گونه ها و زیر گونه ها از لحاظ شکل برگ ها تفاوت هایی را نشان می دهند. برگ ها پوشیده از کرک می­باشند ]11[.کپه­ها کوچک تا متوسط، اغلب دارای دمگل دراز و گاهی فاقد آن، منفرد و یا غالبا مجتمع و به صورت گل­آذین دیهیم هستند. گریبان پهن دراز استوانه، نیمه کروی و دارای ردیف معدودی از برگک­ها است. برگک­ها دارای حاشیه شفاف، پهن یا باریک و یا فاقد حاشیه­اند. گلها سفید، زرد، صورتی و گلهای حاشیه ای نهنج شعاعی، هرمافرودیت[1]، در انتها دارای 5 لبه یا دندانه منظم و لوله­ای کم و بیش فشرده است. فندقه­ها تخم مرغی فشرده، صاف، فاقد بال و کرک­اند ]1 و 11[. ارتفاع این گیاه بر حسب گونه از 15 تا 150 سانتی متر متفاوت است ]1 و 11[. نوزده گونه از این گیاه در ایران گزارش شده است ولی همه­ی گونه­ها به خوبی شناخته نشده­اند ]10 و 11[. دو گونهA. millefolium، A. santolina در ایران فراوان­تر می­باشند. ژنوتیپ­های بومادران در ایران گسترش وسیعی دارند و در دامنه البرز، اطراف دماوند، قسمت­های شمالی اوشان در اشتران کوه و تبریز می­رویند ]10 و 11[. تعداد کروموزوم پایه در بومادران 9X= می­باشد و پلی­پلوییدی در آن رخ می­دهد ]12[.

3-1- نیاز اکولوژی

گونه­های بومادران علی رغم تفاوت­هایی که در شکل ظاهری با هم دارند، نیاز­های مشابهی برای رشد و گلدهی دارند ]1 و 11[. بومادران گیاهی روز بلند است که مناسب ترین دما برای رشد و گلدهی آن 18 تا 26 درجه سانتی گراد است. همه گونه­های بومادران برای رشد کامل به مکانی کاملا آفتاب گیر نیاز دارند. همچنین این گیاه به غرقابی بودن خاک بسیار حساس است و به خاک خشک و با زهکشی کامل و مناسب نیاز دارد  ]1 و 11[ . گونه های A. ptarmica و A. ageratum رطوبت بیشتری را نسبت به گونه­های دیگر تحمل می­کنند. آبیاری متوسط و تنش ملایم موجب افزایش عملکرد گل و درصد اسانس در گونه A. millefolium گردیده است ]7[. گونه های بومادران بر حسب رقم به سرما، خشکی، شوری و کمبود مواد غذایی مقاومند. همچنین در گستره وسیعی از خاک ها با pH متفاوت قابل کشت و پرورش هستند ]1[. تنش ملایم در گونه A. tenuifolia Lam سبب افزایش ترکیبات فنولیک و آنتی اکسیدانی می­شود]8[.

2-1-6- منع استفاده از آنتی بیوتیک­ها در جیره طیور………….. 16

2-1-7- چگونگی ایجاد مقاومت ژنی باکتریایی……………….. 18

2-2- پری بیوتیک­ها………………………………………………. 19

2-2-1- اثر پری بیوتیک­ها بر عملکرد جوجه­های گوشتی…….. 20

2-2-2- اثر پری بیوتیک­ها بر قابلیت هضم و جذب مواد مغذی… 21

2-2-3- اثر پری بیوتیک­ها بر جمعیت میکروبی روده…………… 23

2-2-4- اثر پری بیوتیک­ها بر میزان کلسترول سرم…………….. 24

2-2-5- اثر پری بیوتیک­ها بر مرفولوژی روده……………………. 25

2-2-6- اثر پری بیوتیک­ها بر آلودگی­های محیطی……………… 26

2-3- پروبیوتیک­ها………………………………………………… 27

2-3-1- تعریف پروبیوتیک ………………………………………..27

2-3-2- مکانیسم عمل پروبیوتیک­ها…………………………… 28

2-3-3- خصوصیات و مزایای پروبیوتیک­ها………………………. 29

2-3-4- تفاوت آنتی بیوتیک­ها با پروبیوتیک­ها…………………… 30

2-3-5- تأثیر پروبیوتیک­ها بر عملکرد جوجه ­های گوشتی…….. 31

2-3-6- اثر پروبیوتیک­ها بر وزن نسبی اندام­های گوارشی و طول رودة كوچك….33

2-3-7- اثرپروبیوتیک­ها برکاهش کلسترول سرم………………. 33

2-3-8- اثر پروبیوتیک­ها برسیستم ایمنی………………………. 34

2-3-9- اثر پروبیوتیک ها برمرفولوژی روده…………………….. 36

2-4- چای کامبوچا……………………………………………… 38

2-4-1- طرز تهیه چای کامبوچا………………………………… 42

2-4-2- خواص ضد میکروبی چای کامبوچا…………………… 44

2-4-3- اثر چای کامبوچا بر سیستم ایمنی…………………. 46

2-5- چای سبز…………………………………………………. 47

2-5-1-ترکیبات شیمیایی برگ سبز چای…………………….. 50

2-5-1-1-کاتشین­ها………………………………………………. 53

2-5-1-2- میرستین، کوئرستین و کامپفرول………………….. 54

2-5-1-3- تانن­ها………………………………………………….. 55

2-5-1-4- تئانین………………………………………………….. 55

2-5-2- خواص آنتی اکسیدانی چای سبز …………………….56

2-5-3- خواص ضد باکتریایی چای سبز………………………. 57

2-5-4- خواص ضد ویروس چای سبز …………………………..58

2-5-5- اثر چای سبز در کاهش سطح کلسترول پلاسما…… 59

2-5-6- اثر چای سبز بر وزن اندام­های گوارشی و خصوصیات لاشه…61

2-5-7- اثر چای سبز بر عملکرد طیور………………………….. 62

2-5-8- اثر چای سبز روی کیفیت تخم مرغ…………………… 66

فصل 3…………………………………………………………….. 68

مواد و روشها…………………………………………………….. 68

3-1- مکان و زمان آزمایش……………………………………… 68

3-2- آماده سازی سالن………………………………………… 68

3-3- مدیریت پرورش……………………………………………… 68

3-4- ترکیب جیره…………………………………………………. 69

3-5- تیمارهای آزمایش اول……………………………………. 70

3-6- متغییرهای اندازه گیری شده در آزمایش اول…………… 70

3-7- تیمارهای آزمایش دوم………………………………………. 70

3-8- کلیاتی در مورد نحوه اجرای آزمایش…………………….. 71

3-9- متغیرهای اندازه گیری شده در مزرعه برای آزمایش دوم…71

3-9-1- افزایش وزن بدن………………………………………….. 71

3-9-2- خوراک مصرفی…………………………………………… 72

3-9-3- ضریب تبدیل غذایی……………………………………… 72

3-9-4- تلفات……………………………………………………… 72

3-9-5- کشتار جهت تفکیک لاشه ……………………………..73

3-9-6- تهیه نمونه برای بررسی­های مرفولوژی روده و تثبیت نمونه ­های روده….73

3-9-6-1- محلول ثابت کننده کلارک (Clark’s Fixative)………..74

3-9-6-2- محلول بافر فسفات سالین (P.B.S)…………………. 74

3-9-7- تزریق گلبول قرمز گوسفند و خونگیری جهت تعیین پاسخ سیستم ایمنی…74

3-9-8- خونگیری جهت تعیین کلسترول، تری گلیسیرید و HDL سرم…..74

3-9-9- تهیه جیره­های حاوی مارکر به منظور تعیین قابلیت هضم ایلئومی……75

3-9-10- جمع آوری نمونه مدفوع جهت تعیین قابلیت هضم ایلئومی مواد مغذی…75

3-10- متغییرهای اندازه گیری شده در آزمایشگاه…………… 75

3-10-1- اندازه گیری کلسترول سرم…………………………… 75

3-10-2- اندازه گیری تری گلیسیرید…………………………… 75

3-10-3- اندازه گیری کلسترول-HDL……………………………..

3-10-4- تعیین عیار پادتن تولید شده علیه گلبول قرمز گوسفند………76

3-10-5- تجزیه شیمیایی نمونه ­ها………………………….. 76

3-10-6- ماده خشک………………………………………….. 77

3-10-7- انرژی خام………………………………………………. 77

3-10-8- پروتئین خام…………………………………………….. 77

3-10-9- اندازه گیری اکسید کروم در نمونه خوراک و مدفوع…..78

3-10-9-1- وسایل لازم…………………………………………. 78

3-10-9-2- مواد شیمیایی لازم ……………………………….78

3-10-9-3- روش کار…………………………………………….. 79

یک مطلب دیگر :

3-10-9-4- محاسبات………………………………………….. 79

3-10-10- اندازه گیری قابلیت هضم ظاهری مواد مغذی……..79

3-10-11- اندازه گیری ابعاد پرزهای رودة كوچك و عمق كریپت ها………80

3-10-12- محلول رنگ آمیزی PAS……………………………

3-11- مدل آماری طرح……………………………………….. 81

فصل 4………………………………………………………….. 82

نتایج و بحث …………………………………………………… 82

آزمایش اول…………………………………………………….. 82

4-1- عملکرد جوجه­ های گوشتی………………………….. 82

4-2- پارامترهای خونی………………………………………. 88

4-3- وزن نسبی اندم­های گوارشی درسن 42 روزگی…….91

4-4- نتیجه گیری……………………………………………… 92

آزمایش دوم……………………………………………………..93

4-5- عملکرد جوجه­ های گوشتی…………………………… 93

4-5-1- وزن بدن……………………………………………….. 93

4-5-2- مصرف خوراک…………………………………………. 97

4-5-2- مصرف خوراک …………………………………………100

4-6- پارامترهای خونی……………………………………….. 103

4-7- قابلیت هضم و جذب مواد مغذی………………………. 107

4-8- ارزیابی سیستم ایمنی………………………………… 109

4-9- وزن نسبی اندام­های گوارشی…………………………. 112

4-10- اثر گروه­های آزمایشی بر روده باریک…………………. 114

4-10-1- ارتفاع پرز، عرض پرز، عمق کریپت و نسبت ارتفاع به عمق کریپت…..114

4-10-2- وزن و طول نسبی روده باریک……………………… 120

4-11- نتیجه گیری…………………………………………….. 124

4-12- پیشنهادات………………………………………………. 125

فصل 5…………………………………………………………… 126

منابع…………………………………………………………….. 126

چکیده:

با توجه به آزمایش مقدماتی به منظور تعیین بهترین سطح استفاده از چای کامبوچا بر عملکرد و تعیین سطح 20 درصد به عنوان سطح مطلوب، مطالعه حاضر به منظور ارزیابی اثرات چای کامبوچا به همراه آنتی بیوتیک، پروبیوتیک، پری بیوتیک و چای سبز بر عملکرد، فراسنجه­های خونی، قابلیت هضم مواد مغذی، سیستم ایمنی، مرفولوژی روده، وزن و طول نسبی قسمت­های مختلف روده باریک و وزن نسبی ارگان­های جوجه­های گوشتی در قالب طرح کاملاً تصادفی با 6 تیمار و 4 تکرار و 10 جوجه در هر پن به اجرا در آمد. جیره­های آزمایشی شامل 1) جیره شاهد (فاقد هرگونه افزودنی)، 2) جیره شاهد+15 میلی گرم در کیلوگرم آنتی بیوتیک ویرجینیامایسین، 3) جیره شاهد+1 گرم در کیلوگرم پروبیوتیک گالیپرو،4) جیره شاهد+1 گرم در کیلوگرم پری بیوتیک فرمکتو، 5) جیره شاهد+2/1 گرم محلول کامبوچا 20 درصد به ازاء هر گرم جیره و 6) جیره شاهد+10 گرم در کیلوگرم پودر چای سبز بودند. لازم به ذکر است که به گروه­های شاهد، آنتی بیوتیک، پروبیوتیک، پری بیوتیک و چای سبز به ازاء هر گرم جیره 2/1 گرم آب اضافه گردید. نتایج این آزمایش نشان داد جوجه­های تغذیه شده با آنتی بیوتیک و چای کامبوچا از افزایش وزن بالاتری در مقایسه با گروه­های شاهد و چای سبز برخوردار بودند (p<0/01). همچنین در کل دوره استفاده از آنتی بیوتیک، کامبوچا و پری بیوتیک به طور معنی داری مصرف خوراک را افزایش داد (p<0/01). در این آزمایش جوجه­های که چای سبز دریافت کرده بودند، به طور معنی داری سطوح کلسترول و تری گلیسیرید پایین­تری در مقایسه با گروه شاهد داشتند (p<0/01). هر­چند که استفاده از آنتی بیوتیک سطوح کلسترول (p<0/01) و HDL (p<0/05) را بطور معنی داری افزایش داد. استفاده از آنتی بیوتیک در این آزمایش سبب بهبود در قابلیت هضم پروتئین شد (p<0/05). کاربرد پری بیوتیک در این آزمایش ارتفاع پرز و نسبت ارتفاع به عمق کریپت دوازدهه را افزایش داد (p<0/05).

فصل اول: مقدمه

1- مقدمه

پرورش طیورگوشتی با توجه به جایگاه خاصی که در تأمین پروتئین حیوانی مورد نیاز کشور دارد به یک صنعت عظیم و پویا تبدیل شده است. ویژگی­های غذایی گوشت سفید از جنبه تغذیه و سلامتی، بازده اقتصادی، محدودیت­های افزایش گوشت قرمز از جمله دلایل رشد کمی این صنعت در کشور هستند. علاوه بر توسعه کمی، توجه به افزایش راندمان و عملکرد در واحد­های موجود پرورش طیور گوشتی می­تواند پاسخگوی نیاز کمبود پروتئین حیوانی باشد. اجرای تحقیقات مداوم پیرامون نیازهای تغذیه­ای، آنها را ضروری ساخته است. در این راستا افزودنی­های غذایی به عنوان محرک رشد از جایگاه ویژه­ای در قسمت تغذیه برخوردار هستند. افزودنی­های مغذی به عنوان عناصری با طبیعت غیر­مغذی شناخته شده­اند که رشد و یا سایر اشکال تولیدی را تحریک نموده، یا کارایی استفاده غذایی را بهبود می­بخشند و یا ممکن است برای سلامت و اعمال متابولیکی دام مفید باشند. شناخت نقش دستگاه گوارش به عنوان محلی برای هضم و جذب غذا و اهمیت آن برای رسیدن به وزن مورد نظر و بهبود راندمان تولید ضروری است.

لولة‌ گوارش پرندگان به هنگام تفریخ كاملاً استریل می­باشد. جوجه­ها بلافاصله پس از تفریخ شروع به نوك­زدن و خوردن مواد درون آشیانه یا بقایای پوسته می­كنند. در این زمان میكروب­های آشیانه یا محل جوجه­كشی به سرعت در روده جایگزین می­شوند. در رودة كوچك جمعیت باكتریایی مشابه با پرندگان بالغ، ظرف دو هفته پس از تفریخ ظاهر می­شود. این زمان برای سكوم­ها تا بیش از 30 روز به طول می­انجامد. این توسعه آهسته به نظر می­رسد كه به علت تفریخ در شرایط بسیار بهداشتی و همچنین شرایط پرورش تجارتی جوجه­ها و عدم تماس با مرغ مادر باشد. بنابراین میكروفلور بالغ به سهولتی كه در دنیای وحش حاصل می­شود، در شرایط پرورش تجارتی به دست نمی­آید. مجرای معدی-روده­ای حیوانات مهره­دار، متراكم­ترین محل استقرار میكروارگانیسم­ها است. این مجموعة میكروبی دارای تأثیر قوی بر میزبان خود می­باشند. در ماكیان میكروب­های بسیار متنوعی در طول روده زندگی می­كنند. تعداد سلول­های میكروبی موجود در دستگاه گوارش ماكیان (به صورت متصل به سطوح مخاطی یا ذرات غذا و یا به صورت آزاد در حفرة گوارشی)، حاوی چند صد گونة میكروبی به تعدادی افزون بر سلول­های بدن میزبان می­باشند (مید، 2000).

میكروفلور طبیعی روده را می­توان در سه دسته جای داد، که عبارت از: گروه عمدة غالب ( بیش از 90 درصد و مطلقاً بی­هوازی هستند نظیر لاكتوباسیلوس­ها، بیفیدوباكتری­ها و باكتریوئیدها)، گروه میكروفلور همراه (كمتر از 5 درصد،‌ بی­هوازی اختیاری مانند ای. كولای و انتروكوكسی­ها) و گروه فلور باقیمانده (كمتر از 1 درصد، نظیر كلستریدیا و استافیلوكوك­ها). گونه­های باکتریایی از نظر ترجیح مواد غذایی و احتیاجات رشد با یکدیگر متفاوت هستند.

رفع یک شبهه: 36

خلاصه: 39

فصل دوم: چیستی تجربه‌ی دینی.. 40

مقدمه: 40

– دیدگاه متفکران غربی درباره‌ی تجربه دینی: 41

اول: نظریه‌ی احساسی، عاطفی: 41

نقد و بررسی تجارب عاطفی احساسی: 43

دوم: نظریه‌ی ادراکی، شناختی: 44

نقد و بررسی تجارب ادراکی، شناختی: 45

سوم: نظریه تفسیری.. 47

نقد و بررسی تجربه تفسیری: 48

دیدگاه عرفای اسلامی: 49

تعریف مکاشفه یا تجربه‌ی دینی: 49

راههای شناخت از دید عارف… 50

1- قلب: 50

2- عقل: 51

3- حدس… 51

مراتب درک خدا در تجربه دینی.. 52

چرا تجربه دینی و مکاشفه‌ی ذات خداوند محال است؟. 54

نقش تجربه‌ی حسی در شناخت امر قدسی.. 56

انواع معرفت در عرفان: 59

فتح و فتوحات… 62

مشاهده و مکاشفه: 63

اقسام مکاشفه. 65

نقش خیال در تجربه‌ی دینی: 67

مشاهدات عارف در رؤیا: 69

محتوای کشف عارف: 71

عرفاء و تکلم بشر با خداوند: 76

تکلم بشر با ارواح و انسانهای برزخی: 78

مکاشفات و عقل.. 81

دیدگاه فلاسفه اسلامی.. 84

انواع ادراک و تعداد عوالم از دید ملاصدرا: 85

مراتب تجربه دینی و درک یقینی: 88

مراتب کمال عقل نظری و عملی برای درک حقایق: 90

موانع مکاشفه و تجربه‌ی دینی از دید ملاصدرا (حجابها) 92

جایگاه معرفتی تجربه دینی در هندسه معرفتی: 94

خلاصه: 98

فصل سوم: تجربه دینی در قرآن. 99

مقدمه. 99

علل ذکر تجارب دینی در قرآن. 100

وحی از نگاه قرآن: 105

تفاوت میان وحی، الهام، تحدیث… 108

مقامات انسانی و درجه پیامبر. 113

یک مطلب دیگر :

محتوای مکاشفات پیامبران. 114

سه دیدگاه درباره پدیده وحی: 121

تجارب دینی مؤمنان و غیر مؤمنان ( کفار) 122

آیات متناسب تجربه دینی احساس: 128

بررسی آیات تجربه احساسی و عاطفی: 131

تجربه دینی، تفسیری، تبیینی.. 133

بررسی آیات مربوط به نظریه تفسیری تبیینی: 134

اشکالات وارد بر این نظریه: 135

تجربه دینی ادراکی شناختی در قرآن: 137

انواع ادراک در تجربه‌های دینی قرآن: 141

بررسی آیات مربوطه به رؤیت خدا 154

متعلق تجربه دینی.. 156

اقسام صاحبان تجربه دینی: 164

شرایط تجربه دینی: 169

موانع درک امر قدسی از دیدگاه قرآن: 174

تجربه‌های الهی و غیر الهی: 179

معیار و میزان تجربه‌های الهی و غیر الهی.. 182

آیا هر تجربة دینی خطاپذیر است؟. 186

لغزش‌های خیال و وهم: 188

نفوذ شیطان در ادراک…. 190

نقش عالم رویا یا خیال متصل در تجربه ادراکی.. 195

اقسام رؤیا 198

آیا مشاهدات در رؤیا نیاز به تعبیر دارد. 199

نقش تجارب دینی در سعادت انسان. 201

خلاصه: 203

فصل چهارم: جمع بندی و نتیجه گیری.. 205

منابع. 215

مقدمه:

طرح مسأله:

پس از پایان یافتن قرون وسطی و آغاز دوره­ی روشنگری نقدهای جدی توسط اندیشمندان غرب نسبت به رابطه­ی عقل و دین صورت گرفت، به گونه­ای که برخی وجود هرگونه رابطه­ای را انکار نمودند، و معتقد شدند که معارف دینی قابل توجیه عقلانی نیست. زیرا حجیت عقل که پیش از آن به صورت نادرستی موردتأیید قرار گرفته بود، زیر سؤال رفت، و دیدگاه­های جدیدی پیرامون ماهیت و محدوده­ی عقل مطرح گردید. این تغییرات بیشتر تحت جریان رمانتیسم که به عنوان نقدی بر عقل‌گرایی افراطی به وجود آمده بود صورت گرفت. از سوی دیگر تجربه­گرایی هر چه بیشتر قدرت می‌گرفت و وجود نوعی اعتقادات براساس تجربه احساس نیاز می­شد. بنابراین دانشمندان به دنبال این پرسش به دنبال راه کارهای مناسب دیگری می­گشتند. برای مثال یکی از راه کارها راه کار (کی یر که گور)[1] بود که بیان می­کرد، که هیچ توجیه عقلانی معتبری برای اثبات باورهای دینی وجود ندارد. زیرا اصولا ایمان امری برهان ناپذیر است. به نظر او ایمانی که محصول برهان باشد ایمان نیست، بلکه خود برهان است. در حالی که ایمان نوعی اعتماد به امر ناپیدا و نامعقول است. ایمان نوعی احساس خود رهایی و حرکت به سوی امور غیر معقول است. در حقیقت ایمان یک انتخاب بدون جهت و بدون دلیل است که امکان برد و باخت در آن است.[2] ولی در صورت پیروزی جوایز بیشماری درانتظار انسان است.

اما راه کار معتقدان به تجربه­ی دینی خصوصا شلایرماخر چیز دیگری بود. شلایرماخر[3] می­پذیرفت که ایمان و دین امری غیرمعقول است اما در عوض هسته­ی دین نوعی تجربه است که امری غیر شناختی است. هسته­ی مرکزی همه­ی ادیان تجربه دینی است و تجربه­ی دینی نوعی احساس و عاطفه است که صاحب تجربه در مسیر تجربه امر متعالی کسب می­نماید.[4]

همین مطلب از گذشته­های دور در میان متفکران اسلامی هم وجود داشت. این سؤال همیشه مطرح بوده است که آیا دین دارای هسته و مرکز است؟ و اگر هست این مرکز چیست؟ آیا معارف دینی قابل تبیین عقلانی هستند یا خیر؟ و آیا درک خداوند همراه نوعی شناخت و ادراک هست یا خیر؟ اصولا نسبت انسان با عالم قدس و عالم غیب چگونه است؟ آیا انسان توانایی ارتباط با عوالم دیگر را دارد یاخیر. اگر دارد چه روشی وجود دارد، و آیا همه کس به هر شیوه­ای چنین توانایی را دارند یا اینکه شرایط خاصی برای چنین امر مهمی وجود دارد؟ دانشمندان مسلمان برای کشف این حقیقت تلاش­های بسیاری نموده­اند و در این باره کتابهای مختلفی نوشته­اند. اما این نوشته­ها به صورت متمرکز و آنهم به صورت بحث منسجم با روش شناسی جدید نبوده است.

همه­ی دانشمندان و علمای اسلامی اعتراف دارند که قرآن کامل­ترین، جامع­ترین، سودمندترین کتاب در میان بشر و همچنین مرجع نهایی در فهم و داوری مسائل دینی است. لذا باید مهمترین نیازهای بشر را جوابگو باشد. ولیکن تلاش­ها برای دست­یابی به موضع قرآن در این موضوع کافی نبوده است. در تمام جستجوهای انجام شده از کتب ومقالات معتبر، تحقیقی جامع با محوریت قرآن در این موضوع نیافتیم. نوشته­های پراکنده و بعضا غیر منطبق با اصول اسلامی، قرآنی، ما را بر آن می­دارد که نوشته­ای نسبتاً جامع در این باره تهیه نمائیم تا دیدگاه‌های مختلف علمای مسلمان در علوم و کتابهای مختلف، حول محور قرآن جمع­آوری شود و مورد نقد وکنکاش قرار گیرد.

2-2-1- انواع فقر در مکاتب اقتصادی.. 31

2-2-1-1- فقر مطلق و فقر نسبی.. 31

2-2-1-2- فقر دائمی و فقر موقتی.. 34

2-2-1-3- فقر موردی و فقر فراگیر. 34

2-2-1-4- فقر مادی و فقر معنوی (فرهنگی) 35

2-2-2- انواع فقر در اسلام. 35

2-2-2-1- فقر ذاتی.. 35

2-2-2-2- فقر واقعی و حقیقی.. 36

2-2-2-3- فقر دینی.. 37

2-2-2-4- فقر فرهنگی.. 38

2-2-2-5- فقر روحی و ذهنی.. 39

2-2-2-6- فقر انتخابی.. 41

2-2-2-7- فقر اقتصادی.. 42

2-3- جایگاه فقر در اسلام. 42

2-3-1- مذمت فقر اقتصادی در روایات.. 42

2-3-2- مدح فقر اقتصادی در روایات.. 44

2-3-3- حل تعارض بین روایات مدح و ذم فقر. 45

جمع‌بندی.. 48

فصل سوم: علل و پیامدهای فقر از دیدگاه امیرالمؤمنین (ع) 50

مقدمه. 51

3-1- علل به وجود آمدن فقر از دیدگاه حضرت (ع) 51

3-1-1- عموم مردم جامعه. 51

3-1-1-1- عدم شکرگزاری و عدم استفاده بهینه از منابع. 52

3-1-1-2- حرص مال و ترک قناعت.. 52

3-1-1-3- اسراف و ترک میانه‌روی.. 53

3-1-2- اغنیا 55

3-1-2-1- عدم پرداخت حقوق واجب الهی.. 55

3-1-2-2- ستمکاری، ظلم و تضییع حقوق. 56

3-1-3- مسئولین.. 57

3-1-3-1- مالکیت‌های کلان اراضی و تیول‌داری حاکمان. 57

3-1-3-2- بی‌عدالتی و بی‌تقوایی مسئولین.. 59

3-1-3-3- فقدان تخصّص و عدم استفاده بهینه از منابع. 65

3-1-3-4- سوء تدبیر و بی‌دقتی.. 67

3-1-3-5- بی‌اعتنایی به حال فقرا و شرکت ندادن مستضعفان تصمیم‌گیری‌ها 71

3-1-4- فقرا 73

3-1-4-1- تنبلی و سستی در کارها 73

3-1-4-2- سوء تدبیر و بی‌دقتی (در نحوه مصرف) 76

3-1-4-3- درخواست از غیر خدا 77

3-2- پیامدهای فقر از دیدگاه حضرت (ع) 80

3-2-1- ایجاد نقصان در دین و تمایل به کفر. 80

3-2-2- اندوه و نگرانی.. 82

3-2-3- ذلت و خواری.. 83

3-2-4- بلا و گرفتاری.. 85

3-2-5- ایجاد دشمنی و پرخاشگری در جامعه. 86

3-2-6- کاهش عقل. 87

جمع‌بندی.. 87

فصل چهارم: شیوه‌های مبارزه با فقر در  کلام و سیره عملی حضرت (ع) 90

مقدمه. 91

4-1- راه‌کارهای مبارزه با فقر در نظر اقتصاددانان و اندیشمندان غیر مسلمان. 91

4-2- راه‌کارهای مبارزه با فقر در کلام و سیره عملی امیرالمؤمنین (ع) 94

4-2-1- راه‌کارهای ساختاری و زیربنایی.. 95

4-2-1-1- اصلاحات در نظام تولید. 95

4-2-1-2- اصلاحات در نظام توزیع. 111

4-2-1-3- اصلاحات در نظام مصرف.. 115

4-2-1- راه‌کارهای موردی و روبنایی.. 125

4-2-2-1- دستگیری از نیازمندان از طریق واجبات و مستحبات مالی.. 125

4-2-2-2- برقراری عدالت و عدم تبعیض… 129

4-2-2-3- نقش الگویی حضرت (ع) در زندگی شخصی.. 134

جمع‌بندی.. 141

فصل پنجم: راه‌کارهای فقرزدایی در الگوی اسلامی ایرانی پیشرفت بر اساس حکمت علوی.. 143

مقدمه. 144

5-1- بررسی وضعیت توزیع درآمد و فقر در ایران طی سال‌های اخیر. 144

5-1-1- ضریب جینی.. 145

5-1-2- نسبت پراکندگی (نابرابری) 146

یک مطلب دیگر :

5-1-3- سهم مصرف فقرا 147

5-1-4- شاخص‌های نابرابری خانوارهای کشور در طول 80 تا 91. 147

جدول 5-1- ضریب جینی و سهم هزینه ناخالص سرانه هر دهک در سال‌های 91- 1380 (دهک وزنی)  148

5-2- آسیب‌شناسی برنامه‌های فقرزدایی در برنامه‌های توسعه. 150

5-2-1- برنامه اول. 151

5-2-2- برنامه دوم. 153

5-2-3- برنامه سوم. 154

5-2-4- برنامه چهارم. 156

5-3- الگوی اسلامی ایرانی پیشرفت در کلام مقام معظم رهبری (دام ظله) 160

5-3-1- هدف از تدوین الگوی پیشرفت.. 160

5-3-2- تعریف الگو. 160

5-3-3- مفهوم الگوی پیشرفت.. 160

5-3-4- جایگاه الگوی پیشرفت.. 161

5-3-5- زمان تدوین الگوی پیشرفت.. 162

5-3-6- مجریان تدوین الگوی پیشرفت.. 162

5-4- راه‌کارهای مبارزه با فقر جهت الگوی اسلامی ایرانی پیشرفت بر اساس حکمت علوی (راه‌حل جامع فقرزدایی)  162

5-4-1- راه‌کارهایی با رویکرد توسعه و رونق بخشی به تولید. 165

5-4-1-1- اشتغال‌زایی و جلوگیری از بیکاری.. 165

5-4-1-2- حمایت از کشاورزی.. 166

5-4-1-3- گسترش تجارت.. 168

5-4-2- راه‌کارهایی با رویکرد فرهنگ‌سازی و آموزش… 171

5-4-2-1- احیای مساجد. 173

5-4-2-2- استفاده از رسانه‌های جمعی.. 179

5-4-2-3- بازبینی مفاد درسی و برگزاری دوره‌های آموزشی.. 180

5-4-3- راه‌کارهایی با رویکرد توزیع عادلانه و برقراری عدالت.. 181

5-4-3-1- توازن اقتصادی و توزیع عادلانه. 182

5-4-3-2- نقش دولت در برقراری عدالت و رفع بی‌عدالتی.. 202

جمع‌بندی.. 205

فصل ششم: جمع‌بندی و نتیجه‌گیری.. 207

6-1- نگاهی كلی به این تحقیق: روند و خلاصه فصول قبل. 208

6-1-1- بررسی مفهوم فقر و انواع آن (فصل دوم) 208

6-1-3- علل فقر، پیامدها و راه‌کارهای مبارزه آن از دیدگاه امیرالمؤمنین (ع) (فصل سوم و چهارم) 210

6-1-3- نتایج (فصل پنجم) 211

6-2- پیشنهادات.. 212

منابع و مآخذ. 214

فهرست نمودارها و جداول

نمودار 2-2 – خلاصه فصل 2. 49

نمودار 3-1 – خلاصه فصل 3. 89

نمودار 4-1 – خلاصه فصل 4. 142

جدول 5-1- ضریب جینی و سهم هزینه ناخالص سرانه هر دهک در سال‌های 91- 1380 (دهک وزنی)  148

نمودار 5- 1- ضریب جینی کل کشور 91-1380. 149

نمودار شماره 5-2- سهم ده درصد ثروتمندترین به ده درصد فقیرترین.. 150

نمودار 5-3 –  رویکردهای راه‌کارهای امیرالمؤمنین (ع) 164

نمودار 5-3 – خلاصه فصل 5. 206

مقدمه

فقر[1]، یکی از گسترده‌ترین مشکلات جوامع انسانی است و عمری به درازای زندگی بشر دارد. از زمانی که بشر، پا به عرصه گیتی نهاده است، خویش را با این پدیده فراگیر، روبه‌رو دیده است. فقر در اشکال مختلف و به درجات متفاوت، در همه جوامع انسانی یافت می‌شود و در جوامع توسعه یافته، از دامنه گسترده‌تری برخوردار است. از سوی دیگر، وجود فقر- خصوصاً اگر گستردگی زیادی نیز داشته باشد- غالباً زمینه‌ساز بروز انحرافات اجتماعی و بستر مناسبی برای وقوع جرم و جنایت است.

مورد استفاده قرار نگرفتن امکانات بالقوه اقتصادی، فقدان سرمایه لازم برای سرمایه‌گذاری، کمبود تقاضا برای نیروی کار، پایین‌بودن دستمزدها و رشد اقتصادی منفی، از آثار اقتصادی فقر است؛ این آثار در سطح کلان به وابستگی اقتصادی که اغلب با وابستگی سیاسی همراه است، می‌انجامد.

فقر که نمودی از توسعه نیافتگی است، مشکلات مختلفی را در ابعاد گوناگون برای جوامع به بار می‌آورد از این روست که موضوع فقر از سوی تمامی کشورهای جهان به ویژه کشورهای توسعه نیافته دارای اهمیت فراوان بوده و برای از بین بردن یا کاهش وسعت آن برنامه‌های ویژه‌ای را اجرا می‌کنند. برخی پایین‌بودن رشد اقتصادی را علت اصلی فقر دانسته و بالا بردن تولید ملی را برای مقابله با فقر پیشنهاد داده‌اند. عده‌ای دیگر بی‌عدالتی را عامل گسترش فقر دانسته‌اند و تلاش جوامع برای برقراری عدالت شرط لازم برای ریشه‌کن کردن فقر توصیه کرده‌اند.

یک مطلب دیگر :

1-3-2- روایات 27

1- 4- نتیجه­گیری 29

فصل دوم: تبیین ماهیت حكومت دینی .. 30

مقدمه . 30

2- 1- حكومت دینی در اندیشه سیاسی غرب 30

2- 2- حكومت دینی در اندیشه سیاسی اسلام . 33

2-3- شکل و ساختار حکومت دینی .. 36

2- 4- نتیجه­گیری 38

فصل سوم: ضرورت حكومت دینی .. 39

مقدمه . 39

3- 1- ادّله ضرورت حكومت دینی در اندیشه سیاسی اسلام 39

3- 1- 1- جامعیت و كمال دینی 39

3- 1-2- حفظ دین و اجرای حدود و حقوق دینی 43

3- 1-3- اقدام عملی پیامبر اسلام …وانبیاء پیشین ‰ درتأسیس حکومت … 46

3-2- نقد و بررسی شبهات منكران حكومت دینی 48

3-2-1- ناكامی دین ثابت در پاسخ به نیازهای متغیر و نقد و بررسی آن 49

3-2-2- لكه دارشدن قداست دین و نقد و بررسی آن . 52

3-2-3- ناكامی تاریخی حكومت دینی در اداره جا معه و نقد و بررسی آن 53

3-3- نتیجه­گیری 54

فصل چهارم: کلامی بودن بحث حکومت دینی .. 55

مقدمه 55

5- 1- سنخ مباحث كلامی وتفاوت آن با مباحث فقهی 55

5-2- ثمرات كلامی یا فقهی بودن مبحث حكومت دینی 60

5-3- نتیجه­گیری .. 62

فصل پنچم: مشروعیت حکومت .. 63

مقدمه 63

4- 1- مفهوم لغوی مشروعیت 64

4- 2- تعاریف اصطلاحی مشروعیت و نقد و بررسی آنها 65

4-2- 1- نظریه انطباق با قانون و نقدو بررسی آن . 65

4-2-2- نظریه انطباق فرآیند اقتداریابی با باورها وعقاید مردم ونقدوبررسی آن. 66

4-2-3- نظریه كارآمدی دراز مدت و نقد و بررسی آن . 66

4-2-4- نظریه میل و رضایت مردم و نقد و بررسی آن 67

4-2- 5- نظریه رأی اکثریت و نقدو بررسی آن . 69

4-2- 6- نظریه قرار داد اجتماعی و نقدو بررسی آن 70

4-3- نتیجه­گیری .. 71

بخش دوم: مبانی مشروعیت حکومت دینی با نگرش کلامی  .. 72

فصل اوّل: مبانی مشروعیت حکومت دینی بر اساس اندیشه توحیدی اسلام . 74

مقدمه . 74

1- 1- تبیین اندیشه توحید در اسلام 75

1- 1- 1- بررسی لغوی و اصطلاحی واژه توحید 76

1- 1-2- ادلّه و مراتب توحید 76

1- 1- 2- 1- دلیل اوّل: فطرت 76

1- 1- 2- 2- دلیل دوّم: تمانع 77

1- 1-2 – 3- دلیل سوم: نفی ترکیب 78

1- 1- 2- 4- دلیل چهارم: کمال مطلق و نامحدودیت خداوند 78

1- 1- 2- 5- مراتب توحید 79

1- 2- مبنای مشروعیت حکومت دینی براساس اصل توحید 80

1-2- 1- توحید در مالکیت 80

1- 2- 1- 1- واژه مالکیت 80

1- 2- 1-2- مالکیت حقیقی و اعتباری 80

یک مطلب دیگر :

1- 2- 1- 3- توحید در مالکیّت از منظر قرآن 83

1- 2- 1-4- خالقیت، مبنای مالکیت حقیقی خداوند بر عالم 84

1-2-2- توحید در ولایت … 86

1- 2-2 – 1- واژه ولایت… 86

1- 2- 2- 2- توحید در ولایت حقیقی از منظر قرآن . 88

1- 2- 2- 3- اقسام ولایت خداوند 89

1- 2- 2-3- 1- ولایت تکوینی 89

1- 2- 2- 3- 2- ولایت تشریعی 90

1- 2-2 -4- تبیین ولایت انحصاری خداوند 91

1-3- نتیجه‌گیری 93

فصل دوم: مبانی مشروعیت حکومت دینی بر اساس اصل امامت .. 94

مقدمه . 94

2- 1- امامت در اندیشه سیاسی اسلام 94

2-1-1- فرق امام با نبی 95

2-1-2- امامت در تفکر اهل سنت 98

2-1-2-1- وظایف امام در تفکر اهل سنت 98

2-1-2-2- شرایط و ویژگی‌های امام در تفکر اهل سنت 99

2-1-2-3- فرآیند تعیین امامتِ امام درتفکر اهل سنت و نقد و بررسی آنها 102

2-1-2-3-1- مبنای اوّل: نظریه اهل حَلّ و عقد و نقد و بررسی آن . 103

2-1-2- 3-2- مبنای دوم: انتصاب امام پیشین و نقد و بررسی آن 106

2-1-2- 3-3- مبنای سوم: استیلاء با زور و قهر و نقد و بررسی آن . 109

2-1-2- 3 -4- مبنای چهارم: نصب و نصّ و نقد و بررسی آن 111

2-1-3- امامت در تفکر شیعه 113

2-1-3-1- دلایل عقلی و نقلی عصمت امام . 113

2- 1- 3- 2- لزوم نصب الهی امام 117

2-1-4- مصادیق شایستگان حکومت، بر اساس اندیشه شیعی امامت … 118

2-1- 4-1- انبیاء الهی  ‰… 118

2- 1-4- 2- امامان معصوم ‰… 121

2- 1-4-3- فقهای عادل . 122

2-2- مبانی مشروعیت حاکمان در حکومت دینی بنابر تفکر شیعی امامت 126

2- 2- 1- شئون انبیاء عظام  ‰… 127

2- 2- 1- 1- دریافت و ابلاغ وحی .. 127

2- 2- 1- 2- تبیین و تفسیر وحی (مرجعیت دینی) 128

2- 2- 1- 3- مرجعیت سیاسی و رهبری 129

2-2-2- شئون امامان‰ … 130

2- 2- 2- 1- مرجعیت سیاسی 131

2- 2- 2- 2- مرجعیت دینی 131

2- 2- 2- 3- ولایت … 132

2- 2- 2- 4- ادّله عقلی و نقلی شئون امامان ‰ … 133

2-2-3- ویژگی‌های صاحبان این شئون 140

2- 2- 3- 1- علم لدنّی به خواسته­های الهی .. 141

2- 2- 3- 2- لغزش ناپذیری و عصمت 144

2- 2-3-2-1- دلایل عقلی لزوم عصمت 145

2- 2-3-2-2- دلایل نقلی 146

2-2-3-2-3- مراتب عصمت صاحبان اصلی حاکمیت الهی 146

2- 3- نتیجه­گیری 151

فصل سوم: مبانی مشروعیت حکومت دینی بر اساس اصل معاد . 152

مقدمه 152

3- 1- معنای لغوی و اصطلاحی معاد 154

3- 2- واژه‌های همسو با معاد . 156

3- 3- ادّله معاد 157

3- 3- 1- برهان فطرت … 157

3- 3- 2- براهین عقلی 160

3- 3- 2-1- برهان حكمت و غایت 160

3- 3- 2- 2- برهان عدالت 161

3-3-3- ادّلة نقلی 163

3- 3- 3- 1- ردّ شباهت منكرین معاد 163

3- 3- 3- 2- پدیده­های مشابه معاد 163

3- 3- 3- 3- آیاتی كه دلالت بر ضرورت وحتمی بودن معاد دارند 164

2-2-1- تکانه نفتی.. 8

2-2-2- تأثیر تکانه­های نفتی بر اقتصاد کلان. 9

2-2-2-1- کشورهای توسعه‌یافته و صنعتی.. 9

2-2-2-2- کشورهای توسعه‌نیافته مصرف‌کننده نفت.. 10

2-2-2-3- کشورهای صادرکننده نفت.. 11

2-2-3- اندازه دولت.. 13

2-2-4- تأثیر تکانه­های نفتی بر اندازه دولت.. 14

2-2-4-1- تقاضای كل.. 15

2-2-4-2- عرضه كل.. 16

2-2-5- تکانه­های نفتی و بیماری هلندی.. 17

2-3- پیشینه پژوهش… 19

2-3-1- مطالعات خارجی.. 19

2-3-2- مطالعات داخلی.. 21

2-4- نتیجه­گیری.. 26

فصل سوّم. 27

روش تحقیق وجمع آوری اطلاعات.. 27

3-1- مقدّمه. 28

3-2- ایستایی (ریشه واحد) 29

3-3- مقدّمهای بر تحلیل­های خود رگرسیونی برداری (VAR) 30

3-4- ثبات و مانایی.. 34

3-5- تخمین و تشخیص… 37

3-6- وقفه و نقش آن در اقتصاد. 38

3-7- تعیین وقفه بهینه. 39

یک مطلب دیگر :

3-8- تابع عكس العمل آنی.. 40

3-9- تجزیه واریانس… 42

4-1- مقدمه. 47

4-2- برآورد الگو در ایران. 48

4-2-1- آزمون پایایی متغیّرهای الگو. 48

4-2-2- برآورد الگوی VAR.. 49

4-2-2-1- تعیین وقفه بهینه. 49

4-2-2-2-تخمین الگوی VAR.. 49

4-2-3- ماتریس واریانس – کوواریانس… 51

4-2-4- توابع عکس­العمل آنی (واکنش به ضربه) 52

4-2-5- تجزیه واریانس خطای پیش­بینی.. 56

4-3- برآورد الگو در ونزوئلا. 59

4-3-1- آزمون پایایی متغیّرهای الگو. 60

4-3-2- برآورد الگوی VAR.. 60

4-3-2-1- تعیین وقفه بهینه. 60

4-3-2-2-تخمین الگوی VAR.. 61

4-3-3- ماتریس واریانس – کوواریانس… 62

4-3-4- توابع عکس­العمل آنی (واکنش به ضربه) 62

4-3-5- تجزیه واریانس خطای پیش­بینی.. 66

فصل پنجم.. 69

نتیجه گیری.. 69

مقدمه. 70

نتیجه گیری.. 72

• 1. 1. انواع رویکرد معناشناسانه به متون دینی. 24
• 1. زبان شناسی و معناشناسی. 25

زبان. 26

1. 8. 1. زبان شناسی توصیفی و تاریخی. 26
2. 8. 1. چیستی معنا شناسی و جایگاه آن در مطالعات زبانی. 27
3. 8. 1.تعریف علم معنا شناسی. 28
4. 8. 1. هدف معناشناسی. 29
5. 8. 1. تاریخچه روش معناشناسی. 30

معنا شناسی مکتب بن. 31

6. 8. 1. تفاوت معناشناسی با تفسیر قرآن به قرآن. 32

پیش نیازهای معناشناسی. 33

7. 8. 1. ایزوتسو و معنا‌شناسی در آیات قرآن. 34
8. 8. 1. نوآوری‌های ایزوتسو. 36
9. 8. 1. سه اصل کلی در روش معناشناختی ایزوتسو. 37
10. 8. 1. مراحل دریافت معنای واژگان (با اصلاح روش ایزوتسو) : 38
11. 1. برخی از اصطلاحات علم معناشناسی. 39
12. 9. 1. معنا 39
13. 1. 9. 1. معنای اساسی. 39
14. 1. 9. 1. معنای نسبی. 40
15. 1. رابطه همنشینی و جانشینی. 41
16. 10. 1. فرآیند همنشینی. 41
17. 10. 1. فرآیند جانشینی. 41
18. 2. 10. 1. ترادف یا هم‌معنایی. 42
19. 1. حوزه های معناشناختی. 42
20. 11. 1. چگونگی تشکیل حوزه معنایی. 43
21. 1. کلمات کلیدی. 45
22. 12. 1.کلمه کانونی. 46
23. 1. معنا شناسی همزمانی(توصیفی) و معنا شناسی زمانگذر(تاریخی) 47
24. 1. جهان بینی معناشناختی. 49

فصل دوم معناشناسی تاریخی. 51

1. 2. سطوح معناشناسی تاریخی. 53
2. 2. معنای لغوی واژه ألم 55
3. 2. 2.معادل معنایی ألم در زبان انگلیسی. 56
4. 2.معنای اصطلاحی ألم 57
5. 2. معناشناسی تاریخی ألم در دوران جاهلی(پیش از نهج البلاغه) 58
6. 4. 2. بررسی و شناخت جاهلیت.. 58
7. 4. 2. معنای واژه جاهلیت.. 59

نمودار 2ـ5ـ2 ویژگی های عصر جاهلیت در نهج البلاغه 62

3. 4. 2. واژه ألم در شعر جاهلی. 63
4. 4. 2. وجوه معنایی واژه ألم در عصر جاهلی. 64
5. 4. 4. 2. درد جسمی. 64
6. 4. 4. 2. ألم و وجع. 65
7. 4. 4. 2. درد گرسنگی. 65
8. 4. 4. 2.همنشینی واژه ألم با سوء. 66
9. 2. معناشناسی تاریخی ألم در دوران بعثت پیامبر(نزول قرآن) 67

واژگان قرآن. 68

1. 5. 2. ألم و مشتقات آن در قرآن. 69
2. 5. 2.حوزه معنایی واژه ألم در قرآن. 72
3. 2. 5. 2. عقاب.. 72
4. 2. 5. 2. ظلم 72
5. 2. 5. 2. رجاء. 73

6. 

7.  

8. 2. 5. 2. اعتداء. 74
9. 2. 5. 2. کذب.. 74
10. 2. 5. 2. نفاق. 75
11. 2. 5. 2. عبادت.. 75
12. 2. 5. 2. استکبار. 76
13. 2. 5. 2. کفر. 77
14. 2. 5. 2. فحش.. 78
15. 2. واژگان متقابل با ألم در قرآن. 79
16. 6. 2. ایمان به آخرت.. 79
17. 6. 2.جهاد 80
18. 2. معناشناسی تاریخی ألم در دوران امامان معصوم 82

ألم در روایات.. 82

8. 2.نتیجه گیری. 89

فصل سوم مفاهیم جانشین. 90

1. 3.معناشناسی توصیفی. 91

حوزه معنایی ترادفی. 92

1. 1. 3. ساختمان معنایی ألم در نهج البلاغه 93
2. 1. 3. ألم و مشتقات آن در نهج البلاغه 95
3. 3. مفاهیم جانشین ألم در نهج البلاغه 96
4. 2. 3. داء. 96
5. 2. 3. وجع. 100
6. 2. 3. أسی. 104
7. 2. 3. بلاء. 104
8. 2. 3.عناء. 107
9. 2. 3. مرض… 109
10. 2. 3. همّ 110
11. 2. 3. فجعه 111
12. 2. 3. مشقة 112
13. 2. 3. تعب.. 114
14. 2. 3. فناء. 115
15. 2. 3. مؤونة 115
16. 2. 3.حزن. 116
17. 2. 3. وَحوحه 118
18. 2. 3. نصب.. 119
19. 2. 3. وصب.. 120
20. یک مطلب دیگر :
21. پایان نامه با کلید واژه های اطلاع رسانی، نیروی انسانی، تغییر سازمانی
23. 2. 3. محنة 121
24. 2. 3. شدة 122
25. 2. 3.ملامت.. 124
26. 2. 3. كِظَّة 126
27. 2. 3. مصیبة 127
28. 2. 3. جشوبة 129
29. 2. 3.کدح. 130

فصل چهارم مفاهیم همنشین. 132

1. 4.بررسی واژه‌های همنشین با ألم در نهج البلاغه 134
2. 1. 4. دنیا 134
3. 1. 4. قضای الهی. 137
4. 1. 4. موت.. 138
5. 1. 4. حکمت.. 140
6. 1. 4. نفاق. 141
7. 1. 4. باطل. 141
8. 1. 4. صبر. 142
9. 1. 4. قذی. 146
10. 1. 4. طاعة 147
11. 1. 4. قلب.. 148
12. 1. 4. جهل. 150
13. 1. 4. حسد 151
14. 1. 4. شکوه 153
15. 1. 4. جسم 154
16. 1. 4. ظلم 156
17. 1. 4. سقم 156
18. 1. 4. ابتلاء. 158
19. 1. 4. فقر. 160
20. 1. 4. جهاد 161
21. 1. 4. بصر. 163

فصل پنجم مفاهیم متقابل. 166

1. 5. نسبت تقابل. 167

تباین معنایی. 169

1. 1. 5. انس.. 170
2. 1. 5.نبوت (پیامبراسلام) 171
3. 1. 5. تقوا 173
4. 1. 5. قرآن. 176
5. 1. 5. زهد 178
6. 1. 5.صدقه 180
7. 1. 5. دواء. 181
8. 1. 5. بلول. 183
9. 1. 5. شفاء. 184
10. 1. 5. سلامة 186
11. 1. 5. فرح. 187
12. 1. 5. فاکهه 189
13. 1. 5. لذة 190
14. 1. 5. جذل. 191
15. 1. 5. رجاء. 192

نتایج و پیشنهادات.. 195

نتیجه‌گیری. 196

پیشنهادات.. 198

منابع و مآخذ 199

2-3-2 سانسور اخلاقی.. 14

2-3-3 سانسور دینی.. 14

2-4 سانسور در خدمات كتابداری.. 14

2-4-1 سانسور در مرحله مجموعه‌سازی: 15

2-4-2 سانسور در مرحله سازماندهی مواد. 15

2-4-3 سانسور در مرحله امانت.. 15

2-5 سانسور در عصر حاضر. 16

2-6 نظارت استبدادی.. 19

2-6-1 عصر محمدشاه قاجار. 19

2-6-2 عصر ناصرالدین شاه 20

2-6-2-2 وزارت انطباعات.. 22

2-6-2-3 اداره سانسور. 23

2-6-3 عصر مظفر الدین شاه 24

2-6-3-1 امین السلطان. 24

2-6-3-2 عین الدوله. 25

2-6-3-3 امین الدوله. 25

2-6-3-4 نظارت مظفری و تشکیل مجلس… 25

2-6-3-5 صدور و مجوز امتیاز. 25

2-1-3-6 تصویب قانون اساسی.. 26

2-7 سانسور در دورة رضاشاه 27

2-7-1 مطبوعات داخلی……………………….27

2-7-2 مطبوعات برون مرزی.. 31

2-8 پیشینه تحقیق…………………………34

3 -1 به قدرت رسیدن محمد رضا شاه 37

3-2 ایدئولوژی حكومت پهلوی هاا…………………..38

3-3 قوانین مصوبه در امر مطبوعات.. 51

3-3-1 قانون سوم دیماه سال 1321: 51

3-3-2 قانون مطبوعاتی زنگنه. 54

3-3-3 قانون مطبوعاتی دکتر مصدق.. 57

3-3-4 قانون مطبوعاتی  1334………………59

4-1 سانسور در سال های 1320 تا 1332. 62

4-2 پدیده جانشینی.. 68

4-3 تشکل های مطبوعاتی.. 73

4-4 مجلس و مطبوعات.. 77

4-5 سانسور مطبوعات پس از کودتای 28 مرداد. 89

نتیجه گیری.. 101

منابع: 104

کتاب و مقاله. 104

اسناد. 109

مذاکرات مجلس… 109

روزنامه ها 110

منابع انگلیسی.. 111

پیشگفتار:

سانسور، محدودیت آزادی گفتار و کردار است و در زمینه‌های اخلاقی و سیاسی در همه جوامع کم و بیش اعمال می‌شود. حتی در آزادترین جوامع، معیارهای رفتاری معینی وجود­دارد و تا زمانی­که تغییر­نکرده ـ به آهستگی و تدریجی ـ سانسور را اجتناب­ناپذیر می­سازد.  در این پژوهش، سانسور در مطبوعات در نظر است و دامنه تاریخی آن، دوران پهلوی دوم را دربرمی­گیرد.

یک مطلب دیگر :

در سال­های حکومت رضاشاه که مطبوعات گسترش کمی و کیفی بی­سابقه­ای یافت، به همان نسبت یک دستگاه سانسور نیرومند برپا شد که کارآمدترین سانسور را در یک دوره نسبتاً دراز تاریخ ایران برقرارکرد. مطبوعات بیش از همه، زبان طبقه متوسط است و طبقه متوسط کوچک ایران آن روز، گرایش و توانایی چالش­کردن دستگاه شهربانی رضاشاهی را نداشت. مخالفت­ها اندک و محدود بود و کنترل آن، آسان. روزنامه­ها جز آنچه دلخواه مقامات دولتی بود، نمی­نوشتند. روزنامه­های مخالف، مانند دنیا، عمری کوتاه داشتند. نشریات زیرزمینی و بیشتر اعلامیه­ها اندک بودند و چاپخانه­های‌شان زود کشف می­شد. شیوه­های بی­رحمانه سرکوبگری بی­آنکه پردامنه باشد، برای به­راه­آوردن مخالفان و ناراضیان بسنده می­بود. پس از رضاشاه، در آن دوازده سالی که پنج سالش در اشغال خارجی گذشت، همان اوضاع و احوال پیش از رضاشاه با ابعاد بزرگ­تر بازگشت. از هر گوشه صدها روزنامه رنگارنگ ـ به اندازه­ای که دیگر در یافتن نام برای روزنامه­ها درمی­ماندند، سربرآوردند. آزادی مطبوعات به بالاترین درجه بود و سانسور و هر کنترل دیگری، از جمله مسوولیت مدنی مطبوعات، تقریباً ناموجود. در سال ۱۳۲1، نخست­وزیر وقت، قوام، که عضو اشرافیت کهن ایران بود، با همه ویژگی­های استبدادی آن، همه روزنامه­ها را توقیف­کرد و چند روزنامه دولتی را به­جای آنها انتشار داد، ولی حکومتش دیری نپایید و سایه این ضربتی که به مطبوعات زد، تا پایان زندگی سیاسی­اش، او را دنبال­کرد. آزادی مطبوعات در آن سال­ها، بیشتر با حکومت نظامی محدود می­شد که با رأی مجلس برقرارشد و مقررات آن، اجازه دستگیری نامحدود افراد و توقیف روزنامه‌ها را می­داد. در دوره سال­های 1320 تا 1332، فراوانی امتیاز روزنامه­هایی که اساساً برای انتشار مرتب گرفته نشده­بود، به مدیران روزنامه­های توقیف­شده اجازه­می­داد تا روزنامه خود را با نام تازه ـ که در زیرش با حروف ریزتر می­نوشتند «بجای ـ به همان صورت انتشاردهند.

حمله یا انتقاد تند به پادشاه، مخالفت با حکومت وقت، تبلیغات کمونیستی در دوره رضاشاه و پس از ۱۳۲۷ و غیرقانونی­شدن حزب توده، هواداری از کودتا، انقلاب و مبارزات چریکی در جهان زمینه­های اصلی سانسور بودند.

محمدرضاشاه در سال‌های قدرت مطلق خود، از سال ۱۳۳۲ و به­ویژه از سال ۱۳۳۴، نمونه دوران رضاشاه را پیش­چشم داشت، ولی او با طبقه متوسطی بسیار نیرومندتر روبرو بود که بخش بزرگی از آن، سرنگونی رژیم پادشاهی را می­خواست و بخش بزرگتری مشارکت در فرایند سیاسی را. مطبوعات ایران که در دوره رضاشاه حرفه­ای شده بود، در سال­های پس از او، رشد همه سویه­ای کرد و به یک رکن مهم نظام سیاسی تبدیل­شد. کنترل این مطبوعات در سال­های دیکتاتوری محمدرضاشاه به مراجع سانسوری واگذارشد که هرگز نه فرماندهی یگانه یافتند و نه استراتژی روشنی. ساواک یک سر سانسور بود و اداره انتشارات و تبلیغات زیرنظر نخست­وزیر (بعداً وزارت اطلاعات و باز بعداً وزارت اطلاعات و جهانگردی) سر دیگر آن و وزارت فرهنگ و هنر سانسور کتاب، فیلم و تئاتر را برعهده داشت.

این پژوهش شامل چهارفصل است. فصل اول به كلیات پژوهش می­پردازد. در فصل دوم پیشینة سانسور در ایران را از ورود روزنامه و در قالب دوره­های حکومتی هر یک از شاهان از دورة محمدشاه تا پایان دورة پهلوی اول دربردارد. در فصل سوم به ساختار قدرت در دورة پهلوی دوم و قوانین مصوبه در امر مطبوعات: قانون سوم دی­ماه1321، قانون مطبوعاتی زنگنه و قانون مطبوعاتی دکتر مصدق و قانون 1334 پرداخته­شده است که برای درک بهتر از شرایط و چگونگی ایجاد سانسور ضروری به نظر می رسید. فصل چهارم به سانسور مطبوعات در دوران پهلوی دوم اختصاص دارد. در این فصل به تفصیل، روند سانسور مطبوعات و دوره­های انقباض و انبساط آن در دوره­های مختلف اشاره دارد و در بخش های مجلس و مطبوعات، سانسور مطبوعات در سال­های 1320 تا 1332، پدیدة جانشینی، تشکل­های مطبوعاتی و سانسور مطبوعات پس از کودتای 28 مرداد تنظیم­شده است.

1-1 بیان مسأله:

از انتشار روزنامه کاغذ اخبار توسط میرزا صالح شیرازی تا انقلاب مشروطه، دورة تأسیس و تکوین مطبوعات ایران است. در این بازة زمانی مطبوعات رشد کمی و کیفی چشمگیری یافتند. همین امر سبب شد که ادارة سانسور به پیشنهاد اعتمادالسلطنه و در زمان ناصرالدین شاه شکل بگیرد. فعالیت­های مطبوعاتی از انقلاب مشروطه تا استقرار پهلوی اول، با وجود محدودیت­ها و فشارهای گوناگون نسبتاً پویا و پررونق بود. با تثبیت قدرت رضاشاه، از رونق و پویایی مطبوعات کاسته شد و نظارت و سانسور دولتی افزایش یافت. از آنجا که وی نقد آزادی­خواهان را برنمی­تافت بر مطبوعات سانسور شدیدی اعمال کرد. در آغاز، وزارت داخله و معارف این وظیفه را بر عهده داشتند، اما از سال 1308 به بعد وزارت دربار با مسوولیت عبدالحسین تیمور تاش پایة اصلی سانسور مطبوعات شده و یگانه مرجع رسیدگی به توقیف جراید، وزیر دربار شد. پس از کشته­شدن تیمور تاش، مجدداً وزرات داخله و معارف مجری سانسور مطبوعات شدند. با تأسیس ادارة راهنمای نامه نگاری این نهاد مجری سانسور مطبوعات شد و هیچ روزنامه­ای حق نداشت مطالب خود را بدون اجازه این نهاد منتشر نمایند.

سانسور مطبوعات در دورة پهلوی دوم دارای فراز و فرودهای فراوانی بوده است. به طور کلی در ارتباط با

سانسور  مطبوعات سه دوره از هم قابل تمیز است:

• دورة از شهریور 1320تا کودتای 28 مرداد 1332
• از کودتای 28 مرداد تا 1356
• سال های 1356 و 1357

پایان زمامداری پهلوی اول آغاز آرایش سیاسی جدیدی در مطبوعات بود به طوری که نیروهای سرکوب شده در دهة پیش به صحنة سیاسی آمدند. گسترش کمی و تنوع فکری سیاسی-اجتماعی افراد فعال در عرصة مطبوعات از ویژگی­های این دوره است. بر خلاف سال­های حکومت رضا شاه، فضای حاکم بر مطبوعات این دوره، فضای انتقاد و حتی مخالف بود. این ویژگی با وجود تلاش­های دولت تا کودتای 28 مرداد دوام آورد. پس از کودتا سیاست سانسور و تحدید مطبوعات با شدت و جدیت بیشتری دنبال شد و فضای سنگین و نفس­گیری که محصول حکومت کودتا بود، ادامة حیات را روز به روز برای مطبوعات دشوارتر کرد.

سانسور مطبوعات در دورة پهلوی دوم شامل حوزه­های سیاسی بود، اما پس از 15خرداد 1342 حوزه­های مذهبی را نیز دربرگرفت. قریب ده سال پس از کودتا، سانسور منحصراً با فرمانداری نظامی سازمان امنیت بود. از حکومت علم به بعد سانسور مطبوعات به ادارة کل انتشارات و رادیو که بعداً به وزارت اطلاعات تبدیل شد، محول گردید. در سال 1356 با اعلام فضای باز سیاسی دوران تازه­ای در حیات مطبوعات ایران آغاز و در اواسط سال1357 سانسور به کلی برداشته شد.

1-2 اهمیت و ضرورت انجام تحقیق :

نبودن پژوهش و تحقیقی جامع در ارتباط با سانسور مطبوعات در دوره پهلوی دوم، احساس نیاز و خلاءی بود که نگارنده را بر آن داشت تا با پژوهشی در این زمینه بتواند بخشی از این خلاء را پر نمایند به ویژه آن که تکیه اصلی این پژوهش بر اسناد این دوره است.

1-3  اهداف تحقیق

1-3-1 هدف اصلی

1.5 پیشینۀ تحقیق. 14

1.6چارچوب نظری تحقیق. 15

1.6.1 مراحل تحقیق. 15

1.6.2 اصول و مبانی نظری. 16

1.6.2.1 تعریف معناشناسی…………………………………………………….. 17

1.6.2.2 معناشناسی میدانهای معنایی…………………………………………… 18

1.6.2.3 اصول و مبانی معناشناسی میدانهای معنایی…………………………… 23

1.6.2.3.1 معنای «اساسی» و «نسبی»…………………………………….. 23

1.6.2.3.2 حوزه‌ها و میدان‌های معنایی……………………………………… 24

1.6.2.3.3 واژگان و جهانبینی قرآن…………………………………………. 24

1.6.2.3.4 معناشناسی درزمان و زمان­گذر………………………………….. 25

1.6.2.3.5 نسبتهای معنایی………………………………………………….. 26

1.6.2.3.5.1 همنشینی. 26

1.6.2.3.5.2 معناشناسی میدانهای معنایی و بینامتنیّت تفسیری. 27

1.6.3میدانهای معنایی تقدیر الهی. 29

1.6.3.1 سیر تاریخی بحث تقدیر………………………………………………. 30

1.6.3.2 میدان معنایی…………………………………………………………… 32

فصل دوم: تحلیل معناشناختی میدانهای معنایی صرفی و نحوی قدر و مشتقاتش.. 34

2.1مقدمه……………………………………………………………………………………………………………………………35

2.2 تحلیل معناشناختی تقدیر الهی بر اساس وجوه صرفی. 37

2.2.1 تحلیل معناشناختی قدر بر اساس وزن اسم فاعل. 38

2.2.1.1 تحلیل معناشناختی قدر بر اساس وزن فعیل…………………………… 42

2.2.2 تحلیل معناشناختی قدر بر اساس وزن (قَدَر) 45

2.2.3 تحلیل معناشناختی قدر بر اساس وزن (قَدر) 51

2.2.4 تحلیل معناشناختی قدر بر اساس وزن تفعیل. 57

2.2.5 تحلیل معناشناختی قدر بر اساس نقش “مقدار” و “مقدور”. 58

2.3 تحلیل معناشناختی متعلّقات قدر. 59

2.3.1 تحلیل معناشناختی متعلّقات قدرت الهی. 61

2.3.1.1 زمان وقوع قدرت الهی بر متعلّقات آن………………………………… 61

2.3.1.2 کیفیت دنیوی و اخروی بودن متعلّقات قدرت الهی……………………. 64

2.3.1.3 لوازم متعلقات قدرت الهی…………………………………………….. 66

2.3.2 تحلیل معناشناختی متعلّقات تقدیر الهی. 67

2.3.2.1 زمان وقوع تقدیر الهی بر متعلّقات آن…………………………………. 68

2.3.2.2 نقد یک فرضیه………………………………………………………… 74

2.3.2.3 تقدیر الهی بر متعلّقات ثابت و متغیّر………………………………….. 74

2.3.2.4 تقدیر الهی بر متعلّقات دنیوی و اخروی………………………………. 76

2.3.2.5 تقدیر الهی بر متعلّقات تدریجی و دفعی……………………………….. 77

2.3.2.6 لوازم متعلّقات تقدیر الهی……………………………………………… 79

2.3.2.7 جمع بندی و تصویرسازی متعلّقات تقدیر الهی……………………….. 81

فصل سوم: تحلیل معناشناختی مشتقات. 83

3.1 تحلیل معناشناختی قدر بر اساس حوزه های معنایی همنشینها 84

3.1.1 تحلیل معناشناختی همنشینی مشتقات قَدر با علم 85

3.1.1.1 تحلیل معناشناختی همنشینی قادر و قدیر با علم……………………….. 86

3.1.1.1.1 علم و قدرت خداوند به مراحل خلقت و زندگی انسان……………. 88

3.1.1.1.2 علم خداوند به غیر انسان………………………………………… 90

3.1.2 تحلیل معناشناختی همنشینی تقدیر با علم 92

3.1.2.1 تقدیر و مقدر کردن خلقت……………………………………………… 92

3.1.2.2 تقدیر و اندازه مشخص مخلوقات………………………………………. 93

3.1.2.3 تقدیر و تنگی روزی………………………………………………….. 93

3.1.2.4 نسبت سنجی بین ، تقدیر، قدرت، علم………………………………… 94

3.1.3 تحلیل معناشناختی همنشینی مشتقات قدر با مشیت.. 95

3.1.3.1 تحلیل معناشناختی همنشینی قدیر و قدرت با مشیت…………………… 96

3.1.3.1.1 تحلیل معناشناختی همنشینی علی کل شیء قدیر با مشیت……….. 96

3.1.3.1.2 تحلیل معناشناختی همنشینی علی ذلک قدیر با مشیت.. 99

3.1.3.1.3 تحلیل معناشناختی همنشینی اذا یشاء قدیر با مشیت.. 100

3.1.3.1.4 تحلیل معناشناختی همنشینی علیم قدیربا مشیت………………….. 100

3.1.4 تحلیل معناشناختی همنشینی تقدیر با مشیت.. 101

3.1.4.1 تحلیل معناشناختی همنشینی مستقیم تقدیر با مشیت…………………… 101

3.1.4.1.1 تنگی در روزی………………………………………………….. 101

3.1.4.1.2 اندازه گیری روزی………………………………………………. 104

3.1.4.2 تحلیل معناشناختی همنشینی غیر مستقیم تقدیر با مشیت………………. 104

3.1.5 تحلیل معناشناختی همنشینی مشتقات قَدر با اراده 107

3.1.5.1 اراده الهی به معنای خواست، قصد وهدف خداوند……………………. 108

یک مطلب دیگر :

3.1.5.1.1 هدف خداوند از وضع احکام…………………………………….. 109

3.1.5.1.2 هدف خداوند از آوردن مثال……………………………………… 110

3.1.5.1.3 هدف و مقصود خداوند از فعل خود……………………………… 110

3.1.5.2 اراده الهی به معنای یکی از مراحل تحقق فعل خداوند……………….. 111

3.1.5.2.1 اراده کلی خداوند…………………………………………………. 111

3.1.5.2.1.1 اراده تکوینی و تشریعی. 112

3.1.5.2.1.2 کیفیت تحقق اراده الهی. 113

3.1.5.2.1.3 رابطه اراده الهی و قضی و مشیت.. 114

3.1.5.2.2 متعلقات اراده خداوند…………………………………………….. 115

3.1.5.2.3 نمودار رابطه اراده و مشیت…………………………………….. 116

3.1.6 تحلیل معناشناختی همنشینی مشتقات قَدر با قضی. 117

3.1.6.1 قضای الهی در حوزه معنایی سپری کردن، به اتمام رسیدن و مرگ(فیصله دادن)         118

3.1.6.2 قضای الهی در حوزه معنایی داوری کردن……………………………. 119

3.1.6.3 قضای الهی در حوزه معنایی اجرای حکم الهی……………………….. 119

3.1.6.3.1 قضای الهی در حوزه معنایی اجرای حکم تکوینی الهی…………. 121

3.1.6.3.2 قضای الهی در حوزه معنایی اجرای حکم تشریعی الهی………… 122

3.1.6.3.3 قضای الهی در حوزه معنایی اجرای حکم حتمی و غیرحتمی الهی 123

3.1.6.4 قضای الهی و تقدیر……………………………………………………. 123

3.1.7 تحلیل معناشناختی همنشینی مشتقات قدر با خلقت.. 124

3.1.7.1 تحلیل معناشناختی همنشینی قدرت با مشتقات «خلقت»………………. 125

3.1.7.1.1 خلقت در میدان معنایی قدرت بر هر چیز……………………….. 125

3.1.7.1.1.1 همنشنی بدون اشاره به مراحل خلقت.. 125

3.1.7.1.1.2 همنشینی با اشاره به مراحل خلقت.. 126

3.1.7.1.1.2.1 تحلیل قدرت الهی در میدان معنایی مراحل خلقت انسان. 127

3.1.7.1.1.2.2 تحلیل قدرت الهی در میدان معنایی مراحل خلقت انسان. 128

3.1.7.1.2 خلقت در میدان معنایی قدرت بر برخی اشیا…………………….. 130

3.1.7.2 تحلیل معناشناختی همنشینی تقدیر با خلقت……………………………. 131

3.1.7.2.1 خلقت در میدان معنایی تقدیر کل اشیاء………………………….. 132

3.1.7.2.2 خلقت در میدان معنایی تقدیر برخی اشیاء……………………….. 132

3.1.7.3 نسبت سنجی بین تقدیر و قدرت در همنشینی با خلقت………………… 133

فصل چهارم: نتایج و پیشنهادات. 135

4.1 نتیجه­گیری محتوایی. 136

4.1.1 ساخت جهانبینی تقدیر الهی. 136

4.1.1.1 جهانبینی قدرت الهی………………………………………………….. 137

4.1.1.1.1 لوازم قدرت الهی…………………………………………………. 137

4.1.1.2 جهانبینی تقدیر الهی…………………………………………………… 138

4.1.1.2.1 لوازم تقدیر الهی…………………………………………………. 139

4.1.1.2.1.1 علم الهی. 140

4.1.1.2.1.2 مشیت الهی. 140

4.1.1.2.1.3 ارادۀ  الهی. 140

4.1.1.2.1.4 قضای الهی. 141

4.1.1.2.2 تقدیر الهی، صفت ذات یا فعل…………………………………… 142

4.2 دست آورد‌های روش شناختی. 143

4.2.1 برجسته کردن بحث بینامتنیت.. 143

4.2.2 تغییر نسبت‌های معنایی. 143

4.2.3 تغییر در قواعد کاربردی. 144

4.3 مشکلات….. 144

4.3.1 مشکلات روشی. 144

4.3.2 مشکلات محتوایی. 145

4.4 پیشنهادها…. ………………………..145

5.فهرست شکل­ها………………………………………………………………………………………………………….146

6.کتابنامه…………………………………………………………………………………………………………………………..148

6.1منابع عربی………………………………………………………………………………………………………………………148

6.2منابع فارسی…………………………………………………………………………………………………………………….150

1-5-1پرسش های پژوهش:

-واژه نور و در مقابل آن ظلمت در متون تفسیری کهن تا چه حد است؟

-معنی شناسی این واژه از نظر مفسرین قدیم چه حیطه ای را فرا میگیرد؟

-کدام یک از مفاهیم تفسیری این واژه بیشتر استفاده شده است ودر نتیجه این مورد فتح بابی است بر ای فراوانی این واژه،واژه نور در تفاسیر کهن تبیین و برای

 دانشجویان و اهل دانش قابل استفاده باشد

-معرفی اجمالی متون تفسیری کهن فارسی و بررسی آیات مرتبط با واژه نور ؟

یک مطلب دیگر :

-واژه نور در آیات قرآن – واژه نور از نظر لغوی و اصطلاحی

-بحثی درمفهوم کهن ودرآمدی برواژه فارسی یاتفاسیرفارسیانه کهن

-معرفی هر تفسیر و مفسر به ترتیب زمانی ؟

-جمع بندی کل آیات مورد نظر از تفاسیر مربوطه:

2-2- بخش دوم- بصیرت دینی 18

2-3- بخش سوم- تقلید در احکام فقهی 22

2-4- بخش چهارم- شرایط تحقق دینداری 24

2-4-1- حوزه اعتقادات 24

2-4-1-1- توحید      24

2-4-1-2- عدل                                                                                 25

2-4-1-3- نبوت                                                                                26

2-4-1-4- امامت      27

2-4-1-5- معاد                                                                                28

2-4-2- حوزه احکام و عبادات 28

2-4-2-1- نماز                                                                                29

2-4-2-2- روزه                                                                                30

2-4-2-3- خمس و زکات 30

2-4-2-4- حج                                                    31

2-4-2-5- جهاد                                                                                32

2-4-2-6- امر به معروف و نهی از منکر 33

2-4-2-7- تولی و تبری……………………………. ……………………………. 34

2-4-3- حوزه اخلاقیات 37

2-4-3-1- محبت        37

2-4-3-2- توکل                                                                                38

2-4-3-3- کذب                                                                                 40

2-4-3-4- بخل                                                                                 41

2-5- تفاوت انتساب به یک دین و تدین به آن 44

فصل 3- تکلیف دینی و دینداری تکلیف محور 46

3-1- بخش اول- مفهوم مکلّف بودن در دین 47

3-2- بخش دوم- تکلیف دینی و آزادی  انسان 52

3-3- بخش سوم- مروری بر رابطه حق و تکلیف از دیدگاه اسلام 55

3-4- بخش چهارم-  مفهوم سهله و سمحه بودن شریعت اسلام 60

3-5- بخش پنجم- مبانی تسهیل و تسمیح در شریعت اسلام 67

3-6- بخش ششم- قاعده نفی حرج و قاعده لاضرر در فقه اسلامی 74

3-6-1- مفهوم قاعده  نفی حرج 74

3-6-2- مفهوم قاعده لاضرر 79

3-7- بخش هفتم-  دینداری تکلیف محور 81

فصل 4- بررسی و نقد سخت گیری در دینداری 90

4-1- بخش اول- ثبات عقیده و تفاوت آن با سخت کیشی 91

4-2- بخش دوم- گونه های انحراف از معیارهای ثبات در عقیده 94

4-2-1- خرافات 95

4-2-2- غلوّ 96

4-2-3- کثرت گرایی 99

4-2-4- تعصب    100

4-3- بخش سوم- پایبندی عملی به دستورات دینی 103

4-4- بخش چهارم- گونه های انحراف از تقید دینی در عمل 105

4-4-1-1- وسواس      105

4-4-2- تقلید از عوام 110

4-4-3- بدعت 112

4-4-4- آداب و رسوم قومی و محلی غلط 115

یک مطلب دیگر :

4-4-5- امیال شخصی 118

4-5- بخش پنجم- بررسی قاعده احتیاط 121

4-6- بخش ششم- عوامل مؤثر در دینداری عاری از تکلّف 123

4-6-1- تقوی 123

4-6-2- اخلاص    124

4-6-3- یقین 127

4-6-4- علم به حکمت عبادات 128

فصل 5- جمع بندی و نتیجه گیری 131

5-1- بخش اول- نتایج کلی 134

5-2- بخش دوم- پیشنهادات وراه کارها 134

منابع……………………………………………………………………………………………………………………….. ….136

مقدمه

سپاس خدایی را سزاست که اسلام را واضح و آشکار قرار داد، برای کسی که در آن وارد گردد، راههای سرچشمه آن را آسان گردانید و ارکان و پایه های آن را محکم و استوار نمود، تا کسی نتواند بر آن غلبه و فزونی یابد پس آن را امن قرار داد برای کسی که خود را به آن متصل کرد و نشانه (رستگاری) برای کسی که به فراست راه حق را جست، و عبرت و آگاهی برای کسی که پند پذیرفت. پس اسلام روشن ترین روشها و آشکارترین دین هاست. «أَبْلَجُ الْمَنَاهِجِ وَ أَوْضَحُ الْوَلَائِج»‏(نهج البلاغه خطبه 105) و دین و آیین چه کسی بهتر است از آن کسی که خود را تسلیم خدا کند و نیکوکار باشد. «وَ مَنْ أَحْسَنُ دیناً مِمَّنْ أَسْلَمَ وَجْهَهُ لِلَّهِ وَ هُوَ مُحْسِن»‏( نساء/ 125) همچنین قرآن را به عنوان کتاب هدایت در معیّت دین نازل نمود تا هدایتی برای متقین «هُدىً لِلْمُتَّقین»‏         ( بقره/ 2 ) و تذکری برای مومنان باشد. «ذِكْرى‏ لِلْمُؤْمِنین»‏(اعراف/2) مومنان، دیندارانی هستند که در طول حیات مادی خویش برای رسیدن به حیات معنوی با بهره گیری از تعالیم الهی و انجام تکالیف شرعی از دین، این امانت الهی حفاظت کنند. «وَ الَّذینَ هُمْ لِأَماناتِهِمْ وَ عَهْدِهِمْ راعُون»(مومنون/8 ) و آنان از انحراف در عقیده و عمل به دور بوده و به سوی آیین راست ابراهیمی ( همان کسی که از آیین های خرافی به دور است)، هدایت یافته اند. «قُلْ إِنَّنی‏ هَدانی‏ رَبِّی إِلى‏ صِراطٍ مُسْتَقیمٍ دیناً قِیَماً مِلَّةَ إِبْراهیمَ حَنیفا» (انعام/ 161)  پس مراقب دین خویش هستند تا از ضلالت گمراهی  مصون باشند. «یا أَیُّهَا الَّذینَ آمَنُوا عَلَیْكُمْ أَنْفُسَكُمْ لا یَضُرُّكُمْ مَنْ ضَلَّ إِذَا اهْتَدَیْتُمْ»( مائده /104) گمراهان عقیده، سخت کیشانی هستند که جاهلاً یا عامداً زمینه تکلّف در دین را فراهم نموده و مسیر دینداری را برای خود و دیگران ناهموار می نمایند، شاید منطقی به نظر برسد اگر نقطه آغازین این خصیصه مذموم را،  اعراض شیطان از درگاه حق بدانیم، زمانی که خطاب به حضرت آدم (علیه السلام) و همسرش بر خلاف دستور الهی، پیشنهاد جاودانگی نمود تا آنان  با قرب به شجره ممنوعه از مقام خود هبوط کنند. «فَوَسْوَسَ إِلَیْهِ الشَّیْطانُ قالَ یا آدَمُ هَلْ أَدُلُّكَ عَلى‏ شَجَرَةِ الْخُلْدِ وَ مُلْكٍ لا یَبْلى»‏ (طه/ 120 ) و این انحراف در ادیان و اعصار بعد و در حال حاضر با مساعد بودن شزایط و زمینه ها، به گونه ای هدفمند ظاهر و باعث وهن اسلام گردیده است.

پس در این نوشتار با در نظر گرفتن موضوع فوق و با استعانت از الطاف الهی سعی بر آن است،  ریشه ها و پیامدهای تکلّف در دین که سبب آسیبهای فردی و اجتماعی گشته، با توجه به مقتضیات جهان کنونی مورد تحلیل و ارزیابی قرار گیرد. بدین ترتیب در فصل اول، کلیاتی از این پژوهش مورد بررسی قرار می گیرد، در فصل دوم، مفهوم و روش دینداری از دیدگاه آیات و روایات، و طی آن مفهوم دین و دیدگاههای گوناگون درباره آن، بصیرت دینی، تقلید در احکام فقهی، تفاوت انتساب به یک دین و تدین به آن  تبیین می شود. تکلیف دینی و دینداری تکلیف محور و مفهوم مکلّف بودن در دین، تکلیف دینی و آزادی انسان، مروری بر رابطه حق و تکلیف از دیدگاه اسلام، مفهوم و معیار تساهل و تسامح و قاعده نفی حرج و قاعده لاضرر در فقه اسلامی، در فصل سوم بررسی خواهد شد.

و در فصل چهارم، به بررسی و نقد سخت گیری در دینداری از نظر عقیده و عمل پرداخته می شود. خرافات، غلو، کثرت گرایی، و تعصب از جمله گونه های انحراف از معیارهای ثبات عقیده، و وسواس، تقلید از عوام، بدعتها و پیرایه ها، آداب و رسوم قومی و محلی غلط و امیال شخصی از جمله گونه های انحراف از تقید دینی صحیح است که ضمن بررسی آن، عوامل مؤثر در دینداری عاری از تکلّف مثل تقوا، اخلاص، یقین، و علم به حکمت عبادات بیان می شود. و در این ارتباط بررسی قاعده احتیاط در تفهیم موضوع مؤثر است.

جمع بندی و نتیجه گیری از بحث مذکور، در فصل پنجم تکمیل کننده بحث می باشد.

همچنین قابل ذکر است جهت ترجمه آیات قرآن، از ترجمه آیت الله مکارم شیرازی وجهت ترجمه جملات نهج البلاغه، از ترجمه محمد دشتی استفاده شده است.

از آن جایی که هرکاری بدون توکل بر خدا و استعانت ائمه معصومین (علیهم السلام) ابتر و ناقص است، با زبان وحی از او می خواهم:

رَبِّ أَدْخِلْنی‏ مُدْخَلَ صِدْقٍ وَ أَخْرِجْنی‏ مُخْرَجَ صِدْقٍ وَ اجْعَلْ لی‏ مِنْ لَدُنْكَ سُلْطاناً نَصیراً

خداوندا (در هر کار) مرا با صداقت وارد کن و با صداقت خارج ساز و از سوی خود حجتی یاری کننده برایم قرار ده.

فصل 1-         کلیات

بنابراین همان طور که در بیان مسأله گفته شد در این تحقیق مسأله ی اصلی بیان اوصاف و نشانه ها ی خرد و خردورزی و آفات آن است. در این باره ممکن است نظرات مختلفی موجود باشد و صاحب نظران با استفاده از تجربیات و علم خود بتوانند مطالب ارزشمندی را ارائه دهند اما این مطالب از آنجا که با علم و تجربه ی بشری به دست آمده است از اتقان و استواری لازم برخوردار نخواهد بود و کامل و جامع نیست. پس باید در این مورد به کسی مراجعه کرد که به صحت سخنان او اطمینان داریم و به عصمتش ایمان داریم.

کسی که حتی گذر قرنها خللی به سخنش وارد نکرده است و از ارزش سخن او نکاسته است. و چنین ویژگی تنها در سخنان معصومین (ع) بویژه امیرالمؤمنین(ع) یافت می شود .

یک مطلب دیگر :

پس میتوان گفت هدف از این تحقیق این است که با مراجعه به کلام امیرالمؤمنین(ع(، نشانه ها و آثار خرد و نابخردی و آفات خرد کشف شود. ضمناً از آنجا که تا به حال در این مورد اثر مستقلی ارائه نشده است، امید است این تحقیق به عنوان اثری مستقل مورد استفاده ی دیگران قرار گیرد و نقطه ی شروعی باشد برای کسانی که به پژوهش در این باره علاقمندند.

1-9-1………………………………………………………………………………………. مهارت:( skill) 12

1-9-2…………………………………………………………………………………………… مهارت زندگی: 13

1-9-3…………………………………………………………………………………………… سیره ی علوی: 13

2. 2. فصل دوم؛ ضرورت زندگی هدفدار ولزوم آشنایی با برخی مهارت ها 14

2-2………………………………………………………………………………………… 1-2. هدف از زندگی 15

2-2-1………………………………………………………………………………………………. دنیاپرستان 15

2-2-2………………………………………………………………………………………………. پوچ گرایان 15

2-2-3…………………………………………………………………………………………. خودبزرگ بینان 15

2-2-4………………………………………………………………………………………………. وصال جویان 15

2-3……………………………………………………………………………. تقسیم بندی كلی مهارت ها 18

3. 3. فصل سوم؛ مهارت های ذهنی – شناختی در سیره علوی 20

3-1………………………………………….. مهارت خود آگاهی و خود شناسی در سیره علوی 21

3-1-1………………………………. -توصیف و تعریف مفهوم خود آگاهی و خود شناسی 21

3-1-2…………………………………………………………………… نمادها و نمودهای خودمندی 22

3-2……………………………………………………………………. مهارت خرد ورزی در سیره علوی 26

3-3……………………………………………………………………………. مهارت تفکر در سیره علوی 27

3-3-1………………………………………………………………………………………. مهارت تفکر خلاق 28

3-3-2………………………………………………………………………………. مهارت تفکر انتقادی 30

3-4………………………………………… مهارت صبر، حلم و خویشتن داری  درسیره علوی 31

3-5………………………………………………………………………… مهارت اعتدال در سیره علوی 35

3-5-1…………………………. -راه مستقیم اعتدال در زندگی و معنی و مفهوم آن 36

3-6……………………………………………………………………. مهارت حل مساله در سیره علوی 37

3-6-1…………………………………… آشنایی با مهارت حل مسئله و کارامدیهای آن 38

3-6-2…………………………………………………… کارامدیها( مهارت حل مسئله، چرا؟) 40

3-6-3…………………………………………………………………………………………………… زمینه ها 41

3-6-4…………………………………………. فراگیری مهارت حل مسئله در سنین کودکی، 43

3-6-5…………………………………………………………………….. اطمینان به وجود راه حل، 43

3-6-6…………………………………………………………………………………… مراحل و راه حلها 45

3-6-7…………………………………………………………………… عوامل بازدارنده حل مساله 50

3-7……………………………………………………………. مهارت برنامه ریزی و مدیریت زمان 54

3-7-1…………………………………………………………………………………. تعریف مدیریت زمان 56

3-7-2………………………………………………………………………. انگیزه های مدیریت زمان 56

3-7-3…………………………………………………………. نقش مدیریت زمان در تكامل فردی 62

3-7-4…………………………………………………………………………………… اصول مدیریت زمان 63

3-7-5…………………………………………………………………………………………………. تعیین هدف 63

یک مطلب دیگر :

3-7-6…………………………………………………………………………………. اولویت بندی كارها 65

3-7-7…………………………………………………………. برنامه ریزی برای رسیدن به هدف 67

3-8………………………………………………………………… مهارت مدیریت خشم در سیره علوی 68

4. 4. فصل چهارم؛ مهارت های ارتباطی درون فردی در سیره علوی(عوامل درونی در شکل گیری ارتباط) 73

4-1……………………………………………………. مهارت خداشناسی (توحید) در سیره علوی 74

4-1-1………………………………………………………………………………………. توحید در عبادت 75

4-2……………………………………………… مهارت خودسازی و تزکیه نفس در سیره علوی 82

4-2-1…………………………………………………………………………… شناخت نفس و اهمیت آن 88

4-2-2………………………………………………………………………………………….. ارزش نفس آدمی 88

4-2-3………………………………………………………………………………. ضرر های جهل به نفس 90

4-2-4…………………………………………………………………………………… نتیجه جهل به نفس 90

4-2-5………………………………………………………………………………………. آثار معرفت نفس 90

4-2-6…………………………………………………………….. تزکیه نفس از دیدگاه علی (ع) 93

4-2-7…………………………………………………………………………………………….. تسلط بر نفس 94

4-2-8…………………………………………………………………………………………… مدارا با نفس 95

4-3……………………………………. مهارت تقوای الهی و آرامش درونی در سیره علوی 95

5. 5. فصل پنجم؛مهارت های اجتماعی بین فردی در سیره علوی (عوامل بیرونی در شکل گیری ارتباط) 102

5-1………………………………………………………………….. مهارت مردم داری در سیره علوی 103

5-1-1…………………………………………………………………………………… حمایت از محرومان 103

5-1-2…………………………………………………………………………………………………….. رازداری 104

5-1-3…………………………………………………………………………………….. همدردی و همیاری 104

5-1-4…………………………………………………………………………………………. مدارا با مردم 105

5-1-5………………………………………………………………………………. بیدارسازی وجدان ها 107

5-2……………………………………. مهارت تواضع و فروتنی با دیگران در سیره علوی 108

5-2-1…………………………………………………………………………………………….. اقسام تواضع 110

5-2-2………………………………………………………………………………………………. آثار تواضع 112

5-2-3………………………………………………………………………………. شیوه های کسب تواضع 113

5-3………………………………………………….. مهارت دوستی و دوست یابی در سیره علوی 114

5-3-1…………………………………………………………………………… جایگاه دوستی و همدلی 115

5-3-2…………………………………………………………………………………… ادب و آداب دوستی 118

5-3-3…………………………………………………………………………. دوستی با اینان، ممنوع 126

5-4………………………………… مهارت برقراری ارتباط موثر و مثبت در سیره علوی 129

6. 6. فصل ششم؛ نتایج، پیشنهادها و راهکارها 131

6-1………………………………………………………………………………………………………………… نتایج 132

6-2……………………………………………………………………………………………. ارائه پیشنهادات 134

6-3……………………………………………………………………………………………………………… منابع: 135

6-4……………………………………………………………………………………………………………. التلخیص 142

6-5………………………………………………………………………………………………………….. Abstract 144

1-7- تعریف اصطلاحات 6

تعریف صحابی از دیدگاه مکتب خلفا 9

واژۀ صحابی در لغت 10

واژۀ صحابی در قرآن 11

واژۀ صحابی در سنت پیامبرˆ 13

تعریف صحابی از دیدگاه مکتب اهل‌بیت‰ 13

مفهوم فضیلت 15

الف. در لغت 15

ب. در قرآن 15

ج. در اصطلاح 16

بیعت رضوان 18

2- فصل دوم: آیۀ 100سورۀ توبه و دلالت آن از نگاه اهل سنت/21

2-1- گفتار اول: واژه‌شناسی و ارائۀ تفسیر روان و مختصر از آیه 21

2-1-1- واژۀ السابقون 21

2-1-1-1- الف: در لغت: 21

2-1-1-2- ب. در قرآن 23

2-1-2- واژۀ الأولون: 24

2-1-2-1- الف. در لغت 24

2-1-2-2- ب. در قرآن 25

2-1-3- واژۀ مهاجرین 26

2-1-3-1- الف. در لغت 26

2-1-3-2- ب. در قرآن 27

2-1-4- واژۀ أنصار 28

2-1-4-1- الف. در لغت 28

2-1-2-2- ب. در قرآن 29

2-1-5- واژۀ اتّبعوهم 29

2-1-5-1- الف. در لغت 29

2-1-5-2- ب. در قرآن 30

2-1-6- واژۀ إحسان 30

2-1-6-1- الف. در لغت: 30

2-1-6-2- ب. در قرآن 31

2-1-7- واژۀ رضی 31

2-1-7-1- الف. در لغت 31

2-1-7-2- ب. در قرآن 32

2-2- ارائۀ تفسیری روان و مختصر از آیه 32

2-3- گفتار دوم: شأن نزول آیه از دیدگاه اهل‌سنت 40

2-3-1-  نتیجه‌گیری: 45

2-4- گفتار سوم: دیدگاه مفسران عامه و نحوۀ دلالت آیه بر فضیلت خلفا 47

2-4-1- الف. نظر مفسران امامیه 47

2-4-2- ب. نظر مفسران اهل‌سنت: 50

2-4-2- 1- دلالت آیه بر عدالت صحابه 50

2-4-2- 1- 1- الف. دلایل مفسران اهل‌سنت دربارۀ دلالت آیه بر عدالت صحابه 50

2-4-2- 2- دلالت آیه بر فضیلت صحابه 52

2-4-2- 2- 1- ادلۀ مفسران اهل‌سنت دربارۀ دلالت آیه بر فضیلت صحابه 53

2-4-2- 2- 1- 1- دلیل نخست: آیات قرآنی 53

2-4-2- 2- 1- 2- دلیل دوم: پرمشقت بودن پیشگامی 55

2-4-2- 2- 1- 3- دلیل سوم: پیشگام در حکم رهبر است 55

2-4-2- 3- دلالت آیه بر حقانیت خلافت ابوبکر 56

2-4-2- 2- 1- ادلۀ مفسران اهل‌سنت دربارۀ  دلالت آیه بر حقانیت خلافت ابوبکر 57

2-4-2- 2-1-1- افضلیت ابوبکر 57

2-4-2- 2-1-2- بررسی و تحلیل دلایل قرآنی اهل‌سنت بر حقانیت خلافت ابوبکر 58

3- فصل سوم: نقد و بررسی دلالت آیه بر فضیلت خلفا/65

3-1- گفتار اول: اشکالات تفسیر و تطبیق آیه 65

3-1-1- نقد استدلاهای اهل‌سنت درمورد آیۀ 100 سورۀ توبه 66

3-1-1-1- مقصود از «السابقون» در قرآن کریم 66

3-1-1-2- نبود دلیل لفظی بر مصادیق آیه 67

3-1-1-3- مقصود از «مِن» در آیه 68

3-1-1-4- وجود قید احتزاری در آیه 68

3-1-1-5- عمل صالح و حفظ ایمان شرط رضایت خداوند 69

یک مطلب دیگر :

3-2- گفتار دوم: ایرادات روایات شأن نزول 73

3-2-1- اختلاف در متن روایات 73

3-2-2- پیشگام پیشگامان و نخستین پیشگام در اسلام و ایمان 77

3-2-3- احادیثی از رسول خداˆ دربارۀ پیشگامی امیرالمؤمنین† 78

3-2-4- شهادت اصحاب به پیشگامی امیرالمؤمنین† در پذیرش اسلام 81

3-2-5- سخنان امیرالمؤمنین† دربارۀ پیشگامی خود به اسلام 86

3-2-6- شواهد تاریخی در پیشگام بودن امیرالمؤمنین† 87

3-2-7- اجماع دانشمندان اسلامی بر پیشگامی امیرالمؤمنین† در پذیرش اسلام 89

4- فصل چهارم: نقد و بررسی دیدگاه مفسران عامه و کیفیت دلالت آیه/93

4-1- گفتار اول: تعارض با قرآن 93

4-1-1- آیاتی در نکوهش اصحاب 93

4-1-2- تعارض رضایت دائمی اصحاب با آیات دیگر قرآن 103

4-1-3- محاسبۀ پیامبران در روز قیامت 104

4-1-4- تهدید همسران رسول خداˆ در قرآن 107

4-1-5- وجود منافقین در میان «السابقون الاولون» 112

4-1-6- قرآن کریم و کشف حقیقت برخی از اصحاب: 114

4-1-6-1- بانیان مسجد ضرار: 115

4-1-6-2- فراریان از جنگ 116

4-1-6-3- ثعلبة‌بن‌حاطب بدری 118

4-1-6-3-1- ثعلبۀ انصاری از «السابقون الاولون» و از بانیان مسجد ضرار 120

4-1-6-3-3- حضور ثعلبه در دو جنگ بدر و احد 122

4-1-6-3-4- ثعلبة و امتناع از پرداخت زكات 123

4-1-6-3-5- ثعلبة‌بن‌حاطب از منافقان بود 125

4-1-6-4- ولیدبن‌عُقبه 125

4-1-6-5- عبدالله‌بن سعدبن‌ابی اسرح 127

4-1-6-6- طلحة‌بن‌عبیدالله 129

4-1-6-7- ابوبکر و عمر 130

4-1-6-8- عثمان‌بن‌عفان 134

4-2- گفتار دوم: مخالفت با تاریخ قطعی 138

4-2-1- پیامبر و کشف حقیقت برخی از اصحاب 138

4-2-2- پیشگویی پیامبرˆ از ارتداد گروهی از اصحاب 143

4-2-3- اعتراف برخی از صحابه به بدعت‌گذاری پس از رحلت پیامبرˆ 146

4-2-3-1- اعتراف براء‌بن‌عازب: 146

4-2-3-2- اعتراف ابوسعید خدری: 147

4-2-3-3- اعتراف عایشه: 147

4-2-4- پشیمانی‌ها و آرزو‌های ابوبكر و عمر: 149

4-2-5- نگاهی به آخرین سخنان امیر مؤمنان علی†: 152

4-2-6- پیمان بر عدم فرار در جنگ‌ها 153

4-2-6-1- فرار بیعت كنندگان شجره در جنگ حنین 153

4-2-6-2- عمربن‌خطاب در میان فراریان جنگ حنین 155

4-2-7- قاتل عمار‌بن‌یاسر در میان بیعت كنندگان رضوان 155

4-2-8- قاتلان عثمان در میان «السابقون الاولون» 156

4-2-8-1- فروة‌بن‌عمرو انصاری 159

4-2-8-2- جَبَلَة‌بن‌عمرو انصاری 159

4-2-8-3- طلحة‌بن‌عبیدالله 162

4-2-8-4- طلحه، اجازه نمى‌داد برای عثمان آب ببرند 163

4-2-8-5- نامه نوشتن طلحه به مردم مصر 164

4-2-8-6- اعتراف طلحه به كشتن عثمان: 164

4-2-8-7- كشته شدن طلحه به انتقام خون عثمان 166

4-2-8-7-1- بررسى سند روایت: 167

4-2-8-8- مجازات برخی از قاتلان عثمان توسط مروان 167

4-2-8-9- سودان، عثمان را به درخواست طلحه كشت 168

4-2-8-10- عایشة‌بنت‌ابی‌بکر 168

4-2-8-11- عائشه، فرمان قتل عثمان را صادر كرد 169

4-2-8-12- نمونه‌هایی از تحریكات عائشه: 171

4-2-8-13- سرانجام كار عائشه در جنگ جمل 173

4-2-8-14- عبدالرحمن‌بن‌عدیس 173

4-2-9- تلاش عمر‌بن‌خطاب برای تحریف آیۀ «السابقون الاولون» 175

4-2-9-1- بررسی سند روایت: 176

1.1. آشنایی با سید رضی; 13

1.1.1. روزگار سید رضى. 13

1.1.2. زندگانى سید رضى؛ خانواده 13

1.1.3. استادان. 16

1.1.3.1. استادان سید رضى. 16

1.1.4. آثار. 17

1.1.5. آشنایی با نهج البلاغه. 22

1.1.5.1. اهمیت نهج البلاغه. 22

1.1.5.2. توجه اهل سنت به سخنان گرانقدر امیرمؤمنان، علی 7 و کلام ایشان در نهج­البلاغه. 26

1.1.5.3. گردآوری سخنان امام علی 7. 29

1.1.6. مصادر نهج البلاغه. 32

1.1.7. شرح ها، ترجمه ها، معجم ها (کتابنامه نهج­البلاغه) 34

1.1.7.1. شرح. 34

1.1.7.2. ترجمه. 36

1.1.7.3. معجم و راهنما 37

1.1.7.4. مستدرک.. 37

1.1.8. موضوعات نهج البلاغه. 38

1.1.9. شبهات مطرح شده پیرامون نهج البلاغه. 39

1.1.10. آشنایی با صبری ابراهیم السید 40

فصل دوم: معرفی کتاب نهج البلاغه، نسخة جدیده محققه و موثقه. 42

2.1. شناخت اجمالی کتاب.. 43

2.2. گزارشی از مقدمه و پیشگفتار کتاب نهج البلاغه نسخة جدیده محققه و موثقه. 44

2.3. استخراج موازین، مبانی و ملاکهای نویسنده برای حذف.. 49

2.4. نتایج تحقیقات نویسنده 51

2.5. گزارشی از موارد حذف شده (بخش آخر، تحقیق النصوص و توثیقها) 55

2.5.1. خطبه ها 55

یک مطلب دیگر :

2.5.2. نامه ها 56

2.6. توضیح دلیل حذف خطبه ها و نامه ها بر اساس مبانی و موازین نویسنده 57

2.6.1. خطبه های حذف شده 57

2.6.2. نامه های حذف شده 77

فصل سوم: نقد و بررسی مبانی و دیدگاههای صبری ابراهیم السید 82

3.1.  نقد و بررسی ملاکها و دیدگاههای نویسنده 83

3.1.1. تکریم و علاقه مندی علی7 نسبت به صحابه. 84

3.1.2. اراده­ی مقصود دیگری از سخن. 87

3.1.3. علم غیب.. 90

3.1.4. خطب مسجع. 98

3.1.5. اغراض مذهبی. 100

3.1.6. متون تکراری.. 131

3.2. تناقضات.. 132

3.3. نقد و بررسی سایر شبهات وی.. 135

فصل چهارم: بررسی تطبیقی موارد اختلافی. 145

4.1. موارد حذف شده­ی منسوب به دیگران. 146

4.2. موارد حذف شده بر اساس دلایل دیگر مؤلف.. 158

4.2.1. خطبه ‌ها 158

4.2.2. نامه ها 186

جمع بندی.. 193

کتابنامه. 195

منابع فارسی.. 195

منابع عربی. 196

2.4.1. سؤالات فرعی 10

5.1. فرضیه تحقیق 10

6.1. روش تحقیق 10

1.7.مصطلحات تحقیق…………………………………………………………………………………………………12

فصل دوم:آیه هفده سوره لیل و دلالت آن از منظر اهل سنت 13

بخش اول: ارائه تفسیر روان و مختصر از آیه 13

بخش دوم: شأن نزول آیه از دیدگاه اهل سنت 17

اختلاف در آیه 23

بخش سوم: دیدگاه مفسران اهل سنت و نحوه دلالت آیه بر فضیلت ابوبکر 27

فصل سوم: اشکالات و ایرادات 34

بخش اول: اشکالات و ایرادات واژه شناسی 34

بخش دوم: اشکالات و ایرادات روایات شأن نزول 36

گفتار اول: ایرادات و اشکالات سندی 36

1.ضعف طریق 37

2.تضعیف رجال 40

راوی واحد 44

گفتار دوم: ایرادات و اشکالات متنی 53

1.اختلاف در متن روایات 53

2.مخالف با زمان نزول سوره 59

چند سوال بدون پاسخ 61

فصل چهارم: اشکالات و ایرادات بر مفسران اهل سنت و نحوه دلالت آیه 70

بخش اول: ناسازگاری با شرایط انفاق 70

گفتار اول: امکانات مالی ابوبکر 71

مسلم ترین شاهد 75

گفتار دوم: زمان انفاق 79

1.2.مدت اقامت و محاصره در شعب ابی طالب 79

2.2.دوره هجرت 83

3.2. دوره اقامت در مدینه 85

گفتار سوم: جهت انفاق 85

گفتار چهارم: نیت عمل 87

انفاق ارزشمند در قرآن 94

بخش دوم: پاسخ با ادلّه قرآنی 96

پاسخ اول: پیامبر غنی 97

پاسخ دوم: با کرامت ترین فرد نزذ خداوند متعال 99

پاسخ سوم: مشهورترین انفاق ها 100

پاسخ چهارم: محبوب ترین فرد نزد خداوند متعال و پیامبر صلی الله علیه و آله وسلم 104

بخش سوم: نفی فضیلت با تمسک به تاریخ قطعی 106

اقرار ابوبکر 107

مخالفت خاندان وحی 112

مخالفت های صحابه پیامبر صلی الله علیه وآله وسلم 115

عباس بن عبدالمطلب 116

خالد بن سعید 116

ابو سفیان بن حرب 117

مخالفت عمر و اقرار وی 118

گفتار چهارم: مخالفت با عقل 119

فصل پنجم: خلاصه و نتیجه گیری 121

یک مطلب دیگر :

پیشنهادهای کاربردی 127

کتابنامه 129

مقدمه

حمد و سپاس بى كران خداى را كه به ما نعمت هاى بى شمارى ارزانى داشت و راه هدایت و حقیقت جویى را به ما الهام كرد و درود و سلام بر بندگان برگزیده اش، محمّد مصطفی صلی الله علیه وآله وسلم و خاندان پاك و پاكیزه اش.

دعوت اسلامی،فراخوان مردم به یکرنگی وهمبستگی واحتراز از جدایی وپراکندگی بود. قرآن با بیان رهنمودهای روشن وتشریح مبانی عقیده و ایمان ،همه انسان ها را به گرد آمدن در محور توحید سفارش کرد وتفرقه و چند دستگی را عامل دوری از راه مستقیم دین دانست.

رسول خدا صلی الله علیه وآله وسلم نیز که جز به عزت و شکوه مسلمانان و زیستن آنها براساس ارزش های والای دین خدا نمی اندیشید و از همه مهمتر آنکه خطرات آینده را با دیده الهی خویش می نگریست ؛ پیوسته از لزوم پایبندی به اصول و پایه های دین سخن گفته وامت مرحومه را از فرو افتادن به دام دین سازان و بدعت گذاران بیم می داد.

اما دیری نگذشت که امت اسلامی گرفتار انشعاب شده و مسلمانان به شاخه های گوناگون تقسیم شدند؛هر کس به فرقه ای رو آورد.وقایع شگفت انگیزی که تاریخ نیز برآن شهادت می دهد حکمرانی فرمانروایانی بوده است که تربیت یافته مکتب اصیل اسلامی نبوده بلکه برای تثبیت مقام و موقعیت خود به شیوه های گوناگونی از جمله خشونت و قساوت و سرکوب وتظاهر به دینداری متوسل شده اند.برای نمونه می توان امویان،عباسیان و در عصر کنونی آل سعود را نام برد که انحراف عقاید وخدشه دار کردن الگوهای اعتقادی اصیل ومثبت مردم زائیده دسیسه های آنها می باشد.

اکنون در شرایطی قرار گرفته ایم که اصول اعتقادی ما (به ویژه اصل امامت و ولایت) از طرف دشمنان حق از طرق گوناگون مورد هجوم قرار گرفته وبا القاء شبهات وتشکیلات،ایجاد تزلزل در اذهان بسیاری از افراد ناپخته وخام می نماید.

با توجه به این که اصل و بناء مکتب اهل بیت علیهم السلام بر اساس حجت شرعیه الهی و بر اساس نصوص قرآنی و نبوی صلی الله علیه وآله وسلم شکل گرفته است و راهی برای خدشه دار کردن آن وجود ندارد؛لذا پیروان مکتب انتخاب برای شرعی جلوه دادن مذهب و عقیده خود متوسل به دسته ای از روایات جعلی شدند که در شأن و فضیلت خلفاء ساخته شده است.البته اصل مرام و مسلک خود را نمی توانند بر قرآن و سخنان پیامبر صلی الله علیه وآله وسلم تطبیق کنند و آن را انتصاب از جانب خداوند متعال فرض کنند زیرا به صراحت پایه و اساس مکتب خود را بر اساس شورای حل و عقد و انتخاب مسلمین در سقیفه می دانند.

مفسرین اهل سنت برای اینکه فرد انتخابی را بر اساس معیارهای اسلام جلوه دهند آیاتی را بوسیله روایاتی ساختگی بر خلفاء انتخابی تطبیق می کنند تا بدین شیوه از هجمه های اعتراضات بر مکتبشان بکاهند.

از مهمترین آیاتی که علماء اهل سنت بدان استناد می کنند،آیه شریفه هفده سوره مبارکه لیل است.مجموعه پژوهشی حاضر سعی دارد با دلایل متقن و محکم راه هر گونه اثبات فضیلت برای ابوبکر از راه آیه مذکور را ببندد و با انکار فضیلت ابوبکر،مذهب و مسلک انتخاب را تضعیف نماید.

روشی كه در این دستاورد پژوهشی مورد استفاده قرار گرفته است،تتبع و استقصای کامل در منابع و مجامع اهل سنت می باشد که از تمام جهات تفسیری؛روایی؛تاریخی؛کلامی و عقلی مورد بررسی قرار داده و نقد کامل انجام دهد.برای رسیدن به این هدف مطالب جمع آوری شده در پنج فصل تنظیم یافته است که پس از ارائه طرح جامع تحقیق در فصل کلیات،ادله اهل سنت  به همراه روایات و جریانات تاریخی که به نوعی در ذیل آیه برای اثبات ادعای خود می آورند آورده شده است و در سه فصل پاسخ مناسب به کلیه این دلائل ارائه گردیده است.در ابتداء کاملا روایات از جهت متن و سند مورد بررسی و نقد قرار گرفته و سپس تناقضاتی که در ادعای اهل سنت با تاریخ صحیح،قرآن و عقل وجود دارد کاملا تشریح گردید.

در همین جا ارادت صمیمانه خود را پیشاپیش تقدیم اساتید گرانقدرم جناب آقای دکتر زاهدی و دکتر رستمی كرده،واز قصوراتم پوزش مى طلبم. برخداوند متعال توكل مى نمایم و از او مسئلت دارم كه انجام این كار را بر من آسان گرداند و موفقم دارد.

در نهایت نسبت به کامل ویا بی نقص بودن این اثر هیچ ادعایی ندارم واز درگاه احدیت خواستارم ـ هر چند خودم را حقیرتر از حضور سر این سفره با عظمت می دانم ـ توفیق خدمت در مکتب امامت و ولایت عنایت فرماید واگر بهره معنوی از این نوشتار برده می شود این حقیر را از ثواب آن بهره مند فرماید.

«یا أَیُّهَا الْعَزیزُ مَسَّنا وَ أَهْلَنَا الضُّرُّ وَ جِئْنا بِبِضاعَةٍ مُزْجاةٍ فَأَوْفِ لَنَا الْكَیْلَ وَ تَصَدَّقْ عَلَیْنا إِنَّ اللَّهَ یَجْزِی الْمُتَصَدِّقینَ»^[1]

فصل اول:کلیات

• معرفی مسئله تحقیق
• بیان اهمیت و ضرورت مسئله تحقیق
• سابقه و پیشینه مسئله تحقیق
• صحابه نگاری
• صحابه نگاران پیشگام
• فضائل نگاری
• فضائل نگاری در تفاسیر
• برجستگیهای اثر

یک مطلب دیگر :

1-7-5-3- مزیت و ومعایب آنتی­اکسیدان­های طبیعی…………………………………………. 17

1-7-6- مقایسه فعالیت آنتی­اکسیدانی آنتی­اکسیدان­های سنتتیک و آنتی­اکسیدان­های طبیعی….18

1-8- اسانس­های ضروری……………………………………………………………………….. 19

2-1- منشا و طبقه­بندی اسانس­ها……………………………………………………………. 21

2-2- خواص بیولوژیکی و مکانیزم عمل اسانس­ها…………………………………………… 22

1-8-1- مرزنجوش……………………………………………………………………………….. 24

1-9- پرسش اصلی تحقیق…………………………………………………………………… 25

1-10- فرضیه ­های تحقیق………………………………………………………………………. 25

فصل دوم: مرور منابع

1-2- سوابق تحقیقات…………………………………………………………………………… 27

فصل سوم: مواد و روش‌ها

3-1- مواد………………………………………………………………………………………… 32

3-1-1- مواد مصرفی…………………………………………………………………………….. 32

3-1-2- وسایل غیرمصرفی…………………………………………………………………. 32

3-2- روش­های تولید…………………………………………………………………………. 32

3-2-1- تهیه گوشت چرخ­شده و شسته­شده ماهی (سوریمی)……………………… 32

3-3- روش­های اندازه­گیری……………………………………………………………………. 33

3-3-1- اندازه­گیری پروتئین……………………………………………………………………. 33

3-3-2- اندازه­گیری چربی کل………………………………………………………………… 33

3-3-3- اندازه­گیری خاکستر……………………………………………………………….. 34

3-3-4- اندازه­گیری پراکسید………………………………………………………………… 34

3-3-5- اندازه­گیری تیوباربیتوریک­اسید……………………………………………………… 35

3-3-6- اندازه­گیری مواد ازته فرار……………………………………………………….. 35

3-3-7- شمارش باکتری­های سرماگرا …………………………………………………… 35

یک مطلب دیگر :

3-3-8- شمارش سودوموناس­ها…………………………………………………………. 35

3-3-9- رنگ­سنجی………………………………………………………………………… 35

3-3-10- تجزیه و تحلیل آماری……………………………………………………….. 36

فصل چهارم: نتایج

4-1- پارامترهای شیمیایی…………………………………………………………….. 38

4-1-1- آنالیز تقریبی (چربی، پروتئین و خاکستر)…………………………………. 38

4-1-2- پراکسید………………………………………………………………………….. 39

4-1-3- تیوباربیتوریک­اسید……………………………………………………………… 40

4-1-4- مواد ازته فرار……………………………………………………………………. 41

4-2- شاخص­های میکروبی……………………………………………………………….. 42

4-2-1- باکتری­های سرماگرا……………………………………………………………… 42

4-2-2- باکتری­های سودوموناس­……………………………………………………….. 43

4-3- رنگ­سنجی……………………………………………………………………….. 44

فصل پنجم: بحث و نتیجه گیری

5-1- پارامترهای شیمیایی……………………………………………………………. 46

5-1-1- آنالیز تقریبی (چربی، پروتئین و خاکستر)…………………………………… 46

5-1-2- پراکسید…………………………………………………………………….. 46

5-1-3- تیوباربیتوریک­اسید…………………………………………………………….. 47

5-1-4- بازهای ازته فرار………………………………………………………………… 48

5-2- شاخص­های میکروبی (باکتری­های سرماگرا و باکتری­های سودوموناس)………… 49

5-3- آنالیز رنگ……………………………………………………………………….. 51

نیجه‌گیری نهایی……………………………………………………………………… 52

پیشنهادات…………………………………………………………………………….. 52

1-7 . واژه ها و اصطلاحات مهم و کاربردی………………………………………………………………………………………….8

1-7-1.هنجار……………………………………………………………………………………………………………………………….8

1-7-2.تعریف جامعه………………………………………………………………………………………………………………………9

1-7-3.فرهنگ…………………………………………………………………………………………………………………………….10

1-7-4.هنجارهای اجتماعی……………………………………………………………………………………………………………12

1-7-5.هنجارهای دینی………………………………………………………………………………………………………………….13

1-7-6.مفهوم هنجار از دیدگاه نهج البلاغه………………………………………………………………………………………..13

1-7-6-1.سنت……………………………………………………………………………………………………………………………13

1-7-6-2.آداب…………………………………………………………………………………………………………………………..16

1-7-6-3.عرف……………………………………………………………………………………………………………………………16

1-7-6-4.خیر……………………………………………………………………………………………………………………………..17

1-7-7. نابهنجاری، کجرو و کجروی……………………………………………………………………………………………….17

1-7-8.مفهوم هنجارگریزی از دیدگاه قرآن وامیرالمؤمنین علیه السلام…………………………………………………..19

فصل دوم:رابطه ی جامعه، فرهنگ وهنجارها

2-1.ضرورت زندگی اجتماعی………………………………………………………………………………………………………..22

2-2.فرهنگ زیر بنای جامعه……………………………………………………………………………………………………………25

2-3.تأثیر عوامل فرهنگی بر دگرگونی اجتماعی…………………………………………………………………………………27

2-4.دین عامل تغییرات فرهنگی اجتماعی………………………………………………………………………………………….28

2-5.ارتباط هنجار با فرهنگ……………………………………………………………………………………………………………29

2-6.غنی سازی فرهنگ وجامعه……………………………………………………………………………………………………..31

2-6-1.تشکیل حکومت دینی…………………………………………………………………………………………………………31

2-6-1-1. اعتقادات………………………………………………………………………………………………………………………33

2-6-1-2.رفتار به عدالت……………………………………………………………………………………………………………….34

2-6-1-2-1.درک زمان و نیازهای متغیر انسان………………………………………………………………………………….35

2-6-1-2-2. شناخت انسان…………………………………………………………………………………………………………..36

2-6-1-2-3 .اجرای عدالت زمینه ساز ارتباط انسان با خدا……………………………………………………………………38

2-6-1-3. ایجادامنیت …………………………………………………………………………………………………………………..38

2-6-1-3-1.رابطه ی امنیت و عدالت اجتماعی………………………………………………………………………………….40

2-6-2.معیار و سنجش هنجارها………………………………………………………………………………………………………41

2-6-3.شناخت منشأ هنجارها…………………………………………………………………………………………………………41

2-6-3-1. رابطه بین ارزشها و هنجارها……………………………………………………………………………………………..42

2-6-3-2.جایگاه ارزشها……………………………………………………………………………………………………………….42

الف)ارزشهای فطری……………………………………………………………………………………………………………………..43

ب) ارزشهای غیرفطری و اجتماعی…………………………………………………………………………………………………..44

2-6-4.شیوه های شناخت هنجارهای مطلوب اجتماعی و ارزیابی آنها…………………………………………………….44

2-6-4-1.عقل سلیم……………………………………………………………………………………………………………………..45

2-6-4-1-1.به حکم عقل، ترجیح حکم الهی بر حکم جاهلیت…………………………………………………………….45

٢-6-4-2.تجربه و عبرت پذیری……………………………………………………………………………………………………..46

2-6-4-3.الگوهای صحیح دینی……………………………………………………………………………………………………..46

2-6-4 -4.مطابق با فطرتِ حیات بخش…………………………………………………………………………………………….48

2-6-5.معیار گزینش برای متصدیان فرهنگ وهنجار آفرینان………………………………………………………………..53

2-6-6.پیامد و آثار هنجارگریزی……………………………………………………………………………………………………55

2-6-6-1.باز شدن راه گناه و فساد در جامعه………………………………………………………………………………………56

2-6-2-2.بی محتوا شدن دین و رشد و تربیت ناکارآمد……………………………………………………………………….58

2-6-2-3.سلب اعتماد عمومی………………………………………………………………………………………………………..59

2-6-2-4.کاهش انسجام اجتماعی و گسیخته شدن قواعد و رسوم اجتماعی……………………………………………60

2-6-2-5.پدید آمدن فتنه………………………………………………………………………………………………………………61

2-6-2-6.تحریف و تخریب فرهنگ……………………………………………………………………………………………….63

2-6-2-7.عذاب الهی وهلاکت جامعه……………………………………………………………………………………………..64

نتیجه…………………………………………………………………………………………………………………………………………..65

فصل سوم:ریشه ها وعوامل هنجارگریزی

3-1.محرومیت از سلامت جسم وجان.……………………………………………………………………………………………..67

3-1-1.تفاوتهای فردی وتأثیر متقابل جسم وروح……………………………………………………………………………….68

3-1-1-1. تفاوتهای جسمانی وارتباط آن باوراثت………………………………………………………………………………69

3-1-1-2.بیماریهای جسمی و روحی………………………………………………………………………………………………71

3-1-1-2-1.غذاهای  غیرطیب……………………………………………………………………………………………………….72

3-1-1-2-2. برآورده نشدن نیازهای روانی  واختلالات شخصیتی…………………………………………………………73

الف) نبود احترام و توجه کافی…………………………………………………………………………………………………………74

ب) تمسخر گرفتن افراد…………………………………………………………………………………………………………………74

ج) نسبتهای ناروا دادن……………………………………………………………………………………………………………………75

یک مطلب دیگر :

د)عدم توجه به  تفاوتهای زیستی و روانی زن ومرد……………………………………………………………………………….76

3-1-1-3.به ظهور رسیدن استعداد های منفی…………………………………………………………………………………….77

3-1-1-3-1.رذائل اخلاقی و خصلت های ناپسند………………………………………………………………………………78

الف) هواپرستی…………………………………………………………………………………………………………………………….78

ب) عجب و خودپسندی…………………………………………………………………………………………………………………79

ج) لجاجت…………………………………………………………………………………………………………………………………..80

د)حسد……………………………………………………………………………………………………………………………………….81

ه)دروغگویی………………………………………………………………………………………………………………………………..82

و) خشم و غضب…………………………………………………………………………………………………………………………..82

ز)حرص و طمع……………………………………………………………………………………………………………………………82

3-2.محرومیت از سلامت خرد وبصیرت.………………………………………………………………………………………….83

3-2-1.عدم تفکرصحیح……………………………………………………………………………………………………………….84

3-2-2.  شتابزدگی……………………………………………………………………………………………………………………….85

3-2-3. اکتفا به شنیده ها………………………………………………………………………………………………………………..85

3-2-4.معیار قرار دادن خویش……………………………………………………………………………………………………….86

3-2-5.عادت به خرافه گرایی و عقاید بی اساس…………………………………………………………………………………87

3-2-6.شک وگمان……………………………………………………………………………………………………………………..87

3-2-7.حب وبغض………………………………………………………………………………………………………………………88

3-2-8 . دلیل تراشی و نپذیرفتن واقعیات…………………………………………………………………………………………..88

3-2-9.عدم شناخت کافی از دین…………………………………………………………………………………………………….89

3-2-9-1.رابطه میان عقل ودین………………………………………………………………………………………………………89

3-2-9-2.اختلاف وبرداشتهای ناصحیح از دین………………………………………………………………………………….90

3-2-9-2-1.نبود معرفت توحیدی………………………………………………………………………………………………….91

3-2-9-2-2.گمراهی و لغزش خواص……………………………………………………………………………………………93

3-2-9-2-3. برداشت اشتباه عموم مردم ازمتدینین……………………………………………………………………………..94

3-2-10.عدم شناخت کافی از دنیا…………………………………………………………………………………………………..95

3-2-10-1.دنیا صحنه ی تضاد………………………………………………………………………………………………………..97

3-2-10-2 تشابه امور دنیوی………………………………………………………………………………………………………….97

3-2-10-3 .دنیا میدان امتحان و آزمایش…………………………………………………………………………………………..98

3-2-10-4.دنیا میدان گول زدن و گول خوردن………………………………………………………………………………….99

3-3 . اجتماع آلوده و بی بهره از مناسبات حکیمانه.……………………………………………………………………………...99

3-3-1.رفتارهای تضاد آمیز در جامعه…………………………………………………………………………………………….101

3-3-1-1.تضاد خواسته های  مردم ورهبری…………………………………………………………………………………….102

3-3-1-2.تضاد در رفتارها در قالب های مختلف نفاق………………………………………………………………………..103

3-3-2. بی تفاوتی………………………………………………………………………………………………………………………104

3-3-2-1.عوامل بی تفاوتی………………………………………………………………………………………………………….105

الف) بی برنامگی و اندازه نداشتن……………………………………………………………………………………………………105

ب) یأس و ناامیدی از اصلاح…………………………………………………………………………………………………………105

ج)عادت پذیری و خو گرفتن به رفتارها…………………………………………………………………………………………..106

……………………………………………………………………………………………………………………………….107 د ) بی دینی

ه ) بی حیایی و بی شرمی……………………………………………………………………………………………………………….108

و)سستی و مسامحه در امر به معروف ونهی از منكر……………………………………………………………………………108

ز)ذلت پذیری…………………………………………………………………………………………………………………………….109

ح) نبود نظام پاداش وجزا و تساوی نیکوکار و بدکار ………………………………………………………………………….109

3-3-3.روش حکومتداری……………………………………………………………………………………………………………110

3-3-3-1. دلایل ناپایداری حکومت ها ………………………………………………………………………………………….111

3-3-3-1-1.عدم مشروعیت………………………………………………………………………………………………………..111

3-3-3-1-2.عدم مقبولیت…………………………………………………………………………………………………………..112

3-3-3-1-3. ظلم وتجاوز به حقوق مادی ومعنوی انسانها………………………………………………………………….113

الف) قوانین ناعادلانه……………………………………………………………………………………………………………………114

ب) نبود جایگاه اجتماعی مناسب برای انسانهای باکفایت……………………………………………………………………115

ج) گسترش فقر و اختلاف طبقاتی…………………………………………………………………………………………………116

3-4 . فشار و جبر حوادث وپیروی اکثریت از شیوه ی رفتارهای اجتماعی.……………………………………………..120

3-4-1.تأثیرات رسانه بر رفتارهای اجتماعی…………………………………………………………………………………….121

3-4-2. بهره گیری رهبر جامعه از روشهای زورمدارانه و اجبار…………………………………………………………….121

3-4-2-1. زور واجبار روشی برای کسب قدرت……………………………………………………………………………..122

3-4-3.همشکلی با اکثریت برای کسب رضایت عموم جامعه …………………………………………………………….126

3-4-3-1.انتخاب نادرست الگوها…………………………………………………………………………………………………127

3-4-3-2.عدم رعایت حد و مرزها………………………………………………………………………………………………..128

یک مطلب دیگر :

محمدبن اسماعیل(ع)، عبدالله بن محمّد ………………………………………………………………………………………………… 54

احمدبن عبدالله ……………………………………………………………………………………………………………………………………. 55

حسین بن احمد ……………………………………………………………………………………………………………………………………. 56

ذکر جلوی مستفر پسر ظاهر …………………………………………………………………………………………………………………. 59

ابوعلی منصور، ابوالقاسم عیسی، ابو محمّد عبدالله بن یوسف …………………………………………………………………… 61

جدول خلفای فاطمی …………………………………………………………………………………………………………………………….. 62

فصل چهارم دعوت اسماعیلیّه و داعیان آن

دعوت ………………………………………………………………………………………………………………………………………………….. 64

سیر تاریخی دعوت اسماعیلی ………………………………………………………………………………………………………………. 74

فصل پنجم عقاید اسماعیلیّه

اسماعیلیّه ……………………………………………………………………………………………………………………………………………. 86

باطنی گری ………………………………………………………………………………………………………………………………………….. 89

امامت و نبّوت ……………………………………………………………………………………………………………………………………….. 92

وراثت در نبّوت ناطقان ………………………………………………………………………………………………………………………….. 95

رابطه عقل و امامت ……………………………………………………………………………………………………………………………….. 96

نتیجه گیری …………………………………………………………………………………………………………………………………………. 99

فهرست منابع و مآخذ …………………………………………………………………………………………………………………………… 100

چکیده

اسماعیلیّه به عنوان یکی از شاخه های عمده ی شیعه، تاریخ طولانی و پرحادثه ای داشته است که به صدر اسلام برمی گردد. در ابتدای اسلام و پس از ایّام خلفای راشدین در میان مسلمانان جماعتی پیدا شدند که دلهایشان با دین اسلام انس و الفتی نداشت. این گروه برای گمراهی مسلمانان در میان مردم این افکار و سخنان را انداختند که برای ظاهر شریعت، باطنی وجود دارد که اکثر مردم از درک آن عاجز و ناتوانند. ایشان پس از امام جعفر صادق (ع) امامت را حقّ اسماعیل و پسرش محمّد می دانند، به همین خاطر هم به اسماعیلیّه معروف شدند.

اسماعیلیّه که پس از اثنی عشریه بیشترین تعداد پیروان را در میان شیعیان جهان دارند در طول تاریخ دوازده قرنی خود به شاخه های متعّدد تقسیم شده و اغلب به صورت مخفیانه و جماعت های پراکنده با زبان های مختلف و نژادهای متفاوت خود در دنیای اسلام زیسته اند. به طوری که بسیاری از داعیان و علمای آنان در زمرۀ متفکّران اسلامی قرار داشته اند. و عقاید و آرای جالب و منحصر به فردی دارند، که در نوع خود خواندنی و قابل تأمّل است.

نگارنده این رساله را در پنج فصل تهیّه و تدوین کرده است: فصل اوّل کلیّات، فصل دوّم با عنوان اسماعیلیّه کیستند؟؛ فصل سوّم ائمه اسماعیلیّه؛ فصل چهارم دعوت وداعیان اسماعیلی و بالاخره فصل پنجم تحت عنوان عقاید اسماعیلیّه می باشد.

فصل اوّل

کلیّات

مقدّمه

آنچه در پی می آید حاصل پژوهشی است در زمینه ی فرقه ی اسماعیلیّه، فرقه ای که امامت را پس از امام جعفر صادق (علیه السّلام) حق اسماعیل، فرزند وی، و به تبع آن حق محمّد بن اسماعیل می دانستند. و در مورد اینکه اسماعیل در زمان امام جعفر صادق (ع) وفات یافته بود و یا به علّت شراب خوردن او، امام صادق (ع) وی را از امامت کنار گذاشتند، نظرات متفاوتی وجود دارد.

«شهرستانی، مؤلف متأخری که با اصول عقاید اسماعیلیّه به خوبی آشنا بوده، این گروه را اسماعیلیّه واقفه نامیده است که اسماعیل بن جعفر را به عنوان آخرین امام و مهدی خود پذیرفته اند (1/35/149) این گروه معتقد بودند که امام صادق (ع) صرفاً برای حفظ جان اسماعیل از دست عمال عبّاسی مرگ فرزندش را اعلام کرده است.» (دایره المعارف بزرگ اسلامی، ج 6: 681) و در برخی منابع مانند تاریخ جهانگشای جوینی و جامع التّواریخ علّت برکناری اسماعیل بن جعفر صادق (ع) را شراب خواری وی نوشته اند.

این فرقه نیز همانند فرق و جریان های دیگر دوستان و دشمنانی داشته است که هر یک از گروهین در مخالفت و موافقت خود کتاب ها و رسالاتی تألیف کرده اند؛ از جملۀ

یک مطلب دیگر :

مدیریت : عملکرد شرکت از دیدگاه بازار مشتری – مجله علمی خبری رهاجو

 این مخالفان سرسخت به قول میرخواند، در روضه^: الصفا، می توان به عطا ملک جوینی اشاره کرد که اثر وی عمده منبع تحقیق و پژوهش ما را شامل       می شود.

بخش بزرگ کتاب تاریخ جهان گشا مربوط به تاریخ چنگیز و پسران و نوادگان اوست که از تاریخ 650 شروع و به تاریخ 658 خاتمه یافته است.

عطا ملک در جلد اول کتاب به زندگی چنگیز و فتوحات او و سلطنت اوکتای قاآن و نیز سلطنت گیوک خان پسر اوکتای پرداخته است و در جلد دوّم از حکومت خوارزمشاهیان و ملوک قراختای و گور خانیّه و سرگذشت حکام و شحنگان مغول صحبت کرده است و در جلد سوم تاریخ خویش به حکومت منکو قاآن و حرکت هلاکو به سوی ایران و از پای در آوردن اسماعیلیّه و ملوک اسماعیلیّه الموت و مذهب  اسماعیلی       می پردازد. رساله ی ما در واقع مربوط به همین جلد سوّم جهانگشای جوینی است. وی قسمت بیشتری از جلد سوّم جهانگشا را که تقریباً 170 صفحه است به بیان حرکت هلاکو جهت فتح قلاع اسماعیلیّه، فتح نامه الموت مذاهب باطنیان و اسماعیلیّان، خلفای فاطمی مصر، ذکر حسن صبّاح و ملوک اسماعیلیّه الموت اختصاص داده است و همه جا از این فرقه ها به لحنی انتقاد آمیز سخن گفته و احیاناً نسبت های ناروا به آنان داده است. البته عطا ملک در این کار اهدافی را سراغ داشته که یکی به سبب هواداری از هلاکو و دیگر تفکّرات دینی خود اوست که از اهل سنّت و شاخص مذهب بود.

«فنّ تاریخ در عهد مغول رواجی تمام گرفت و ترقّی عظیم نمود و کتب نفیسه از بهترین تاریخچه که تاکنون به زبان پارسی نوشته شده است در آن تألیف شده از قبیل … تاریخ جهانگشای از علاءالدّین عطا ملک جوینی که در حدود سنه ی 658 تألیف شده و تاریخ کبیر النظیر موسوم به جامع التّواریخ از رشیدالدّین فضل الله … که در حدود 710 تألیف شده و کتاب تجزیّهُ المصار … معروف به تاریخ وصّاف از عبداله بن فضل الله شیرازی که در حدود سنه ی 728 تألیف شده و تاریخ گزیده و روضّه اولی الألباب فی تَوَاریخ الأکابر و الأنساب معروف به تاریخ بناکتی لأبی سلمیان داود بن ابی الفضل محمّد البناکتی که سنۀ 717 تألیف شده، و نظام التّواریخ که تاریخ مختصری است در طبقات مختلفۀ سلاطین ایران لقاضی القضاه ناصرالدّین ابی سعید عبدالله بن عمربن علّی البیضاوی صاحب تفسیر معروف( تفسیر بیضاوی) و در سنۀ 674 تألیف شده، و کتاب مجمع الأنساب لمحمّدبن علیّ بن محمّدبن حسین بن ابی بکر الشّبانکاره ای که در سلطنت ابوسعید در سنۀ 733 تألیف شده است و غیرها و غیرها.

شکّ نیست مهمّترین این کتب علی الأطلاق سه کتاب اوّل یعنی جهانگشای جوینی و جامع التّواریخ و وصّاف است و تاریخ جهانگشای بر همه ی اینها زماناً ( و شاید رتباً) سمت تقدّم دارد و برای اطلاع از تاریخ مغول بخصوص شعبه ی از مغول که در ایران سلطنت نمودند از قلم مؤلّفین معاصر ایشان اجماعاً بهتر و معتبرتر از این سه کتاب تألیف نشده است. اما جهانگشای مؤلّف آن علاءالدّین عطاملک جوینی به واسطه ی مقامی عالی و منصبی رفیع که در دولت داشته است( قریب 15 سال دبیر مخصوص امیر ارغون آقا حاکم کلّ بلاد ایران گرجستان و آسیای صغیر و غیرها از جانب مغول بود و پس از ورود هولاکو به ایران از خواصّ دبیران هولاکو گردید و پس از آن از جانب هولاکو و پسرانش اَبَقا و تکودار معروف به احمد قریب بیست و چهار سال حاکم بغداد و کلّیّۀ عراق عرب بود) و در این مدت جمیع حلّ و عقد امور ممالک در ید تصرّف او بود و جامع التّواریخ را به حکم غازان خان شروع در تألیف نمود و به فرمان اولجایتو باتمام رسانید و جمیع معلومات و اطّلاعاتی که در این کتاب نفیس درج کرده است یا از مشاهدات و محسوسات خود اوست که در مدت طویل ملازمت پادشاهان مغول فراهم آورده یا مسموعات و منقولاتی است که از افواه علما و حکما و منجّمین و مورّخین و اهل ادیان و ملل از هر قوم و ملّت از مغول و اویغور و چینی و تبّتی و هندی و ترک و عرب و یهود و نصاری و غیرهم که در دربار پادشاهان مغول مجتمع بودند شفاهاً تلّقی می نموده و یا آنکه از کتب خود ایشان مستقیماً بتوسّط علمای ایشان نقل و ترجمه کرده است اما تاریخ وصّاف مؤلّف آن فضل الله شیرازی معاصر رشیدالدّین فضل الله صاحب جامع التّواریخ و پسرش خواجه غیاث الدِّین محمّد وزیر و از خواصّ بستگان ایشان بوده است و در دولت مغول در دیوان استیفا مستخدم بوده و وی نیز در غالب وقایع مهمّه که در کتاب نفیس خود مندرج ساخته یا خود بنفسه حاضر و مشاهده بوده یا بلاواسطه از رجال و عظمای دولت مغول استماع نموده است. از میان این کتب ثلاثه فقط کتابی که تاکنون بَطبع رسیده و در محل دسترس عموم می باشد تاریخ وصّاف است که در سنۀ 1269 در بمبئی طبع حجری بسیار نفیسی از آن نموده اند، خوشبختانه در این سنوات اخیر اوقاف خیریّه گیپ طبع و احیای این دو کتاب مستطاب را بعهده همّت خود گرفت و بر ادبای فارسی زبان و مستشرقین فرنگستان منّتی بی اندازه نهاد.

(به تلخیص محمد قزوینی- مقدمه ج 1، صفحات 9 الی 12)

وی اسماعیلیّه را زنادیق و مجوس می نامد. این در حالی است که ایشان خود را از شیعیان می دانند :  [حسن صباح]  « ای برادران شما اطلاع دارید که شیعیان ما را از خود نمی دانند ولی ما آنها را از خویش جدا نمی دانیم، بین ما و آنها یک وجه مشترک وجود دارد و آن این است که هر دو در انتظار مهدی موعود هستیم و عقیده داریم که بعد از این مهدی موعود ظهور خواهد کرد. دنیای ما جهانی خواهد شد که در آن عدالت حکم فرمایی خواهد نمود. ولی ما معتقدیم که باید قومیّت ایرانیان را احیاء کرد. (جوینی، پل آمیز، 1380: 57 )

2-2-3- یزد، کرمان، خراسان……………………………………………………………………….. 16

2-3- وضعیت سیاسی- اجتماعی و فرهنگی زرتشتیان ایران…………………………….. 17

2-3-1- زرتشتیان و حکومت های ایران پس از اسلام ……………………………………… 17

2-3-1-1- آل بویه و زرتشتیان…………………………………………………………………….. 18

2-3-1-2- غزنویان و زرتشتیان……………………………………………………………………. 19

2-3-1-3- سلجوقیان و زرتشتیان………………………………………………………………… 20

2-3-1-4- وضعیت اجتماعی زرتشتیان تا استقرار مغولان در ایران…………………… 20

2-3-2- رابطه مسلمانان ایران با زرتشتیان…………………………………………………….. 21

2-3-2-1- آزادی های فردی زرتشتیان ایران…………………………………………………. 21

2-3-2-2- آزادی های مذهبی زرتشتیان……………………………………………………….. 22

2-3-2-3- واکنش و عکس العمل زرتشتیان ایران در مقابل مسلمانان………………… 23

2-3-3- اماکن مذهبی زرتشتیان…………………………………………………………………… 25

2-3-3-1- شهرهایی که اماکن مذهبی فعال داشته اند…………………………………….. 25

2-3-3-2- دلایل دوام و پایداری اماکن مذهبی زرتشتیان………………………………… 26

2-3-3-3- دلایل زوال و تعطیلی اماکن مذهبی زرتشتیان………………………………… 25

2-3-4- اوضاع فرهنگی زرتشتیان ایران………………………………………………………… 27

2-3-4-1- خدمات فرهنگی زرتشتیان………………………………………………………….. 28

2-3-4-2- شخصیت های فرهنگی زرتشتیان…………………………………………………. 29

2-3-5- مهاجرت زرتشتیان………………………………………………………………………….. 30

2-3-5-1- نظریه های مختلف درباره مهاجرت زرتشتیان…………………………………. 30

2-3-5-2- دوره های مختلف و انگیزه های مهاجرت زرتشتیان…………………………. 32

فصل سوم: مسیحیان

3- مسیحیان……………………………………………………………………………………………….. 34

3-1- پیشینه مسیحیت در ایران…………………………………………………………………… 35

3-1-1- نظریه هایی پیرامون سابقه ظهور و حضور مسیحیت در ایران………………… 35

3-1-2- وضعیت مسیحیان در ایران بعد از دوره ساسانی…………………………………… 36

3-2- جغرافیای مسیحیان ایران……………………………………………………………………. 38

3-2-1- فارس و خوزستان……………………………………………………………………………. 38

3-2-2- سیستان و کرمان……………………………………………………………………………. 39

3-2-3- خراسان…………………………………………………………………………………………. 39

3-3- مسیحیان و حکومت های ایران پس از اسلام…………………………………………… 40

3-3-1- رابطه حکومت ها با مسیحیان……………………………………………………………. 40

3-3-1-1- آل بویه و مسیحیان…………………………………………………………………….. 42

3-3-1-2- غزنویان و مسیحیان……………………………………………………………………. 43

3-3-1-3- سلجوقیان و مسیحیان………………………………………………………………… 43

3-3-1-4- وضعیت اجتماعی مسیحیان تا استقرار مغولان در ایران…………………… 46

3-3-2- رابطه مسلمانان با مسیحیان……………………………………………………………… 50

3-3-2-1- آزادی های مذهبی مسیحیان……………………………………………………….. 50

3-3-2-2- آزادی های فردی و اجتماعی مسیحیان………………………………………….. 50

یک مطلب دیگر :

3-3-3- اوضاع فرهنگی مسیحیان ایران………………………………………………………… 52

3-3-3-1- خدمات فرهنگی مسیحیان…………………………………………………………… 52

3-3-3-2- شخصیت های فرهنگی مسیحیان…………………………………………………. 53

3-3-3-3- اقدامات فرهنگی مسیحیان………………………………………………………….. 54

3-3-4- اماکن مذهبی مسیحیان…………………………………………………………………… 54

3-3-5- دلایل مهاجرت مسیحیان…………………………………………………………………. 57

3-3-5-1- حاکمیت ترکان……………………………………………………………………………. 57

3-3-5-2- حمله مغول…………………………………………………………………………………. 57

3-3-5-3- زبان و فرهنگ…………………………………………………………………………….. 58

فصل چهارم: یهودیان

4- یهودیان…………………………………………………………………………………………………. 60

4-1- پیشینه یهودیان ایران…………………………………………………………………………. 61

4-1-1- سابقه، اصالت، و خاستگاه یهودیان ایران…………………………………………….. 61

4-2- جغرافیای یهودیان ایران………………………………………………………………………. 62

4-2-1- مراکز یهودی نشین ایران………………………………………………………………… 62

4-2-2- جمعیت یهودیان ایران…………………………………………………………………….. 65

4-3- وضعیت سیاسی، اجتماعی، فرهنگی یهودیان ایران………………………………….. 66

4-3-1- یهودیان و حکومت های ایران پس از اسلام………………………………………… 66

4-3-1-1- غزنویان و یهودیان………………………………………………………………………. 67

4-3-1-2- آل بویه و یهودیان……………………………………………………………………….. 68

4-3-1-3- سلجوقیان و یهودیان…………………………………………………………………… 69

4-3-1-4- وضعیت اجتماعی یهودیان تا استقرار مغولان در ایران……………………… 70

4-3-2- رابطه مسلمانان با یهودیان………………………………………………………………… 71

4-3-2-1- آزادی های فردی یهودیان……………………………………………………………. 71

4-3-2-2- آزادی های اقتصادی یهودیان……………………………………………………….. 72

4-3-2-3- آزادی های مذهبی یهودیان………………………………………………………….. 74

4-3-2-4- نگرش عمومی مسلمانان نسبت به یهودیان ……………………………………. 75

4-3-3- اوضاع فرهنگی یهودیان ایران………………………………………………………….. 78

4-3-3-1- خدمات فرهنگی یهودیان…………………………………………………………….. 78

4-3-3-2- شخصیت های فرهنگی یهودیان……………………………………………………. 79

4-3-4- مهاجرت یهودیان از ایران………………………………………………………………… 80

4-3-4- 1 –  دلایل مهاجرت یهودیان…………………………………………………………….. 8

فصل پنجم: مقایسه و جمع بندی از وضعیت اقلیت های دینی

5- مقایسه و جمع بندی از وضعیت اقلیت های دینی…………………………………………. 81

5-1- وضعیت عمومی اقلّیت های دینی ایران از سده چهارم تا هفتم هجری………… 82

5-2- نتیجه گیری………………………………………………………………………………………… 88

5-3- منابع………………………………………………………………………………………………….. 90

1-1-مقدمه

حضرت محمد(ص) با استناد به آیه «لا اِکراهَ فِی الدّینِ قَد تَبَیَّنَ الرُّشدُ مِنَ الغَیِّ»(قرآن کریم،سوره بقره،آیه 156)

هیچ گاه عقیده خود را به کسی تحمیل نکرد و برای مخالفان و معاندان از تمام مذاهب زرتشتی، یهودی و مسیحی تا زمانی که خطری و تهدیدی برای اسلام نبودند، احترام قائل بودند، و حقوق آن ها را برابر دستورات شرع استیفا می نمودند.

2-2-3- تحولات اجتماعی.. 23

2-3-تحولات آموزشی،فرهنگی و اجتماعی در دوره ی ناصری.. 25

2-3-1-تحولات آموزشی.. 25

2-3-2- تحولات فرهنگی.. 27

2-3-3-تحولات اجتماعی.. 30

2-4-تحولات آموزشی ، فرهنگی و اجتماعی در دوره ی مظفری 32

2-4-1-تحولات آموزشی.. 33

2-4-2-تحولات فرهنگی.. 34

2-4-3-تحولات اجتماعی.. 35

2-5-آموزش و تعلیم و تربیت دختران.. 37

فصل سوم: عوامل موثر بر تحول نظام آموزشی در ایران

3-1- آشنایی با فرهنگ و تمدن و نهادهای آموزشی اروپاییان.. 46

3-1-1- عبداللطیف شوشتری.. 47

3-1-2- آقا احمد بهبهانی (کرمانشاهی ) 48

3-1-3- ابوالحسن خان شیرازی (1190-1262ق) 49

3-1-4-میرزا صالح شیرازی.. 49

3-1-5-میرزا مصطفی افشار 52

3-1-6- عبدالفتاح گرمرودی.. 54

3-2- فعالیت میسیونرهای مذهبی و گسترش مدارس جدید. 55

3-2-1- هیئت مبلغان آمریکایی.. 55

عنوان                             صفحه

 3-2-2- میسیونرهای لازاریست… 57

3-2-2-1- دوره ی محمد شاه (1264-1250ق) 58

3-2-2-2- دوره ی ناصرالدین شاه (1313-1264ق) 60

3-2-2-3- دوره ی بعد از ناصرالدین شاه تا جنگ جهانی اول (1333-1313ق) 61

3-2-3- آلیانس فرانسه. 63

3-2-4- آلیانس جهانی یهود. 64

3-2-5- انجمن میسیونری کلیسای انگلستان.. 66

3-3 روزنامه ها 67

3-3-1-روزنامه ی اختر. 67

3-3-2-روزنامه ی تربیت… 69

3-3-3-روزنامه ی ثریا 70

3-3-4-روزنامه ی مجلس…. 72

3-3-5-روزنامه ی تمدن.. 73

3-3-6-روزنامه ی حبلالمتین.. 75

3-3-7-روزنامه ی شمس…. 76

3-3-8-روزنامه ی ایران نو. 77

3-4- حامیان آغازین تحصیلات جدید دختران.. 79

3-4-1- میرزا حسین خان سپهسالار(1260-1207ق) 79

3-4-2- میرزا فتحعلی آخوندزاده( 1295-1227ق) 80

3-4-3- میرزا ملکم خان (1326-1249ق) 83

3-4-4- حاج میرزا حسن رشدیه(1363-1267ق) 84

3-4-5-میرزا آقا خان کرمانی: (1314-1270ق) 86

3-4-6- حاج میزرا یحیی دولت آبادی (1359-1279 ق) 87

عنوان                     صفحه

 فصل چهارم: انقلاب مشروطه و پیدایش مدارس جدید دخترانه

4-1- تأثیرات انقلاب مشروطه درشیوه دانش اندوزی دختران.. 90

4-1-1-مقایسه ی شیوه ی دانش اندوزی دختران در قبل از مشروطه و بعد از مشروطه. 95

4-2- کوشش های اولیه برای ایجاد مدارس دخترانه به سبک جدید. 95

4-3- نقش احزاب و جریان های سیاسی درتوسعه و تضییق مدارس دخترانه. 99

4-3-1- حزب دموکرات ایران (عامیون) 100

4-3-2- حزب اجتماعیون اعتدالیون.. 100

4-3-3- حزب جمعیت ترقی خواهان ایران.. 101

4-3-4- حزب ترقی و تمدن تام. 101

4-3-5- حزب سوسیال دموکراسی ایران.. 102

4-3-6- حزب اصلاحیون عامیون.. 102

4-3-7- حزب جمعیت ایران جوان.. 103

4-4- دولت و مدارس جدید. 103

4-5- پراکنش جغرافیایی مدارس دخترانه. 109

4-5-1-مدارس دخترانه ی تبریز. 109

4-5-2-مدارس دخترانه ی مراغه وتوابع.. 112

4-5-3-مدارس دخترانه ی ارومیه. 113

4-5-4-مدارس دخترانه ی خوی.. 114

4-5-5-مدارس دخترانه ی اردبیل.. 114

4-5-6-مدارس دخترانه ی میانه. 114

4-5-7- مدارس دخترانه ی رشت و توابع.. 115

4-5-8- مدارس دخترانه ی اصفهان.. 117

4-5-9- مدارس دخترانه ی یزد. 119

عنوان                           صفحه

 4-5-10-مدارس دخترانه ی مشهد. 121

4-5-11-مدارس دخترانه ی بیرجندو توابع.. 122

4-5-12-مدرسه دخترانه ی شاهرود. 123

4-5-13-مدرسه دخترانه ی ساری.. 123

4-5-14-مدارس دخترانه ی بابل.. 123

4-5-15-مدارس دخترانه ی اراک… 123

4-5-16-مدرسه ی دخترانه ی قم.. 124

4-5-17-مدارس دخترانهی قزوین.. 124

4-5-18-مدارس دخترانه ی همدان و توابع.. 125

4-5-19-مدارس دخترانه ی زنجان.. 126

4-5-20- مدارس دخترانه ی کرمانشاه 126

4-5-21-مدارس دخترانه ی کردستان (سنندج) 127

4-5-22-مدارس دخترانه ی فارس و بوشهر. 128

4-5-24-مدارس دخترانه ی کرمان.. 132

4-6- تأثیرات سیاسی – اجتماعی و فرهنگی مدارس دخترانه در امور جامعه. 134

4-6-1-تأثیرات سیاسی.. 136

یک مطلب دیگر :

4-6-1-1-تشکل ها و انجمن های زنان.. 136

4-6-1-2- حق رأی زنان.. 139

4-6-1-3-مبارزه با التیماتوم روسیه. 140

4-6-1-4-تحریم کالاهای خارجی.. 142

4-6-2-تأثیرات اجتماعی.. 143

4-6-2-1-وارد شدن زنان به عرصه کار 143

4-6-2-2- شرکت زنان در تاسیس بانک…. 144

عنوان                     صفحه

 4-6-2-3-بهداشت… 145

4-6-3-تأثیرات فرهنگی.. 147

4-6-3-1-ورود زنان به صحنه ی تئاتر. 147

4-6-3-2-ورود زنان به عرصه ی روزنامه نگاری.. 148

4-6-3-3-زنان هنرمند. 152

نتیجه. 153

منابع و مآخذ.. 157

کلیات

 جامعه ایران در عصر قاجار وارد مرحله­ی جدیدی از تغییر و تحول ساختار سیاسی – اجتماعی گردید که با دوران قبل از آن تفاوت چشمگیری داشت. از جمله در زمینه­ حضور زنان در عرصه­ی اجتماعی و سیاسی و فرهنگی، این تحول قابل ذکر است. تا قبل از انقلاب مشروطه اصولا مراکز یا سازمانی که از سوی دولت یا افراد در خصوص آموزش و تعلیم و تربیت دختران ایجاد شده باشند، وجود نداشت. مراکز آموزشی در چهارچوب مکتب­خانه­ها و تدریس خصوصی در منازل محدود می­شد و محتوای آموزشی آن­ها نیز دگرگون نشده بود، اما در اواسط این دوره به خصوص در آستانه­ی انقلاب مشروطه اولین سنگ بنای آموزش به سبک جدید گذاشته شد. در جامعه­ی بسته و مردسالار ایران دوره­ی قاجار اگرچه آموزش فقط سهم مردان بوده است، اما زنان با توجه به فرصت­های محدودی که در این زمان برای آن­ها فراهم شده بود با اقدامات مناسب و با حضور مستقیم و غیر مستقیم در زمینه­ احقاق حقوق خود تلاش­هایی را آغاز کردند. در این دوره زنان ایرانی پیش از آنکه منتظر حمایت دولت و حمایت­های قانونی باشند به سازماندهی­ خود پرداختند و به شیوه­های خلاق دست به تأسیس و اداره­ی مدارس جدید دخترانه زدند و حتی در راه تأسیس مدارس دخترانه، آن­ها با مخالفت­هایی جدی از سوی جناح سنتی جامعه مواجه شدند.

نخستین تلاش­های زنان برای تأسیس مدارس ملی دخترانه از سوی خانم طوبی ­رشدیه و بی­بی­خانم وزیراف صورت گرفت، اما مدارس آن­ها با مخالفت دولت بسته شد. به این ترتیب تا آغاز انقلاب مشروطه هیچ مدرسه­ی دخترانه­ای اجازه­ی تأسیس نیافت. با تغییر شرایط کشور چون فروکش کردن استبداد، احساس ضرورت ایجاد تحول در جامعه، پیدایش روزنامه­ها، و از همه مهم­تر انقلاب مشروطه، تحول جدیدی در زمینه تأسیس مدارس ملی به وجود آمد. در پی گشایش مجلس اول گروهی از مشروطه­خواهان از تأسیس مدارس دخترانه حمایت کردند. و همچنین زنان کوشش و جدیت بیشتری برای تأسیس مدارس دخترانه به عمل آوردند. در اواخر سال 1325ق پس از یک دوره فعالیت­های گسترده از سوی زنان، شرایط برای تأسیس مدارس دخترانه مهیا شد. با تصویب متمم قانون اساسی، اصل 18 و 19 آن به تحصیل اجباری بدون ذکر جنسیت پرداخته بود. در این شرایط زنان توانستند با استناد به این اصول حمایت نمایندگان مجلس را برای تأسیس مدارس دخترانه کسب کنند. در سال 1326ق خانم طوبی­آزموده مدرسه­ی” ناموس” را تأسیس کرد. گشایش مدارس ملی دخترانه در سال­های بعد همچنان ادامه یافت. مدارسی چون عفاف، تربیت، حجاب، شمس المدارس در سال 1327ق توسط زنان تأسیس شد.

با پایان یافتن استبداد صغیر و استقرار مجدد نظام پارلمانی، زنان توانستند با آزادی عمل بیشتری مدارس دخترانه را تأسیس کنند. در این دوره بیشتر، احزاب سیاسی بر لزوم تأسیس مدارس دخترانه تأکید می­کردند و خواستار سوادآموزی دختران و زنان  ایران بودند. با توجه به اینکه در آبان 1329ق قانون معارف به تصویب دولت رسید و وزارت فرهنگ عملا ایجاد شد، اما باز هم روند تأسیس مدارس ملی دخترانه توسط زنان ادامه پیدا کرد. در این سال مدارسی چون صدوقی، الحسان، عفتیه، ترقی­بنات، تربیت ­بنات تأسیس شد. در سال 1337ق تحول عظیمی در زمینه تأسیس مدارس دخترانه به وجود آمد. به همت وزیر معارف، احمدخان­ نصیرالدوله بدر، دوباب مدرسه ابتدایی دولتی رایگان برای دختران تأسیس شد و مقررگردید در هر ناحیه­ی شهر یک مدرسه دولتی رایگان تأسیس شود. و همچنین در اواخر سال 1337ق مرکزی به نام دارالمعلمات برای ادامه­ی تحصیل دختران ایجاد شد. با توجه به این کوشش­ها و فعالیت­ها، شرایط برای گسترش مدارس دخترانه در سایر مناطق کشور فراهم شد و به تدریج در سایر شهرستان­های بزرگ کشور تأسیس مدارس دخترانه گسترش پیدا کرد.

در این پایان­نامه طی چهار فصل به بحث و بررسی در باب موضوع مورد نظر پرداخته می­شود، درفصل اول کلیات بحث را مورد نظر قرار داده و به اهمیت و ضرورت انجام این تحقیق پرداخته و هدف از انجام آن بیان می­شود، و نیز ضمن بیان سوالات تحقیق و بروش­های گردآوری داده­­ها،  به مروری بر تحقیقات پیشین پرداخته می­شود.

در فصل دوم با عنوان «تحولات آموزشی، فرهنگی و اجتماعی از سلطنت فتحعلی­شاه تا سلطنت مظفرالدین­شاه» ابتدا به تحولات آموزشی در هر دوره و در ادامه با بیان تحولات فرهنگی و اجتماعی در دوره­های مورد نظر جایگاه آموزش و تعلیم دختران مورد بررسی قرار می­گیرد.

در فصل سوم با عنوان «عوامل موثر بر تحول نظام آموزشی در ایران» ابتدا به آشنایی با فرهنگ و تمدن و نهادهای آموزشی اروپاییان و سپس به فعالیت میسیونرهای مذهبی و در ادامه به بررسی مسائل آموزشی و اهمیت تعلیم و تربیت دختران در نگاه روزنامه­های قبل و بعد از مشروطه و حامیان آغازین تحصیلات جدید مدارس دخترانه پرداخته می­شود.

در فصل چهارم با عنوان «انقلاب مشروطه و پیدایش مدارس جدید دخترانه» به مباحث اصلی وارد شده و به بررسی تأثیرات انقلاب مشروطه در شیوه­ی دانش­اندوزی دختران در عصر مورد نظر و نیز از باب پاسخگویی به سوالات مطرح شده در تحقیق، به نوع مواد آموزشی مدارس دخترانه پرداخته شده است. در ادامه به بررسی کوشش­های اولیه و موانع پیش روی زنان در زمینه­ ایجاد مدارس جدید دخترانه و نیز درجهت پاسخگویی به سوالات تحقیق، به موانع تأسیس مدارس دخترانه و نوع نهادهای آموزشی آن­ها،نقش احزاب و جریان­های سیاسی در توسعه و تضییق مدارسه دخترانه، نقش دولت در تأسیس مدارس و پراکنش جغرافیایی مدارس دخترانه و در پایین به تأثیرات سیاسی، اجتماعی و فرهنگی مدارس دخترانه بر امور جامعه پرداخت شده است.

1-2- هدف تحقیق

 هدف از تحقیق در این موضوع، بررسی آموزش و نهادهای آموزشی دختران در دوره­ی قاجار و از سویی شناسایی دیگر عوامل بستر­ساز آموزش دختران و همچنین موانع پیش روی آنان به طور اخص می­باشد.

1-3- اهمیت و ضرورت تحقیق

با توجه به نقشی که آموزش در کنش فردی و اجتماعی انسان­ها ایفا می­کند و نیز نوع آموزش­هایی که وابسته و برگرفته از نهادهای آموزشی است، شناسایی آموزش و نهادهای آموزشی دختران به عنوان مادران و مربیان بعدی جامعه از اهمیت ویژه­ای برخوردار است و از آنجا که مطالعه­ای با محدودیت بحث یاد شده در تحقیقات موجود در اختیار نیست بررسی آن ضرورت می­یابد.

 1-4- پیشینه تحقیق

ادبیات تحقیق

با توجه به موضوع مدنظر در این تحقیق که بررسی ورود تشیع به منطقه فراهان است و با توجه به جست‌وجوهایی که در منابع مختلف کتابخانه‌ای و رقمی انجام شد، رساله یا کتابی تحت عنوان تشیع فراهان یافت نشد ولی رساله‌ها و کتاب‌هایی در خصوص جغرافیای تاریخی منطقه فراهان وجود دارد. به‌طورکلی تعدادی کتاب، پایان‌نامه و مقاله در خصوص فراهان انتشاریافته است، ولی هیچ‌یک به صورت دقیق و تخصصی به تشیع فراهان نپرداخته است. البته ناگفته نماند که این عدم توجه به تشیع فراهان به دلیل موضوع رساله ها و کتاب ها است که هدف اصلی انها در واقع چنین موضوعی نیست.  در ادامه به معرفی چند نمونه می‌پردازیم.

كتابی از آقای سیفی تحت عنوان «سیرى كوتاه در جغرافیاى تاریخى تفرش و آشتیان»، در حوزۀ تاریخ محلى منطقه تفرش، آشتیان و فراهان که به‌طور غیرمستقیم اطلاعات محدودی دربارۀ تحولات تشیع امامیه در فراهان ارائه مى‌دهد. ولی به صورت دقیقی به جغرافیای تاریخی تفرش اشاره کرده است. کتاب «فراهان‌نامه» اثر آقای رضا مرادی غیاث آبادی که بیشتر به مطالعات مردم شناختی و گویش‌های رایج فراهان پرداخته است و در مورد تشیع منطقه اطلاعاتی نمی‌دهد. همچنین کتاب‌هایی از آقای مصطفی زمانی نیا به چاپ رسیده است که بیشتر نگاهی تاریخ توصیفی گونه داشته. گویا هدف نویسنده بیشتر بیان حوادث مختلف تاریخی بوده که با منطقه ارتباط دارد و منحصراً از تشیع فراهان در ادوار مختلف حرفی به میان نمی‌اید. در مورد پایان‌نامه‌های انجام‌شده اولین مدرک، مربوط به رساله پایان‌نامه آقای علیرضا سلطانی سرابی

 است که موضوع آن ویژگی‌های جغرافیایی (طبیعی، تاریخی، اجتماعی، اقتصادی) بخش فراهان است. با توجه به مشاهده این رساله در آن مطالب کامل و جامعی در مورد مذهب و دین منطقه بیان‌نشده بود و بیشتر شرایط حال جامعه فراهان در دوران صفویه و قاجاریه مدنظر قرار داشته است. در این رساله محقق سعی کرده به بررسی زمانی حوادث در بستر مکان بپردازد و بیشتر دستاوردهای این رساله در خصوص بعد از تشکیل دولت صفویه در ایران است.

رساله بعدی که شباهت کلی به این بحث دارد، مربوط به خانم الهام فهیم بود که با موضوع جغرافیای تاریخی فراهان به بررسی منطقه پرداخته بود ولی با توجه به منابع استفاده‌شده اطلاعات دقیقی از وضعیت مذهبی نمی‌دهد در این اثر نیز همانند نوشته پیشین مطالب تکراری جغرافیای تاریخی بررسی‌شده که بیشتر توصیفی بوده و تحلیلی در آن به کار نرفته است و بیشتر کلیات تاریخی منطقه بررسی‌شده است ولی اطلاعات مناسبی در خصوص جغرافیای تاریخی می دهد که بنده نیز از برخی اطلاعات آن در این پژوهش استفاده کرده ام.

در ساله دیگری که به لحاظ موضوعی شباهت زیادی به موضوع این رساله داشت پایان‌نامه آقای مسعود هرورانی بود که در این رساله نیز به جغرافیای تاریخی فراهان و آشتیان پرداخته‌شده است ولی با توجه به مطالبی که در آن بیان‌شده و نویسنده خود، آنها را بررسی کرده، مطالب متفرق و اندکی در خصوص ویژگی‌های دینی و مذهبی و بررسی علمی این موضوع بیان‌شده و مانند سایر رساله ها به جغرافیای تاریخی دوره های جدیدتر فراهان بیشتر دقد شده که این موجب غفلت از تاریخ دوره های کهن تر منطقه شده است.

در خصوص مقالات منتشره در مورد فراهان از استاد ابراهیم دهگان در خصوص بنای تاریخی قلعه فردقان، یکی از روستاهای قسمت شمالی فراهان کنونی مقاله‌ای چاپ‌شده است. در مورد شهر زلف آباد فراهان نیز آقای اسماعیل شراهی مقاله‌ای منتشر کرده که در آن کلیه سفال‌های مکشوفه از محوطه باستانی زلف آباد موردبررسی قرارگرفته است. این مقاله بیشتر با دید باستان‌شناسی بوده و توضیح کامل و دقیقی در خصوص تشیع منطقه وجود ندارد. در پایان باید به این نکته اشاره‌کنم که فراهان از سابقه تاریخی بسیار و پرفرازونشیبی برخوردار است که جای انجام تحقیقات و پژوهش‌های زیادی دارد و این امر باید بیشتر موردتوجه محققین این حوضه قرار گیرد.

اهداف

هدف کوتاه‌مدت این پژوهش، ارائه اطلاعات دقیقی در خصوص سیر تشیع منطقه فراهان و علل و نتایج رواج این مذهب در منطقه و تأثیرات آن است. هدف بند مدت و نهایی این تحقیق ترغیب سایر محققین و اندیشمندان برای بررسی‌های دقیق‌تر موضوع تشیع در فراهان است تا به چارچوبی دقیق و معتبر درباره تشیع فراهان رسید.

روش تحقیق

یک مطلب دیگر :

روش تحقیق اصلی این پژوهش بر اساس آنچه در عنوان آن آمده است و با توجه به قدیمی بودن موضوع، کتابخانه‌ای است و بر اساس جستجو در منابع و کتب قدیمی پیش می‌رود ولی با پیشرفت در بحث به منابع باستان‌شناسی موجود نیز توجه شده و حتی در برخی از موضوعات از روش‌های میدانی نیز استفاده کرده‌ایم.

در کل می‌توان گفت اولویت اصلی با منابع مکتوب و منابع دست‌اول است و در مراحل بعدی به شواهد قابل‌مشاهده هم توجه شده است و در پایان سعی شده با در نظر داشتن یک روش ترکیبی نتیجه‌گیری شود.

در برخی از مراحل کار بر اساس نوع اطلاعات جمع‌آوری‌شده از روش‌های تحلیلی هم کمک گرفته‌ایم و درمجموع روش پژوهش توصیفی-تحلیلی است.

محدوده زمانی و مكانی

این پژوهش زمینه‌های ورود و گسترش تشیع به منطقه فراهان از مناطق تاریخی ایران را بررسی می‌کند. این منطقه درگذشته بزرگ‌تر از اندازه کنونی بوده و علاوه بر فراهان، محدوده‌هایی از ساروق و اراک را نیز شامل می‌شده است.

فراهان تاریخی محلی است در نزدیکی همدان (قزوینی،1373: 500) که در آن نمکزاری به مسافت چهار فرسنگ در چهار فرسنگ وجود داشته است، (قزوینی،1373: 500) این منطقه با کویر میقان امروزی برابر است. این منطقه درگذشته با وره (نزدیک آشتیان) و طبرس (تفرش) همسایه بوده (یعقوبی، 2536: 49) و روستای باستانی فردجان (فردقان) نیز مرز شمالی منطقه بوده است. (ابن فقیه، 1349: 75) قسمت جنوب و جنوب غربی فراهان با شهر و منطقه قدیمی کرج ابودلف (حدود کرهرود اراک) همسایه بوده (قمی، 1385: 26) همچنین بر اساس کتاب تاریخ قم، فراهان در قسمت شمال غربی با منطقه انار (قمی، 1385: 231) که امروزه در قسمت غربی شهرستان کمیجان قرار دارد، همسایه بوده است. فراهان در قسمت غرب نیز تا آخر منطقه ساروق امتداد داشته (مستوفی، 1381: 112) و به منطقه کرج ابودلف می‌رسیده است. (شکل 1)

محدوده زمانی پژوهش از آغاز ورود اسلام به ایران تا تأسیس حکومت شیعه‌مذهب صفویه در ایران را شامل می‌شود.

سازمان‌دهی تحقیق

این تحقیق در 3 فصل تنظیم‌شده است. در کلیات تحقیق به بررسی روش تحقیق، سؤالات تحقیق و بررسی پیشینه تحقیق و عمدتا به مسائل کلی که هر پژوهشی دارد پرداخته شده  است.

در فصل اول به اوضاع سیاسی، اقتصادی و اجتماعی فراهان پرداخته‌ایم. در این فصل اوضاع سیاسی در منطقه فراهان و شهرهای مهم آن ازجمله زلف آباد، ساروق و نواحی همسایه منطقه مثل انجدان و کرج ابودلف می‌پردازیم. در قسمت بعدی این فصل نیز مسائل اقتصادی و اجتماعی فراهان را بررسی می‌کنیم.

فصل دوم، فصل اصلی تحقیق است که در آن اوضاع تشیع در فراهان را بررسی خواهیم کرد؛ ولی قبل از بررسی تشیع منطقه، به تاریخچه‌ای از تشیع در ایران و شهرهای مهم آن می‌پردازیم. پس‌ازآن به تشیع فراهان می‌پردازیم و عوامل جغرافیایی، سیاسی، اقتصادی و فرهنگی ورود تشیع به منطقه را بررسی خواهیم کرد.

در فصل سوم و پایانی تحقیق به مهم‌ترین نمادهای تشیع در منطقه، یعنی اماکن مقدسه و شخصیت‌های معروف در تشیع می‌پردازیم و در آن به معرفی اجمالی از مهم‌ترین امام‌زاده‌های منطقه و اشخاص شیعه معروف فراهان اشاره خواهیم کرد.

مشكلات و موانع پژوهش:

تاریخ محلی یعنی جایی که ریشه‌های مردمی یک تمدن قرار دارد. درگذشته تاریخ از بالا به پایین نوشته می‌شد یعنی مورخان درباره‌ی تاریخ سیاسی مناطق و کشورها می‌نگاشتند یا صرفاً از این منظر به تاریخ نگاه می‌کردند، اما در زمان حال ضرورت مطالعه‌ی زندگی از سطوح پایین به بالا برای مورخان فعال در حیطه‌ی تاریخی و فرهنگی آشکار گشته است؛ اما به علت عدم توجه منابع، آگاهی از دیدگاه‌ها، رفتار و نقش مردم محلی در جامعه مشکل است. در مواجهه با این مشکل، مورخان محلی باید تلاش نمایند تا از طریق جمع‌آوری شواهد و مدارک پراکنده به آشکارسازی نقش مردمی بپردازند که نه‌تنها خود درباره‌ی خویش کم نوشته‌اند بلکه منابع نیز به‌ندرت از آنها یادکرده‌اند. در این رابطه بررسی مسائلی مانند کشاکش‌های طبقاتی، رقابت‌های مذهبی، ایجاد حس مسئولیت‌پذیری در اجتماع باید موردتوجه واقع شوند. این تحقیق نیز به‌عنوان زیرمجموعه‌ای از تاریخ محلی، جدای از این مشکلات نبود ولی سعی شد با جمع‌آوری اطلاعات موجود تا حد امکان تحقیقی کامل ارائه دهد.

نقد و بررسی منابع

در این قسمت، به بررسی منابعی که در این نوشتار از آنها استفاده خواهد شد، اشاره مى‌شود و میزان اهمیت و كاربرد این منبع در تحقیق نیز بیان خواهد شد.

فصل دوم: اوضاع ایران در دوره محمدعلی شاه و کابینه­های این دوره

2-1 تقابل محمدعلی شاه با مشروطه خواهان و مجلس شورای ملی.. 12

2-1-1 واقعه میدان توپخانه. 12

2-1-2 قرارداد 1907. 15

2-1-3 سوء قصد به جان محمدعلی شاه 16

2-1-4 بمباران مجلس و آغاز استبداد صغیر. 18

2-1-5  فتح تهران و عزل محمدعلی شاه از سلطنت.. 19

2-2 بررسی کابینه­ها قبل از فتح تهران. 22

2-2-1 کابینه میرزا نصرالله خان مشیرالدوله. 22

2-2-2 کابینه وزیر افخم (کابینه مجلل) 23

2-2-3 کابینه میرزا علی اصغرخان امین السلطان. 23

2-2-4 کابینه احمدخان مشیرالسلطنه. 24

2-2-5 کابینه ابوالقاسم خان ناصرالملک همدانی.. 24

2-2-6 کابینه حسینقلی خان نظام السلطنه مافی.. 25

2-2-7 کابینه احمدخان مشیرالسلطنه (کابینه بمباران) 26

2-2-8 کابینه سعدالدوله (آخرین کابینه قبل از فتح تهران) 26

فصل سوم: بررسی علل بحران در کابینه­های مشروطه

3-1 تعریف نهاد کابینه. 31

3-2 موانع شکل گیری حکومت پارلمانی و پایداری کابینه­ها 32

3-2-1 تجربه نخست حکومت مشروطه و مشکلات آن. 33

3-2-2 تقابل سلطنت، مجلس ملی و هیأت دولت.. 34

3-2-2-1 نقش مجلس در ناپایداری کابینه­ها 35

3-2-2-2 شکنندگی مجالس دوم و سوم شورای ملی.. 36

3-3 ماهیت و ترکیب وزرا و نمایندگان. 38

3-3-1 نخبگان خوش باور و حیرت زده 41

3-3-2 حاکمیت روابط و نه ضوابط.. 42

3-3-3 جناح بندی­های سیاسی.. 43

3-3-3-1 دموکرات­ها و اعتدالیون. 45

فصل اول: نقش عوامل داخلی و دخالت بیگانگان در ناپایداری کابینه­ها

4-1 دخالت­های خارجی.. 49

4-1-1 نقش روسیه در بی ثباتی وضعیت ایران. 50

4-1-1-1 اولتیماتوم دولت روس… 51

4-1-2 مداخلات انگلستان در ایران. 53

4-1-2-1 ورود ایران به جنگ جهانی اول. 54

4-1-2-2 پیامدهای جنگ جهانی اول و بروز قحطی.. 55

4-1-2-3  قرارداد 1919. 56

4-2 عدم وجود امنیت داخلی.. 57

4-2-1 بحران مالی و اقتصادی.. 59

4-2-2 شورش­های محلی.. 59

4-2-2-1 قیام شیخ محمد خیابانی.. 60

4-2-2-2 جنبش جنگل در شمال ایران. 62

4-2-2-3 ناامنی­های شیخ خزعل درجنوب ایران. 64

فصل پنجم: بررسی کابینه­ها از فتح تهران تا کودتای رضا خان

5-1 وضعیت کابینه­ها بعد از فتح تهران. 66

5-2 کابینه­ها از فتح تهران تا شکل گیری دولت مهاجرت.. 66

5-2-1 نخستین کابینه رسمی بدون رئیس الوزرا 67

5-2-2 کابینه محمدولی خان تنکابنی.. 68

5-2-3 کابینه میرزاحسن خان مستوفی الممالک… 70

5-2-4 کابینه محمدولی خان تنکابنی.. 72

5-2-5 کابینه صمصام السلطنه بختیاری.. 75

5-2-6 کابینه محمدعلی خان علاءالسلطنه. 79

5-2-7 کابینه میرزا حسن خان مستوفی الممالک… 81

5-2-8 کابینه میرزاحسن خان مشیرالدوله پیرنیا 82

5-2-9 کابینه عبدالمجیدمیرزا عین الدوله. 83

5-2-10 کابینه میرزا حسن خان مستوفی الممالک… 85

5-2-11 کابینه عبدالحسین میرزا فرمانفرما و دولت مهاجرت.. 87

5-3 کابینه­ها بعد از دولت مهاجرت تا کودتای رضاخان. 88

5-3-1 کابینه محمدولی خان تنکابنی.. 89

5-3-2 کابینه میرزاحسن خان وثوق الدوله. 90

5-3-3 کابینه محمدعلی خان علاءالسلطنه. 92

5-3-4 کابینه عبدالمجید میرزا عین الدوله. 93

5-3-5 کابینه میرزا حسن خان مستوفی الممالک… 94

5-3-6 کابینه صمصام السلطنه بختیاری.. 95

5-3-7 کابینه میرزاحسن خان وثوق الدوله. 97

5-3-8 کابینه میرزا حسن خان مشیرالدوله پیرنیا 100

5-3-9 کابینه فتح الله خان سپهداراعظم گیلانی.. 101

فصل ششم: معرفی وزارت خانه­ها و نخست وزیران از فتح تهران تا کودتای رضا خان

6-1 شرح حال نخست وزیران. 112

6-1-1 محمدولی خان سپهدار تنکابنی.. 112

6-1-2 میرزا حسن خان مستوفی الممالک… 113

6-1-3 نجفقلی خان صمصام السلطنه بختیاری.. 114

6-1-4 میرزا محمدعلی خان علاءالسلطنه. 115

6-1-5 میرزا حسن خان مشیرالدوله پیرنیا 115

6-1-6  عبدالمجید میرزا عین الدوله. 116

6-1-7 عبدالحسین میرزا فرمانفرما 117

6-1-8 میرزا حسن خان وثوق الدوله. 117

6-1-9 فتح الله خان سپهداراعظم رشتی.. 118

6-2 وظایف ادارات در وزارتخانه ها 119

6-2-1 وزارت عدلیه. 119

یک مطلب دیگر :

6-2-2 وزارت مالیه. 120

6-2-3 وزرات امور خارجه. 120

6-2-4 وزارت داخله. 120

6-2-5 وزارت فوائد عامه. 121

6-2-6 وزارت علوم (معارف و اوقاف) 122

6-2-7 وزارت جنگ (لشکر) 122

6-2-8 وزارت تجارت.. 123

6-2-9 وزارت پست و تلگراف.. 123

6-3 نتیجه گیری.. 123

منابع. 126

چکیده انگلیسی

مقدمه

بررسی کابینه­های مشروطه از فتح تهران درسال 1288ه. ش تا کودتای رضاخان درسال 1299ه. ش عنوان پایان نامه­ای بود که بواسطه­ی حساسیت دوره­ی مورد بحث (1288-1299ه. ش) برای پژوهشگر جذابیت داشت؛ آشفتگی­های داخلی و دخالت بیگانگان در این دوره به اوج خود رسیده و کابینه­ها نیز تحت تأثیر این شرایط با صدمات و بحران­هایی مواجه شدند. لذا دراین پژوهش تلاش بر این است که کابینه­ها مورد بررسی وتحلیل قرارگیرند تا عوامل داخلی و خارجی بحران ساز درطول این سال­ها و دشواری­هایی که وزرا با آن درگیر بودند شناسایی و معرفی گردد.

کابینه­هایی که در رساله بررسی شده، در شرایط بسیار حساس کشور زمامدار نظام نوپای مشروطه گردیدند و هنوز جایگاه محکم خود را در نظام سیاسی ایران نیافتند که با فتح تهران و خلع محمدعلی شاه، دوره­ی جدیدی آغاز شد که خواهی نخواهی کارکرد آن­ها در فراز و فرود اوضاع، سرنوشت ساز بوده است. دراین دوره که یکی از دوران مورد بحث نظام مشروطه است، کابینه­هایی روی کارآمد که برای نخستین بار در تاریخ ایران از سوی برخی از آنان برنامه­های مدوّن گوناگونی گاه به منظور تحقق اهداف جنبش مردم و بهبودی امور کشور و در مواردی جهت پیشبرد اهداف دولتمردان و صاحب منصبان مطرح شد. ولی بنابه علل و عواملی چند آنگونه که باید پیشرفت و استواری نیافت؛ درنتیجه اقشار و گروه­های مختلف نسبت به مشروطه بدبین گردیده و بستر ذهنی و عینی برای کودتای رضاخان و پادشاهی وی فراهم گردید و درآخر رضاخان توانست با اتکا بر عوامل داخلی و خارجی و تاحدودی توانایی فردی جریان حوادث را به نفع خود پایان دهد.

براین اساس مطالب پایان نامه در شش فصل تنظیم شده است؛ فصل اول شامل کلیات می­باشد.

در فصل دوم که مقدمه­ای برای ورود به بحث اصلی و مورد نظر است به ذکر مشخصات و بحران­های دوران محمدعلی شاه و زمینه­هایی که منجر به فتح تهران توسط مجاهدان گردید پرداخته شده و در آخر کابینه­های این دوره جهت آشنایی با دولت­ها و وزرایی که قبل از فتح تهران برسرکار بوده­اند، مطرح شده است.

فصل سوم به معرفی و بررسی عوامل بحران سازی که کابینه­ها در زمان شکل گیری و حتی بعد با آن مواجه بودند پرداخته است. ازآنجا که پس از مشروطه تشکل­های سیاسی مدرن وارد ایران شد اختلافاتی وجود داشت که ناکارآمدی حکومت و مجلس، همچنین سوءاستفاده­های برخی افراد از این شرایط جدید و تقویت موقعیت خود بر این آشفتگی­ها دامن می­زد.

از آنجا که موقعیت سیاسی جامعه از نظر شرایط داخلی و روابط با کشور­های خارجی بر وضعیت کابینه­ها تأثیر گذار است در فصل چهارم نیز به بررسی این عوامل پرداخته شده است؛ در این زمان به دلیل ناکارآمدی دولت و تجربه نداشتن احمد شاه، دخالت کشور­های خارجی و آشفتگی­های داخلی به اوج خود رسید که کابینه­ها را با بحران روبرو می­ساخت.

در فصل پنجم که بیشترین تأکید رساله است، فعالیت­های کابینه­ها بررسی شده، عوامل روی کارآمدن و براندازی آن­ها بیان رشده است. شایان ذکر می­باشد به دلیل آنکه هرکدام از عوامل داخلی وخارجی بحران ساز در کابینه­ها در فصل­های پیشین به طور مفصل شرح گردید در این فصل از توضیح زیاد اجتناب شده است.

در فصل آخر رساله تنها به بیان شرح حال نخست وزیرانی که در طول این سال­ها بر سرکار آمده و ذکر شرح وظایف هر وزارتخانه اکتفا شده است؛ چراکه تعداد وزرای روی کارآمده در دوره­ی مورد بحث زیاد است و معرفی هریک بطور جداگانه در این پژوهش امکان پذیر نبود.

1-2 بیان مسئله

به دنبال فتح تهران به دست مجاهدان در 23تیرماه1288/ 24جمادی الثانی1327/ 13ژانویه1909م و استعفای شاه ازسلطنت، اجتماع بزرگی از ملیون و سران مشروطه در بهارستان تشکیل شده و برای اداره­ی امور کشور  22نفر به عنوان هیأت مدیره انتخاب و احمد میرزا، پسر سیزده ساله­ی محمدعلی شاه را به سلطنت رساندند. چون او به سن بلوغ نرسیده بود عضدالملک، رئیس معمّر^[1] ایل قاجار، به نیابت سلطنت انتخاب گردید. دولت جدید و جوان مشروطه با مسائل پیچیده­ی داخلی مثل تشکیل احزاب گوناگون، ترور شخصیت­های بزرگ و قیام­های متعدد در داخل کشور مواجه بود. ازطرف دیگر بی کفایتی حکومت مرکزی، ازهم گسیختگی مالی کشور و فرصت طلبی کشور­هایی نظیر روس و انگلیس درتعیین نخست وزیران موردنظر خود جهت تأمین منافع وخواسته هایشان، وضع مملکت را هرروز أسف بارتر می­کرد. دراین میان جنگ­های خارجی و قرارداد­های تحمیلی بر وخامت اوضاع افزود. شرایط تا جایی پیشرفت که رضاخان سردارسپه از وضع آشفته­ی مملکت و بی کفایتی دولت سود جسته و درسوم اسفند 1299ش با دسته­های قزاق که از پیش مقدمات آن فراهم شده بود، از قزوین به تهران حرکت و دستگاه­های دولتی را تصرف نمود. در این مدت کوتاه مورد بحث،
کابینه­های زیادی برسرکارآمدند؛ به طوری که در فاصله­ی بین سال­های 1288تا 1299ه. ش، با احتساب کابینه­های ترمیمی و کابینه مهاجرت، 39 کابینه شکل گرفت که هیچکدام کفایت لازم را برای اداره­ی دولت نداشتند. ازآنجا که با مطالعه و تطبیق هرکابینه با ادوار قانون گذاری وعملکرد آن در هردوره می­توان تاحدی به ثبات وتزلزل دولت­ها و وضع حکومت آن­ها پی برد، سؤال مطرح
می­شود که چه کابینه­هایی در دوره­ی مذکور فعالیت داشتند و چرا مدت خدمت هرکدام ازآن­ها کوتاه بود؟

1-3 پرسش­های پژوهش

این پژوهش از یک پرسش اصلی و دو پرسش فرعی به شرح زیر تشکیل شده است:

الف) پرسش اصلی:

1. علت تشکیل کابینه­های مختلف بین سال­های 1288تا 1299ش چه بود؟

ب) پرسش­های فرعی:

1. وضعیت عملکرد کابینه­ها بعداز فتح تهران تا کودتای رضاخان چگونه بود؟
2. تأثیر شرایط سیاسی ایران و دول خارجی بر تغییر پی درپی کابینه­ها چه می­باشد؟

1-4  فرضیه­های پژوهش

براساس سؤالات فوق، فرضیات زیر مطرح شده و اساس پژوهش قرارگرفته است:

2-1- سیاست مالیاتی شاه اسماعیل.. 22

2-2- سیاست مالیاتی شاه طهماسب… 23

2-3-  سیاست مالیاتی شاه اسماعیل دوم. 26

2-4- سیاست مالیاتی سلطان محمد خدابنده 26

2-5- سیاست مالیاتی شاه عباس اول. 27

2-5-1-سیاست مالیاتی شاه عباس و املاک خاصه. 29

2-6- سیاست مالیاتی جانشینان شاه عباس اول. 30

3- سیاستهای مالیاتی فوق العاده 31

4- معافیت مالیاتی در عصر صفوی.. 32

5- پرداخت کنندگان مالیات.. 34

6- هزینه ها و مخارج صفویان. 36

فصل سوم. 38

نظام مالیاتی صفویان. 38

1-  انواع مالیات در دوره صفویه. 40

1-1- مالیات بر اراضی.. 40

1-2-مالیات اغنام واحشام. 43

1-3- مالیات گمرکی.. 43

1-4 – مالیات راهداری.. 44

1-5-مالیات اصناف و پیشه وران. 45

2- نحوه وصول مالیات.. 50

3- مراکز گرد آوری مالیات.. 54

4- چه کسانی وصول مالیات را بر عهده داشتند؟. 56

فصل چهارم. 61

درآمدهای مالیاتی صفویان. 61

1- سکه رایج در ایران عصر صفوی.. 62

2- درآمدهای مالیاتی.. 64

2-1- درآمدهای مالیاتی شاه طهماسب… 64

2-2- درآمدهای مالیاتی شاه عباس اول. 64

2-3- درآمدهای مالیاتی شاه صفی.. 65

2-4-درآمدهای مالیاتی شاه عباس دوم. 66

یک مطلب دیگر :

2-5- در آمدهای مالیاتی شاه سلیمان. 67

2-6-در آمدهای مالیاتی در اواخر دوره صفوی.. 68

2-6-1- در آمدهای مالیاتی بر اساس عواید ولایات.. 69

2-6-2-اوراجه. 69

2-6-3- ولایات خاصه. 70

2-6-4- ضابطه. 71

2-6-5- معادن. 71

2-6-6- ارباب تحاویل.. 72

3-تجزیه و تحلیل داده ها 72

نتیجه. 75

منابع Error! Bookmark not defined.

مقدمه

در اکثر کشورهای دنیا دولتمردان برای تامین بسیاری از خواسته های مردم نظیر امنیت، رفاه اجتماعی و … باید پاسخگو باشند و برای تامین این خواسته ها نیازمند منابع مالی هستند. امروزه مالیات از مهمترین منابع درآمد کشورهای مختلف محسوب می­شود و به نوعی برای جبران هزینه دولتها به شمار می رود. در واقع مردم برای داشتن رفاه اجتماعی باید هزینه ای بپردازند که مالیات پرداخت این هزینه است. همواره در طول تاریخ  از ابتدای تشکیل جوامع بشری وصول انواع مالیات وجود داشته هرچند تحت عناوین مختلفی رایج گشته است. دریافت مالیات همواره نقش بسزایی در تامین منابع مالی هر حکومت داشته است. البته با توجه به نوع حکومت و سیاستهای مالی دولتمردان مالیات انواع و عناوین مختلفی داشته و نحوه تشخیص و وصول آن متفاوت بوده است. در هر کشور داشتن یک نظام مالیاتی مطلوب می­تواند نقش ویژه ای در افزایش میزان درآمدهای مالیاتی داشته باشد. صفویان که نخستین حکومت  منسجم شیعی در ایران را پس از ورود اسلام به ایران تشکیل دادند و توانستند یک حکومت متمرکزی را بعد از حمله مغول در ایران به وجود آورند، در بررسی وقایع تاریخی جایگاه ویژه ای دارند. در دوره صفویه با وجود اینکه شالوده اقتصاد آن را دامداری و کشاورزی تشکیل می­داد، اما با وجود این همچنان مالیات بندی رواج  و مالیات نقش بسزایی در پر کردن خزانه شاهان صفوی داشت.در این دوره برخی مالیاتهای جدید نیز وضع شد و تعیین مبنای مالیات بسته به اراده شاهان داشت. در این پژوهش با توجه به اینکه امروزه مالیات نقش مهمی در تامین منابع مالیاتی هر کشور دارد به بررسی نقش آن در دوره صفوی به عنوان یک منبع درآمد می پردازیم.

1-3- بعثت.. 16

2-3- جایگاه زن درقرآن کریم. 18

3-3- نقش حضرت خدیجه (س) درپیشرفت وگسترش اسلام. 19

4-3-‌نقش حضرت فاطمه (س) در دفاع از پیغمبر ………………………………………………………………….. 21

5-3- هجرت پیامبربه مدینه. 23

6-3-پیامبراعظم وتاسیس دولت درمدینه. 25

7-3- نقش حضرت فاطمه (س) پس ازهجرت به مدینه دریاری پیامبر (ص) 27

8-3-موقعیت اجتماعی زنان درمدینه……………………………………………………………………………….. 28

فصل چهارم :بررسی جایگاه زن دردوران خلفای راشدین… 30

1-4- نقش حضرت فاطمه (س) درحمایت ازولایت.. 31

2-4- بخشی ازخطابه حضرت زهرا (س) درموردغصب فدک.. 33

3-4- مواضع همسران پیامبر (ص) درحکومت حضرت علی (ع) 37

4-4- نقش عایشه دردوران حکومت خلفای راشدین. 40

5-4- نقش عایشه درایجادجنگ جمل. 41

فصل پنجم:بررسی  نقش سیاسی واجتماعی وفرهنگی زنان دردوران بنی سفیان… 44

1-5- علل روی کارآمدن معاویه. 45

2-5-ویژگیهای حکومت معاویه. 47

3-5- چگونگی به حکومت رسیدن یزیدبن معاویه. 50

4-5-  فسادوشرابخوارگی خلفای  بنی سفیان. 53

5-5-بررسی نقش برخی از زنان در حادثه كربلا 54

6-5-  خلافت معاویه بن یزید 62

فصل ششم :بررسی نقش سیاسی و اجتماعی و فرهنگی زنان در دروان بنی مروان… 64

یک مطلب دیگر :

1-6-اوضاع سیاسی عصرمروانی. 65

2-6- حجاج وزنان زندانی. 69

3-6- نقش زنان درقدرت.. 71

4-6- تجمل گرایی وفساداخلاقی دردربارخلفای مروانی. 73

5-6- رواج غنا و ساز و آواز در دربار خلفای مروانی ………………………………………………………………… 75

6-6- زنان آوازه خوان وموقعیت آنان در دربار و جامعه …………………………………………………………….. 78

7-6-  علل سقوط بنی امیه ……………………………………………………………………………………….. 80

نتیجه گیری.. 84

فهرست منابع ومآخذ. 87

چكیده انگلیسی…………………………………………………………………………………………………….. 90

چکیده

خانواده و زن در عصر جاهلی فاقد هرگونه ارزش و احترام بود مرد جاهلی با زنده به گور کردن دختران خود سعی می کرد خود را از نکبت دختر دار شدن رها نماید. با طلوع خورشید اسلام بار دیگر زن مورد توجه قرار گرفت و او به عنوان موجودی انسان ساز از کرامت و بزرگی برخوردار گردید. ولی با رحلت پیامبر (ص) و عدم پذیرش جامعه به امامت و رهبری علی (ع) انحرافات در جامعه شروع به رشد و نمو نمودند تا این که با حکومت معاویه که به روش سلاطین و پادشاهان زندگی می کرد. جامعه هر چه بیشتر از اسلام اصیل دور گشت. اگر چه معاویه ظاهر اسلام را رعایت می کرد امّا در دوران یزید, حتی در ظاهر هم قوانین اسلام رعایت نمی شد.

در این دوران فساد و اباحی گری در جامعه رایج شد تا این که در شاخه مروانی حکومت بنی امیه زن مسلمان هر چه بیشتر از اصل و کرامت انسانی خود دور شد و بنی مروان با اشاعه فساد و اباحی گری در جامعه هر چه بیشتر زن را مورد ظلم و ستم قرار دادند. زن بارگی , میگساری و خرید کنیزکان آوازه خوان از دربار به درون جامعه منتقل گشت و جامعه اسلامی در این دوران فقط اسمی از اسلام را یدک می کشید و از درون دچار پوسیدگی و فساد شد.ناگفته نماند که در همین دوران سیاه بنی امیه پرورش یافتگان مکتب اهل بیت با تمام توان از جایگاه زن و حریم جامعه و عفاف و حجاب دفاع کردند و کسانی چون حضرت فاطمه زهرا(س) و زینب کبری سرآمد الگوی زنان عالم در تمام دورانها می باشند.

کلید واژه ها:زن, بنی امیه,جاهلیت,بنی مروان

1-6- فرضیه های  تحقیق :…………………………………………………………. 4

1-7- سوابق پژوهشی موضوع :……………………………………………………… 5

1-8- چهار چوب نظری تحقیق:…………………………………….. 6

1-9- روش تحقیق :……………………………………………………. 6

فصل دوم. 11

مبانی جنگ مسلحانه. 11

2-1- جنگ چریکی یا قیام مسلحانه. 12

چریک… 13

2-2- پیشینه و مبانی نظری مبارزه مسلحانه در جهان. 14

جیاب و جنگ چریکی در ویتنام. 21

جنگ چریکی در کوبا و آمریکای لاتین.. 24

نظریه جنگ چریکی شهری کارلوس ماریگلا : 29

استراتژی و تاکتیک جنگ چریکی: 29

2-3- علل و عوامل مشی چریکی و نبرد مسلحانه در جهان: 31

2-4- پیشینه ومبانی نظری مشی چریکی در ایران. 36

گروه های کرد (کومله  و دموکرات) : 39

سازمان نظامی حزب توده ایران. 39

2-5- مبانی نظری مشی چریکی.. 42

2-6- نوع مبارزه مسلحانه. 52

2-6- نتیجه گیری.. 55

فصل سوم: 56

دلایل نهادین شدن رادیکالیزم در ایران. 56

3-1- دلایل نهادین شدن رادیکالیزم در ایران: 57

3-2- رژیم بعد ازکودتا:(1332-1334) 58

3-3- انقلاب سفید: 70

3-4- قیام 15خرداد سال 1342. 74

3-5- دستگیری آیت ا.. خمینی.. 75

3-6- نتیجه گیری : 81

3-7- انقلاب کوبا 90

فصل چهارم. 96

سازمان چریک های فدایی(چپ) 96

4-1- سازمانهای چریکی.. 97

4-2- نقطه آغاز مبارزه مسلحانه در ایران: 97

4-3- ترور منصور. 98

4-4- حادثه 21 فروردین سال 1344(کاخ مرمر) 99

4-5- قشر بندی جمعیتی سازمانهای چریکی: 101

4-6- هدف از مبارزه مسلحانه (چرا عملیات باید مسلحانه باشد؟) 104

4-7- سازمان چریک های فدایی.. 108

4-7- سیاهکل.. 114

4-8- مصطفی شعاعیان و جبهه دموکراتیک خلق.. 118

فصل پنجم. 123

سازمان مجاهدین خلق.. 123

5-1- سازمان مجاهدین خلق.. 124

یک مطلب دیگر :

5-2- سازماندهی و تشکیلات: 143

استراتژی: 147

ضربه شهریور 50. 154

اثرات ضربه شهریور50. 155

عملیاتهای سازمان: 157

5-3- حوادث و وقایع سال 52 : 163

5-4- ساختار تشکیلاتی در اواخر سال 51 و حوادث بعد از آن : 164

تغییر ایدئولوژی.. 168

مراحل القاء ایدئولوژی مارکسیسم به اعضاء: 173

طوفان سهمگین(تصفیه های خونین) 174

ترور مجید شریف واقفی.. 176

ترور صمدیه لباف… 176

همکاری وحید افروخته با ساواک… 177

مرگ بهرام آرام و رکود مجاهدین مارکسیسم. 177

5-5- ضعف در تئوری.. 179

5-6-  فعالیت در خارج از کشور: 183

فصل ششم. 189

فدائیان اسلام و گروههای کوچک اسلامی.. 189

6-1- فدائیان اسلام: 190

نحوه شکل گیری فدائیان اسلام…………………………………………….. 190

مبانی فکری فدائیان اسلام…………………………………………………………. 192

عملیات های فدائیان. 194

ترور هژیر……………………………………………………………………. 195

فرجام نواب صفوی.. 198

گروه های هفت گانه مسلمان. 198

فصل هفتم. 201

انقلاب اسلامی ایران. 201

7-1- انقلاب اسلامی ایران. 202

7-2- تعریف انقلاب… 202

7-3- ویژگیهای اساسی انقلاب… 204

7-4- نظریه مبارزه طبقاتی و دلایل بروز انقلابات: 209

نظریه کارل مارکس : 211

ویژگی انقلاب از دیدگاه چپ… 216

نظریه هانتینگتون در مورد وقوع انقلاب… 218

7-5- جرقه های انقلاب… 226

7-6- ده شب… 231

7-7- اعتصاب و ائتلاف… 237

7-8- نتیجه گیری: 251

7-9- تسریع انتشار ایدئولوژی شیعه در جامعه. 254

7-10- تقدس عمل گرای.. 256

7-11- تزریق روحیه عصیانگری ،فدا ،ایثارومقاومت در جامعه. 258

2-1-5 معاشرت با مردم. 20

2-1- 6 سخاوت.. 21

2-1-7جایگاه علمی امام. 21

2-1-8  فعالیتهای علمی و آموزشی.. 22

2-1-9  سرشت مکتب امام صادق(ع) 23

2-1-10شاگردان امام صادق(ع) 24

2-1-11شهادت امام صادق(ع) 25

بخش دوم. 26

2-2 عصر امامت امام صادق (ع) 26

2-3حاکمان اموی در دوره امامت امام صادق (ع) 26

2-3-1هشام بن عبد الملک (105-125 ق ) 27

2-3-2ولید بن یزید ( 125-126ق) 28

2-3-3یزید بن ولید (126 ق) 30

2-3-4ابراهیم بن ولید (سال 127-126ه ق) 30

2-3-5مروان بن محمد مشهور به مروان حمار (127 – 132). 31

2-4سقوط امویان. 32

2-5علل سقوط امویان. 34

2-5-1سوء استفاده از بیت المال مسلمین.. 34

2-5-2انجام کارهای خلاف شرع و دین.. 34

2-5-3نهضت های سیاسی و دینی در دوران اموی.. 35

2-5-4سیاست تبعیض نژادی بنی امیه. 35

2-5-5رژیم استبدادی موروثی.. 36

2-5-6اهانت به حرمین شریفین.. 36

2-5-7اختلاف های داخلی و نژادی در میان امویان. 37

2-6 ظهور عباسیان. 37

2-6-1حاکمان عباسی در دوره امامت امام صادق (ع) 39

2-6-1-1ابوالعباس سفاح (136-132) 40

2-6-1-2 ابوجعفر منصور دوانیقى (158-136). 41

2-7مقایسه بنی امیه و بنی عباس… 43

2-8 شورش ها ،جنگ ها و قیامها در دوران امام صادق (ع) 44

2-8-1  نا آرامی ها و شورش ها 44

2-8-1-1شورش ساکنان حمص… 45

2-8-1-2  شورش مردم غوطه. 45

2-8-1-2 شورش مردم فلسطین به سال 126 ھ . ق. 45

2-8-1-3شورش مردم یمامه علیه كارگزار اموی به سال 126. 46

2-8-1-4شورش مردم حمص بار دیگر در دورة خلافت مروان بن محمّد. 46

2-8-2جنگ ها 46

2-8-3مشکلات و خط مشی امام صادق(ع) در برابر حاکمان زمان. 47

2-8-4کناره گیری از مناقشات سیاسی.. 48

2-8-5امام صادق(ع)  و قیام ها 50

2-8-6امام (ع) و قیام نفس زكیه. 50

فصل سوّم:پایگاه سیاسی و اجتماعی شیعه  در عصر امام صادق (ع)

3-1مفهوم شیعه. 53

3-1-1 شیعه در لغت.. 53

3-1-2شیعه در اصطلاح. 53

3-2 تاریخ پیدایش شیعه. 54

3-3شیعه و اهل بیت.. 56

3-4گزیده ای از فرقه های شیعه. 57

3-4-1 زیدیّه. 58

3-4-1-1عقاید و آراء فرقه ی زیدیه. 59

3-4-1-2 انشعاب در فرقه زیدیه. 60

3-4-1-2-1 جارودیه (یا سرحوبیه) 61

3-4-1-2-2 سلیمانیه (یا جریریه) 61

3-4-1-2-3صالحیه ( یا بتریه). 62

3-4-2 کیسانیه. 63

3-4-3 امامیه. 63

3-5 شیعیان در عصر امام صادق(ع)  دردو دوره اموی و عباسی.. 64

3-5-1 شیعیان دردوره امویان. 65

3-5-1-1 فشار سیاسى بر شیعیان. 66

3-5-2 قیام های شیعه در عصر اموی.. 68

3-5-2-1 قیام زید بن علی بن حسین.. 69

3-5-2-1-1 عقاید زید دربارۀ امامت.. 71

یک مطلب دیگر :

3-5-2-1-2 شخصیت علمی زید. 71

3-5-2-1-3  شهادت زید. 72

3-5-2-2 قیام یحیی بن زید. 73

3-5-2-3 قیام عبدالله بن معاویه. 75

3-6 نتایج قیام های شیعه. 75

3-7 دیدگاه خاورشناسان در مورد قیامهای علویان. 76

3-8  هاشمیان بر ضد امویان. 77

3-9 بهره گیری دعوت عباسی از نهضت‌هاى شیعى در دوران اموى.. 78

3-9-1 ابوسلمه خلال. 79

3-9-2 ابومسلم خراسانی.. 80

3-9-3 سیاه جامگان. 82

3-10 شعیان دردوره عباسیان. 83

3-10-1  تشیّع در دورۀ اول عبّاسی.. 84

3-10-2 موقعیّت شیعه در برابر انقلاب عباسى.. 84

3-10-3 رفتار خلفای عباسی با شیعیان. 85

3-10-4 شیعه و اهل بیت  در دوران  منصور. 86

3-10-5  قیام ها ی شیعه در عصر عباسی.. 88

3-10-5-1 قیام شریك بن شیخ المهرى.. 89

3-10-5-2 قیام عبدالله محض و فرزندانش… 90

3-10-5-3 قیام محمد بن عبدالله محض نفس زکیه (145-100 ه ق) 91

3-10-5-3-1 دعوت نفس زكیه در شهرهاى اسلامى.. 92

3-10-5-4   قیام ابراهیم بن عبد اللّه محض… 93

3-11  حمایت های مردم از قیام های شیعیان. 94

3-12  تشیع در ایران در عصر امام صادق (ع) 95

3-13 شیعیان عراق در عصر امام صادق (ع) 97

فصل چهارم:پایگاه فرهنگی  شیعه در عصر امام صادق (ع)

4-1شناخت فرهنگ… 100

4-2تحوّلات فرهنگی شیعه در عصر امام صادق(ع) 100

4-3دانشگاه جعفری.. 103

4-4فعالیت های علمی  ، فکری و فرهنگی.. 105

4-4-1قرائت و تفسیر قرآن. 107

4-4-2علم فقه  و حدیث.. 108

4-4-2-1جابر بن یزید بن حارث جعفى.. 110

4-4-2-2 ابومحمد، عبدالله‌ بن‌ اَبی‌ یَعْفور عبدی‌ کوفی‌.. 111

4-4-2-3حمّاد بن عثمان. 111

4-4-2-4 یحیى بن كثیر (م 105 هـ.ق) 111

4-4-3-1 منع کتابت حدیث.. 112

4-4-4 علم كلام. 113

4-4-5 نهضت ترجمه. 115

4-4-6 علم طب.. 116

4-4-7 فلسفه. 117

4-4-8 سیره نگاری.. 117

4-4-9 ادبیات شیعه. 118

4-4-9-1 شعر در زمان امویان. 119

4-4-9-2 عصر اول عباسی و شعرای اهل بیت.. 119

4-4-9-3  برخی  از شعرای شیعه در عصر امام صادق. 120

4-4-9-3-1 سید اسماعیل حِمیَری ( 178-105 قمری) 120

4-4-9-3-2 ابو المستهل كُمیت بن زید اسدی (م 126 قمری) 121

4-4-9-3-3 سفیان بن مصعب عبدى كوفى.. 123

4-5 عالمان و اندیشمندان شیعه در عصر امام صادق(ع) 124

4-5-1هشام بن حکم. 124

4-5-1-1شاگردان هشام. 126

4-5-2مفضّل بن عمر کوفی جعفی.. 126

4-5-3محمد بن مسلم ثقفی.. 127

4-5-4ابان بن تغلب.. 128

4-5-5هشام بن سالم. 129

4-5-6  مؤمن طاق. 130

4-5-7  قیس ماصر. 131

4-5-8 جابر بن حیان. 131

2-4باد های آذربایجان………………………………………………………………………14

2-5-حوزه های آبریز و رودخانه های شمال غرب ایران :……………………16

2-5-1-رودهای آذربایجان شرقی:………………………………………………………………………………………..16

2-5-2-رودهای آذربایجان غربی :    ……………………………………………………………………………………18

2-6-موقعیت جغرافیایی ،طبیعی،اجتماعی و سیاسی هریس:……………………………………………………20

2-7-اوضاع طبیعی:……………………………………………………………………………………………………………21

2-8-رودخانه زرنق:…………………………………………………………………………………………………………..21

2-9-لهجه و زبان:…………………………………………………………………………………………………………….22

2-10-دین و مذهب………………………………………………………………………………………………………..22

2-11-شهر زرنق…………………………………………………………………………………………………………….23

2-12-اقلیم شهر زرنق:    ………………………………………………………………………………………………..24

2-13-برسی وضع توپوگرافی و شیب های اصلی شهر زرنق………………………………………………..24

2-14-تصویر كلی از وضعیت اقتصادی منطقه :  ……………………………………………………………..24

2-15-وزش باد در زرنق ………………………………………………………………………………………………26

2-16-برسی وضعیت تاریخی شمال غرب ایران………………………………………………………………..28

2-17-جغرافیای تاریخی شمال غرب ایران……………………………………………………………………….30

2-18-سابقه تقسیمات کشوری در شمال غرب ………………………………………………………………..30

فهرست تصاویر فصل دوم……………………………………………………………………………………………….38

فصل سوم: نگاهی به باستانشناسی شمال­غرب ایران از آغاز تا پایان عصر مفرغ قدیم……………….41

3-1-پیشینه باستان شناسی شمال غرب ایران از آغاز تا عصر برنز قدیم………………………………..42

3-2- نگاهی کوتاه به  فرهنگ کورا ارس……………………………………………………………………………….42

3-2-1-منشاء فرهنگ کورا ارس……………………………………………………………………………………………47

3-2-2-دلایل مهاجرت………………………………………………………………………………………………………..52

3-3-تقسیم بندی فرهنگ کورا ارس………………………………………………………………………………………55

3-4-مرحله II فرهنگ کورا ارس 2600/2700الی 3300 ق.م……………………………………………………55

3-5-مرحلهIII فرهنگ کورا ارس از2000الی2200/2700ق.م ………………………………………………….56

3-6-سنت سفالگری فرهنگ کورا ارس…………………………………………………………………………………57

3-6-سنت سفالگری فرهنگ کورا ارس…………………………………………………………………………………58

3-8-معماری عصر مفرغ قدیم ……………………………………………………………………………………………58

3-7-سفال ها ی نوع شکل گیری کورا ارس…………………………………………………………………………58

3-9-عصر مفرغ قدیم فاز II:اواخر هزاره سوم تا میانه هزاره دوم ق.م……………………………………..60

3-10-هنر های تجسمی فرهنگ کورا ارس…………………………………………………………………………61

3-11-فلزکاری………………………………………………………………………………………………………………..61

محوطه های مربوط به فرهنگ کورا ارس در جمهوری آذربایجان عبارتند از:……………………………54

3-19-محوطه های مربوط به فرهنگ کورا ارس(یانیق) در ایران عبارتند از:…………………………….67

3-67- محوطه های مربوط به فرهنگ کورا ارس در آناتولی…………………………………………………90

محوطه های مربوط به فرهنگ کورا ارس در ارمنستان………………………………………………………….23

3-82-عصر مفرغ قدیم در گرجستان( کواتسخلبی)……………………………………………………………110

تصاویر فصل سوم:………………………………………………………………………………………………………..120

فصل چهار :گزارش حفاری تپه زرنق هریس……………………………………………………………………136

4-1-موقعیت طبیعی وجغرافیایی شهرستان هریس و شهر زرنق…………………………………………137

4-2-تپه باستانی زرنق(دوزده باغیر)…………………………………………………………………………………139

4-3-اهداف و روش کاوش……………………………………………………………………………………………140

4-4-سوالات:………………………………………………………………………………………………………………140

4-5-فرضیات:…………………………………………………………………………………………………………….140

4-6-ب – روش کاوش……………………………………………………………………………………………….141

4-7-روش کار………………………………………………………………………………………………………….141

فصل پنج:تحلیل معماری تپه زرنق………………………………………………………………………………..147

5-1- فاز I در شمال تپه زرنق در کارگاه E ………………………………………………………………….148

5-2-فاز II در شمال تپه زرنق در کارگاه E………………………………………………………………….149

یک مطلب دیگر :

5_3_فازIII در شمال تپه زرنق در کارگاه E………………………………………………………………..153

5-4-فازIV در شمال تپه زرنق در کارگاه E………………………………………………………………..153

جدول معماری کارگاه E……………………………………………………………………………………………157

5-5-کارگاه F………………………………………………………………………………………………………….158

5-6-فازIکارگاه F…………………………………………………………………………………………………..158

5-7-فازIIکارگاه F…………………………………………………………………………………………………158

جدول معماری کارگاه F…………………………………………………………………………………………160

5-8-ترانشه4 B……………………………………………………………………………………………………161

5-9-کارگاه 5 B…………………………………………………………………………………………………..162

5-10-ترانشه 6  B …………………………………………………………………………………………….163

5-11-ترانشه:V …………………………………………………………………………………………………165

جدول معماری کارگاه V…………………………………………………………………………………….170

5-12-تکنیک ساخت مصالح معماری عصر مفرغ در تپه زرنق…………………………………171

تصاویر فصل پنچ………………………………………………………………………………….174

نتیجه گیری…………………………………………………………………………………………194

منابع………………………………………………………………………………………………….19

چکیده:

معماری و مصالح مربوط به آن یکی از داده های مهم باستان شناسی است.یکی از شاخصه های مهم معماری در عصرمفرغ قدیم ،معماری با پلان مدور می باشد که در خلال عصر مفرغ قدیم در شمال غرب ایران،قفقاز و لوانت و بیشتر محوطه های مربوط به کورا ارس شناخته شده است.

در این پایان نامه سعی شده است معماری مدور کورا_ارس درعصر مفرغ قدیم بطور کامل بررسی و نحوه ی انتقال این شیوه ی معماری از دوره مس و سنگ جدید به دوره مفرغ و چگونگی گسترش این گونه معماری در دوره مفرغ قدیم در تمامی محوطه های کورا_ارس مورد تجزیه و تحلیل قرار گیرد بطوریکه ویژگی معماری با پلان مدور عصر مفرغ قدیم در همه محوطه های حفاری شده در شمال غرب ایران ،قفقاز و لوانت را شامل می شود و لذا مناطق مذکور توضیح داده شده است.

اما آنچه در معماری با پلان مدور فرهنگ کورا-ارس اهمیت دارد فرضیات و نظرات باستان شناسان در زمینه های مهاجرت و نوع کاربری این ساختارها می باشد که در فصل پنج پایان نامه با تکیه بر مطالعات و کاوش های باستان شناسی تپه زرنق و مقایسه آن با سایر محوطه های کورا-ارسی در داخل و خارج ایران مورد برسی قرار گرفته است.

کلید واژه:عصر مفرغ قدیم،کورا_ارس،معماری با پلان مدور،شمال غرب ایران،قفقاز،تپه زرنق

مقدمه:

دوره مفرغ قدیم در مناطق مختلف ایران با توجه به فرهنگ­های ناهمگونی که در این دوره وجود داشته است، شناخته می­شود. این فرهنگ­ها از لحاظ زمانی لزوماً با یکدیگر همخوانی ندارند و علاوه بر این مواد فرهنگی آن­ها نیز ناهمگون می­باشد. در این میان دوره مفرغ قدیم شمال­غرب ایران با توجه به سفال سیاه براق و معماری مدور بسیار شاخص می­باشد. ظهور غریب این داده­ها با توجه به اینکه در دوره مس و سنگ این منطقه شناخته نشده است و همچنین با توجه به اینکه ویژگی معماری شاخص این دوره در دوره دوم (خانه­های مدور) و سفال با دسته نخجوانی گونه­های اولیه آن­ها در منطقه قفقاز و شرق آناتولی شناخته شده است بنابراین در بررسی دوره مفرغ قدیم شمال­غرب ایران باید آن را در یک چارچوب فرهنگی وسیع­تری (کورا-ارس)مورد بررسی قرار داد.

واحد شمال­غربی شامل مجموعه ناهمواری­هایی است که در محدوده سیاسی آذربایجان، کردستان و زنجان تا مدار 35 درجه شمالی گسترده شده­اند. این ناهمواریها از سوی شمال، به وسیله فرورفتگی دره ارس از کوه­های قفقاز و ارمنستان جدا شده­اند. مرز غربی را هم مرز سیاسی کشور با ترکیه تعیین می­کند که در بیشتر مسیر، منطبق بر خط­الرأس کوه­های آذربایجان­غربی است. در مشرق، ناهمواری­های شمال­غرب توسط کوه­های طالش محدود شده­اند. اما در جهت جنوبی، مرز مشخصی برای جداکردن آن از زمین­های مجاور نمی­توان یافت.

 1-1- بیان مساله:

جوامع در دوره مس_سنگ(مس سنگی) جدید در منطقه شمالغرب ایران همزمان با حسنلویVIII مانند محوطه گوی تپه، دستخوش تغییراتی بنیادین درعناصر فرهنگی خود کردند. بعضی از این جوامع پس از یک وقفه کوتاه مدت مجدد مورد سکونت قرار گرفت و برخی برای همیشه ترک گردید.

عصر مفرغ قدیم شمالغرب ایران را با توجه به فرهنگ های ناهمگون رایج در آن به سه دوره کوتاه تر قدیم،میانه،جدید تقسیم می شود.تنها محوطه ای که در شمالغرب ایران در بردارنده فاز یک کورا_ارس(یانیق) هستند گوی تپه لایه KI میباشد. از بارزترین مشخصات مادی این فرهنگ در مناطقی که یاد شد ودر حدود 1500 سال حضورپیوسته داشته اند ،می توان به خانه هایی ساخته شده از خشت و جگن و با پلان مدور،چهارگوش،اجاق هایی  بشکل حیوان و انسان اشاره کرد،  چارلز برنی برای این فرهنگ سه دوره تكاملی پیشنهاد كرده است: این سه دوره عبارت است از فرهنگ کورا-ارسI ، II و III. در دوره یانیقIIپلان خانه­ها مدور است و بر روی ظروف سفالی تزئینات كنده دیده می­شود كه برنی به استناد نقشه دایره‌ای خانه­ها این مردمان را كوچ­رو می­داند؛ در دوره کورا-ارس III پلان خانه­ها به صورت چهارگوش درآمده و تزئینات كنده بر روی ظروف سفالی از بین می­رود.(رضالو 1386،3) تنها محوطه­ای كه درشمال­غرب ایران دربرگیرنده قدیمی­ترین دوران یعنی یانیقI می­باشد گوی­تپه لایه kI می‌باشد.( Burney, C.A., Lang 1972 )

سفال های دست ساز سیقلی در رنگ های سیاه وخاکستری،قرمز و قهوه ای دیده می شوند.ابزارهای استخوانی و فلزی با ترکیب ارسنیک،مجسمه گلی حیوانات شاخدار کوچک و ابزارهای سنگی ساخته شده از سنگ چخماق ابسیدین اشاره کرد

4-2- نظر علما و دانشمندان در مورد شیخ صدوق

5-2- اساتید شیخ صدوق

6-2- شاگردان شیخ صدوق

فصل سوم : تألیفات و شرح مختصری از آثار علمی شیخ صدوق

1-3- تقسیم بندی ادواری حدیث از زمان پیامبر اسلام(ص) تا پایان عصر شیخ صدوق

2-3- تابیفات و آثار شیخ صدوق

3-3- ویژگی های آثار شیخ صدوق

4-3- شرح مختصری از برخی آثار شیخ صدوق

فصل چهارم : بررسی اوضاع سیاسی – مذهبی در دوران شیخ صدوق

1-4- اوضاع سیاسی و موضع گیری عباسیان در مواجهه با تشیع تا عصر شیخ صدوق

2-4- موضع گیری مذهبی سیاسی سامانیان در عصر شیخ صدوق

3-4- آل بویه و روابط گسترده با فرهنگ تشیع در زمان ابن بابویه

فصل پنجم : شیخ صدوق در دوران حیات و تاثیرات آن پس از فوت ایشان

1-5- نگارش كتب و حراست از میراث تشیع

2-5- برگزاری مناظرات كلامی در مواجه با تشیع ستیزی

3-5- تلاش برای رونمایی از چهره حقیقی اهل بیت (ع)

4-5- تلاش در جهت تنظیم اعتقادات شیعه

نتیجه گیری

فهرست منابع و ماخذ

چكیده:

ابوجعفرمحمدبن‌علی(ابن بابویه) یكی از چهره‌هایی علمی برجسته عالم تشیع است كه در قرن‌چهارم هجری می‌زیسته و با بهره وری از اصالت نژادی، استعداد ذاتی، كوشش در تحصیل علوم دینی و پیروی دقیق از سیره‌های علوی، قله های علم و فضیلت را فتح كرد و با همت بلند و ذهن پویای خود در آسمان فضیلت چنان اوج گرفت كه در‌آغاز جوانی در شمار حدیث شناسان و فقیهان بلند پایه ی مكتب ائمه‌ی معصوم (ع) در آمد.